Elektronik'te lineer regülatör, sabit voltajı korumak için kullanılan bir sistemdir. Regülatörün direnci hem giriş voltajına hem de yüke göre değişir ve sabit bir voltaj çıkışı elde edilir. Düzenleme cihazı, değişken direnç gibi hareket edecek şekilde yapılır, sabit bir çıkış voltajını korumak için voltaj bölücü ağını sürekli olarak ayarlar, giriş ve düzenlenmiş gerilimler arasındaki farkı sürekli olarak atık ısı olarak dağıtır. Buna karşılık, 'anahtarlama regülatörü (İngilizce:switching regulator) ortalama bir çıkış değerini korumak için açılıp kapanan aktif bir cihaz kullanır. Lineer regülatörün ayarlanmış voltajı her zaman giriş geriliminden daha az olması gerektiğinden verimlilik sınırlıdır ve giriş voltajı, aktif cihazın her zaman bir miktar gerilim düşürmesine izin verecek kadar yüksek olmalıdır.
Lineer regülatörler, ayar cihazını yüke paralel olarak yerleştirebilir (şönt regülatör) veya ayar cihazını kaynak ile ayarlanan yük (seri regülatör) arasına konulabilir. Basit lineer regülatörler yalnızca Zener diyot ve seri direnç içerebilir; daha karmaşık regülatörlerse ayrı voltaj referansı, hata yükselteci ve güç geçiş eleman katları içerir. Lineer voltaj regülatörü birçok cihazın ortak bir parçası olduğundan tek çipli regülatörler IC'ler olarak çok yaygındır. Lineer regülatörler, ayrı katı hal veya vakum tüpü bileşen gruplarından da oluşabilir.
Adlarına rağmen lineer regülatörler "doğrusal olmayan devreler"dir çünkü doğrusal olmayan bileşenleri vardır (aşağıdaki basit şönt regülatördeki Zener diyotlar gibi) ve çıkış voltajı idealde sabittir (ve girişine bağlı olmayan sabit çıkışlı devre doğrusal olmayan devredir.)
Özet
Lineer regülatörler iki temel biçimdedir: şönt regülatörler ve seri regülatörler. Çoğu lineer regülatör, maksimum nominal çıkış akımlıdır. Bu genellikle ya güç harcama kapasitesi ya da çıkış transistörünün akım taşıma kapasitesiyle sınırlıdır.
Sabit regülatörler
"Sabit" üç terminalli lineer regülatörler, yük 1,5 A'den az olduğunda +3.3 V ve artı veya eksi 5 V, 6 V, 9 V, 12 V veya 15 V sabit voltajlar üretmek için yaygın olarak bulunur.
"" serisi (7805, 7812, vb.) pozitif voltajları düzenlerken "" serisi (7905, 7912, vb.) negatif voltajları ayarlar. Genellikle, cihaz numarasının son iki basamağı çıkış voltajıdır (örneğin, 7805 +5 V regülatör iken 7915 -15 V regülatörüdür). 78xx serisi entegre devrelerde 78L ve 78S gibi bazıları 2 A'ya kadar güç sağlayabilen modeller vardır.
Sabit regülatörlerin ayarlanması
Sabit voltajlı bir entegre devre regülatörüne başka bir devre elemanı ekleyerek çıkış voltajını ayarlamak mümkündür. İki örnek yöntem şöyle özetlenebilir:
- Entegre devrenin toprak terminali ile toprak arasına Zener diyot veya direnç eklenebilir. Dirençler, toprak akımının sabit olduğu yerlerde kabul edilebilir, ancak değişen toprak akımına sahip regülatörlere uygun değildir. Farklı Zener diyotlar, diyotlar veya dirençler değiştirilerek çıkış voltajı kademeli olarak ayarlanabilir.
- Çıkış voltajını değişken şekilde artırmak için toprak terminaline seri bir potansiyometre yerleştirilebilir. Ancak bu yöntem voltaj düzenlemesini bozar ve değişen toprak akımlı sahip regülatörler için uygun değildir.
