Manastır Kongresi (Arnavutça: Kongresi i Manastirit) Arnavut alfabesini standartlaştırmak amacıyla 14-22 Kasım 1908 tarihleri arasında Manastır şehrinde düzenlenen akademik konferanstır. 22 Kasım artık Arnavutluk, Kosova ve Kuzey Makedonya'da ve ayrıca Arnavut diasporası arasında Alfabe Günü (Arnavutça: Dita e Alfabetit) olarak bilinen bir anma günüdür. Kongreden önce, Arnavutça altı veya daha fazla farklı alfabenin ve ayrıca bir dizi alt varyantın bir kombinasyonu ile temsil ediliyordu.
Katılımcılar
Kongre, Birlik Derneği (Arnavutça: Başkimi) edebiyat topluluğu tarafından, birliğin merkezi olarak hizmet veren 'nin evinde yapıldı. Kongrenin katılımcıları, Balkanlar'daki Arnavutların yaşadığı bölgelerden ve aynı zamanda Arnavut diasporasının tamamından kültürel ve siyasi yaşamın önde gelen isimleriydi. Arnavutların yaşadığı yirmi üç şehri, kasabayı ve otuz ikisi kongrede oy hakkına sahip olan kültürel ve yurtsever dernekleri temsil eden elli delege ve on sekiz gözlemci vardı. Oy hakkı bulunan katılımcıların listesi aşağıdadır:
Konferans
Alfabeyle ilgili ilk iki günün konuşmaları genel nitelikteydi ve ciddi çalışmaların yürütüleceği ortamın yaratılmasına yardımcı oldu. Temsilciler, hangi alfabenin seçildiğine bakılmaksızın birliğin önemini anladılar. Başkimi alfabesinin gelişimini öven Gjergj Fişta şunları söyledi: "Buraya hiçbir alfabeyi savunmak için gelmedim, ama buraya sizinle birleşmek ve Kongre'nin halkı yüceltmek için en yararlı olduğuna karar vereceği alfabeyi benimsemek için geldim”. Seyirci Fişta tarafından derinden etkilendi. Müslüman din adamı olan Hoca İbrahim Efendi, Fişta'ya koşarak gözlerinde yaşlarla onu kucakladı.
Kongrenin başlangıcında delegeler, diğer delegeler gelmeden önce karar vermek üzere on bir üyeden (dört Müslüman, dört Ortodoks ve üç Katolik) oluşan bir komisyon seçtiler. Gjergj Fişta ve Parashqevi Qiriazi komisyon başkanlığına ve Mit'hat Frashëri başkan yardımcılığına seçildi. Luigj Gurakuqi komisyonun sekreteri olurken, komisyonun diğer beş üyesi Bajo Topulli, Ndre Mjeda, Şahin Kolonya, Gjergj Qiriazi ve Sotir Peçi'ydi. Mit'hat Fraşeri ayrıca kongre başkanlığına da seçildi. Delegeler, komitenin kararını kabul etmek için yemin (besa) ettiler. Komite, art arda üç gün boyunca ortak bir alfabe sorunu üzerinde görüştü. Söz konusu besa aracılığıyla, nihai karardan önce hiçbir şeyin bilinmeyeceğine söz verdiler.
Ancak Kongre tek bir alfabe seçemedi ve bunun yerine hem İstanbul hem de Başkimi alfabelerini kullanarak, ancak aralarındaki farklılıkları azaltmak için bazı değişiklikler yaparak uzlaşmacı bir çözüm yolunu seçti. İstanbul alfabesinin kullanımı hızla azaldı ve sonraki yıllarda Arnavutluk'un bağımsızlığını ilan etmesiyle birlikte kullanılmaz hale geldi. Başkimi alfabesi, bugün kullanılan Arnavut dilinin resmi alfabesinin öncülüdür. Gjergj Fişta, Almancanın hayal kırıklığına uğrayanlar için iki alfabesi olduğunu, çünkü burada bir değil iki alfabe seçildiğini kaydetti. Biraz tartıştıktan sonra, hem Başkimi hem de İstanbul alfabesinin kullanılması kararı tüm delegeler tarafından kabul edildi. Ayrıca her yerel Arnavut yetkilisinin kendi alanlarındaki gelişmeler hakkında Birlik Derneğine aylık olarak rapor vermesi de kararlaştırıldı. Başka bir anlaşma, 10 Temmuz 1910'da Yanya'da başka bir kongreyle sonuçlandı.
