Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Marias Katliamı ya da Baker Katliamı veya Heavy Runner Katliamı (İngilizce Baker Massacre, Baker's Massacre, Marias Massacre, Marias River Massacre, Bear River Massacre, Heavy Runner Massacre, Piegan Massacre), 19. yüzyılın sonlarında Kızılderili savaşları sırasında 23 Ocak 1870 tarihinde binbaşı komutasındaki Amerika Birleşik Devletleri Ordusu tarafından Montana'da yakınlarında Karaayaklar konfederasyonundan yapılan katliam.
| Kızılderili savaşları | |
 Karaayak Konfederasyonu toprakları (Kanada-ABD) | |
| Tarih | 23 Ocak 1870 |
|---|---|
Saldırı türü | Katliam |
| Ölü | 173 - 217 |
| İşleyenler | |
| “ | We killed one hundred and seventy-three Indians, captured over one hundred women and children, and over three hundred horses «Biz 173 Kızılderili öldürdük, 300 at ile yüzden fazla kadın ve çocuğu esir aldık» | ” |
—E. Baker, | ||
Arka plan
Marias Katliamının oluşması batıya doğru genişlemesi sürecinde Kızılderili savaşları döneminde olmuştur. Karaayak Konfederasyonu (Siksikáwa, Pikáni/Piegan, Káínai) ile Beyazlar arasındaki ilişkiler yıllardır büyük ölçüde düşmanca olmuştur. Bu gerilimin ortasında Malcolm Clarke adlı beyaz bir tüccarın atları Owl Child adlı genç bir Pikani tarafından çalınmış ve Clarke'tan aldığı bu atların kendi atları için bir ödeme olduğunu belirterek Clark'ı suçlamıştır. Clarke ve oğlu Owl Child'in izini sürerek bir grup Karaayak önünde dövmüşlerdir. Bunun intikamı olarak Owl Child ve bir grup Pikani savaşçısı ateş açarak Clarke'ı öldürmüş ve oğlunu da ağır yaralamıştır. Daha öncesinde, Malcolm Clarke bir Karaayak kadınına tecavüz etmiş ve tecavüz kurbanı o kadın sonra Owl Child'in karısı olmuş ve bu tecavüzden olan bir de çocuk dünyaya getirmişti.
Clarke'ın öldürülmesi fırsat kollayan Avrupalı-Amerikalılar tarafından kullanılmış ve intikam çağrıları yapmaya başlamışlardır. ABD Ordusu bu çağrılara sessiz kalmaz ve Owl Child'in öldürülüp cesedinin teslim edilmesini Karaayak Konfederasyonundan talep eder ve iki hafta süre tanır. Bu arada, Owl Child kaçarak Pikanilerin baş reisi olan 'in kabilesine sığınır. İki haftalık sürenin bitiminde, deyimleşmiş «en iyi Kızılderili, ölü Kızılderilidir» (The only good Indian is a dead Indian) lafının sahibi olan general , binbaşı komutasındaki bir süvari birliğini (Second US Regiment) gönderir ve cezalandırmak için izin verir. Emreder:
| “ | If the lives and property of the citizens of Montana can best be protected by striking Mountain Chief's band, I want them struck. Tell Baker to strike them hard | ” |
—Sheridan, | ||
Kızılderililere önyargılı yaklaşan ve yaşamı boyunca onları büyük bir düşman olarak gördüğü bilinen general Sheridan'ın her zamanki stratejisi Kızılderililerin kışlık erzakları korumak için bir araya geldiği kış mevsiminde saldırmaktır. O yüzden ağır kar yağışı altındaki Kızılderili köyüne yerliler ısınmak için birbirlerine sokularak yattığı için güneş doğmadan şafak vakti saldırılmasını söyler. Bu stratejiyi Sheridan daha önce de (ya da ) sırasında Şayenlerden Black Kettle'ın kabilesine saldırırken uygulamıştır.