Lineer regülatörün kullanılması
Lineer regülatörler ayrı bileşenler kullanılarak oluşturulabilir ama genellikle entegre devre‘leri vardır. En çok bulunan lineer regülatörler, paketindeki üç terminalli entegre devre'lerdir.
Yaygın voltaj regülatörleri, pozitif voltajlar için LM ve negatif voltajlar için LM79xx serileridir. LM2940 / MIC2940A / AZ2940 gibi sağlam otomotiv voltaj regülatörleri, ters akü bağlantılarına ve kısa +50/-50V geçişlerine de dayanabilir. MCP1700 / MCP1711 / TPS7A05 / XC6206 gibi bazı Düşük çıkışlı regülatör İngilizce:Low-dropout regulator) (LDO) alternatifleri 5 µA'dan daha az çok düşük hareketsiz akımlıdır (LM78xx serisinden yaklaşık 1,000 kat daha azdır) bu nedenle pille çalışan cihazlar için daha uygundurlar.
Yaygın sabit gerilimler 1.8 V, 2.5 V, 3.3 V (alçak gerilim CMOS mantık devreleri için), 5 V (transistör-transistör mantık devreleri için) ve 12 V (iletişim devreleri ve disk sürücüler gibi çevresel aygıtlar için)'dir.
Sabit voltaj regülatörlerinde referans pimi toprağa bağlanırken, değişken regülatörlerde referans pimi regülatörün çıkışı tarafından beslenen sabit veya değişken voltaj bölücünün merkez noktasına bağlanır. Potansiyometre gibi değişken bir voltaj bölücü, kullanıcının düzenlenmiş voltajı ayarlamasına imkan verir.
Kaynakça
https://www.guvenisregulator.com.tr/p122-regulator-voltaj-regulatoru-nedir-ve-ne-ise-yarar 27 Mart 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Elektronik te lineer regulator sabit voltaji korumak icin kullanilan bir sistemdir Regulatorun direnci hem giris voltajina hem de yuke gore degisir ve sabit bir voltaj cikisi elde edilir Duzenleme cihazi degisken direnc gibi hareket edecek sekilde yapilir sabit bir cikis voltajini korumak icin voltaj bolucu agini surekli olarak ayarlar giris ve duzenlenmis gerilimler arasindaki farki surekli olarak atik isi olarak dagitir Buna karsilik anahtarlama regulatoru Ingilizce switching regulator ortalama bir cikis degerini korumak icin acilip kapanan aktif bir cihaz kullanir Lineer regulatorun ayarlanmis voltaji her zaman giris geriliminden daha az olmasi gerektiginden verimlilik sinirlidir ve giris voltaji aktif cihazin her zaman bir miktar gerilim dusurmesine izin verecek kadar yuksek olmalidir Lineer regulatorler ayar cihazini yuke paralel olarak yerlestirebilir sont regulator veya ayar cihazini kaynak ile ayarlanan yuk seri regulator arasina konulabilir Basit lineer regulatorler yalnizca Zener diyot ve seri direnc icerebilir daha karmasik regulatorlerse ayri voltaj referansi hata yukselteci ve guc gecis eleman katlari icerir Lineer voltaj regulatoru bircok cihazin ortak bir parcasi oldugundan tek cipli regulatorler IC ler olarak cok yaygindir Lineer regulatorler ayri kati hal veya vakum tupu bilesen gruplarindan da olusabilir Adlarina ragmen lineer regulatorler dogrusal olmayan devreler dir cunku dogrusal olmayan bilesenleri vardir asagidaki basit sont regulatordeki Zener diyotlar gibi ve cikis voltaji idealde sabittir ve girisine bagli olmayan sabit cikisli devre dogrusal olmayan devredir OzetLineer regulatorler iki temel bicimdedir sont regulatorler ve seri regulatorler Cogu lineer regulator maksimum nominal cikis