20 Kasım'da kongre sona ererken, İstanbul Arnavut cemaatinin üç üyesi olan Hoca Vildan, Fazıl Paşa ve Albay Rıza geldi. Kongreye katılacaklar ve daha sonra Arnavutluk genelinde faaliyet gösteren daha küçük, benzer Arnavut toplumlarına tavsiyelerde bulunacaklardı. İlk başta, üç üye Osmanlı alfabesi kullanarak Arnavut yazısını korumaya çalıştı. Ancak Hoca Vildan endişelerini boşa çıkardı. Sultan II. Abdülhamid'i kınadı ve Arnavutlar arasında kendi kaderini tayin ve milli ruh için birliğin önemini savundu. Vildan, Latin alfabesi kullanma hakları olduğunu ve bunun ilerleme için bir "araç" olacağını savundu. Ancak yazının yönü ve din konularında aynı tutumu benimsemedi. Söz konusu fikirler, üç üyenin ziyaret ettiği diğer yerlerde kendisi tarafından savunulmaya devam etti.
Mirası
Latin karakter tabanlı Arnavut alfabesinin kabulü, Arnavut birleşmesi için önemli bir adım olarak kabul edilir. Arap alfabesine dayalı bir alfabeyi tercih eden bazı Arnavut Müslümanlar ve din adamları, İslam dünyası ile bağları zedeleyeceği endişesiyle Latin alfabesine karşı olduklarını ifade etmişlerdir. Arnavutlar, imparatorluğun Avrupa kısmında İstanbul nüfusu dışında en büyük Müslüman topluluk olduklarından, durum Osmanlı hükûmeti için de endişe vericiydi.
Sonuç olarak, Osmanlı İmparatorluğu 1909'da Debre'de Arnavutların kendilerini resmen Osmanlı ilan etmeleri, toprak egemenliklerini savunma sözü vermeleri ve Arap temelli bir alfabe benimsemeleri amacıyla bir kongre düzenledi. Ulusal görüşe sahip Arnavutların güçlü muhalefetiyle karşılaştılar ve Arnavut unsur, kongrenin kontrolünü tamamen ele geçirdi. Kongre ilerlerken, İttihat ve Terakki'nin Tiran'daki üyeleri, Birlik Derneği'nin yerel şubesine Latin tabanlı bir alfabenin kabul edilmesini eleştiren bir gösteri düzenlediler. İçişleri Bakanı Talat Paşa, Arnavut nüfusunun Latin kökenli değil, Osmanlı Türk alfabesinin kullanımını desteklediğini iddia etti. Birlik, gösteriyi durdurmadı, bunun yerine 'da 120 kişilik bir kongre düzenledi.
Alfabe meselesi ve diğer Jön Türk politikaları nedeniyle Arnavut seçkinleri ve milliyetçileri ile Osmanlı yetkilileri arasındaki ilişkiler bozuldu. İlk başta Arnavut milliyetçi kulüpleri kısıtlanmasa da, siyasi, kültürel ve dil hakları talepleri sonunda Osmanlıların Arnavut milliyetçiliğini bastırmak için önlemler almasına neden oldu ve bu da Osmanlı yönetiminin sonlarına doğru iki Arnavut isyanı (1910 ve 1912) ile sonuçlandı.