Katliam
23 Ocak 1870 günü Güney Pikanilerinden (Aamsskáápipikani) Mountain Chief önderliğindeki bir grup Pikaninin Marias Nehri boyunca kamp yaptığı biçiminde bir keşif raporu binbaşı Baker'a ulaşır. Baker ve askerleri Willow Rounds yöresindeki kamp alanına saldırır, fakat Mountain Chief uyarılmış ve kamp terk edilmiştir. Bunun üzerine yakınlardaki başka bir kampa yönelirler. Baker'ın izcileri bu yeni kampın Mountain Chief'in kampı olmadığını söyleseler de ikna edemezler ve alkolik olarak bilinen binbaşı Eugene M. Baker ısrarını sürdürür ve ABD süvari birliği yanlış bir istihbaratla ABD hükûmetiyle antlaşma imzalayan Chief Heavy Runner'ın kampına tan ağarırken şafak vakti Marias Nehri yakınlarındaki Karaayak kampına erkekler Sweet Grass Hills yöresindebizon avında olduğu bir sırada, tüfek, altıpatlar ve makineli silahlarla baskın yapmış ve 140'ı kadın ve çocuk olmak üzere toplam 173 Kızılderiliyi katletmiştir. Askerler ise yalnızca bir kayıp vermiştir, ki o kişi de attan düşüp bacağını kırmış ve daha sonra ölmüştür. Bir Karaayak izcisi tarafından katliam sonrası sayılan ceset sayısı 217 iken, alkollü ordu personeli tarafından yapılan aceleci bir sayımla 173 rakamı kaydedilmiştir
Katledilen sivil Kızılderililerin yaşa ve cinsiyete göre dağılımı:
- yaşları 12 ilâ 37 arasında değişen 15 erkek
- yaşları 37 ilâ 70 arasında değişen 18 erkek
- 90 kadın
- 50 çocuk
Kampın reisi Heavy Runner, hükûmetle yapmış olduğu antlaşma karşılığı kendisine verilen ve kampın güvencesi olan bir Amerikan bayrağı ile birlikte kendisini öldürür. Kış ortasında sabahın köründe ısınmak için birbirlerine sokulan çocuk ve kadınların içinde bulunduğu çadırlar askerlerce ateşe verilir ve içindekiler yanarken, bir kısmı da dışarı fırlayıp kaçarken üzerlerine pusuya yatan askerlerce ateş açılır. Kurtulanların çoğu Marias Nehrinin soğuk sularında saklanmıştır. Sonra katliam mahalini terk eden askerler kırlarda Mountain Chief'i takibe başlarlar. Mountain Chief ve kabilesi ise soydaşlarının bulunduğu Kanada'ya geçerler. Kurtulanların torunları sözlü tarih olarak nesilden nesile bu olanları aktarırlar. Anlatılan bu tarihe göre öldürülen her Kızılderili erkeği ateşin içine atılarak yakılmıştır. Erkeklerden biri ise askerlerin süngüsüyle yarıya kesilmiştir.
Katliam mahali
Günümüzdeki Toole County, Montana'da Shelby, Montana'nın on mil güneydoğusunda Bear River (1804-1806 Lewis and Clark keşif gezisinde Meriwether Lewis tarafından Marias River olarak adlandırılmıştır) yakınlarında Big Bend denen yöredir ve bugünkü Tiber Reservoir göleti altında kalmıştır. Katliam mahalinin 1990 yılında çekilmiş resmi bulunmaktadır.
Tepkiler
Katliamdan bir hafta sonra Pikanilerle birlikte kampa giden teğmen Pease barışçıl Heavy Runner kampında öldürülenler arasında savaşabilecek yaşta yalnızca 15 kişinin olduğunu, diğerlerinin ise kadın ve çocuklardan oluştuğunu rapor etmiştir. General Sully tarafından onaylanıp Washington'a gönderilen raporun kamuda duyulması üzerine halkın yoğun tepkisine sebep olmuştur. Fakat, Baker'den gelebilecek ikinci bir rapor henüz eline ulaşmadan general Sheridan bir basın açıklaması yaparak öldürülenlerin çoğunun Mountain Chief'in kampındaki savaşçılar olduğuna inandığını belirtmiş ve halktan gelen protestoları susturmuştur.
Mountain Chief'i yakalayamamış olması ve ilgisi olmayan kişileri katletmesi ve alelacele rapor düzenlemesi yüzünden birçok kişi alkolik oluğu bilinen binbaşı Eugene M. Baker'ı suçlamıştır (ve suçlamaya da devam etmektedir). Bununla birlikte, daha sonraki tartışmalarda general Sheridan, Baker'ın liderliğene olan güvenini ifade etmiş ve onun hakkında bu katliam olaylarıyla ilgili soruşturma açılmasını önlemiştir.
Binbaşı Eugene Baker 48 yaşında sirozdan ölmüştür. Marias Katliamından sonra Karaayaklar ile Beyaz yerleşimciler arasındaki çatışmalar azalmıştır. Zaten çiçek hastalığı yüzünden zayıflayan ve nüfusları azalan Karaayaklar bundan sonraki Kızılderili savaşlarına destek veremediği gibi katılamamıştır da.
Kalıntılar
- Two Bear Woman (yaklaşık 1844- yaklaşık 1915) adlı Pikani kadını tarafından katliam mahalindeki sit alanından toplanan bir deri kazıyıcı (hide scraper) koleksiyonundadır (Catalog number: 11/3133).
