Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Listeriosis, zoonoz özellikte ve hayvanlarda ve insanlarda merkezi sinir sistemine ilişkin bozukluklarla karakterize bir bakteriyel hastalıktır.
Etiyoloji ve epidemiyoloji
Doğada yaygın olarak bulunan Listeria cinsi içerisinde yer alan Listeria monocytogenes, insan ve hayvanlar için oldukça patojen bir türdür. Listeria monocytogenes, çevreye geniş ölçüde yayılabilen ve buzdolabı sıcaklığında dahi gelişebilen, soğutma, dondurma, ısıtma ve kurutma işlemleri gibi olumsuz koşullara rağmen canlılığını koruyabilen ve halk sağlığı açısından önemli bir patojen bakteridir. Etkene ilk defa 1891 yılında Alman hastalardan alınan örneklerde rastlanmıştır. Daha sonra ise 1911’de İsveç’te tavşan ciğerinden izole edilmiş ve neden olduğu hastalığa ise 1925 yılında Almanya’da koyunlarda rastlanılmıştır.
Listeria monocytogenes Gram pozitif, fakültatif anaerobik, kapsülsüz ve sporsuz bir bakteridir. Etkenler kısa, yuvarlak uçlu çubuk veya kokobasil (0.5-2.0μm uzunluğunda ve 0.4-0.5μm eninde) şeklindedir. İdeal gelişme sıcaklığı genellikle 35-37oC olup, suşlar 1-45oC gibi geniş bir sıcaklık aralığında da gelişme gösterebilirler. Peritrik flagellaları sayesinde 20-25oC'de 24 saatlik kültürlerde aktif olarak hareket ederlerken, 37oC'de hareketleri nispeten daha zayıftır. L. monocytogenes, geniş pH aralığında (4.1-9.6) çoğalabilir, optimum değerler ise pH 6.0-8.0 arasındadır. Metil Red, Voges-Proskauer ve katalaz reaksiyonları pozitif, indol, oksidaz ve üre reaksiyonları ise negatiftir. Karbonhidratlardan asit oluşturur, fakat gaz meydana getirmezler ve hemolitiktirler; kanlı agarda ß-hemoliz şekillendirirler.
L. monocytogenes geniş bir alana yayılır. Su, silaj, lağım suyu, mezbaha atıkları, sağlıklı ve mastitisli ineklerin sütleri, insan ve hayvan dışkısında olduğu gibi pek çok yerde bulunabilmektedir.Listeria’nın çevreye yayılması enfekte hayvandan, toprak ve yeşil yemlerin kontaminasyonuna, buradan da et ve süt hayvanlarına tekrar geçmesi şeklinde bir döngü gösterdiği görülmüştür. Bu sayede kontamine sebze, meyve, süt ve etten insanlara geçiş gerçekleşmektedir.
Hayvanlarda listeriosis
Hayvanlarda hastalığın ortaya çıkışında hazırlayıcı faktörler oldukça önemlidir. Vitamin bakımından fakir gıda maddeleriyle beslenme, silaj yemine ani geçişler, uygun olmayan şartlarda üretilmiş ve depolanmış silajın yenmesi, yeşil ot vb noksanlığı en önemli faktörlerdir. Hastalık monogastrik(tek mideli) hayvanlarda genellikle visseral listeriozis, genç geviş getirenlerde; meningoensefalitis, erginlerde ise septisemik olarak görülür.
Listerial meningoensefalitis'te; merkezi sinir sistemine ilişkin semptomlar görünür. Durgunluk, yavaş hareket, yemleri çiğnememek, boyun kaslarında gerginlik, dudaklarda titreme ve yutma zorluğu en önemli semptomlardır. İleriki durumlarda konvülziyonlar, inkoordinasyon bozuklukları, davranış bozuklukları, bazen kusma görülür ve sonunda hayvan 7-10 gün içinde ölür.
Listerial septisemi; septisemi semptomları (ateş, durgunluk, iştahsızlık v.s) görülür. Listeriadan ileri gelen yavru atmalarda, yavrular genellikle ölüdür. Canlı doğanlar ise fazla yaşayamayarak kısa sürede ölürler.
