Mahidevran Sultan (Osmanlı Türkçesi: ماه دوران سلطان Mah-i Devran Sultan; bazı kaynaklarda adı Gülbahar olarak da geçmektedir; 1500 civarı - 3 Şubat 1581, Bursa),Osmanlı Padişahı I. Süleyman'ın eşi, Şehzade Mustafa'nın annesidir.
Mahidevran Sultan | |
---|---|
Mahidevran Sultan'ın Muradiye Külliyesi'ndeki Türbesi | |
Doğum | 1500 civarı |
Ölüm | 3 Şubat 1581 Bursa, Osmanlı İmparatorluğu |
Defin | Bursa Muradiye Külliyesi |
Eş(ler)i | I. Süleyman |
Çocuk(lar)ı | Şehzade Mustafa |
Hanedan | Osmanlı Hanedanı |
Dini | İslam |
İlk yılları
1500 yılı civarında doğmuş olup, bazı kaynaklarda Çerkes kökenli bazı kaynaklarda ise Arnavut olduğu iddia edilmektedir. İlk adının Bosfor olduğu iddia edilse de, "Bosfor", Çerkesler arasında Taman yarımadasının ismidir, bu sebeple bazı kişiler isminin değil memleketinin Bosfor olduğunu söyler. Babasının adı Bursa'daki Şehzade Mustafa Türbesi'ndeki mezar sandukası levhasında Abdullah; saray arşivindeki belgelerde ise Abdurrahman ve Abdülmennân olarak yazdığından cariye olduğu düşünülmüştür.
Saruhan Sancak Beyi Şehzade Süleyman'ın Manisa Sarayı haremine girdi. 1515 yılında Süleyman'ın en büyük erkek çocuğu olan Mustafa'yı dünyaya getirmesinin ardından Mahidevran adını aldı. 1520 eylülünde I. Selim'in vefat etmesinin ardından Süleyman'ın Osmanlı padişahı olması üzerine çocuğuyla birlikte İstanbul'a geldi. İki kızkardeşinin de sarayda onunla birlikte yaşadığı ve Bursa’da Muradiye Külliyesindeki Saraylar türbesine defnedilmiş oldukları düşünülür.
Haseki Sultanlık dönemi
Şehzade Mustafa yetişkinliğe ulaşınca Osmanlı geleneklerine uygun olarak Saruhan Sancak Beyi olarak görevlendirildi. Yine gelenek olduğu üzere annesi Mahidevran Sultan da oğluyla birlikte Saruhan'a gitti. 6 Ekim 1553 tarihinde Süleyman, Konya'da bulunan oğlu Mustafa'yı kendisini tahttan indirmeyi planladığı inancıyla boğdurttu. Mustafa'nın cenazesi Bursa'ya gönderilirken, Mahidevran ile Mustafa'nın kızı ve cariyeleri de Bursa'ya sürüldü.
Bursa'daki hayatı ve ölümü
Bursa Şer’i Mahkeme Sicilleri arasında bulunan bir belgeye göre Mahidevran Sultan, 8-10 kişilik maiyet kadrosuyla birlikte Amasya’dan Bursa’ya sürgün edilmiştir. Padişah hanımı olarak alması gereken paşmaklık toprakların vergisi kesilmiştir. On sene civarında Bursa'da yaşadığı evin kirasını ödeyemez duruma geldi ve birçok yere borçlanmıştır. Süleyman diğer eşi Hürrem Sultan'ın 1558'deki ölümünden sonra, Bursa kadısı aracılığıyla Mahidevran'ın borçlarını ödetip kendisine ödenek bağlatırken; ertesi yıl aşağıdaki fermanla Bursa Hisarı'nda, İmaret-i İsâ mahallesindeki Leyszâde evini kendisine aldırttı.
"Gelen bilgi doğru ise hükm-i hümayunum elinize geçince o çeşit evlerin kirası günde ne ediyorsa bilgi alınıp söz konusu evlerde ne zamandan beri oturulup kirasının verilmediği hesaplanıp çıkan meblağın Hassa Harc Emininden verilmesi için ferman olunmuştu. Buna göre filan kişilerle evlere gidilip araştırma yapıldı. Günlük 10 akçe kira bedeli çıkarıldı. 9,5 yıllık kira bedeli hesaplanıp 34 bin 200 akçe ev sahiplerine ödendi."
