Medeni usûl hukuku, özel hukuk yargılama usulünü konu alan hukuk dalıdır. Çekişmeli ve çekişmesiz yargı şeklinde ikiye ayrılmaktadır. Çekişmeli yargının konusu davadır. Çekişmesiz yargı ise genel anlamda taraflar arasında uyuşmazlık konusu olmayan, kişinin daha çok malvarlığı ve şahısvarlığına etki eden işleri konu edinen bir yargılama türüdür.[]
Usûl, Arapça kökenli bir sözcük olup anlamı " belli bir amaca erişmek için izlenen, tutulan yol" anlamına gelir. Medeni sözcüğü ise özel hukuk anlamında kullanılmaktadır. Usul hukuku, bağımsız bir hukuk dalıdır. Usul hukuku, kişilerin haklarını, yükümlülüklerini vb. göstermez. Sadece bu haklar veya yükümlülükler saldırıya uğradığı zaman başvuru üzerine sürecin nasıl işleyeceğini düzenler. Bir davanın nasıl açılacağı, hukuki koruma tedbirlerinin nasıl isteneceği, bir mahkemeye nasıl başvurulacağını konuları usul hukuku içerisinde düzenlenir. Usul hukuku, hukuk mahkemelerinden verilen bir hükmün nasıl yerine getirileceğini usul hukuku düzenlemez. Bu durum takip hukukunun konusuna girmektedir. En temel ve önemli aracı, maddi hukuktan doğan hakların korunması, saptanması ve gerçekleştirilmesine hizmet etmektir.
Medeni usûl (yargılama) hukuku, Türk hukuk eğitimi sisteminde İcra ve İflas Hukuku ile aynı ana bilim dalında yer almaktadır. Genel olarak mahkemelerde görülen yargılama ve işlerin ne şekilde yürütüleceğini konu alan medeni usûl hukukuna esas olarak 01.10.2011 tarihinde yürürlüğe giren 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu (HMK) kaynaklık eder. HMK’dan önce 1086 sayılı Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu (HUMK) 1927 yılından beri birçok değişikliğe uğrayarak yürürlükte kalmıştı.
-Hukuk Muhakemeleri Usulu kanunu (HUMK) İsviçre 1927 yılında alınmış ve 2011 yılına kadar yürürlükte kalmıştır.
-Ceza Muhakemeleri Usulu kanunu (CMUK) Almanya 1929 yılında yürürlüğe girmiştir .
Medeni usul hukukunun ana başlıkları şunlardan oluşmaktadır:
- Mahkemeler teşkilâtı
- Mahkemelerin yargı yer ve zaman bakımından sınırları
- Hâkimlik statüsü
- Hâkimlerin cezaî ve hukukî sorumluluğu
- Hâkimin davaya bakmaktan yasaklılığı ve reddi
- Mahkemelerin görevi
- Mahkemelerin yetkisi
- Dava şartları
- Davanın açılması
- Dava açılmasının sonuçları
- Davada kanunî temsil, belgelenmesi ve yargılamaya etkisi
- Dava çeşitleri
- Sübjektif ve objektif dava yığılması
- Davaya müdahale, davanın ihbarı ve cumhuriyet savcısının davada yer alması
- Davaya vekâlet
- Teminat
- Süreler, eski hâle getirme ve adlî tatil
- Kazaî tebligat
- Karşı dava
- Yargılamaya hâkim olan ilkeler
- teatisi (Dilekçeler teatisi)
- Ön inceleme
- İlk itirazlar
- İddia ve savunmanın genişletilmesi, değiştirilmesi yasağı ve ilgili yasakların istisnaları
- Dava da iradi taraf değişikliği yasağı ve istisnaları
- Tahkikat
- İspat ve deliller
- Senet, belge, delil başlangıcı, ikrar, yemin, tanık
- Bilirkişi incelemesi, keşif, isticvap, uzman görüşü
- Davayı sona erdiren taraf işlemleri
- Karar çeşitleri
- Soruşturmanın sona ermesi, sözlü yargılama ve hüküm
- Kesin hüküm, hükmün tashih ve tavzihi
- Basit yargılama usulüne tâbi davalarda yargılamanın aşamaları
- Yargılama giderleri, adlî yardım
- Kanun yolları, temyiz, tashihi karar, yargılamanın iadesi, istinaf
- Çekişmesiz yargı
- İhtiyatî tedbir ve delil tespiti
- Tahkim, arabuluculuk
Kaynakça
