Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu madde olması gerekenden az içermektedir veya içermemektedir. (Aralık 2023) |
Max Hoelz (14 Ekim [1889, Moritz, Riesa - 15 Eylül 1933, Gorki, Sovyetler Birliği), anarşist eğilimleri ağır basan Alman komünist.
İşçilerle birlikte birçok mülkiyete el koyma eyleminde bulunmuş, bu yüzden de 'Kızıl Robin Hood' adıyla ün salmıştır.
Yaşamı
Almanya'da
Max Hoelz bir tarım işçisinin oğlu olarak dünyaya geldi ve daha çocukken çalışmaya başlamak zorunda kaldı. İlkokuldan sonra toprak sahiplerinin yanında değişik geçici işlerde çalıştı. Çalışma dışında kalan boş zamanlarında okuduğu kitaplar sayesinde köy yaşamından daha farklı bir dünyanın varlığını fark etti. Henüz 16 yaşında iken önce şehre, hemen ardından da teknisyenlik eğitimi almayı umduğu Londra’ya gitti. Açlık ve ağır çalışma koşulları altında süren bir yıllık teknisyenlik eğitiminin ardından askerlik için Almanya’ya geri döndü.
Almanya’da mesleğine uygun bir iş bulması kolay olmadı. Değişik geçici işlerden sonra teknisyen olarak çalıştığı bir demiryolu inşaatında mühendislerin cesaretlendirmesi üzerine eğitimini tamamlamak üzere Dresden’e gitti. Burada gündüzleri okula gidip geceleri çalışıyordu. Ağır çalışma ve yaşam koşulları yüzünden sağlığı bozuldu. İflas etmiş bedeni nedeniyle işten çıkarıldı. Yeni bir iş bulabilmek umuduyla eşiyle de tanışıp evleneceği Vogtland’a göç etti. Ancak I. Dünya Savaşı’nın çıkması ile birlikte atlı birliklere gönüllü olarak katıldı. Batı cephelerinde yıllar boyunca savaştı. Savaş sırasında yaşadıkları ve gördükleri, hayatı ve toplumsal ilişkileri yeniden gözden geçirmesine neden oldu. Savaşta ruhsal sağlığının bozulması ile birlikte çürüğe ayrılıp, terhis edildi.
Vogtland’a dönerek iş aramaya başladı. Savaşın çöküntüsü altındaki Almanya’da işsizlik ve yoksulluğun yüksek olması, Hoelz’ün, elindeki çürük raporu ile bir iş bulmasını zorlaştırıyordu.
Sonra küçük bir sanayi kenti olan Falkenstein’a yerleşti. Bir süre sonra yüksek işsizliğin hüküm sürdüğü şehirde işsizler komitesine başkan seçildi. Boylece pasifist olarak başladığı kısa ama oldukça fırtınalı süren sınıf mücadelesi ile tanıştı.
Hoelz 1918’de USDP (Alman Bağımsız Sosyal Demokrat Partisi) üyesi oldu. Ancak 1919’da KPD (Almanya Komünist Partisi) üyeliğine geçti. KPD’nin karşı çıkmasına rağmen, 1920-1921 yıllarında Saksonya’da kendi adını taşıyan silahlı birlikler kurarak, güçlü anarşist eğilimler gösteren ayaklanmalar gerçekleştirdi. Bu etkinlikleri yüzünden KPD tarafından disiplinsiz olduğu gerekçesiyle parti üyeliğinden çıkarıldı. Bunun üzerine 1920 ortalarına kadar üyesi olduğu radikal Almanya Komünist İşçi Partisi'ne katıldı.
