Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Medikal fizik genellikle fizik konularının, teorilerinin ve metodlarının sağlık ve ilaç sektöründe kullanılmasına dayanır.Hastanelerde çalışan fizikçilere medikal fizikçi denmektedir. Medikal fizikçiler genellikle özel sağlık görevlerinde doktorların yeterli bilgisinin olmadığı, radyoloji, nükleer medikal, radrasyon onkolojisi alanlarında çalışırlar. Bu alanlarda doktor fizikçi ilişkisi esastır. Medikal fizikçilerin diğer çalıştıkları alan ise psikolojidir ve psikiyatri alanıdır. Bu alanda hastaların psikolojik verilerinin toplanması ve analizinin yapılmasından sorumludur. Birçok ülkede medikal fizikçiler sağlık sektöründe etkin bir rol oynamaktadırlar. Örneğin, Finlandiya'da nürolojik bilimlerde ve Hollanda'da odyoloji alanında bile çalışmaktadırlar.
Üniversitelerde medikal fizik iki ana başlık altında incelenmektedir. Bunlar hastanede çalışabilecek genel anlamda hastane ekipmanlarında uzman fizikçiler ve araştırmada bulunarak pratikte uygulanacak sistemleri hastaneler için geliştirmeye çalışan medikal fizikçiler olmak üzere ayrılır. Araştırmada çalışan fizikçiler genel olarak organik moleküller, mikroskopi nanomedikal tekniklerini kullanarak araştırmalarına devam etmektedirler.
Medikal Fizikçilerin Görevleri
Bu başlık altında medikal fizik alanının görev sorumlulukları ve bu sorumlulukların açıklamalarını takip edeceksiniz. Medikal fizikçilerin görevleri şu şekilde özetlenebilir:Medikal fizikçiler sağlık hizmetlerinin kalitesini arttırmak, güvenliğinin ve etkisini arttırmakla görevlilerdir. Doktorlardan farklı olarak hastaya hizmet edecek aletlerin gelişimi ve o aletlerin kullanımı doktorlarla işbirliği yaparak geliştirmektir. Ayrıca asıl görevlerinden bir tanesi de güvenliklir, doğrudan insan sağlığına zarar verebilecek x ışınları, elektromanyetik alan, lazer ışığı ve radyoloji ekipmanlarını hastalara en az zarar verecek iyileştirici sistemlerde kullanmaktır. Ayrıca bu tür sistemlerle çalışan ekipmanların uzun vadede ne gibi zararlar verebileceğinin araştırmasını yapmak ve bu araştırmaları yaparken doğrudan hasta verilerini kullanarak aletlerin insan sağlığına olan etkisin ortaya koymaktır. Ayrıca olabilecek tüm kaza senaryolarına hazırlıklı olmak ve kaza anında doğru müdahaleleri yapmakla yükümlüdür.Terim olarak fiziksel ekipmanlar; iyonize ve iyonize olmamış elektromanyetik radyasyon, durgun haldeki manyetik ve elektirk alan, ultrasonic ses, lazer ışığıdır. Bunlara ek olarak; x ışınları kullanan görüntülelme cihazları(CT), gama ışınları kullanan nükleer tıp ekipmanları, manyetik alan ve radyo frekanslarıyla çalışan manyetik rezonans görüntüleme(MRI) teknikleri fiziksel ekipmanlarının uygulanmasıyla üretilen cihazlardır.
Medikal fizikçilerin görevleri 11 ana başlık altında incelenebilir.
1. Bilimsel problem çözme servisi: Bu alanda çalışan fizikçilier genellikle optimum sorunlarla yüksek verimi hedefleyen çalışmalar sürdürmektir. Ayrıca ürelilmiş ve üretilmekte olan cihazlar ve tekniklerle ilgili sorunların tespiti ve çözümüyle ilgilenmektedirler.
2. Doz ayarı ve ölçümü: Medikal fizikçiler bu alanda, uygulanan tedavi yöntemlerinde hastanın ne kadar doz alacağına ve bu dozun uzun vadeli ve yakın vadeli etkilerini doktorla beraber tespit etmeye çalışırlar. Ayrıca bu tür cihazlarda yapılan doz tespitinin kalibrasyonuylada yükümlülerdir. Ayrıca verilen dozun anlık tespiti için çeşitli alatler ve yazılımlar geliştirmektedirler. Bu dozların ölçümünde genel bir yol izlenmektedir. Hasta ve uygulanan tedavi alanında çalışan kişilerin ne kadar doza maruz kaldığını ve bu dozun zararlı olup olmayacağına karar verirler.