![]() | Hukuk ile ilgili bu madde seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Medeni usul hukuku ozel hukuk yargilama usulunu konu alan hukuk dalidir Cekismeli ve cekismesiz yargi seklinde ikiye ayrilmaktadir Cekismeli yarginin konusu davadir Cekismesiz yargi ise genel anlamda taraflar arasinda uyusmazlik konusu olmayan kisinin daha cok malvarligi ve sahisvarligina etki eden isleri konu edinen bir yargilama turudur kaynak belirtilmeli Usul Arapca kokenli bir sozcuk olup anlami belli bir amaca erismek icin izlenen tutulan yol anlamina gelir Medeni sozcugu ise ozel hukuk anlaminda kullanilmaktadir Usul hukuku bagimsiz bir hukuk dalidir Usul hukuku kisilerin haklarini yukumluluklerini vb gostermez Sadece bu haklar veya yukumlulukler saldiriya ugradigi zaman basvuru uzerine surecin nasil isleyecegini duzenler Bir davanin nasil acilacagi hukuki koruma tedbirlerinin nasil istenecegi bir mahkemeye nasil basvurulacagini konulari usul hukuku icerisinde duzenlenir Usul hukuku hukuk mahkemelerinden verilen bir hukmun nasil yerine getirilecegini usul hukuku duzenlemez Bu durum takip hukukunun konusuna girmektedir En temel ve onemli araci maddi hukuktan dogan haklarin korunmasi saptanmasi ve gerceklestirilmesine hizmet etmektir Medeni usul yargilama hukuku Turk hukuk egitimi sisteminde Icra ve Iflas Hukuku ile ayni ana bilim dalinda yer almaktadir Genel olarak mahkemelerde gorulen yargilama ve islerin ne sekilde yurutulecegini konu alan medeni usul hukukuna esas olarak 01 10 2011 tarihinde yururluge giren 6100 sayili Hukuk Muhakemeleri Kanunu HMK kaynaklik eder HMK dan once 1086 sayili Hukuk Usulu Muhakemeleri Kanunu HUMK 1927 yilindan beri bircok degisiklige ugrayarak yururlukte kalmisti Hukuk Muhakemeleri Usulu kanunu HUMK Isvicre 1927 yilinda alinmis ve 2011 yilina kadar yururlukte kalmistir Ceza Muhakemeleri Usulu kanunu CMUK Almanya 1929 yilinda yururluge girmistir Medeni usul hukukunun ana basliklari sunlardan olusmaktadir Mahkemeler teskilati Mahkemelerin yargi yer ve zaman bakimindan sinirlari Hakimlik statusu Hakimlerin cezai ve hukuki sorumlulugu Hakimin davaya bakmaktan yasakliligi ve reddi Mahkemelerin gorevi Mahkemelerin yetkisi Dava sartlari Davanin acilmasi Dava acilmasinin sonuclari Davada kanuni temsil belgelenmesi ve yargilamaya etkisi Dava cesitleri Subjektif ve objektif dava yigilmasi Davaya mudahale davanin ihbari ve cumhuriyet savcisinin davada yer almasi Davaya vekalet Teminat Sureler eski hale getirme ve adli tatil Kazai tebligat Karsi dava Yargilamaya hakim olan ilkeler teatisi Dilekceler teatisi On inceleme Ilk itirazlar Iddia ve savunmanin genisletilmesi degistirilmesi yasagi ve ilgili yasaklarin istisnalari Dava da iradi taraf degisikligi yasagi ve istisnalari Tahkikat Ispat ve deliller Senet belge delil baslangici ikrar yemin tanik Bilirkisi incelemesi kesif isticvap uzman gorusu Davayi sona erdiren taraf islemleri Karar cesitleri Sorusturmanin sona ermesi sozlu yargilama ve hukum Kesin hukum hukmun tashih ve tavzihi Basit yargilama usulune tabi davalarda yargilamanin asamalari Yargilama giderleri adli yardim Kanun yollari temyiz tashihi karar yargilamanin iadesi istinaf Cekismesiz yargi Ihtiyati tedbir ve delil tespiti Tahkim arabuluculukKaynakca ERCAN Ismail Icra Mudurlugu ve Mudur Yardimciligi Sinavlarina Hazirlik ISBN 978 605 5373 62 7 Musul Timucin Medeni Usul Hukuku 3 b Ankara 2012 icindekiler bolumu Hukuk ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir Madde icerigini genisleterek Vikipedi ye katki saglayabilirsiniz