Manastır Kongresi, Arnavutlar için en önemli olaylardan biridir ve Prizren İttifakı'nın kurulmasından sonra sadece alınan kararlar nedeniyle değil, aynı zamanda bu kararların Osmanlı yetkililer tarafından meşru yollar ile uygulanacağı için en önemli olaydır.
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- Özel
- ^ [Alphabet Day celebrated in Macedonia] (Arnavutça), portalb.mk, 22 Kasım 2012, 27 Eylül 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi, erişim tarihi: 24 Eylül 2013
- ^ The message of the Prime Minister of the Republic of Kosovo, Hashim Thaci on the event if the 103rd anniversary of the session of the Congress of Manastir on November 14, 1908, Kosovo Prime Minister's Office, November 2011, 27 Eylül 2013 tarihinde kaynağından , erişim tarihi: 24 Eylül 2013
- ^ "Perse u zgjodhen dy alfabete" [Why two alphabets were chosen]. (Arnavutça), 4. Tiran: Akademia e Shkencave e RPSSH, . 1988. ss. 149-159. ISSN 0563-5780
Partial publication of the memo of Gjergj Qiriazi to the Austro-Hungarian consulate in Manastir, dated May 25, 1909, 20 pages - ^ Frances Trix (1997), , International Journal of the Sociology of Language, cilt 128, ss. 1-24, doi:10.1515/ijsl.1997.128.1, ISSN 0165-2516, 22 Kasım 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi, erişim tarihi: 1 Kasım 2021
- ^ a b . Albania News. 14 Kasım 2019. 1 Kasım 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Kasım 2019.
- ^ a b c d Gawrych 2006, s. 165
- ^ Entangled Histories of the Balkans – Volume One: National Ideologies and Language Policies (İngilizce). 13 Haziran 2013. s. 504. ISBN . 2 Kasım 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 1 Kasım 2021.
- ^ a b c d Skendi 1967, ss. 370–378
- ^ a b Duijzings 2002, s. 163.
- ^ a b c Gawrych 2006, s. 182.
- ^ a b c Nezir-Akmese 2005, s. 96.
- ^ Saunders 2011, s. 97.
- ^ Nezir-Akmese 2005, s. 97.
- ^ Poulton 1995, s. 66.
- ^ ShawShaw 1977, s. 288.
- ^ . South Eastern European University. 27 Mayıs 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Kasım 2008.
- ^ Mustafa, Avzi (19 Mart 2014), Kongresi i dytë i Manastirit [Second Congress of Monastir] (Arnavutça), , 5 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından , erişim tarihi: 1 Kasım 2021,
Kongresi i parë i Manastirit, pas Lidhjes së Prizrenit, ishte ngjarja më e madhe e popullit shqiptar, që u hapi rrugën jo vetëm të kërkesave legjitime të shqiptarëve, por që edhe ato kërkesa të realizohen në mënyrë legale dhe të jenë të lejuara nga qeveria e Sulltanit përmes rrugës parlamentare. tercümesi
Prizren İttifakı'ndan sonra Birinci Manastır Kongresi, Arnavut halkı için en büyük olaydı ve bu sadece Arnavutların meşru taleplerinin yolunu açmakla kalmadı, aynı zamanda bu talepler çok yakında yasal bir şekilde meclis kanalları aracılığıyla padişahın hükümeti tarafından yerine getirildi.
- Genel
- Duijzings, Gerlachlus (2002). "Religion and the politics of 'Albanianism': Naim Frasheri's Bektashi writings". Schwanders-Sievers, Stephanie; Fischer, Bernd J. (Ed.). Albanian Identities: Myth and History. Bloomington: Indiana University Press. ss. 60-69. ISBN .
- Gawrych, George (2006). The Crescent and the Eagle: Ottoman rule, Islam and the Albanians, 1874–1913. Londra: IB Tauris. ISBN . 1 Kasım 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 1 Kasım 2021.