3. Hasta Güvenliği ve risk yönetimi: Yeni üretilen medikal aletler, klinik protokollerinden geçebilmesi için belirli şartları sağlanması gerekmektedir. Örnegin, kullanılan cihazın etrafına yaydığı fazla ışımanın miktarının istenilen seviyede olması gibi. Bu alanda medikal fizikçiler bu cihazların ve sistemlerin en az zarar ile en yüksek verimle çalışmasına odaklanmışlardır. Ayrıca olası risk durumlarında ne gibi bir yol izlenmesi gerektiğin karar vermekle görevlilerdir.
4.Mesleki ve Toplum Güvenliği: Medikal fizikçiler bu alanda kliniklerin güvenliği ve toplum güvenliği için çeşitli yöntemler geliştirmektedir. Örneğin, tedaviler sonun oluşan radyasyon atıklarının denetlenmesi ve bu atıkların topluma ve meslektaşlarını en az zarar verecek şekilde imha edilmesinde rol oynamaktadırlar. Ayrıca geliştirilen yeni alatlerin yapımı sırasında olası zararların önüne geçmek için çeşitli güvenlik prosedürlerini oluşturmaktadırlar.
5. Kliniklerde bulunan medikal cihazların yönetimi: Medikal fizikçiler bu alanda halihazırda klinikte bulunan cihazların testerini ve bu cihazların hala güvenilir çalışıp çalışmadıklarını kontrol ederler. Bu testler dünya çapında bir standarta tabiidir ve bu standartların doğru uygulanıp uygulanmadığı medikal fizikçiler tarafından denetlenmektedir.
6. Klniklerin Yeterlikleri: Medikal fizikçiler yeni kurulacak olan cihazların kliniklerin yapısal durumlarına uygun olup olmadıkalrını denetlerler. Örneğin, radyasyon korumasının ne verimli nerede ve nasıl olacağının tayin edilmesine karar verirler.
7: Servis sistemlerinin ve mali destek yönetiminin gelişmesi: Kliniklere kurulacak cihazların mali öngörülerini ve bu cihazların devam edecek bakımlarının yönetilmesiyle ilgilenirler.
8:Danışmanlık uzmanı: Kurulacak ve kurulmakta olan kliniklere medikal fizik alanında danışmanlık yapmak.
9.Sağlık uzmanlarının eğitilmesi: Medikal fizik konusunda daha az bilgi sahibi olan fakat olası durumlarda görev yönetimi yapabilecek kişilere teknik ve yönetim bilgilerinin ögretilmesinde görev alırlar. Örneğin, yeni işe başlamış bir medikal fiizkçinin sahada karşılaşması olası durumların eğitimini vererek bu durumlarda bu kişilerin karar mekanizmasını doğru yönde geliştirmek için çeşitli eğitimler verirler.
10. Sağlık Teknolojilerinin Değerlendirilmesi: Gerektiğinde sağlık fiziğinde kullanılan aletlerin sorumluluklarını almak ve onların denetimi sağlamak.
11: Inovasyon: Yeni modifiye edilmiş teknikler geliştirerek yeni cihazlar üretmek ya da halhazırda olan cihazların verimliliklerini arttırmak için teknik geliştirmek. Ayrıca, bu cihazlarda kullanılan yazılımların geliştirilmesi ve doğru çalışıp çalışmadığının kontrol edilmesiyle ilgilenirler.
Medikal Biyofizik ve Biyomedikal fizik
Bazı fizik bölümleri ya da bu bölümlere bağlı programlar medikal biyofizik ve biyomedikal fizik başlığı altında ikiye bölünmüşlerdir. Genel olarak bu iki program biyoloji ve fizik alanını ortak çatı altında birleştirmiştir. Bu tür bölümler lisans ögrencilerini medikal fizik, biyofizik ve tıp alanlarında yetiştirmektedirler.