Anma ve anıt
Her yıl 23 Ocak'ta adlı Kızılderili rezervasyonunda anma törenleri düzenlenmekte ve katliamın anısına bir anıt yapılması düşünülmektedir.
Yansımaları
Katliamın konu edildiği iki roman bulunmaktadır:
- A. B. Guthrie, Jr. tarafından yazılan (1982)
- James Welch tarafından yazılan (1986)
Dipnotlar
- ^ a b "Piikani First Nation". 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 2 Şubat 2013.
- ^ Adolf Hungrywolf, Pikunni History and Culture
- ^ Blood on the Marias 28 Şubat 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., Understanding Different Points of View Related to the Baker Massacre of 1870
- ^ a b Stan Gibson & Jack Hayne, WITNESSES TO CARNAGE The 1870 Marias Massacre in Montana 7 Şubat 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ Welch 2007, pg. 27
- ^ Welch 2007, pp. 28-29
- ^ . 8 Temmuz 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Şubat 2013.
- ^ http://blackfootdigitallibrary.org/ 17 Nisan 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde . 2011, CarolMurrayTellsBakerMassacre1.flv
- ^ a b Welch 2007, pg. 30
- ^ Welch 2007, pg. 29
- ^ Digital library : Baker-Massacre[]
- ^ Robert H. Fletcher (1989), Montana's Historical Highway Markers
- ^ a b "2010 Baker Marias (Bear River) Massacre Memorial". 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 2 Şubat 2013.
- ^ CarolMurrayTellsBakerMassacre1.flv[]
- ^ "The Massacre on the Bend of the Marias River 1870". 1 Haziran 2012 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 2 Şubat 2013.
- ^ accessed Feb. 5, 2011 CarolMurrayTellsBakerMassacre1.flv[]
- ^ Ramona Big Head, “Strike Them Hard!” The Baker Massacre Play 14 Temmuz 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., University of Lethbridge, March 2009
- ^ . 12 Ekim 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Şubat 2013.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 15 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 2 Şubat 2013.
- ^ (PDF). 17 Nisan 2018 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Nisan 2020.
Kaynakça
- Welch, James with Paul Stekler (2007 [1994]). Killing Custer: The Battle of Little Bighorn and the Fate of the Plains Indians. New York: Norton Paperback (W. W. Norton & Company). .
Dış bağlantılar
- An Uncelebrated Anniversary 8 Mayıs 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Witness to Carnage: The 1870 Marias Massacre in Montana 7 Şubat 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Native American Legends: The Marias Massacre2 Şubat 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Marias Katliami ya da Baker Katliami veya Heavy Runner Katliami Ingilizce Baker Massacre Baker s Massacre Marias Massacre Marias River Massacre Bear River Massacre Heavy Runner Massacre Piegan Massacre 19 yuzyilin sonlarinda Kizilderili savaslari sirasinda 23 Ocak 1870 tarihinde binbasi komutasindaki Amerika Birlesik Devletleri Ordusu tarafindan Montana da yakinlarinda Karaayaklar konfederasyonundan yapilan katliam Marias KatliamiKizilderili savaslariKaraayak Konfederasyonu topraklari Kanada ABD Tarih23 Ocak 1870Saldiri turuKatliamOlu173 217Isleyenler We killed one hundred and seventy three Indians captured over one hundred women and children and over three hundred horses Biz 173 Kizilderili oldurduk 300 at ile yuzden fazla kadin ve cocugu esir aldik E Baker Arka plan21 Aralik 1878 tarihli Harper s Weekly karikaturu sagda Savas Bakanligi War Department kapisinin onunde duran kisa boylu general ile solda Icisleri Bakanligi Interior Department kapisinin onunde duran uzun boylu Icisleri sekreteri Carl Schurz Marias Katliaminin olusmasi batiya dogru genislemesi surecinde Kizilderili savaslari doneminde olmustur Karaayak Konfederasyonu Siksikawa Pikani Piegan Kainai ile Beyazlar arasindaki iliskiler yillardir buyuk olcude dusmanca olmustur Bu gerilimin ortasinda Malcolm Clarke adli beyaz bir tuccarin atlari Owl Child adli genc bir Pikani tarafindan calinmis ve Clarke tan aldigi bu atlarin kendi atlari icin bir odeme oldugunu belirterek Clark i suclamistir Clarke ve oglu Owl Child in izini surerek bir grup Karaayak onunde