- Lloshi, Xhevat (2008). Rreth Alfabetit te Shqipes [About the Albanian Alphabet]. Logos. ISBN . 17 Nisan 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 1 Kasım 2021.
- Nezir-Akmese, Handan (2005). The Birth of Modern Turkey: The Ottoman Military and the March to WWI. Londra: IB Tauris. ISBN . 1 Kasım 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 1 Kasım 2021.
- Osmani, Tomor (1999). "Historia e alfabetit" [History of the Alphabet]. Udha e shkronjave shqipe [The Pathway of the Albanian Letters] (Arnavutça). ss. 461-496.
- Poulton, Hugh (1995). Who are the Macedonians?. Bloomington: Indiana University Press. ISBN . 1 Kasım 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 1 Kasım 2021.
- Saunders, Robert A. (2011). Ethnopolitics in Cyberspace: The Internet, Minority Nationalism, and the Web of Identity. Lanham: Lexington Books. ISBN . 1 Kasım 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 1 Kasım 2021.
- Shaw, Stanford J.; Shaw, Ezel Kural (1977). History of the Ottoman Empire and Modern Turkey: Volume 2, Reform, Revolution, and Republic: The Rise of Modern Turkey 1808-1975. Cambridge: Cambridge University Press. ISBN . 1 Kasım 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 1 Kasım 2021.
- Skendi, Stavro (1967). The Albanian national awakening. Princeton: Princeton University Press. ISBN . 1 Kasım 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 1 Kasım 2021.
Dış bağlantılar
- YouTube'da Official informational video of the festivities for the 100th anniversary of the Congress of Manastir
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Manastir Kongresi Arnavutca Kongresi i Manastirit Arnavut alfabesini standartlastirmak amaciyla 14 22 Kasim 1908 tarihleri arasinda Manastir sehrinde duzenlenen akademik konferanstir 22 Kasim artik Arnavutluk Kosova ve Kuzey Makedonya da ve ayrica Arnavut diasporasi arasinda Alfabe Gunu Arnavutca Dita e Alfabetit olarak bilinen bir anma gunudur Kongreden once Arnavutca alti veya daha fazla farkli alfabenin ve ayrica bir dizi alt varyantin bir kombinasyonu ile temsil ediliyordu Kongre nin cekirdek komisyonu 1 Gjergj Fista 2 3 4 5 6 7 Dhimiter Buda 8 Sahin Kolonya 9 10 11 Nyz het Vrioni Fotograf tarafindan cekilmistirKatilimcilarKongrenin baslica delegeleri yukaridan asagiya 1 Sira Sami Pojani Zenel Glina Selman Elbasani Simon Shuteriqi Azis Starova Mati Logoreci Dhimiter Buda Adham Shkaba Stratoberdha 2 Sira Rrok Berisha Thoma Avrami Shefqet Frasheri Sahin Kolonya Akil Efthim Korca Zenel Poda 3 Sira Nyz het Vrioni Dhimiter Mole Gjergj Fista 4 Sira Refik Toptani Cerciz Topulli Mihal Grameno Friend of Cerciz Topulli Member of Manastir Club Notes Missing in the photo are the following delegates Grigor Cilka Hafez Ibrahimi Emin Beu Rauf Beu Selaudin Prizreni Names in italic are non delegates Kongre Birlik Dernegi Arnavutca Baskimi edebiyat toplulugu tarafindan birligin merkezi olarak hizmet veren nin evinde yapildi Kongrenin katilimcilari Balkanlar daki Arnavutlarin yasadigi bolgelerden ve ayni zamanda Arnavut diasporasinin tamamindan kulturel ve siyasi yasamin onde gelen isimleriydi Arnavutlarin yasadigi yirmi uc sehri kasabayi ve otuz ikisi kongrede oy hakkina sahip olan kulturel ve