Özel Alanlar
Amerika Tıp Alanındaki Fizikçiler Topluluğu (AAPM)Medikal fiziği işverenlerin aradığı kriterlere göre 4 ana başlığa ayırmıştır. Bunlar:
1. Saglık Fiziğinde Görüntüleme ve Radyoloji
Bu alanda çalışan medikal fizikçiler klinikler bulunan görüntüleme cihazlarıyla ilgilenirler. Ayrıca araştırma kısmında çalışanlar bu cihazların geliştirir ve yeni teknolojiyi bu cihazlara uygularlar. Radyolojik görüntüleme, momografi, bilgisayarlı tomografi ve MRI cihazlarının kullanımı ve görünütü alımının doğruluğu test ederler. Bütün bunlara ek olarak görüntülemede çalışan medikal fizikçiler nükleer tıp ve uygulamaları, tek fotonlu bilgisayarlı tomografi ve pozitron tomografisi hakkında geniş bilgiye sahiptirler.Görüntülemede çalışan medikal fizikçiler knilikle içiçedirler ama bazen eğitim amaçında bilgileri paylaşırlar ve yeni metodların gelişiminde üniversiterle beraber çalışmaktadırlar.
2. Radyasyon Onkolojisi
Temel medikal fizik çalışmaları yoğun olarak Amerika,Canada ve bazı Avrupa ülkelerinde devam etmektedir. Radyo Terapi ile ilgilenen fizikçiler genellikle doğrusal hızlandırıcı sistemlerinin özelliklerini sağlık alanına uygulamaktadırlardır. Bu şekilde tıp alanında yeni araçlar geliştirerek örneğin.Cyberknife, Işık Tedavisi ve Brakiterapi gibi konularda yardımcı olmuşlardır..Fiziksel uygulamalar radyoterapi metodlarının gelişmesini sağlamıştır bunlar; Brakiterapi, Terahertz ışınımı, Ultrason (including lithotripsy), Optiksel ışıma Laser, Morötesi vb. Ayrıca bu çalışmalar Nükleer tıpın gelişmesini sağlamıştır.
3. Nükleer Sağlık fiziği
Medikal fiziğin bu alanı genelde radyasyon ve onun insan vücüdüyla ve organlarıyla temasının sonuçundaki etkileriyle ilgilenir. Birçok konuda fizikçiler çabuk tanı koyulması ve bu tanıya en hızlı müdahale yollarının ne olduğunun kararını vermektedir.Hastanede çalışan medikal fizikçilerin en önemli görevlerinden bir tanesi hasta tanısında ya da tedavisinde kullanılan sistemlerin kalite güvencelerini sağlamak, rutin kalite kontrollerini yapmak ya da denetlemek, her bir sistemin performansının en üst düzeyinde işlev görmesini sağlamaktır. Örneğin, kanser tedavisinde kullanılacak bir sistemin verdiği radyasyonun hassasiyetle ölçülebilmesi ve hastaya nasıl verileceğinin planlaması radyoterapi bölümünde çalışan medikal fizikçinin görevidir. Diğer taraftan diagnostik radyoloji bölümündeki bir medikal fizikçinin asıl sorumluluğu, hastalara ilave radyasyon dozlarının verileceği tekrar çalışmalarını minimum sayıda tutacak şekilde, bölümde bulunan tüm sistemlerin (klasik röntgen, floroskopi, mamografi, digital anjiyografi, tomografi gibi) belirli standartlarda çalışmasını sağlayarak, optimum görüntü kalitesinin minimum hasta dozunda elde edilmesine gayret etmektir.
4.Radrasyon Güvenliği, korunumu ve Sağlık Fiziği
Birçok diagnostik incelemede hastaların aldıkları dozlar, radyasyonun sadece stokhastik etkilerinin dikkate alınmasını öngörmekle beraber, ileri teknolojiye sahip yeni görüntüleme tekniklerinde bazı hastalıkların daha erken tanısı ancak yüksek hasta dozu pahasına sağlanabilmekte, sonuçta radyasyonun deterministik etkileri bile söz konusu olmaktadır Bazı anjiyografi çalışmalarında örneğin, tıkalı kalp damarlarının sürekli X-ışını görüntüsü altında açılması işlemi sırasında, hastaların ciltlerinde radyasyon yanıkları ortaya çıkmıştır. İleri ülkelerin hemen hepsinde, her bir tetkik için referans dozların saptanarak her hastanın klinik raporunda ayrıca belirtilmesi yasal zorunluluk olmuştur. Medikal Fizikçiler hastaların bu alanlarda korunmasına özen göstermek zorundadırlar.