akimlidir Bu genellikle ya guc harcama kapasitesi ya da cikis transistorunun akim tasima kapasitesiyle sinirlidir Sabit regulatorlerCesitli serisi entegre devreleri Sabit uc terminalli lineer regulatorler yuk 1 5 A den az oldugunda 3 3 V ve arti veya eksi 5 V 6 V 9 V 12 V veya 15 V sabit voltajlar uretmek icin yaygin olarak bulunur serisi 7805 7812 vb pozitif voltajlari duzenlerken serisi 7905 7912 vb negatif voltajlari ayarlar Genellikle cihaz numarasinin son iki basamagi cikis voltajidir ornegin 7805 5 V regulator iken 7915 15 V regulatorudur 78xx serisi entegre devrelerde 78L ve 78S gibi bazilari 2 A ya kadar guc saglayabilen modeller vardir Sabit regulatorlerin ayarlanmasi Sabit voltajli bir entegre devre regulatorune baska bir devre elemani ekleyerek cikis voltajini ayarlamak mumkundur Iki ornek yontem soyle ozetlenebilir Entegre devrenin toprak terminali ile toprak arasina Zener diyot veya direnc eklenebilir Direncler toprak akiminin sabit oldugu yerlerde kabul edilebilir ancak degisen toprak akimina sahip regulatorlere uygun degildir Farkli Zener diyotlar diyotlar veya direncler degistirilerek cikis voltaji kademeli olarak ayarlanabilir Cikis voltajini degisken sekilde artirmak icin toprak terminaline seri bir potansiyometre yerlestirilebilir Ancak bu yontem voltaj duzenlemesini bozar ve degisen toprak akimli sahip regulatorler icin uygun degildir Lineer regulatorun kullanilmasiLineer regulatorler ayri bilesenler kullanilarak olusturulabilir ama genellikle entegre devre leri vardir En cok bulunan lineer regulatorler paketindeki uc terminalli entegre devre lerdir Yaygin voltaj regulatorleri pozitif voltajlar icin LM ve negatif voltajlar icin LM79xx serileridir LM2940 MIC2940A AZ2940 gibi saglam otomotiv voltaj regulatorleri ters aku baglantilarina ve kisa 50 50V gecislerine de dayanabilir MCP1700 MCP1711 TPS7A05 XC6206 gibi bazi Dusuk cikisli regulator Ingilizce Low dropout regulator LDO alternatifleri 5 µA dan daha az cok dusuk hareketsiz akimlidir LM78xx serisinden yaklasik 1 000 kat daha azdir bu nedenle pille calisan cihazlar icin daha uygundurlar Yaygin sabit gerilimler 1 8 V 2 5 V 3 3 V alcak gerilim CMOS mantik devreleri icin 5 V transistor transistor mantik devreleri icin ve 12 V iletisim devreleri ve disk suruculer gibi cevresel aygitlar icin dir Sabit voltaj regulatorlerinde referans pimi topraga baglanirken degisken regulatorlerde referans pimi regulatorun cikisi tarafindan beslenen sabit veya degisken voltaj bolucunun merkez noktasina baglanir Potansiyometre gibi degisken bir voltaj bolucu kullanicinin duzenlenmis voltaji ayarlamasina imkan verir Kaynakca Apte Shaila Dinkar 2016 Signals and Systems Principles and Applications Cambridge University Press s 183 ISBN 978 1 107 14624 2 PDF 13 Haziran 2015 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 11 Haziran 2015 Datasheet of L78xx Showing a model that can output 2 A https www guvenisregulator com tr p122 regulator voltaj regulatoru nedir ve ne ise yarar 27 Mart 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde Bu madde bir taslaktir Bu maddeyi gelistirerek veya ozellestirilmis taslak sablonlarindan birini koyarak Vikipedi ye katkida bulunabilirsiniz