yurtsever dernekleri temsil eden elli delege ve on sekiz gozlemci vardi Oy hakki bulunan katilimcilarin listesi asagidadir Sahin Kolonya Gjergj Fista Nikoll Kacorri Cerciz Topulli Mihal Grameno Parashqevi QiriaziKonferansArnavutca dilindeki ilk laik okul 1887 de Gorice de kuruldu Fotograf 1899 dan Alfabeyle ilgili ilk iki gunun konusmalari genel nitelikteydi ve ciddi calismalarin yurutulecegi ortamin yaratilmasina yardimci oldu Temsilciler hangi alfabenin secildigine bakilmaksizin birligin onemini anladilar Baskimi alfabesinin gelisimini oven Gjergj Fista sunlari soyledi Buraya hicbir alfabeyi savunmak icin gelmedim ama buraya sizinle birlesmek ve Kongre nin halki yuceltmek icin en yararli olduguna karar verecegi alfabeyi benimsemek icin geldim Seyirci Fista tarafindan derinden etkilendi Musluman din adami olan Hoca Ibrahim Efendi Fista ya kosarak gozlerinde yaslarla onu kucakladi Kongrenin baslangicinda delegeler diger delegeler gelmeden once karar vermek uzere on bir uyeden dort Musluman dort Ortodoks ve uc Katolik olusan bir komisyon sectiler Gjergj Fista ve Parashqevi Qiriazi komisyon baskanligina ve Mit hat Frasheri baskan yardimciligina secildi Luigj Gurakuqi komisyonun sekreteri olurken komisyonun diger bes uyesi Bajo Topulli Ndre Mjeda Sahin Kolonya Gjergj Qiriazi ve Sotir Peci ydi Mit hat Fraseri ayrica kongre baskanligina da secildi Delegeler komitenin kararini kabul etmek icin yemin besa ettiler Komite art arda uc gun boyunca ortak bir alfabe sorunu uzerinde gorustu Soz konusu besa araciligiyla nihai karardan once hicbir seyin bilinmeyecegine soz verdiler Ancak Kongre tek bir alfabe secemedi ve bunun yerine hem Istanbul hem de Baskimi alfabelerini kullanarak ancak aralarindaki farkliliklari azaltmak icin bazi degisiklikler yaparak uzlasmaci bir cozum yolunu secti Istanbul alfabesinin kullanimi hizla azaldi ve sonraki yillarda Arnavutluk un bagimsizligini ilan etmesiyle birlikte kullanilmaz hale geldi Baskimi alfabesi bugun kullanilan Arnavut dilinin resmi alfabesinin onculudur Gjergj Fista Almancanin hayal kirikligina ugrayanlar icin iki alfabesi oldugunu cunku burada bir degil iki alfabe secildigini kaydetti Biraz tartistiktan sonra hem Baskimi hem de Istanbul alfabesinin kullanilmasi karari tum delegeler tarafindan kabul edildi Ayrica her yerel Arnavut yetkilisinin kendi alanlarindaki gelismeler hakkinda Birlik Dernegine aylik olarak rapor vermesi de kararlastirildi Baska bir anlasma 10 Temmuz 1910 da Yanya da baska bir kongreyle sonuclandi Tum delegelerin imzalariyla birlikte Kongrenin nihai kararinin orijinal mektubu 20 Kasim da kongre sona ererken Istanbul Arnavut cemaatinin uc uyesi olan Hoca Vildan Fazil Pasa ve Albay Riza geldi Kongreye katilacaklar ve daha sonra Arnavutluk genelinde faaliyet gosteren daha kucuk benzer Arnavut toplumlarina tavsiyelerde bulunacaklardi Ilk basta uc uye Osmanli alfabesi kullanarak Arnavut yazisini korumaya calisti Ancak Hoca Vildan endiselerini bosa cikardi Sultan II Abdulhamid i kinadi ve Arnavutlar arasinda kendi kaderini tayin ve milli ruh icin birligin onemini savundu Vildan Latin alfabesi kullanma haklari oldugunu ve bunun ilerleme icin bir arac olacagini savundu Ancak yazinin yonu ve din konularinda