Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Masalit (: masala/masara; (Arapça: ماساليت) batı Sudan ve doğu Çad'da yaşayan etnik bir gruptur. konuşurlar.
| Önemli nüfusa sahip bölgeler | |
|---|---|
| Ouaddaï Bölgesi (Çad); Batı Darfur (Sudan) | |
 Çad | 959.000 |
 Sudan | 145,000–350,000 |
| Diller | |
, Arapça (Çad ve Sudan Şiveleri) | |
| Din | |
Sünni İslam | |
| İlgili etnik gruplar | |
| Fulaniler, | |
Genel bakış
Masalitler öncelikle Batı Darfur'un başkenti El Cuneyna'da yaşamaktadır, ancak birkaç bin kişi de Sudan'ın doğusundaki El Kasarif ve Güney Darfur'da yaşamaktadır.Ethnologue'a göre, 2011 yılı itibarıyla 350.000'i Sudan'da olmak üzere toplam 440.000 Masalit dili konuşuru bulunmaktadır.
Masalit geleneği kökenlerini Tunus'a dayandırır. Çad üzerinden göç ettikten sonra bugünkü Sudan'a yerleşmişlerdir.
Masalitler aynı zamanda Kana Masaraka/Masaraka, Mesalit ve Massalit olarak da bilinirler. Yer fıstığı ve darı yetiştiren Masalitler öncelikle geçimlik tarımcılardır. Bölgelerinin daha güneyinde, sorgum da dahil olmak üzere çeşitli başka ürünler yetiştirirler. Tipik Masalit konutu konik biçimli olup ahşap ve sazdan inşa edilmiştir.
Masalit kabileleri, 2003 yılında başlayan Darfur Savaşı sırasında Sudan merkezi hükûmetine ve hükûmet yanlısı Cancavid milislerine karşı savaşan isyancı gruplar arasındaydı. Misillemeler ve etnik temizlik iki yıl içinde tahminen 170.000 kişinin ölümüne yol açtı ve sonrasında aralıklı şiddet devam etti. Sudan'daki 2023 iç savaşı'nın bir parçası olarak, Hızlı Destek Güçleri (RSF) (Cancavid'in halefi) Darfur'da yeni bir etnik temizlik harekâtı başlattı. Haziran 2023'te, bir Masalit ve Batı Darfur (eyalet) valisi olan , RSF'yi soykırımla suçladı; daha sonra öldürüldü.
Dar Masalit Sultanlığı
Masalit halkı, 19. yüzyılın sonları ve 20. yüzyılın başlarında var olan küçük bir devlet olan Dar Masalit sultanlığı altında yaşıyordu. 1874'ten önce Masalitler bölgedeki birden fazla yönetim arasında bölünmüş durumdaydı. Ancak 1874'te Darfur Sultanlığı'nın Osmanlılar ve Mısırlılar tarafından fethedilmesinin ardından Masalit, Hajjam Hasab Allah tarafından bir Sultanlık olarak birleştirildi. Ancak Haccam'ın yönetimi Masalit halkı tarafından baskıcı olarak görüldü. Böylece 1883 yılında Sultanlığın kontrolünü ele geçiren İsmail Abdül Nebi tarafından devrildi.
Dil
Masalitler, Nil-Sahra dilleri ailesi'nin 'na ait olan 'ni konuşurlar. Masalit birkaç lehçeye ayrılır ve Güney Darfur'da konuşulan çeşitlilik Batı Darfur'dakinden farklıdır. Kuzey Masalit lehçesi El Cuneyna'nın doğusunda ve kuzeyinde konuşulur. Masalit dili en çok , ve dilleriyle yakın akrabadır. Sözcük dağarcığının %45'ini Marfa, %42'sini Maba ve %36'sını Karanga ile paylaşır.
Masalitlerin çoğu, Nilo-Sahra yerel dilinin ağırlıklı olarak konuşulduğu orta bölge dışında Arapça dilinde iki dillidir. Masalitçe Latin alfabesi kullanılarak yazılır.
Genetik
Hassan ve diğerlerine (2008) göre, Masalitlerin yaklaşık %71,9'u E1b1b baba haplogrubunun taşıyıcısıdır. Bunların %73,9'u V32 alt kümesini taşımaktadır. Yaklaşık %6,3'ü haplogrubuna da aittir. Bu durum, komşu Afro-Asyatik diller-konuşan popülasyonlardan önemli ölçüde babasoylu gen akışına işaret etmektedir. Geriye kalan Masalitler esas olarak arasında yaygın olan A3b2 soyunun (%18,8) taşıyıcılarıdır.
Hassan'a (2010) göre, Masalitler maternal olarak tamamen 'nin Afrika kökenli türevlerine aittir. Bu mtDNA kladlarından (%14,6) ve (%12,2) soyları en sık görülen soylardır. Bu durum, Masalitlerin atalarının nüfusuna genetik geçişin asimetrik olduğunu ve kadınlardan ziyade Afro-Asya dili konuşan erkekler aracılığıyla gerçekleştiğini göstermektedir.
