Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
IUCN Nesli Tükenme Tehlikesi Altında Olan Türlerin Kırmızı Listesi ("IUCN Kırmızı Listesi") ve bitki ve hayvan türlerinin dünyadaki en kapsamlı Küresel Koruma durumu envanteridir. IUCN Kırmızı Listesi Uluslararası Doğal Hayatı ve Doğal Kaynakları Koruma Birliği tarafından sürdürülmektedir.
| Korunma durumu | |
|---|---|
 | |
| Tükenmiş | |
| |
| Tehlikede | |
| |
| Tehdit altında | |
| |
Diğer kategoriler | |
| |
Ayrıca bakınız | |
 Kırmızı liste karşılaştırması üstte altta  | |
IUCN Kırmızı Listesi, kesin ölçüt kullanılarak, binlerce tür ve alttürlerin nesillerinin tükenme riskini değerlendirerek oluşturulmaktadır. Bu ölçüt tüm türlerle ve dünyanın her bölgesi ile ilgilidir. Kırmızı Liste ile amaçlanan; koruma meselelerine kamunun ve politikacıların dikkatini çekmek ve bununla birlikte türlerin yokoluşunu azaltmak için uluslararası camiaya yardım etmektir. Güçlü bir bilimsel altyapı ile oluşturulan IUCN Kırmızı Listesi, biolojik çeşitliliğin durumu ile iligli en geçerli rehber olarak kabul edilmektedir.
Son yayım
En son güncelleme 2006 Kırmızı Listesi, 4 Mayıs 2006 tarihlidir. 40.168 türü ve buna ek olarak 2.160 alttürü, sualtı nesillerini, alt nüfusu bir bütün olarak değerlendirir.
Bir bütün olarak incelenen türlerden, 16.118 tanesi tehlike altında olarak belirlenmiştir. Bunlardan, 7.725 tanesi hayvanlar, 8.390 tanesi bitkiler ve üç tanesi küf ve mantarlardır.
Bu yayımda, 2004 yılındaki yayım üzerinde bir değişiklik yapılmadan, 784 türün milattan sonra 1500 yılından itibaren neslinin tükenmesini listelemektedir. Bu 2000 yılındaki listenin (766) 18 fazlasıdır. Her yıl az sayıda nesli tükenmiş türler ya yeni bulunmakta, ya fosil türüne dönüşmekte ya da üzerinde yeterli bilgi bulunmayan kategorisine alınmaktadırlar. 2002 yılında nesli tükenmiş olanlar listesi 759 türe kadar düşmüş ancak o zamandan bugüne artış sergilemektedir.
Kategoriler
Kategoriler 10 grupta tasnif edilmiştir; bu tasnifte, tükenme hızı, nüfus büyüklüğü, coğrafi dağılım alanları ile nüfus ve dağılım derecesi kriterleri dikkate alınmıştır.
| Korunma durumu kategorileri | ||||
| Tür | (değerlendirildi) | (yeterli veri) | Tükenmiş | |
| Doğada tükenmiş | ||||
| (tehdit altında) | Çok tehlikede | |||
| Tehlikede | ||||
| Zarar görebilir | ||||
| Yakın tehdit | ||||
| Asgari kaygı | ||||
| Yetersiz veri | ||||
| Değerlendirilmedi | ||||
- EX: (Tükenmiş): Kuşkuya yer bırakmayacak delillerle soyu tükenmiş olduğu ispatlanan türler.
- EW: (Doğal ortamında tükenmiş): Vahşi yaşamda soyu tükenmiş, fakat diğer alanlarda (yetiştirme veya sergileme amaçlı) varlığını sürdüren türler.
- CR: (Kritik tehlikede): Vahşi yaşamda soyu tükenme tehlikesi had safhada (extreme) olan türler.
- EN: (Tehlikede): Vahşi yaşamda soyu tükenme tehlikesi çok büyük olan türler.
- VU: (Hassas): Vahşi yaşamda soyu tükenme tehlikesi büyük olan türler.