ayni tutumu benimsemedi Soz konusu fikirler uc uyenin ziyaret ettigi diger yerlerde kendisi tarafindan savunulmaya devam etti MirasiKongrenin Manastir da yapildigi Fehim Zavalani ye ait otel Bugun Manastir daki Arnavut Alfabesi Muzesi Latin karakter tabanli Arnavut alfabesinin kabulu Arnavut birlesmesi icin onemli bir adim olarak kabul edilir Arap alfabesine dayali bir alfabeyi tercih eden bazi Arnavut Muslumanlar ve din adamlari Islam dunyasi ile baglari zedeleyecegi endisesiyle Latin alfabesine karsi olduklarini ifade etmislerdir Arnavutlar imparatorlugun Avrupa kisminda Istanbul nufusu disinda en buyuk Musluman topluluk olduklarindan durum Osmanli hukumeti icin de endise vericiydi Sonuc olarak Osmanli Imparatorlugu 1909 da Debre de Arnavutlarin kendilerini resmen Osmanli ilan etmeleri toprak egemenliklerini savunma sozu vermeleri ve Arap temelli bir alfabe benimsemeleri amaciyla bir kongre duzenledi Ulusal goruse sahip Arnavutlarin guclu muhalefetiyle karsilastilar ve Arnavut unsur kongrenin kontrolunu tamamen ele gecirdi Kongre ilerlerken Ittihat ve Terakki nin Tiran daki uyeleri Birlik Dernegi nin yerel subesine Latin tabanli bir alfabenin kabul edilmesini elestiren bir gosteri duzenlediler Icisleri Bakani Talat Pasa Arnavut nufusunun Latin kokenli degil Osmanli Turk alfabesinin kullanimini destekledigini iddia etti Birlik gosteriyi durdurmadi bunun yerine da 120 kisilik bir kongre duzenledi Alfabe meselesi ve diger Jon Turk politikalari nedeniyle Arnavut seckinleri ve milliyetcileri ile Osmanli yetkilileri arasindaki iliskiler bozuldu Ilk basta Arnavut milliyetci kulupleri kisitlanmasa da siyasi kulturel ve dil haklari talepleri sonunda Osmanlilarin Arnavut milliyetciligini bastirmak icin onlemler almasina neden oldu ve bu da Osmanli yonetiminin sonlarina dogru iki Arnavut isyani 1910 ve 1912 ile sonuclandi Manastir Kongresi Arnavutlar icin en onemli olaylardan biridir ve Prizren Ittifaki nin kurulmasindan sonra sadece alinan kararlar nedeniyle degil ayni zamanda bu kararlarin Osmanli yetkililer tarafindan mesru yollar ile uygulanacagi icin en onemli olaydir Ayrica bakinizDebre KongresiKaynakcaOzel Alphabet Day celebrated in Macedonia Arnavutca portalb mk 22 Kasim 2012 27 Eylul 2013 tarihinde kaynagindan arsivlendi erisim tarihi 24 Eylul 2013 The message of the Prime Minister of the Republic of Kosovo Hashim Thaci on the event if the 103rd anniversary of the session of the Congress of Manastir on November 14 1908 Kosovo Prime Minister s Office November 2011 27 Eylul 2013 tarihinde kaynagindan erisim tarihi 24 Eylul 2013 Perse u zgjodhen dy alfabete Why two alphabets were chosen Arnavutca 4 Tiran Akademia e Shkencave e RPSSH 1988 ss 149 159 ISSN 0563 5780 Partial publication of the memo of Gjergj Qiriazi to the Austro Hungarian consulate in Manastir dated May 25 1909 20 pages Frances Trix 1997 International Journal of the Sociology of Language cilt 128 ss 1 24 doi 10 1515 ijsl 1997 128 1 ISSN 0165 2516 22 Kasim 2018 tarihinde kaynagindan arsivlendi erisim tarihi 1 Kasim 2021 a b Albania News 14 Kasim 2019 1 Kasim 2021 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 22 Kasim 2019 a b c d Gawrych 2006 s 165 Entangled Histories of the Balkans Volume