dovmuslerdir Bunun intikami olarak Owl Child ve bir grup Pikani savascisi ates acarak Clarke i oldurmus ve oglunu da agir yaralamistir Daha oncesinde Malcolm Clarke bir Karaayak kadinina tecavuz etmis ve tecavuz kurbani o kadin sonra Owl Child in karisi olmus ve bu tecavuzden olan bir de cocuk dunyaya getirmisti Clarke in oldurulmesi firsat kollayan Avrupali Amerikalilar tarafindan kullanilmis ve intikam cagrilari yapmaya baslamislardir ABD Ordusu bu cagrilara sessiz kalmaz ve Owl Child in oldurulup cesedinin teslim edilmesini Karaayak Konfederasyonundan talep eder ve iki hafta sure tanir Bu arada Owl Child kacarak Pikanilerin bas reisi olan in kabilesine siginir Iki haftalik surenin bitiminde deyimlesmis en iyi Kizilderili olu Kizilderilidir The only good Indian is a dead Indian lafinin sahibi olan general binbasi komutasindaki bir suvari birligini Second US Regiment gonderir ve cezalandirmak icin izin verir Emreder If the lives and property of the citizens of Montana can best be protected by striking Mountain Chief s band I want them struck Tell Baker to strike them hard Sheridan Kizilderililere onyargili yaklasan ve yasami boyunca onlari buyuk bir dusman olarak gordugu bilinen general Sheridan in her zamanki stratejisi Kizilderililerin kislik erzaklari korumak icin bir araya geldigi kis mevsiminde saldirmaktir O yuzden agir kar yagisi altindaki Kizilderili koyune yerliler isinmak icin birbirlerine sokularak yattigi icin gunes dogmadan safak vakti saldirilmasini soyler Bu stratejiyi Sheridan daha once de ya da sirasinda Sayenlerden Black Kettle in kabilesine saldirirken uygulamistir Katliam23 Ocak 1870 gunu Guney Pikanilerinden Aamsskaapipikani Mountain Chief onderligindeki bir grup Pikaninin Marias Nehri boyunca kamp yaptigi biciminde bir kesif raporu binbasi Baker a ulasir Baker ve askerleri Willow Rounds yoresindeki kamp alanina saldirir fakat Mountain Chief uyarilmis ve kamp terk edilmistir Bunun uzerine yakinlardaki baska bir kampa yonelirler Baker in izcileri bu yeni kampin Mountain Chief in kampi olmadigini soyleseler de ikna edemezler ve alkolik olarak bilinen binbasi Eugene M Baker israrini surdurur ve ABD suvari birligi yanlis bir istihbaratla ABD hukumetiyle antlasma imzalayan Chief Heavy Runner in kampina tan agarirken safak vakti Marias Nehri yakinlarindaki Karaayak kampina erkekler Sweet Grass Hills yoresindebizon avinda oldugu bir sirada tufek altipatlar ve makineli silahlarla baskin yapmis ve 140 i kadin ve cocuk olmak uzere toplam 173 Kizilderiliyi katletmistir Askerler ise yalnizca bir kayip vermistir ki o kisi de attan dusup bacagini kirmis ve daha sonra olmustur Bir Karaayak izcisi tarafindan katliam sonrasi sayilan ceset sayisi 217 iken alkollu ordu personeli tarafindan yapilan aceleci bir sayimla 173 rakami kaydedilmistir Katledilen sivil Kizilderililerin yasa ve cinsiyete gore dagilimi yaslari 12 ila 37 arasinda degisen 15 erkek yaslari 37 ila 70 arasinda degisen 18 erkek 90 kadin 50 cocuk Kampin reisi Heavy Runner hukumetle yapmis oldugu antlasma karsiligi kendisine verilen ve kampin guvencesi olan bir Amerikan bayragi ile birlikte kendisini oldurur Kis ortasinda sabahin korunde isinmak icin birbirlerine sokulan cocuk ve kadinlarin icinde bulundugu cadirlar askerlerce atese verilir ve icindekiler yanarken bir kismi da disari firlayip kacarken uzerlerine pusuya yatan askerlerce ates acilir Kurtulanlarin cogu Marias Nehrinin soguk sularinda saklanmistir Sonra katliam mahalini terk eden askerler kirlarda Mountain Chief i takibe baslarlar Mountain Chief ve kabilesi ise soydaslarinin bulundugu Kanada ya gecerler Kurtulanlarin torunlari sozlu tarih olarak nesilden nesile bu olanlari aktarirlar Anlatilan bu tarihe gore oldurulen her Kizilderili erkegi atesin icine atilarak yakilmistir Erkeklerden biri ise askerlerin sungusuyle yariya kesilmistir Katliam mahali Montana Gunumuzdeki Toole County Montana da Shelby Montana nin on mil guneydogusunda Bear River 1804 1806 Lewis and Clark kesif gezisinde Meriwether Lewis tarafindan Marias River olarak adlandirilmistir yakinlarinda Big Bend denen yoredir ve bugunku Tiber Reservoir