- Ardalan Işıması
- Radrasyon Koruması
- Dozimetre
- Sağlık Fiziği
- Hastaların Radyolojik Korunması
Araştırma alanları ve akademik gelişim
Medikal Fizikçiler klinik çalışmalara verdikleri destek yanında başta kanser, kalp ve mental hastalıklar olmak üzere birçok medikal araştırmada da aktif rol oynamaktadırlar ve çalışma alanları kuşkusuz sadece hastanelerle sınırlı kalmamaktadır. Üniversitelerin mühendislik ve tıp bölümlerinde, uluslararası organizasyonlar ve birçok ileri ülkedeki ulusal araştırma laboratuvarlarında, üretici firmaların tasarım laboratuvarlarında, sağlık ve endüstriyel kuruluşlarda medikal fizikçiler araştırma ve geliştirme etkinliklerine katılmaktadırlar.
Radyasyonun dedeksiyonunun ve ışınlamasının çok daha doğrulukla yapılabileceği sistemlerin tasarımlanması, dış ve iç ışınlamalarda organların alacakları radyasyon dozlarının belirlenmesini sağlayacak matematiksel modellerin geliştirilmesi, daha ince ayrıntıların daha az radyasyon dozunda görüntüleneceği yeni yöntemlerinin bulunması, organ fonksiyonlarının nümerik olarak ifade edilmelerini sağlayacak matematik tekniklerin ortaya çıkarılması halen aktif araştırma sahalarıdır.Bunlara ek olarak medikal fizikçiler bu cihazların ve yöntemlerin gelişimini ve denetimini sağlamışlardır.
- Elektrokardiyografi
- Elektrik akımı
- Elektromiyografi
- Elektroensefalografi
- Elecktron Momografisi
- Endoskopi
- Ultrasonografi
- İyonlaştırıcı Olmayan Radyasyon (Laser, Mor Ötesi vb.)
- Sinirsel İletim ölçüm cihazı
- Kan-Gaz gözlemleri
- Kan Basıncı Ölçümü
Eğitim
Avustralya ve Yeni Zelanda
Avustralya fizik bilimleri ve tıbbi mühendislik üniversitesi (ACPSEM) Avustralya ve Yeni Zelanda da mediakal fizikçilerin eğitim ve akredidasyonunu denetler ve ileri uygulamalar için medikal fizik ve b iyomedikal mühendisliğin standartlarını halkın yararına ve korunması temelinde yükseltme misyonlarını üstlenir. Detaylı bilgi için ACPSEM website sine bakabilirsiniz.
Avrupa
Medikal fizikçilerin halksağlığında uzmanlığı EC direktifleri 97/43 euratom ve 2013/59/EURATOM tarafından Avrupada gerekli görülmüştür. Avrupa federasyonu medikal fizik organizasyonu (EFOMP) medikal fizik uzmanları için bilgi ve beceriler açısından detaylı bir tanımlama yaptı. Avrupada medikal fizik uzmanlarının ilk derecelerinin fizik ya da dengi (elektrik ve mekanik mühendisliği gibi), yüksek lisanslarının medikal fizik olması gerekmektedir. Medikal fizikçiler üzerine yönerge için EFOMP websitesine bakabilirsiniz (www.efomp.eu 22 Ağustos 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde .)
Kuzey Amerika
Kuzey Amerikada medikal fizik eğitimi yüksek lisans, doktora ve ileri doktora seviyelerinde verilmektedir. Ayrıca son zamanlarda profesyonel doktora seçeneği de sunulmaktadır. Kanada ve Amerikada birçok üniversite bu dereceyi sunmaktadır. 2013 ekim ayında, kuzey Amerikadaki 70 in üzerinde üniversitede medikal fizik programları ya da medikal fizik ihtisası, Medikal Fizik Eğitimi Atama Komisyonu (CAMPEP) tarafından belirlenmiştir. İhtisasın çoğunluğu tedavidir fakat tanı ve nükleer çalışmalarıda geçmiş yıllarda artış göstermiştir. Uzmanlık sertifikaları Amerikan Radyoloji Yönetim Kurulundan, Amerikan Medikal Fizik Yönetim Kurulundan (MRI için), Amerikan Nükleer Tıp Bilimi Yönetim Kurulundan (Nükleer Tıp ve PET için) ve Kanada medikal fizik üniversitesinden alınır. 2012 den itabaren CAMPEP – yetkili ihtisas ya da lisans programları ABR sertifikasyon sürecinin başlamasını gerektirmiştir. 2014'te tamamlanan CAMPEP- yetkisiyle ihtisas ABR sertifikasyon sürecinin 2. bölümünün geliştirilmesini gerektirmiştir.
İngiltere
2011 Ekim ayından beri Bilimsel Kariyerin Modernizasyon şemasının bir parçası olarak, İngilterede ve galler de medikal fizikçi olarak yetki almak Bilimsel Eğitim Programları (STP) ile sağlanır. Bu düzen 3 yıllıktır ve Ulusal Sağlık Bilimleri Okulu tarafından verilir. Giriş için önceki lisans derecesi fiziksel bilimlere uygun olmalıdır. STP, Tıbbi Fizik bilimlerinde Ulusal Sağlık Servisinde pratik eğitime ek olarak part time yüksek lisansı (Londra krallar okulu, Liverpool Üniversitesi ya da Newcastle Üniversileri tarafından verilir) içerir. Destek uzmanlar ve finansal desteler OSCE ye benzer şekilde diğer klinik çalışanlarından alınır. STP nin tamamlanması Tıpta Fizik ve Mühendislik Enstitüsü (IPEM) ve Klinik Bilim İnsanı olarak kayıt yaptırılmasına yol açar. 2011 den önce İngilterede verilen iki parçalı eğitim düzeni, iskoçya ve kuzey irlandada hala kullanılmaktadır. Birinci kısım sınırlı kilinik deneyimi ve medikal fizikte tam zamanlı yüksek lisansı içerir. İkinci kısım sadece klinik deneyi içerir.
Kurumlar
Kaynakça
- ^ Guibelalde E., Christofides S., Caruana C.
- ^ "University of Toronto - Department of Medical Biophysics". 23 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 22 Mayıs 2015.
- ^ "University of Western Ontario - Department of Medical Biophysics". 3 Temmuz 2013 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 22 Mayıs 2015.
- ^ "UCLA Biomedical Physics Graduate Program". 1 Ekim 2018 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 22 Mayıs 2015.
- ^ . 12 Ağustos 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Mayıs 2015.
- ^ "Fresno State University - Biomedical Physics Program". 3 Haziran 2019 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 22 Mayıs 2015.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 13 Kasım 2013 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 17 Mayıs 2015.
- ^ Advances in kilovoltage x-ray beam dosimetry in http://iopscience.iop.org/0031-9155/59/6/R183/article 7 Haziran 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ Back to the future: the history and development of the clinical linear accelerator in http://dx.doi.org/10.1088/0031-9155/51/13/R20
- ^ The history of tomotherapy http://dx.doi.org/10.1088/0031-9155/51/13/R24
İleri araştırmalar
- Amador Kane, Suzanne (2009). Introduction to Physics in Modern Medicine, Second Edition. CRC Press. ISBN 978-1-58488-943-4.
- Khan, Faiz (2003). The Physics of Radiation Therapy. Lippincott Williams & Wilkin. ISBN 978-0-7817-3065-5.
- Attix, Frank (1986). Introduction to Radiological Physics and Radiation Dosimetry. Wiley-VCH. ISBN 978-0-471-01146-0.
- American Association of Physicists in Medicine (AAPM). What Do Medical Physicists Do?.