Kendisine verilen ödenekle geçinen Mahidevran, oğlu Mustafa'nın Muradiye'deki mezarının üstüne Mustafa-i Cedit Türbesi'ni yaptırırken, türbenin bakımı için evinin yanında iki değirmen ve yüz bin dirhem gümüş para vakfetti. 3 Şubat 1581 tarihinde öldü ve oğlunun yanına gömüldü.
Popüler kültürdeki yeri
2003 yılında yayınlanan Hürrem Sultan adlı Türk televizyon dizisinde Mahidevran Sultan'ı Hatice Aslan, 2011-2014 yılları arasında yayınlanan Muhteşem Yüzyıl dizisinde ise Nur Fettahoğlu canlandırdı.
Kaynakça
- ^ a b Yermolenko, Galina I. (2010). Roxolana in European Literature, History and Culture. . ss. sf. 2. ISBN . 16 Ekim 2012 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 9 Mayıs 2012.
- ^ a b c d e f g h i j Sakaoğlu, Necdet (Nisan 2012). Süleyman, Hurrem ve Diğerleri: Bir Dönemin Gerçek Hikayesi. ss. 26-27.
- ^ a b (1993). The Imperial Harem: Women and Sovereignty in the Ottoman Empire. Oxford University Press. ss. sf. 55-56. 21 Ekim 2013 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 9 Mayıs 2012.
- ^ Freely, John (2000). Inside the Seraglio: private lives of the sultans in Istanbu. Penguin Books. ss. sf. 51. 13 Aralık 2013 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 9 Mayıs 2012.
- ^ a b "Kanuni Sultan Süleyman'ın Çerkes eşi". 7 Nisan 2020 tarihinde kaynağından .
- ^ Uluçay, Çağatay (1985). Padişahların kadınları ve kızları. Türk Tarih Kurumu. ss. sf. 35. 13 Aralık 2013 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 14 Ekim 2012.
- ^ Uluçay, Çağatay (1985). Padişahların kadınları ve kızları. Türk Tarih Kurumu. ss. sf. 36. 28 Şubat 2014 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 22 Şubat 2014.
- ^ "Doç. Dr. Doğan Yavaş, Saraylılar ve Üç Hanım Kızlar Türbelerinde Medfun Olanlar Kimlerdir?, Bursada Zaman, 17 Kasım 2014". 5 Aralık 2014 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 28 Kasım 2014.
- ^ Sakaoğlu, Necdet; sf. 11
- ^ Kâmil Kepecioğlu
- ^ Vakıflar Mecmuası, II, 1940 sf.13 ISBN 1970'ten önce bu uygulama yoktu.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Mahidevran Sultan Osmanli Turkcesi ماه دوران سلطان Mah i Devran Sultan bazi kaynaklarda adi Gulbahar olarak da gecmektedir 1500 civari 3 Subat 1581 Bursa Osmanli Padisahi I Suleyman in esi Sehzade Mustafa nin annesidir Mahidevran SultanMahidevran Sultan in Muradiye Kulliyesi ndeki TurbesiDogum1500 civariOlum3 Subat 1581 Bursa Osmanli ImparatorluguDefinBursa Muradiye KulliyesiEs ler iI SuleymanCocuk lar iSehzade MustafaHanedanOsmanli HanedaniDiniIslamIlk yillari1500 yili civarinda dogmus olup bazi kaynaklarda Cerkes kokenli bazi kaynaklarda ise Arnavut oldugu iddia edilmektedir Ilk adinin Bosfor oldugu iddia edilse de Bosfor Cerkesler arasinda Taman yarimadasinin ismidir bu sebeple bazi kisiler isminin degil memleketinin Bosfor oldugunu soyler Babasinin adi Bursa daki Sehzade Mustafa Turbesi ndeki mezar sandukasi levhasinda Abdullah saray arsivindeki belgelerde ise Abdurrahman ve Abdulmennan olarak yazdigindan cariye oldugu dusunulmustur Saruhan Sancak Beyi Sehzade Suleyman in Manisa Sarayi haremine girdi 1515 yilinda Suleyman in en buyuk erkek cocugu olan Mustafa yi dunyaya getirmesinin ardindan Mahidevran adini aldi 1520 eylulunde I Selim in vefat etmesinin ardindan Suleyman in Osmanli padisahi olmasi uzerine cocuguyla birlikte Istanbul a geldi Iki kizkardesinin de sarayda onunla birlikte yasadigi ve Bursa da Muradiye Kulliyesindeki Saraylar