goleti altinda kalmistir Katliam mahalinin 1990 yilinda cekilmis resmi bulunmaktadir TepkilerKatliamdan bir hafta sonra Pikanilerle birlikte kampa giden tegmen Pease bariscil Heavy Runner kampinda oldurulenler arasinda savasabilecek yasta yalnizca 15 kisinin oldugunu digerlerinin ise kadin ve cocuklardan olustugunu rapor etmistir General Sully tarafindan onaylanip Washington a gonderilen raporun kamuda duyulmasi uzerine halkin yogun tepkisine sebep olmustur Fakat Baker den gelebilecek ikinci bir rapor henuz eline ulasmadan general Sheridan bir basin aciklamasi yaparak oldurulenlerin cogunun Mountain Chief in kampindaki savascilar olduguna inandigini belirtmis ve halktan gelen protestolari susturmustur Mountain Chief i yakalayamamis olmasi ve ilgisi olmayan kisileri katletmesi ve alelacele rapor duzenlemesi yuzunden bircok kisi alkolik olugu bilinen binbasi Eugene M Baker i suclamistir ve suclamaya da devam etmektedir Bununla birlikte daha sonraki tartismalarda general Sheridan Baker in liderligene olan guvenini ifade etmis ve onun hakkinda bu katliam olaylariyla ilgili sorusturma acilmasini onlemistir Binbasi Eugene Baker 48 yasinda sirozdan olmustur Marias Katliamindan sonra Karaayaklar ile Beyaz yerlesimciler arasindaki catismalar azalmistir Zaten cicek hastaligi yuzunden zayiflayan ve nufuslari azalan Karaayaklar bundan sonraki Kizilderili savaslarina destek veremedigi gibi katilamamistir da KalintilarTwo Bear Woman yaklasik 1844 yaklasik 1915 adli Pikani kadini tarafindan katliam mahalindeki sit alanindan toplanan bir deri kaziyici hide scraper koleksiyonundadir Catalog number 11 3133 Anma ve anitHer yil 23 Ocak ta adli Kizilderili rezervasyonunda anma torenleri duzenlenmekte ve katliamin anisina bir anit yapilmasi dusunulmektedir YansimalariKatliamin konu edildigi iki roman bulunmaktadir A B Guthrie Jr tarafindan yazilan 1982 James Welch tarafindan yazilan 1986 Dipnotlar a b Piikani First Nation 4 Mart 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 2 Subat 2013 Adolf Hungrywolf Pikunni History and Culture Blood on the Marias 28 Subat 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde Understanding Different Points of View Related to the Baker Massacre of 1870 a b Stan Gibson amp Jack Hayne WITNESSES TO CARNAGE The 1870 Marias Massacre in Montana 7 Subat 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde Welch 2007 pg 27 Welch 2007 pp 28 29 8 Temmuz 2011 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 2 Subat 2013 http blackfootdigitallibrary org 17 Nisan 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde 2011 CarolMurrayTellsBakerMassacre1 flv a b Welch 2007 pg 30 Welch 2007 pg 29 Digital library Baker Massacre olu kirik baglanti Robert H Fletcher 1989 Montana s Historical Highway Markers a b 2010 Baker Marias Bear River Massacre Memorial 4 Mart 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 2 Subat 2013 CarolMurrayTellsBakerMassacre1 flv olu kirik baglanti The Massacre on the Bend of the Marias River 1870 1 Haziran 2012 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 2 Subat 2013 accessed Feb 5 2011 CarolMurrayTellsBakerMassacre1 flv olu kirik baglanti Ramona Big Head Strike Them Hard The Baker Massacre Play 14 Temmuz 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde University of Lethbridge March 2009 12 Ekim 2012 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 2 Subat 2013 Arsivlenmis kopya 15 Agustos 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 2 Subat 2013 PDF 17 Nisan 2018 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 10 Nisan 2020 KaynakcaWelch James with Paul Stekler 2007 1994 Killing Custer The Battle of Little Bighorn and the Fate of the Plains Indians New York Norton Paperback W W Norton amp Company ISBN 978 0 393 32939 1 Dis baglantilarAn Uncelebrated Anniversary 8 Mayis 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde Witness to Carnage The 1870 Marias Massacre in Montana 7 Subat 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde Native American Legends The Marias Massacre2 Subat 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde