Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Kızılhisar, Malatya ilinin Kuluncak ilçesine bağlı bir mahalledir.
| Kızılhisar | |
|---|---|
 Mahallenin haritadaki yeri | |
 Malatya ilinin Türkiye'deki konumu | |
  Kızılhisar Kızılhisar'ın Malatya'daki konumu | |
| Ülke |  Türkiye |
| İl | Malatya |
| İlçe | Kuluncak |
| Coğrafi bölge | Doğu Anadolu Bölgesi |
| Nüfus (2019) | 676 |
| Zaman dilimi | (TSİ) |
| İl alan kodu | 422 |
| İl plaka kodu | 44 |
| Posta kodu | 44760 |
Tarihçe
Kızılhisar; idari bölüm olarak daha önceleri köy iken, 2012 yılındaki yasa değişikliğinden sonra mahalle olmuştur.
Yavuz Sultan Selim'in 1516’da Memlûk Devletine son vermesiyle Malatya, kesin olarak Osmanlı Devleti’ne katılmıştır. Bu tarihten itibaren Türkmenlerin göçü Anadolu'ya devam etmiştir. Selçuklular vasıtasıyla Ortaasya'dan Halep'e gelen Türkmenlerden bir kısmı Malatya'nın Osmanlı'ya katılmasıyla göçlerini Anadolu'ya yöneltmişlerdir. Bunun devamı olarak 1500'lü yılların ortasından itibaren Kızılhisar köyüne ilk gelip keçi otlatmak maksadıyla ağıl yapan daha sonra coğrafyanın verimli olduğunu anlayıp ilk yerleşen Mığır isminde bir Türkmen'dir. Bu kişi Maraş üzerinden önce Gürün'e gelmiş daha sonra Kızılhisar'ı mesken tutmuştur. O dönemde köy deresindeki suyun fazlalığı, dağların yeşillik oluşu Mığır denilen Türkmen Beyini cezbetmiştir.
Osmanlı-Türk Tarihçisi Amerikalı Stanford Shaw, Silahdar Ağa'nın tarihinden naklettiğine göre 17. yüzyılda yiyecek sıkıntısı, açlık ve salgın hastalıklar sonucu enflasyonun yükseldiğini, ekmeğin iki hatta üç katına kadar çıktığını aktarır ve ekler o kadar ki 1687 yılında Anadolu'da binlerce kişi ot, meşe palamudu ve ceviz kabuğu yiyerek yaşamak zorunda kalır, binlercesi de ölür.
İsrafil Yumuk'un 2009 yılında 1927 doğumlu Kavas Mehmet İnci'den edindiği bilgilere göre üç yüz sene önce köye büyük bir kıtlığın geldiğini bu kıtlıktan sadece dört kişinin kurtulduğunu aktarır. Bu dört kişi hem yakın olduğu için hem çalışma veya ticaret için Sivas'ın Kangal ilçesine giderler yıllar sonra geri döndüklerinde köyde kalanların hepsinin açlık sefaletine düçar olduklarını görürler. Hatta öyle ki onları ekmek bile bulamamaktan bitki yerken gördüklerini sonraki nesillere aktarmışlardır. Ve sonuçta o köy dışına giden dört kişi kurtulur. Köy bunların neslinden devam eder.
Bu kıtlıktan geriye kalan dört kişiyle köyün ikinci kuruluşu 1700'lü yılların başına denk gelmektedir. Bu tarihten itibaren köy hem maddi hem manevi olarak büyür. 1770-1774 yılları arasında köyün yukarı mahallesine kargir bir cami yapılır.
O camide halen ibadete devam edilmektedir.
Nüfus
| Yıllara göre mahalle nüfus verileri | ||
|---|---|---|
| 2019 | 676 | |
| 2018 | 712 | |
| 2017 | 710 | |
| 2016 | 730 | |
| 2015 | 760 | |
| 2014 | 797 | |
| 2013 | 826 | |
| 2012 | 911 | |
| 2011 | 911 | |
| 2010 | 920 | |
| 2009 | 963 | |
| 2008 | 977 | |
| 2007 | 875 | |
Kültür
1700'lü yılların sonuna doğru dünyaya gelen Aşık Kusuri (d. 1779- ö. 1852'den sonra), Kızılhisar Köyü'nde yetişmiş ve Aşıklık geleneğiyle memleket memleket gezmiş şiirleri dillerde okuna gelmiştir. Daha sonra Türk edebiyatında 8. Aşıklık kolunu oluşturan Ruhsati'nin Hocalığını yapmış, onu yetiştirmiştir. Gürünlü, Profesör Kaya Bilgegil'in 1940'larda daha fakülte 3'teyken Aşık Kusuri üzerine yaptığı çalışmalardan ve Eflatun Cem Güney'in araştırmaları sonucu Aşık Kusuri hakkında önemli bilgiler elde edilmiştir. Ayrıca Aşık Kusuri'nin kendi yolunu takip eden oğlu Aşık Abdurrahman Şurbi'de şiirler yazmış ve bu geleneği devam ettirmiş.