Dış bağlantılar
- Human Health Campus, The official website of the International Atomic Energy Agency dedicated to Professionals in Radiation Medicine. This site is managed by the Division of Human Health, Department of Nuclear Sciences and Applications 16 Mayıs 2015[Tarih uyuşmuyor] tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- The American Association of Physicists in Medicine5 Ekim 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- medicalphysicsweb.org27 Haziran 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde . from the Institute of Physics
- AIP Medical Physics portal22 Ekim 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- University of Toronto - Medical Biophysics Department23 Mayıs 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Journal of Biophysics 9 Mayıs 2015[Tarih uyuşmuyor] tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Institute of Physics & Engineering in Medicine (IPEM) - UK 26 Ocak 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- European Federation of Organizations for Medical Physics (EFOMP) 22 Ağustos 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Medikal fizikgenellikle fizik konularinin teorilerinin ve metodlarinin saglik ve ilac sektorunde kullanilmasina dayanir Hastanelerde calisan fizikcilere medikal fizikci denmektedir Medikal fizikciler genellikle ozel saglik gorevlerinde doktorlarin yeterli bilgisinin olmadigi radyoloji nukleer medikal radrasyon onkolojisi alanlarinda calisirlar Bu alanlarda doktor fizikci iliskisi esastir Medikal fizikcilerin diger calistiklari alan ise psikolojidir ve psikiyatri alanidir Bu alanda hastalarin psikolojik verilerinin toplanmasi ve analizinin yapilmasindan sorumludur Bircok ulkede medikal fizikciler saglik sektorunde etkin bir rol oynamaktadirlar Ornegin Finlandiya da nurolojik bilimlerde ve Hollanda da odyoloji alaninda bile calismaktadirlar Universitelerde medikal fizik iki ana baslik altinda incelenmektedir Bunlar hastanede calisabilecek genel anlamda hastane ekipmanlarinda uzman fizikciler ve arastirmada bulunarak pratikte uygulanacak sistemleri hastaneler icin gelistirmeye calisan medikal fizikciler olmak uzere ayrilir Arastirmada calisan fizikciler genel olarak organik molekuller mikroskopi nanomedikal tekniklerini kullanarak arastirmalarina devam etmektedirler Medikal Fizikcilerin GorevleriBu baslik altinda medikal fizik alaninin gorev sorumluluklari ve bu sorumluluklarin aciklamalarini takip edeceksiniz Medikal fizikcilerin gorevleri su sekilde ozetlenebilir Medikal fizikciler saglik hizmetlerinin kalitesini arttirmak guvenliginin ve etkisini arttirmakla gorevlilerdir Doktorlardan farkli olarak hastaya hizmet edecek aletlerin gelisimi ve o aletlerin kullanimi doktorlarla isbirligi yaparak gelistirmektir Ayrica asil gorevlerinden bir tanesi de guvenliklir dogrudan insan sagligina zarar verebilecek x isinlari elektromanyetik alan lazer isigi ve radyoloji ekipmanlarini hastalara en az zarar verecek iyilestirici sistemlerde kullanmaktir Ayrica bu tur sistemlerle calisan ekipmanlarin uzun vadede ne gibi zararlar verebileceginin arastirmasini yapmak ve bu arastirmalari yaparken dogrudan hasta verilerini kullanarak aletlerin insan sagligina olan etkisin ortaya koymaktir Ayrica olabilecek tum kaza senaryolarina hazirlikli olmak ve kaza aninda dogru mudahaleleri yapmakla yukumludur Terim olarak fiziksel ekipmanlar iyonize ve iyonize olmamis elektromanyetik radyasyon durgun haldeki manyetik ve elektirk alan ultrasonic ses lazer isigidir Bunlara ek olarak x isinlari kullanan goruntulelme cihazlari CT gama isinlari kullanan nukleer tip ekipmanlari manyetik alan ve radyo frekanslariyla calisan manyetik rezonans goruntuleme MRI teknikleri fiziksel ekipmanlarinin uygulanmasiyla uretilen cihazlardir Medikal fizikcilerin gorevleri 11 ana baslik altinda incelenebilir 