One National Ideologies and Language Policies Ingilizce 13 Haziran 2013 s 504 ISBN 9789004250765 2 Kasim 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 1 Kasim 2021 a b c d Skendi 1967 ss 370 378 a b Duijzings 2002 s 163 a b c Gawrych 2006 s 182 a b c Nezir Akmese 2005 s 96 Saunders 2011 s 97 Nezir Akmese 2005 s 97 Poulton 1995 s 66 ShawShaw 1977 s 288 South Eastern European University 27 Mayis 2008 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 20 Kasim 2008 Mustafa Avzi 19 Mart 2014 Kongresi i dyte i Manastirit Second Congress of Monastir Arnavutca 5 Mayis 2021 tarihinde kaynagindan erisim tarihi 1 Kasim 2021 Kongresi i pare i Manastirit pas Lidhjes se Prizrenit ishte ngjarja me e madhe e popullit shqiptar qe u hapi rrugen jo vetem te kerkesave legjitime te shqiptareve por qe edhe ato kerkesa te realizohen ne menyre legale dhe te jene te lejuara nga qeveria e Sulltanit permes rruges parlamentare tercumesi Prizren Ittifaki ndan sonra Birinci Manastir Kongresi Arnavut halki icin en buyuk olaydi ve bu sadece Arnavutlarin mesru taleplerinin yolunu acmakla kalmadi ayni zamanda bu talepler cok yakinda yasal bir sekilde meclis kanallari araciligiyla padisahin hukumeti tarafindan yerine getirildi GenelDuijzings Gerlachlus 2002 Religion and the politics of Albanianism Naim Frasheri s Bektashi writings Schwanders Sievers Stephanie Fischer Bernd J Ed Albanian Identities Myth and History Bloomington Indiana University Press ss 60 69 ISBN 9780253341891 Gawrych George 2006 The Crescent and the Eagle Ottoman rule Islam and the Albanians 1874 1913 Londra IB Tauris ISBN 9781845112875 1 Kasim 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 1 Kasim 2021 Lloshi Xhevat 2008 Rreth Alfabetit te Shqipes About the Albanian Alphabet Logos ISBN 9789989582684 17 Nisan 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 1 Kasim 2021 Nezir Akmese Handan 2005 The Birth of Modern Turkey The Ottoman Military and the March to WWI Londra IB Tauris ISBN 9781850437970 1 Kasim 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 1 Kasim 2021 Osmani Tomor 1999 Historia e alfabetit History of the Alphabet Udha e shkronjave shqipe The Pathway of the Albanian Letters Arnavutca ss 461 496 Poulton Hugh 1995 Who are the Macedonians Bloomington Indiana University Press ISBN 9781850652380 1 Kasim 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 1 Kasim 2021 Saunders Robert A 2011 Ethnopolitics in Cyberspace The Internet Minority Nationalism and the Web of Identity Lanham Lexington Books ISBN 9780739141946 1 Kasim 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 1 Kasim 2021 Shaw Stanford J Shaw Ezel Kural 1977 History of the Ottoman Empire and Modern Turkey Volume 2 Reform Revolution and Republic The Rise of Modern Turkey 1808 1975 Cambridge Cambridge University Press ISBN 9780521291668 1 Kasim 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 1 Kasim 2021 Skendi Stavro 1967 The Albanian national awakening Princeton Princeton University Press ISBN 9781400847761 1 Kasim 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 1 Kasim 2021 Dis baglantilarYouTube da Official informational video of the festivities for the 100th anniversary of the Congress of Manastir