Toprak sahibi Hess’i sokak ortasında öldürdüğü iddiasıyla 1921’de cinayetten ömür boyu hapise mahkûm edildi. Gerçek eylemci daha sonra ortaya çıktı. 1927’de hapishaneden gönderdiği mektup üzerine, aralarında Bertolt Brecht, Martin Buber, Otto Dix, Albert Einstein, Lion Feuchtwanger, Heinrich Mann, Thomas Mann ve Arnold Zweig’in de bulunduğu ülkenin sayılı entelektüelleri tarafından davanın yeniden gözden geçirilmesi için bir bildiri yayınlandı. Aradan geçen zamanda tekrar KPD üyeliğine alınan Hoelz, 18 Haziran 1928’de özgürlüğüne kavuştu. Josef Stalin’in daveti üzerine 1929’da Sovyetler Birliği’ne yerleşti.
Sovyetler Birliği'nde
Sovyetler Birliği’nde, Ernst Thälmann ve Heinz Neumann’ın yanı sıra geniş topluluklar önünde yaptığı konuşmalarla tanındı. Alman işçileri ve o zamanki yöneticileri arasında önemli bir rol üstlenmişti ve işçilerin ağır çalışma koşulları altında çalıştıklarından şikayet ettiğinden, Gizli Polis (GPU) tarafından takip altındaydı. Moskova’daki Hotel Metropol’de Avusturyalı bir gazeteci ile ettiği bir kavgayı fırsat bilerek, evini Nischi Nowgrad’a aktardı. Böylelikle gözden uzak olacaktı. Ancak kısa bir süre sonra 15 Eylül 1933’te Gorki yakınlarındaki Oka Nehri’nde boğulmuş olarak bulundu.
Komintern Başkanı Hans Ossip Pjatnizki, bazı delegeleri ve Alman komunistlerini cenazeye katılmak üzere Sovyerler Birliği’ne gönderdi. Tabutu yerel sendika binasına getirildi. Cenaze başındaki nöbetini "Max Hoelz Askeri Birliği"ndeki silah arkadaşları tuttu. Aceleyle gerçekleşen defin işlemlerinden sonra yüzündeki yara ve berelerden kuşkulanan bazı Moskovalı Bolşevikler, gizlice Gorki’ye giderek ölüm nedenini araştırmak istediler. Araştırma sonucunda, Volga köprüsü ayaklarının hemen yanındaki bir teknede, yabancı aksanıyla konuşan birine vuran iki kişiyi gördüklerini söyleyen iki balıkçı buldular. Balıkçılar, teknedekilerin, kayıklarını köprünün ayağına bağlayıp, bu kişiyi suyun altına bastırdıklarını söylediler. Katiller, bir süre sonra havanın kararmasıyla gözden kaybolmuşlardı.
Tanıklar, gördüklerini, ne resmi olarak açıklamaya, ne de yazılı olarak ifade vermeye yanaştılar. Hoelz'ün cesedi, cinayetten üç gün sonra bulunmuştu. Ceset, suyun bir metre altında, köprünün orta ayaklarını bağlayan çelik tellere takılmıştı. Sert akıntıya bakılacak olursa, oraya kendiliğinden gelmesi olanaksızdı. Ayrıca Hoelz, iyi bir yüzücüydü. Ölümü gazetelerde küçük haber olarak yer aldı. Resmi ölüm raporunda 'teknesinin devrilmesi sonucu nehirde boğularak öldüğü' belirtildi. Ancak bu açıklama, GPU'nun üzerindeki kuşkuları tam anlamıyla gidermedi.
Hoelz’ün otobiyografisi "Beyaz Haçtan, Kızıl Bayrağa" (Vom weißen Kreuz zur roten Fahne) adı altında 1929 yılında yayınlandı. Yine biyografisi, 1973/74 yıllarında Günther Reisch'ın yönettiği bir filme konu oldu: "Bir Alman Anarşistinin Yaşamı ve Aydınlanması" (Wolz - Leben und Verklärung Eines Deutschen Anarchisten).
Eserleri
- "Burjuva Toplumunu Dava Konuşması", Moabiter Olağanüstü Mahkemesi önünde yaptığı konuşma, 22 Haziran 1921.
- "Hapishane Mektupları", 1927. Egon Erwin Kisch önsözüyle.
- "Beyaz Haçtan, Kızıl Bayrağa, Gençlik, Mücadele ve Hapishaneden Notlar", Almanca; "Vom Weißen Kreuz Zur Roten Fahne" Malik Verlag, Berlin; Reprint 1969 Verlag Neue Kritik KG, Frankfurt.
Kaynakça
- Manfred Gebhardt: Max Hoelz - Wege und Irrwege eines Revolutionärs, Verlag Neues Leben, Berlin 1989,
- Peter Giersich / Bernd Kramer: Max Hoelz. Man nannte ihn: Brandstifter und Revolutionär, Robin Hood, Che Guevara, einen Anarchisten, den Roten General. Sein Leben und sein Kampf, Karin Kramer Verlag, Berlin 2000
- Erich Müller: Ewig in Aufruhr - 18 Porträts deutscher Rebellen, Berlin: Universum-Bücherei, 1928
- Reinhard Müller: Menschenfalle Moskau. Exil und stalinistische Verfolgung, Hamburger Editionen, Hamburg 2001
- Ulla Plener (Hg.), Max Hoelz: „Ich grüße und küsse Dich – Rot Front!“ Tagebücher und Briefe, Moskau 1929 bis 1933, Karl Dietz Verlag, Berlin 2005
- Diethart Kerbs: Lebenslinien. Deutsche Biographien aus dem 20.Jahrhundert. Mit einem Nachwort von Arno Klönne. Klartext-Verlag: Essen 2007. .
Dış bağlantılar
Vikikaynak'ta Max Hoelz'ün Moabiter konuşması ile ilgili metin bulabilirsiniz. |
| Wikimedia Commons'ta Max Hoelz ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
- Berlin, Moabiter Mahkemesi Savunması, 192118 Şubat 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Hoelz Escapes Pursuers 15 Nisan 1920, New York Times röportajı6 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (İngilizce)
- Orta Almanya'da Nazizm e-book ingilizce (İngilizce)
- German History in Marxist Perspective e-book ingilizce (İngilizce)
- Antiheroes e-book10 Mayıs 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (İngilizce)
- (Almanca)
- (Almanca)
- Max Hoelz - Vom »Weißen Kreuz« zur roten Fahne (1929)18 Eylül 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (Almanca)
- Max Hoelz Facebook - Vom »Facebook Max Hoelz« (Türkçe)
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Bu madde olmasi gerekenden az ic baglanti icermektedir veya hic icermemektedir Lutfen bu sayfadan ilgili maddelere ic baglanti vermeye calisin Aralik 2023 Max Hoelz 14 Ekim 1889 Moritz Riesa 15 Eylul 1933 Gorki Sovyetler Birligi anarsist egilimleri agir basan Alman komunist Max Hoelz esi ile 1928 Iscilerle birlikte bircok mulkiyete el koyma eyleminde bulunmus bu yuzden de Kizil Robin Hood adiyla un salmistir YasamiAlmanya da Max Hoelz bir tarim iscisinin oglu olarak dunyaya geldi ve daha cocukken calismaya baslamak zorunda kaldi Ilkokuldan sonra toprak sahiplerinin yaninda degisik gecici islerde calisti Calisma disinda kalan bos zamanlarinda okudugu kitaplar sayesinde koy yasamindan daha farkli bir dunyanin varligini fark etti Henuz 16 yasinda iken once sehre hemen ardindan da teknisyenlik egitimi almayi umdugu Londra ya gitti Aclik ve agir calisma kosullari altinda suren bir yillik teknisyenlik egitiminin ardindan askerlik icin Almanya ya geri dondu Almanya da meslegine uygun bir is bulmasi kolay olmadi Degisik gecici islerden sonra teknisyen olarak calistigi bir demiryolu insaatinda muhendislerin cesaretlendirmesi uzerine egitimini tamamlamak uzere Dresden e gitti Burada gunduzleri okula gidip geceleri calisiyordu Agir calisma ve yasam kosullari yuzunden sagligi bozuldu Iflas etmis bedeni nedeniyle isten cikarildi Yeni bir is bulabilmek umuduyla esiyle de tanisip evlenecegi Vogtland a goc etti Ancak I Dunya Savasi nin cikmasi ile birlikte atli birliklere gonullu olarak katildi Bati cephelerinde yillar boyunca savasti Savas sirasinda yasadiklari ve gordukleri hayati ve toplumsal iliskileri yeniden gozden gecirmesine neden oldu Savasta ruhsal sagliginin bozulmasi ile birlikte curuge ayrilip terhis edildi Vogtland a donerek is aramaya basladi Savasin cokuntusu altindaki Almanya da issizlik ve yoksullugun yuksek olmasi Hoelz un elindeki curuk raporu ile bir is bulmasini zorlastiriyordu Sonra kucuk bir sanayi kenti olan Falkenstein a yerlesti Bir sure sonra yuksek issizligin hukum surdugu sehirde issizler komitesine baskan secildi Boylece pasifist olarak basladigi kisa ama oldukca firtinali suren sinif mucadelesi ile tanisti Hoelz 1918 de USDP Alman Bagimsiz Sosyal Demokrat Partisi uyesi oldu Ancak 1919 da KPD Almanya Komunist Partisi uyeligine gecti KPD nin karsi cikmasina ragmen 1920 1921 yillarinda Saksonya da kendi adini tasiyan silahli birlikler kurarak guclu anarsist egilimler gosteren ayaklanmalar gerceklestirdi Bu etkinlikleri yuzunden KPD tarafindan disiplinsiz oldugu gerekcesiyle parti uyeliginden cikarildi Bunun uzerine 1920 ortalarina kadar uyesi oldugu radikal Almanya Komunist Isci Partisi ne katildi Toprak sahibi Hess i sokak ortasinda oldurdugu iddiasiyla 1921 de cinayetten omur boyu hapise mahkum edildi Gercek eylemci daha sonra ortaya cikti 1927 de hapishaneden gonderdigi mektup uzerine aralarinda Bertolt Brecht Martin Buber Otto Dix Albert Einstein Lion Feuchtwanger Heinrich Mann Thomas Mann ve Arnold Zweig in de bulundugu ulkenin sayili entelektuelleri tarafindan davanin yeniden gozden gecirilmesi icin bir bildiri yayinlandi Aradan gecen zamanda tekrar KPD uyeligine alinan Hoelz 18 Haziran 1928 de ozgurlugune kavustu Josef Stalin in daveti uzerine 1929 da Sovyetler Birligi ne yerlesti Sovyetler Birligi nde Sovyetler Birligi nde Ernst Thalmann ve Heinz Neumann in yani sira genis topluluklar onunde yaptigi konusmalarla tanindi Alman iscileri ve o zamanki yoneticileri arasinda onemli bir rol ustlenmisti ve iscilerin agir calisma kosullari altinda calistiklarindan sikayet ettiginden Gizli Polis GPU tarafindan takip altindaydi Moskova daki Hotel Metropol de Avusturyali bir gazeteci ile ettigi bir kavgayi firsat bilerek evini Nischi Nowgrad a aktardi Boylelikle gozden uzak olacakti Ancak kisa bir sure sonra 15 Eylul 1933 te Gorki yakinlarindaki Oka Nehri nde bogulmus olarak bulundu Komintern Baskani Hans Ossip Pjatnizki bazi delegeleri ve Alman komunistlerini cenazeye katilmak uzere Sovyerler Birligi ne gonderdi Tabutu yerel sendika binasina getirildi Cenaze basindaki nobetini Max Hoelz Askeri Birligi ndeki silah arkadaslari tuttu Aceleyle gerceklesen defin islemlerinden sonra yuzundeki yara ve berelerden kuskulanan bazi Moskovali Bolsevikler gizlice Gorki ye giderek olum nedenini arastirmak istediler Arastirma sonucunda Volga koprusu ayaklarinin hemen yanindaki bir teknede yabanci aksaniyla konusan birine vuran iki kisiyi gorduklerini soyleyen iki balikci buldular Balikcilar teknedekilerin kayiklarini koprunun ayagina baglayip bu kisiyi suyun altina bastirdiklarini soylediler Katiller bir sure sonra havanin kararmasiyla gozden kaybolmuslardi Taniklar gorduklerini ne resmi olarak aciklamaya ne de yazili olarak ifade vermeye yanastilar Hoelz un cesedi cinayetten uc gun sonra bulunmustu Ceset suyun bir metre altinda koprunun orta ayaklarini baglayan celik tellere takilmisti Sert akintiya bakilacak olursa oraya kendiliginden gelmesi olanaksizdi Ayrica Hoelz iyi bir yuzucuydu Olumu gazetelerde kucuk haber olarak yer aldi Resmi olum raporunda teknesinin devrilmesi sonucu nehirde bogularak oldugu belirtildi Ancak bu aciklama GPU nun uzerindeki kuskulari tam anlamiyla gidermedi Hoelz un otobiyografisi Beyaz Hactan Kizil Bayraga Vom weissen Kreuz zur roten Fahne adi altinda 1929 yilinda yayinlandi Yine biyografisi 1973 74 yillarinda Gunther Reisch in yonettigi bir filme konu oldu Bir Alman Anarsistinin Yasami ve Aydinlanmasi Wolz Leben und Verklarung Eines Deutschen Anarchisten Eserleri Burjuva Toplumunu Dava Konusmasi Moabiter Olaganustu Mahkemesi onunde yaptigi konusma 22 Haziran 1921 Hapishane Mektuplari 1927 Egon Erwin Kisch onsozuyle Beyaz Hactan Kizil Bayraga Genclik Mucadele ve Hapishaneden Notlar Almanca Vom Weissen Kreuz Zur Roten Fahne Malik Verlag Berlin Reprint 1969 Verlag Neue Kritik KG Frankfurt ISBN 3 8015 0037 3KaynakcaManfred Gebhardt Max Hoelz Wege und Irrwege eines Revolutionars Verlag Neues Leben Berlin 1989 ISBN 3 355 00940 7 Peter Giersich Bernd Kramer Max Hoelz Man nannte ihn Brandstifter und Revolutionar Robin Hood Che Guevara einen Anarchisten den Roten General Sein Leben und sein Kampf Karin Kramer Verlag Berlin 2000 Erich Muller Ewig in Aufruhr 18 Portrats deutscher Rebellen Berlin Universum Bucherei 1928 Reinhard Muller Menschenfalle Moskau Exil und stalinistische Verfolgung Hamburger Editionen Hamburg 2001 Ulla Plener Hg Max Hoelz Ich grusse und kusse Dich Rot Front Tagebucher und Briefe Moskau 1929 bis 1933 Karl Dietz Verlag Berlin 2005 Diethart Kerbs Lebenslinien Deutsche Biographien aus dem 20 Jahrhundert Mit einem Nachwort von Arno Klonne Klartext Verlag Essen 2007 ISBN 978 3 89861 799 4 Dis baglantilarVikikaynak ta Max Hoelz un Moabiter konusmasi ile ilgili metin bulabilirsiniz Wikimedia Commons ta Max Hoelz ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir Berlin Moabiter Mahkemesi Savunmasi 192118 Subat 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arsivlendi Hoelz Escapes Pursuers 15 Nisan 1920 New York Times roportaji6 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ingilizce Orta Almanya da Nazizm e book ingilizce Ingilizce German History in Marxist Perspective e book ingilizce Ingilizce Antiheroes e book10 Mayis 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ingilizce Almanca Almanca Max Hoelz Vom Weissen Kreuz zur roten Fahne 1929 18 Eylul 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde Almanca Max Hoelz Facebook Vom Facebook Max Hoelz Turkce