1 Bilimsel problem cozme servisi Bu alanda calisan fizikcilier genellikle optimum sorunlarla yuksek verimi hedefleyen calismalar surdurmektir Ayrica urelilmis ve uretilmekte olan cihazlar ve tekniklerle ilgili sorunlarin tespiti ve cozumuyle ilgilenmektedirler 2 Doz ayari ve olcumu Medikal fizikciler bu alanda uygulanan tedavi yontemlerinde hastanin ne kadar doz alacagina ve bu dozun uzun vadeli ve yakin vadeli etkilerini doktorla beraber tespit etmeye calisirlar Ayrica bu tur cihazlarda yapilan doz tespitinin kalibrasyonuylada yukumlulerdir Ayrica verilen dozun anlik tespiti icin cesitli alatler ve yazilimlar gelistirmektedirler Bu dozlarin olcumunde genel bir yol izlenmektedir Hasta ve uygulanan tedavi alaninda calisan kisilerin ne kadar doza maruz kaldigini ve bu dozun zararli olup olmayacagina karar verirler 3 Hasta Guvenligi ve risk yonetimi Yeni uretilen medikal aletler klinik protokollerinden gecebilmesi icin belirli sartlari saglanmasi gerekmektedir Ornegin kullanilan cihazin etrafina yaydigi fazla isimanin miktarinin istenilen seviyede olmasi gibi Bu alanda medikal fizikciler bu cihazlarin ve sistemlerin en az zarar ile en yuksek verimle calismasina odaklanmislardir Ayrica olasi risk durumlarinda ne gibi bir yol izlenmesi gerektigin karar vermekle gorevlilerdir 4 Mesleki ve Toplum Guvenligi Medikal fizikciler bu alanda kliniklerin guvenligi ve toplum guvenligi icin cesitli yontemler gelistirmektedir Ornegin tedaviler sonun olusan radyasyon atiklarinin denetlenmesi ve bu atiklarin topluma ve meslektaslarini en az zarar verecek sekilde imha edilmesinde rol oynamaktadirlar Ayrica gelistirilen yeni alatlerin yapimi sirasinda olasi zararlarin onune gecmek icin cesitli guvenlik prosedurlerini olusturmaktadirlar 5 Kliniklerde bulunan medikal cihazlarin yonetimi Medikal fizikciler bu alanda halihazirda klinikte bulunan cihazlarin testerini ve bu cihazlarin hala guvenilir calisip calismadiklarini kontrol ederler Bu testler dunya capinda bir standarta tabiidir ve bu standartlarin dogru uygulanip uygulanmadigi medikal fizikciler tarafindan denetlenmektedir 6 Klniklerin Yeterlikleri Medikal fizikciler yeni kurulacak olan cihazlarin kliniklerin yapisal durumlarina uygun olup olmadikalrini denetlerler Ornegin radyasyon korumasinin ne verimli nerede ve nasil olacaginin tayin edilmesine karar verirler 7 Servis sistemlerinin ve mali destek yonetiminin gelismesi Kliniklere kurulacak cihazlarin mali ongorulerini ve bu cihazlarin devam edecek bakimlarinin yonetilmesiyle ilgilenirler 8 Danismanlik uzmani Kurulacak ve kurulmakta olan kliniklere medikal fizik alaninda danismanlik yapmak 9 Saglik uzmanlarinin egitilmesi Medikal fizik konusunda daha az bilgi sahibi olan fakat olasi durumlarda gorev yonetimi yapabilecek kisilere teknik ve yonetim bilgilerinin ogretilmesinde gorev alirlar Ornegin yeni ise baslamis bir medikal fiizkcinin sahada karsilasmasi olasi durumlarin egitimini vererek bu durumlarda bu kisilerin karar mekanizmasini dogru yonde gelistirmek icin cesitli egitimler verirler 10 Saglik Teknolojilerinin Degerlendirilmesi Gerektiginde saglik fiziginde kullanilan aletlerin sorumluluklarini almak ve onlarin denetimi saglamak 11 Inovasyon Yeni modifiye edilmis teknikler gelistirerek yeni cihazlar uretmek ya da halhazirda olan cihazlarin verimliliklerini arttirmak icin teknik gelistirmek Ayrica bu cihazlarda kullanilan yazilimlarin gelistirilmesi ve dogru calisip calismadiginin kontrol edilmesiyle ilgilenirler Medikal Biyofizik ve Biyomedikal fizikBazi fizik bolumleri ya da bu bolumlere bagli programlar medikal biyofizik ve biyomedikal fizik basligi altinda ikiye bolunmuslerdir Genel olarak bu iki program biyoloji ve fizik alanini ortak cati altinda birlestirmistir Bu tur bolumler lisans ogrencilerini medikal fizik biyofizik ve tip alanlarinda yetistirmektedirler Ozel