turbesine defnedilmis olduklari dusunulur Haseki Sultanlik donemiSehzade Mustafa yetiskinlige ulasinca Osmanli geleneklerine uygun olarak Saruhan Sancak Beyi olarak gorevlendirildi Yine gelenek oldugu uzere annesi Mahidevran Sultan da ogluyla birlikte Saruhan a gitti 6 Ekim 1553 tarihinde Suleyman Konya da bulunan oglu Mustafa yi kendisini tahttan indirmeyi planladigi inanciyla bogdurttu Mustafa nin cenazesi Bursa ya gonderilirken Mahidevran ile Mustafa nin kizi ve cariyeleri de Bursa ya suruldu Bursa daki hayati ve olumuBursa Ser i Mahkeme Sicilleri arasinda bulunan bir belgeye gore Mahidevran Sultan 8 10 kisilik maiyet kadrosuyla birlikte Amasya dan Bursa ya surgun edilmistir Padisah hanimi olarak almasi gereken pasmaklik topraklarin vergisi kesilmistir On sene civarinda Bursa da yasadigi evin kirasini odeyemez duruma geldi ve bircok yere borclanmistir Suleyman diger esi Hurrem Sultan in 1558 deki olumunden sonra Bursa kadisi araciligiyla Mahidevran in borclarini odetip kendisine odenek baglatirken ertesi yil asagidaki fermanla Bursa Hisari nda Imaret i Isa mahallesindeki Leyszade evini kendisine aldirtti Gelen bilgi dogru ise hukm i humayunum elinize gecince o cesit evlerin kirasi gunde ne ediyorsa bilgi alinip soz konusu evlerde ne zamandan beri oturulup kirasinin verilmedigi hesaplanip cikan meblagin Hassa Harc Emininden verilmesi icin ferman olunmustu Buna gore filan kisilerle evlere gidilip arastirma yapildi Gunluk 10 akce kira bedeli cikarildi 9 5 yillik kira bedeli hesaplanip 34 bin 200 akce ev sahiplerine odendi Kendisine verilen odenekle gecinen Mahidevran oglu Mustafa nin Muradiye deki mezarinin ustune Mustafa i Cedit Turbesi ni yaptirirken turbenin bakimi icin evinin yaninda iki degirmen ve yuz bin dirhem gumus para vakfetti 3 Subat 1581 tarihinde oldu ve oglunun yanina gomuldu Populer kulturdeki yeri2003 yilinda yayinlanan Hurrem Sultan adli Turk televizyon dizisinde Mahidevran Sultan i Hatice Aslan 2011 2014 yillari arasinda yayinlanan Muhtesem Yuzyil dizisinde ise Nur Fettahoglu canlandirdi Kaynakca a b Yermolenko Galina I 2010 Roxolana in European Literature History and Culture ss sf 2 ISBN 0754667618 16 Ekim 2012 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 9 Mayis 2012 a b c d e f g h i j Sakaoglu Necdet Nisan 2012 Suleyman Hurrem ve Digerleri Bir Donemin Gercek Hikayesi ss 26 27 a b 1993 The Imperial Harem Women and Sovereignty in the Ottoman Empire Oxford University Press ss sf 55 56 21 Ekim 2013 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 9 Mayis 2012 Freely John 2000 Inside the Seraglio private lives of the sultans in Istanbu Penguin Books ss sf 51 13 Aralik 2013 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 9 Mayis 2012 a b Kanuni Sultan Suleyman in Cerkes esi 7 Nisan 2020 tarihinde kaynagindan Ulucay Cagatay 1985 Padisahlarin kadinlari ve kizlari Turk Tarih Kurumu ss sf 35 13 Aralik 2013 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 14 Ekim 2012 Ulucay Cagatay 1985 Padisahlarin kadinlari ve kizlari Turk Tarih Kurumu ss sf 36 28 Subat 2014 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 22 Subat 2014 Doc Dr Dogan Yavas Saraylilar ve Uc Hanim Kizlar Turbelerinde Medfun Olanlar Kimlerdir Bursada Zaman 17 Kasim 2014 5 Aralik 2014 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 28 Kasim 2014 Sakaoglu Necdet sf 11 Kamil Kepecioglu Vakiflar Mecmuasi II 1940 sf 13 ISBN 1970 ten once bu uygulama yoktu