Kaynaklarda Kusuri ile ilgili şu ifadeler yer alır: "19. yüzyıl saz şairlerinden olup asıl adı Ömer’dir. Darende’ye bağlı Ayvalı nahiyesinin Kızılcaşar (şimdiki Kuluncak ilçesine bağlı olan Kızılhisar) köyünde 1779 yılında dünyaya gelmiştir. Ailesi hakkında fazla bilgi bulunmamakla birlikte okula gittiği, on beş yaşında âşıklık etmeye başladığı, üç oğlu olup ikisinin genç yaşta öldüğü, çileli bir yaşam sürdüğü, oğlu Abdurrahman Şurbî’ye yazdırdığı cönkte kayıtlıdır. Yine aynı kaynakta birçok yeri dolaştığı yazılıdır. Gezdiği yerlere bitkisel ilaçlar götürerek hastalıklarla ilgilenmiştir. Kusurî’nin uzunca bir süre imamlık yapması, iyi bir dinî öğrenim gördüğünü ortaya koymaktadır. Bu durum, Kusurî’yi zaman zaman bazı tanınmış kişilerin himayesine girmek zorunda bırakmıştır. Ömrünün son yıllarında tarikata girerek tasavvufa yönelen şairin şiirlerinden maceralı, sıkıntılı ve ızdırap dolu bir hayat sürdüğü anlaşılmaktadır. Karac’oğlan, Âşık Ömer ve Gevheri’den etkilenen Kusûrî, şiirlerinde aşk, ayrılık, gurbet, hasret temalarını işlemiştir. Hayatının son yıllarında dine yönelen, hatta bir tarikâte girdiği bilinen Kusûrî, din, ahlâk temalarında da ürünler vermiştir. Şiirlerinde hece ve aruzu kullanan Kusûrî, asıl şiir gücünü halk şiiri geleneğinde göstermiştir"
Kızılhisar'ın yetiştirmiş olduğu ikinci önemli bir isimde Aşık Cevri'dir. Kendisi 1800'lerin ikinci yarısında dünyaya gelmiş, başından geçen sıkıntılar nedeniyle uzunca süre Islahiye'de yaşamış daha sonra köyüne dönmüştür. İsrafil Yumuk'un dedesi Ahmet Ali Yumuk'tan edindiği bilgiye göre Aşık Cevri başından geçen sıkıntılardan dolayı gurbette çok kalmasının sonucunda her zaman şöyle dediğini aktarır: 'Zehirden acıdır balı gurbetin'. Kaynaklarda Cevri ile ilgili çok az bilgi olmakla birlikte bir yerde şöyle bir ibare vardır:
"Benden selam söylen nazlı canana
Alsın selamımı ne derse desin
Bir bergüzar versin zülfün telinden
Ya versin vermesin ne derse desin"
biçiminde rahat söyleyişleri olan ve Darende'nin Kızılhisar köyünde dünyaya gelen Âşık Cevri iyi bir öğrenim görmüş ve köyünde ölmüştür.
Kaynakça
- ^ a b c d e f g h i j k l m n "TÜİK Merkezi Dağıtım Sistemi Nüfus Verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 17 Ağustos 2018 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 18 Ekim 2020.
- ^ "On Dört İlde Büyükşehir Belediyesi ve Yirmi Yedi İlçe Kurulması ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun" (PDF). Resmigazete.gov.tr. 12 Kasım 2012. 24 Aralık 2012 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 25 Eylül 2020.
- ^ "xıx. yy'da Darende Kazası ve köyleri". Dr. Osman Taşkın. 5 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 5 Mayıs 2021.
- ^ a b c "Kızılhisar Köyü'nün Kuruluşu 1650'lerden Günümüze | Tarih Söyleşisi". 12 Nisan 2021. 8 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 5 Mayıs 2021.