Önemli Masalit insanları
- (1994 doğumlu), aktivist
Ayrıca bakınız
- (El Cuneyna Muharebesi)
- Darfur Savaşı
- Masalit soykırımı
Kaynakça
- ^ "Peoples of Darfur". 1 Ağustos 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 26 Kasım 2023.
- ^ "Masalit". Ethnologue. 6 Kasım 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 5 Kasım 2023.
- ^ a b c d e f g "Masalit language"
|url=değerini kontrol edin (). Ethnologue. 20 Ekim 2007 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 22 Eylül 2016. - ^ a b Olson, James Stuart (1996). The Peoples of Africa: An Ethnohistorical Dictionary. Greenwood Publishing Group. s. 375. ISBN . 13 Nisan 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 22 Eylül 2016.
- ^ "Genocide returns to Darfur". The Economist. 5 Ekim 2023. 10 Kasım 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 7 Ekim 2023.
- ^ a b Kapteijns, Lidwien (c. 1983). "Bir Sudan Devletinin Ortaya Çıkışı: Dar Masalit, 1874-1905". . 16 (4). ss. 601-613. doi:10.2307/218268. JSTOR 218268.
- ^ Davies, R. (c. 1924). "THE MASALIT SULTANATE". Sudan Notes and Records. 7 (2). ss. 49-62. JSTOR 41715557.
- ^ Hassan, Hisham Y.; ve diğerleri. (Kasım 2008). (PDF). American Journal of Physical Anthropology. 137 (3). ss. 316-323. doi:10.1002/ajpa.20876. (PMID) 18618658. 23 Eylül 2016 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Eylül 2016.
- ^ Mohamed, Hisham Yousif Hassan. uofk.edu/bitstream/handle/123456789/6376/Genetic%20Patterns%20of%20Y-chromosome%20and%20Mitochondrial.pdf?sequence=1 "Genetic Patterns of Y-chromosome and Mitochondrial DNA Variation, with Implications to the Peopling of the Sudan"
|url=değerini kontrol edin () (PDF). University of Khartoum. Erişim tarihi: 21 Eylül 2016.[] - ^ Haaretz başlık=These African asylum seekers came to Israel alone as kids.Now they could face deportation: 'Israel is part of who I am' https://www.haaretz.com/israel-news/.premium-these-africans-came-to-israel-as-kids-now-they-could-be-deported-1. başlık=These African asylum seekers came to Israel alone as kids.Now they could face deportation: 'Israel is part of who I am'
|url=değerini kontrol edin (). Eksik ya da boş|başlık=()[]
Dış Bağlantılar
- The Hidden Slaughter and Ethnic Cleansing in Western Sudan: An Open Letter to the International Community (1999)
- Massaleit.info
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Masalit masala masara Arapca ماساليت bati Sudan ve dogu Cad da yasayan etnik bir gruptur konusurlar Masalitler MasalitOnemli nufusa sahip bolgelerOuaddai Bolgesi Cad Bati Darfur Sudan Cad959 000 Sudan145 000 350 000Diller Arapca Cad ve Sudan Siveleri DinSunni IslamIlgili etnik gruplarFulaniler Genel bakisMasalitler oncelikle Bati Darfur un baskenti El Cuneyna da yasamaktadir ancak birkac bin kisi de Sudan in dogusundaki El Kasarif ve Guney Darfur da yasamaktadir Ethnologue a gore 2011 yili itibariyla 350 000 i Sudan da olmak uzere toplam 440 000 Masalit dili konusuru bulunmaktadir Masalit gelenegi kokenlerini Tunus a dayandirir Cad uzerinden goc ettikten sonra bugunku Sudan a yerlesmislerdir Masalitler ayni zamanda Kana Masaraka Masaraka Mesalit ve Massalit olarak da bilinirler Yer fistigi ve dari yetistiren Masalitler oncelikle gecimlik tarimcilardir Bolgelerinin daha guneyinde sorgum da dahil olmak uzere cesitli baska urunler yetistirirler Tipik Masalit konutu konik bicimli olup ahsap ve sazdan insa edilmistir Masalit kabileleri 2003 yilinda baslayan Darfur Savasi sirasinda Sudan merkezi hukumetine ve hukumet yanlisi Cancavid milislerine karsi savasan isyanci gruplar arasindaydi Misillemeler ve etnik temizlik iki yil icinde tahminen 170 000 kisinin olumune yol acti ve sonrasinda aralikli siddet devam etti Sudan daki 2023 ic savasi nin bir parcasi olarak Hizli Destek Gucleri RSF Cancavid in halefi Darfur da yeni bir etnik temizlik harekati baslatti Haziran 2023 te bir Masalit ve Bati Darfur eyalet valisi olan RSF yi soykirimla sucladi daha sonra olduruldu Dar Masalit Sultanligi Masalit halki 19 yuzyilin sonlari ve 20 yuzyilin baslarinda