- NT: (Neredeyse tehdit altında): Şu anda tehlikede olmayan fakat yakın gelecekte VU, EN veya CR kategorisine girmeye aday olan türler.
- LC: (Asgari endişe): Yaygın bulunan türler.
- DD: (Yetersiz veri): Üzerinde yeterli bilgi bulunmayan türler.
- NE: (): Şimdiye kadar yukardaki kriterlere uygunluğu değerlendirilmemiş türler.
1994 yıllı eski tasnif sekiz kategori içermekteydi. Az Risk "Lower Risk" kategorisi 3 alt kategori içermekteydi: "Near Threatened" şu anda tehlikede olmayan fakat yakın gelecekte VU, EN veya CR kategorisine girmeye aday olan türler, "Least Concern" yaygın bulunan türler ve "Conservation Dependent" şu anda tehlikede olmayan fakat yakın gelecekte VU, EN veya CR kategorisine girmeye aday olan türler.
IUCN Kırmızı Liste tartışılırken, "threatened" (tehlike altında olan) resmi terimi üç kategoriyi içine alır :
- Kritik tehlikede: Vahşi yaşamda soyu tükenme tehlikesi had safhada (extreme) olan türler,
- Tehlikede: Vahşi yaşamda soyu tükenme tehlikesi çok büyük olan türler
- Hassas: Vahşi yaşamda soyu tükenme tehlikesi büyük olan türler.
Ayrıca bakınız
Dış bağlantılar
- IUCN Red List of Threatened Species / IUCN Kırmızı Listesi27 Haziran 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
Kaynakça
- IUCN, 2006. Summary Statistics for Globally Threatened Species (130 Haziran 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., 3a 30 Haziran 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., 3b 30 Haziran 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde .). Retrieved , 2006.
- IUCN, 1994. Categories & Criteria (version 2.3)18 Temmuz 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde .. Retrieved , 2005.
- IUCN, 2001. Categories & Criteria (version 3.1)16 Kasım 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde .. Retrieved , 2005.
- Rodrigues, A.S.L., Pilgrim, J.D., Lamoreaux, J.L., Hoffmann, M. & Brooks, T.M. 2006. The value of the IUCN Red List for conservation. Trends in Ecology & Evolution 21(2): 71-76.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
IUCN Nesli Tukenme Tehlikesi Altinda Olan Turlerin Kirmizi Listesi IUCN Kirmizi Listesi ve bitki ve hayvan turlerinin dunyadaki en kapsamli Kuresel Koruma durumu envanteridir IUCN Kirmizi Listesi Uluslararasi Dogal Hayati ve Dogal Kaynaklari Koruma Birligi tarafindan surdurulmektedir Korunma durumu IUCN Kirmizi ListesiTukenmisSoyu tukenen EX Dogal ortaminda tukenmis EW TehlikedeKritik tehlikedeki CR Tehlikede EN Hassas VU liste Tehdit altindaNeredeyse tehdit altinda NT Asgari endise altinda LC Diger kategorilerDurumu belirsiz DD Ayrica bakiniz Dunya Doga ve Dogal Kaynaklari Koruma Birligi IUCN Red ListKirmizi liste karsilastirmasi ustte alttagtd IUCN Kirmizi Listesi kesin olcut kullanilarak binlerce tur ve altturlerin nesillerinin tukenme riskini degerlendirerek olusturulmaktadir Bu olcut tum turlerle ve dunyanin her bolgesi ile ilgilidir Kirmizi Liste ile amaclanan koruma meselelerine kamunun ve politikacilarin dikkatini cekmek ve bununla birlikte turlerin yokolusunu azaltmak icin uluslararasi camiaya yardim etmektir Guclu bir bilimsel altyapi ile olusturulan IUCN Kirmizi Listesi biolojik cesitliligin durumu ile iligli en gecerli rehber olarak kabul edilmektedir Son yayimEn son guncelleme 2006 Kirmizi Listesi 4 Mayis 2006 tarihlidir 40 168 turu ve buna ek olarak 2 160 altturu sualti nesillerini alt nufusu bir butun olarak degerlendirir