Dipnotlar
Kaynakça
- Geviş Getiren Hayvanların İç Hastalıkları. Editör: Prof. Dr. Y. GÜL
- Sığırların İç Hastalıkları, Semptomdan Tanıya Tanıdan Sağaltıma (2. baskı). Prof. Dr. Hasan BATMAZ
Dış bağlantılar
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Listeriosis zoonoz ozellikte ve hayvanlarda ve insanlarda merkezi sinir sistemine iliskin bozukluklarla karakterize bir bakteriyel hastaliktir Listeria monocytogenesEtiyoloji ve epidemiyolojiDogada yaygin olarak bulunan Listeria cinsi icerisinde yer alan Listeria monocytogenes insan ve hayvanlar icin oldukca patojen bir turdur Listeria monocytogenes cevreye genis olcude yayilabilen ve buzdolabi sicakliginda dahi gelisebilen sogutma dondurma isitma ve kurutma islemleri gibi olumsuz kosullara ragmen canliligini koruyabilen ve halk sagligi acisindan onemli bir patojen bakteridir Etkene ilk defa 1891 yilinda Alman hastalardan alinan orneklerde rastlanmistir Daha sonra ise 1911 de Isvec te tavsan cigerinden izole edilmis ve neden oldugu hastaliga ise 1925 yilinda Almanya da koyunlarda rastlanilmistir Listeria monocytogenes Gram pozitif fakultatif anaerobik kapsulsuz ve sporsuz bir bakteridir Etkenler kisa yuvarlak uclu cubuk veya kokobasil 0 5 2 0mm uzunlugunda ve 0 4 0 5mm eninde seklindedir Ideal gelisme sicakligi genellikle 35 37oC olup suslar 1 45oC gibi genis bir sicaklik araliginda da gelisme gosterebilirler Peritrik flagellalari sayesinde 20 25oC de 24 saatlik kulturlerde aktif olarak hareket ederlerken 37oC de hareketleri nispeten daha zayiftir L monocytogenes genis pH araliginda 4 1 9 6 cogalabilir optimum degerler ise pH 6 0 8 0 arasindadir Metil Red Voges Proskauer ve katalaz reaksiyonlari pozitif indol oksidaz ve ure reaksiyonlari ise negatiftir Karbonhidratlardan asit olusturur fakat gaz meydana getirmezler ve hemolitiktirler kanli agarda ss hemoliz sekillendirirler L monocytogenes genis bir alana yayilir Su silaj lagim suyu mezbaha atiklari saglikli ve mastitisli ineklerin sutleri insan ve hayvan diskisinda oldugu gibi pek cok yerde bulunabilmektedir Listeria nin cevreye yayilmasi enfekte hayvandan toprak ve yesil yemlerin kontaminasyonuna buradan da et ve sut hayvanlarina tekrar gecmesi seklinde bir dongu gosterdigi gorulmustur Bu sayede kontamine sebze meyve sut ve etten insanlara gecis gerceklesmektedir Hayvanlarda listeriosisHayvanlarda hastaligin ortaya cikisinda hazirlayici faktorler oldukca onemlidir Vitamin bakimindan fakir gida maddeleriyle beslenme silaj yemine ani gecisler uygun olmayan sartlarda uretilmis ve depolanmis silajin yenmesi yesil ot vb noksanligi en onemli faktorlerdir Hastalik monogastrik tek mideli hayvanlarda genellikle visseral listeriozis genc gevis getirenlerde meningoensefalitis erginlerde ise septisemik olarak gorulur Listerial meningoensefalitis te merkezi sinir sistemine iliskin semptomlar gorunur Durgunluk yavas hareket yemleri cignememek boyun kaslarinda gerginlik dudaklarda titreme ve yutma zorlugu en onemli semptomlardir Ileriki durumlarda konvulziyonlar inkoordinasyon bozukluklari davranis bozukluklari bazen kusma gorulur ve sonunda hayvan 7 10 gun icinde olur Listerial septisemi septisemi semptomlari ates durgunluk istahsizlik v s gorulur Listeriadan ileri gelen yavru atmalarda yavrular genellikle oludur Canli doganlar ise fazla yasayamayarak kisa surede olurler Dipnotlar Bahk J and Marth E H Listeriosis and Listeria monocytogenes In Foodborne Diseases Ed Cliver D O Academic Press Inc pp 248 256 1991 Juntilla ve ark 1988 Norrung B 2000 Arda ve ark 1999 Roche ve ark 2009KaynakcaGevis Getiren Hayvanlarin Ic Hastaliklari Editor Prof Dr Y GUL Sigirlarin Ic Hastaliklari Semptomdan Taniya Tanidan Sagaltima 2 baski Prof Dr Hasan BATMAZDis baglantilar