var olan kucuk bir devlet olan Dar Masalit sultanligi altinda yasiyordu 1874 ten once Masalitler bolgedeki birden fazla yonetim arasinda bolunmus durumdaydi Ancak 1874 te Darfur Sultanligi nin Osmanlilar ve Misirlilar tarafindan fethedilmesinin ardindan Masalit Hajjam Hasab Allah tarafindan bir Sultanlik olarak birlestirildi Ancak Haccam in yonetimi Masalit halki tarafindan baskici olarak goruldu Boylece 1883 yilinda Sultanligin kontrolunu ele geciren Ismail Abdul Nebi tarafindan devrildi DilMasalitler Nil Sahra dilleri ailesi nin na ait olan ni konusurlar Masalit birkac lehceye ayrilir ve Guney Darfur da konusulan cesitlilik Bati Darfur dakinden farklidir Kuzey Masalit lehcesi El Cuneyna nin dogusunda ve kuzeyinde konusulur Masalit dili en cok ve dilleriyle yakin akrabadir Sozcuk dagarciginin 45 ini Marfa 42 sini Maba ve 36 sini Karanga ile paylasir Masalitlerin cogu Nilo Sahra yerel dilinin agirlikli olarak konusuldugu orta bolge disinda Arapca dilinde iki dillidir Masalitce Latin alfabesi kullanilarak yazilir GenetikHassan ve digerlerine 2008 gore Masalitlerin yaklasik 71 9 u E1b1b baba haplogrubunun tasiyicisidir Bunlarin 73 9 u V32 alt kumesini tasimaktadir Yaklasik 6 3 u haplogrubuna da aittir Bu durum komsu Afro Asyatik diller konusan populasyonlardan onemli olcude babasoylu gen akisina isaret etmektedir Geriye kalan Masalitler esas olarak arasinda yaygin olan A3b2 soyunun 18 8 tasiyicilaridir Hassan a 2010 gore Masalitler maternal olarak tamamen nin Afrika kokenli turevlerine aittir Bu mtDNA kladlarindan 14 6 ve 12 2 soylari en sik gorulen soylardir Bu durum Masalitlerin atalarinin nufusuna genetik gecisin asimetrik oldugunu ve kadinlardan ziyade Afro Asya dili konusan erkekler araciligiyla gerceklestigini gostermektedir Onemli Masalit insanlari 1994 dogumlu aktivistAyrica bakinizEl Cuneyna Muharebesi Darfur Savasi Masalit soykirimiKaynakca Peoples of Darfur 1 Agustos 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 26 Kasim 2023 Masalit Ethnologue 6 Kasim 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 5 Kasim 2023 a b c d e f g Masalit language url degerini kontrol edin yardim Ethnologue 20 Ekim 2007 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 22 Eylul 2016 a b Olson James Stuart 1996 The Peoples of Africa An Ethnohistorical Dictionary Greenwood Publishing Group s 375 ISBN 0 313 27918 7 13 Nisan 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 22 Eylul 2016 Genocide returns to Darfur The Economist 5 Ekim 2023 10 Kasim 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 7 Ekim 2023 a b Kapteijns Lidwien c 1983 Bir Sudan Devletinin Ortaya Cikisi Dar Masalit 1874 1905 16 4 ss 601 613 doi 10 2307 218268 JSTOR 218268 Davies R c 1924 THE MASALIT SULTANATE Sudan Notes and Records 7 2 ss 49 62 JSTOR 41715557 Hassan Hisham Y ve digerleri Kasim 2008 PDF American Journal of Physical Anthropology 137 3 ss 316 323 doi 10 1002 ajpa 20876 PMID 18618658 23 Eylul 2016 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 22 Eylul 2016 Mohamed Hisham Yousif Hassan uofk edu bitstream handle 123456789 6376 Genetic 20Patterns 20of 20Y chromosome 20and 20Mitochondrial pdf sequence 1 Genetic Patterns of Y chromosome and Mitochondrial DNA Variation with Implications to the Peopling of the Sudan url degerini kontrol edin yardim PDF University of Khartoum Erisim tarihi 21 Eylul 2016 Arsivlenmesi gereken baglantiya sahip kaynak sablonu iceren maddeler link olu kirik baglanti Haaretz baslik These African asylum seekers came to Israel alone as kids Now they could face deportation Israel is part of who I am https www haaretz com israel news premium these africans came to israel as kids now they could be deported 1 baslik These African asylum seekers came to Israel alone as kids Now they could face deportation Israel is part of who I am url degerini kontrol edin yardim Eksik ya da bos baslik yardim olu kirik baglanti Dis BaglantilarThe Hidden Slaughter and Ethnic Cleansing in Western Sudan An Open Letter to the International Community 1999 Massaleit info