Bir butun olarak incelenen turlerden 16 118 tanesi tehlike altinda olarak belirlenmistir Bunlardan 7 725 tanesi hayvanlar 8 390 tanesi bitkiler ve uc tanesi kuf ve mantarlardir Bu yayimda 2004 yilindaki yayim uzerinde bir degisiklik yapilmadan 784 turun milattan sonra 1500 yilindan itibaren neslinin tukenmesini listelemektedir Bu 2000 yilindaki listenin 766 18 fazlasidir Her yil az sayida nesli tukenmis turler ya yeni bulunmakta ya fosil turune donusmekte ya da uzerinde yeterli bilgi bulunmayan kategorisine alinmaktadirlar 2002 yilinda nesli tukenmis olanlar listesi 759 ture kadar dusmus ancak o zamandan bugune artis sergilemektedir KategorilerKategoriler 10 grupta tasnif edilmistir bu tasnifte tukenme hizi nufus buyuklugu cografi dagilim alanlari ile nufus ve dagilim derecesi kriterleri dikkate alinmistir Korunma durumu kategorileriTur degerlendirildi yeterli veri TukenmisDogada tukenmis tehdit altinda Cok tehlikedeTehlikedeZarar gorebilirYakin tehditAsgari kaygiYetersiz veriDegerlendirilmediEX Tukenmis Kuskuya yer birakmayacak delillerle soyu tukenmis oldugu ispatlanan turler EW Dogal ortaminda tukenmis Vahsi yasamda soyu tukenmis fakat diger alanlarda yetistirme veya sergileme amacli varligini surduren turler CR Kritik tehlikede Vahsi yasamda soyu tukenme tehlikesi had safhada extreme olan turler EN Tehlikede Vahsi yasamda soyu tukenme tehlikesi cok buyuk olan turler VU Hassas Vahsi yasamda soyu tukenme tehlikesi buyuk olan turler NT Neredeyse tehdit altinda Su anda tehlikede olmayan fakat yakin gelecekte VU EN veya CR kategorisine girmeye aday olan turler LC Asgari endise Yaygin bulunan turler DD Yetersiz veri Uzerinde yeterli bilgi bulunmayan turler NE Simdiye kadar yukardaki kriterlere uygunlugu degerlendirilmemis turler 1994 yilli eski tasnif sekiz kategori icermekteydi Az Risk Lower Risk kategorisi 3 alt kategori icermekteydi Near Threatened su anda tehlikede olmayan fakat yakin gelecekte VU EN veya CR kategorisine girmeye aday olan turler Least Concern yaygin bulunan turler ve Conservation Dependent su anda tehlikede olmayan fakat yakin gelecekte VU EN veya CR kategorisine girmeye aday olan turler IUCN Kirmizi Liste tartisilirken threatened tehlike altinda olan resmi terimi uc kategoriyi icine alir Kritik tehlikede Vahsi yasamda soyu tukenme tehlikesi had safhada extreme olan turler Tehlikede Vahsi yasamda soyu tukenme tehlikesi cok buyuk olan turler Hassas Vahsi yasamda soyu tukenme tehlikesi buyuk olan turler Ayrica bakinizKorunma durumu Nesli tukenmekte olan turlerin tam listesiDis baglantilarIUCN Red List of Threatened Species IUCN Kirmizi Listesi27 Haziran 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde KaynakcaIUCN 2006 Summary Statistics for Globally Threatened Species 130 Haziran 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde 3a 30 Haziran 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde 3b 30 Haziran 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde Retrieved 2006 IUCN 1994 Categories amp Criteria version 2 3 18 Temmuz 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde Retrieved 2005 IUCN 2001 Categories amp Criteria version 3 1 16 Kasim 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde Retrieved 2005 Rodrigues A S L Pilgrim J D Lamoreaux J L Hoffmann M amp Brooks T M 2006 The value of the IUCN Red List for conservation Trends in Ecology amp Evolution 21 2 71 76