- ^ Stanford Shaw, Osmanlı İmparatorluğu ve Modern Türkiye, İst. 1982, 1. C S.299. s. 299. 7 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 5 Mayıs 2019.
- ^ Sözlüğü, Türk Edebiyatı İsimler. "KUSURÎ, Ömer". teis.yesevi.edu.tr. 27 Kasım 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 5 Mayıs 2021.
- ^ "Darendeli Halk Şairleri". 6 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 5 Mayıs 2021.
 | Türkiye'deki bir mahalle ile ilgili bu madde seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Kizilhisar Malatya ilinin Kuluncak ilcesine bagli bir mahalledir KizilhisarMahalleMahallenin haritadaki yeriMalatya ilinin Turkiye deki konumuKizilhisarKizilhisar in Malatya daki konumuUlke TurkiyeIlMalatyaIlceKuluncakCografi bolgeDogu Anadolu BolgesiNufus 2019 676Zaman dilimiUTC 03 00 TSI Il alan kodu422Il plaka kodu44Posta kodu44760TarihceKizilhisar idari bolum olarak daha onceleri koy iken 2012 yilindaki yasa degisikliginden sonra mahalle olmustur Yavuz Sultan Selim in 1516 da Memluk Devletine son vermesiyle Malatya kesin olarak Osmanli Devleti ne katilmistir Bu tarihten itibaren Turkmenlerin gocu Anadolu ya devam etmistir Selcuklular vasitasiyla Ortaasya dan Halep e gelen Turkmenlerden bir kismi Malatya nin Osmanli ya katilmasiyla goclerini Anadolu ya yoneltmislerdir Bunun devami olarak 1500 lu yillarin ortasindan itibaren Kizilhisar koyune ilk gelip keci otlatmak maksadiyla agil yapan daha sonra cografyanin verimli oldugunu anlayip ilk yerlesen Migir isminde bir Turkmen dir Bu kisi Maras uzerinden once Gurun e gelmis daha sonra Kizilhisar i mesken tutmustur O donemde koy deresindeki suyun fazlaligi daglarin yesillik olusu Migir denilen Turkmen Beyini cezbetmistir Osmanli Turk Tarihcisi Amerikali Stanford Shaw Silahdar Aga nin tarihinden naklettigine gore 17 yuzyilda yiyecek sikintisi aclik ve salgin hastaliklar sonucu enflasyonun yukseldigini ekmegin iki hatta uc katina kadar ciktigini aktarir ve ekler o kadar ki 1687 yilinda Anadolu da binlerce kisi ot mese palamudu ve ceviz kabugu yiyerek yasamak zorunda kalir binlercesi de olur Israfil Yumuk un 2009 yilinda 1927 dogumlu Kavas Mehmet Inci den edindigi bilgilere gore uc yuz sene once koye buyuk bir kitligin geldigini bu kitliktan sadece dort kisinin kurtuldugunu aktarir Bu dort kisi hem yakin oldugu icin hem calisma veya ticaret icin Sivas in Kangal ilcesine giderler yillar sonra geri donduklerinde koyde kalanlarin hepsinin aclik sefaletine ducar olduklarini gorurler Hatta oyle ki onlari ekmek bile bulamamaktan bitki yerken gorduklerini sonraki nesillere aktarmislardir Ve sonucta o koy disina giden dort kisi kurtulur Koy bunlarin neslinden devam eder Bu kitliktan geriye kalan dort kisiyle koyun ikinci kurulusu 1700 lu yillarin basina denk gelmektedir Bu tarihten itibaren koy hem maddi hem manevi olarak buyur 1770 1774 yillari arasinda koyun yukari mahallesine kargir bir cami yapilir O camide halen ibadete devam edilmektedir NufusYillara gore mahalle nufus verileri2019 6762018 7122017 7102016 7302015 7602014 7972013 8262012 9112011 9112010 9202009 9632008 9772007 875Kultur1700 lu yillarin sonuna dogru dunyaya gelen Asik Kusuri d 1779 o 1852 den sonra Kizilhisar Koyu nde yetismis ve Asiklik gelenegiyle memleket memleket gezmis siirleri dillerde okuna gelmistir Daha sonra Turk edebiyatinda 8 Asiklik kolunu olusturan Ruhsati nin Hocaligini yapmis onu yetistirmistir Gurunlu Profesor Kaya Bilgegil in 1940 larda daha fakulte 3 teyken Asik Kusuri uzerine yaptigi calismalardan ve Eflatun Cem Guney in arastirmalari sonucu Asik Kusuri hakkinda onemli bilgiler elde edilmistir Ayrica Asik Kusuri nin kendi yolunu takip eden oglu Asik Abdurrahman Surbi de siirler yazmis ve bu gelenegi devam ettirmis Kaynaklarda Kusuri ile ilgili su ifadeler yer alir 19 yuzyil saz sairlerinden olup asil adi Omer dir Darende ye bagli Ayvali nahiyesinin Kizilcasar simdiki Kuluncak ilcesine bagli olan Kizilhisar koyunde 1779 yilinda dunyaya gelmistir Ailesi hakkinda fazla bilgi bulunmamakla birlikte okula gittigi on bes yasinda asiklik etmeye basladigi uc oglu olup ikisinin genc yasta oldugu cileli bir yasam surdugu oglu Abdurrahman Surbi ye yazdirdigi conkte kayitlidir Yine ayni kaynakta bircok yeri dolastigi yazilidir Gezdigi yerlere bitkisel ilaclar goturerek hastaliklarla ilgilenmistir Kusuri nin uzunca bir sure imamlik yapmasi iyi bir dini ogrenim gordugunu ortaya koymaktadir Bu durum Kusuri yi zaman zaman bazi taninmis kisilerin himayesine girmek zorunda birakmistir Omrunun son yillarinda tarikata girerek tasavvufa yonelen sairin siirlerinden macerali sikintili ve izdirap dolu bir hayat surdugu anlasilmaktadir Karac oglan Asik Omer ve Gevheri den etkilenen Kusuri siirlerinde ask ayrilik gurbet hasret temalarini islemistir Hayatinin son yillarinda dine yonelen hatta bir tarikate girdigi bilinen Kusuri din ahlak temalarinda da urunler vermistir Siirlerinde hece ve aruzu kullanan Kusuri asil siir gucunu halk siiri geleneginde gostermistir Kizilhisar in yetistirmis oldugu ikinci onemli bir isimde Asik Cevri dir Kendisi 1800 lerin ikinci yarisinda dunyaya gelmis basindan gecen sikintilar nedeniyle uzunca sure Islahiye de yasamis daha sonra koyune donmustur Israfil Yumuk un dedesi Ahmet Ali Yumuk tan edindigi bilgiye gore Asik Cevri basindan gecen sikintilardan dolayi gurbette cok kalmasinin sonucunda her zaman soyle dedigini aktarir Zehirden acidir bali gurbetin Kaynaklarda Cevri ile ilgili cok az bilgi olmakla birlikte bir yerde soyle bir ibare vardir Benden selam soylen nazli canana Alsin selamimi ne derse desin Bir berguzar versin zulfun telinden Ya versin vermesin ne derse desin biciminde rahat soyleyisleri olan ve Darende nin Kizilhisar koyunde dunyaya gelen Asik Cevri iyi bir ogrenim gormus ve koyunde olmustur Kaynakca a b c d e f g h i j k l m n TUIK Merkezi Dagitim Sistemi Nufus Verileri Turkiye Istatistik Kurumu 17 Agustos 2018 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 18 Ekim 2020 On Dort Ilde Buyuksehir Belediyesi ve Yirmi Yedi Ilce Kurulmasi ile Bazi Kanun ve Kanun Hukmunde Kararnamelerde Degisiklik Yapilmasina Dair Kanun PDF Resmigazete gov tr 12 Kasim 2012 24 Aralik 2012 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 25 Eylul 2020 xix yy da Darende Kazasi ve koyleri Dr Osman Taskin 5 Mayis 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 5 Mayis 2021 a b c Kizilhisar Koyu nun Kurulusu 1650 lerden Gunumuze Tarih Soylesisi 12 Nisan 2021 8 Mayis 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 5 Mayis 2021 Stanford Shaw Osmanli Imparatorlugu ve Modern Turkiye Ist 1982 1 C S 299 s 299 7 Mayis 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 5 Mayis 2019 Sozlugu Turk Edebiyati Isimler KUSURI Omer teis yesevi edu tr 27 Kasim 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 5 Mayis 2021 Darendeli Halk Sairleri 6 Mayis 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 5 Mayis 2021 Turkiye deki bir mahalle ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir Madde icerigini genisleterek Vikipedi ye katki saglayabilirsiniz