AlanlarAmerika Tip Alanindaki Fizikciler Toplulugu AAPM Medikal fizigi isverenlerin aradigi kriterlere gore 4 ana basliga ayirmistir Bunlar 1 Saglik Fiziginde Goruntuleme ve Radyoloji MRI cihazindan alinmis hastanin kafasinin goruntusu Bu alanda calisan medikal fizikciler klinikler bulunan goruntuleme cihazlariyla ilgilenirler Ayrica arastirma kisminda calisanlar bu cihazlarin gelistirir ve yeni teknolojiyi bu cihazlara uygularlar Radyolojik goruntuleme momografi bilgisayarli tomografi ve MRI cihazlarinin kullanimi ve gorunutu aliminin dogrulugu test ederler Butun bunlara ek olarak goruntulemede calisan medikal fizikciler nukleer tip ve uygulamalari tek fotonlu bilgisayarli tomografi ve pozitron tomografisi hakkinda genis bilgiye sahiptirler Goruntulemede calisan medikal fizikciler knilikle icicedirler ama bazen egitim amacinda bilgileri paylasirlar ve yeni metodlarin gelisiminde universiterle beraber calismaktadirlar 2 Radyasyon Onkolojisi Temel medikal fizik calismalari yogun olarak Amerika Canada ve bazi Avrupa ulkelerinde devam etmektedir Radyo Terapi ile ilgilenen fizikciler genellikle dogrusal hizlandirici sistemlerinin ozelliklerini saglik alanina uygulamaktadirlardir Bu sekilde tip alaninda yeni araclar gelistirerek ornegin Cyberknife Isik Tedavisi ve Brakiterapi gibi konularda yardimci olmuslardir Fiziksel uygulamalar radyoterapi metodlarinin gelismesini saglamistir bunlar Brakiterapi Terahertz isinimi Ultrason including lithotripsy Optiksel isima Laser Morotesi vb Ayrica bu calismalar Nukleer tipin gelismesini saglamistir 3 Nukleer Saglik fizigi Medikal fizigin bu alani genelde radyasyon ve onun insan vucuduyla ve organlariyla temasinin sonucundaki etkileriyle ilgilenir Bircok konuda fizikciler cabuk tani koyulmasi ve bu taniya en hizli mudahale yollarinin ne oldugunun kararini vermektedir Hastanede calisan medikal fizikcilerin en onemli gorevlerinden bir tanesi hasta tanisinda ya da tedavisinde kullanilan sistemlerin kalite guvencelerini saglamak rutin kalite kontrollerini yapmak ya da denetlemek her bir sistemin performansinin en ust duzeyinde islev gormesini saglamaktir Ornegin kanser tedavisinde kullanilacak bir sistemin verdigi radyasyonun hassasiyetle olculebilmesi ve hastaya nasil verileceginin planlamasi radyoterapi bolumunde calisan medikal fizikcinin gorevidir Diger taraftan diagnostik radyoloji bolumundeki bir medikal fizikcinin asil sorumlulugu hastalara ilave radyasyon dozlarinin verilecegi tekrar calismalarini minimum sayida tutacak sekilde bolumde bulunan tum sistemlerin klasik rontgen floroskopi mamografi digital anjiyografi tomografi gibi belirli standartlarda calismasini saglayarak optimum goruntu kalitesinin minimum hasta dozunda elde edilmesine gayret etmektir 4 Radrasyon Guvenligi korunumu ve Saglik Fizigi Bircok diagnostik incelemede hastalarin aldiklari dozlar radyasyonun sadece stokhastik etkilerinin dikkate alinmasini ongormekle beraber ileri teknolojiye sahip yeni goruntuleme tekniklerinde bazi hastaliklarin daha erken tanisi ancak yuksek hasta dozu pahasina saglanabilmekte sonucta radyasyonun deterministik etkileri bile soz konusu olmaktadir Bazi anjiyografi calismalarinda ornegin tikali kalp damarlarinin surekli X isini goruntusu altinda acilmasi islemi sirasinda hastalarin ciltlerinde radyasyon yaniklari ortaya cikmistir Ileri ulkelerin hemen hepsinde her bir tetkik icin referans dozlarin saptanarak her hastanin klinik raporunda ayrica belirtilmesi yasal zorunluluk olmustur Medikal Fizikciler hastalarin bu alanlarda korunmasina ozen gostermek zorundadirlar Ardalan Isimasi Radrasyon Korumasi Dozimetre Saglik Fizigi Hastalarin Radyolojik KorunmasiArastirma alanlari ve akademik gelisim Elektrokardiyografi verisi Medikal Fizikciler klinik calismalara verdikleri destek yaninda basta kanser kalp ve mental hastaliklar olmak uzere bircok medikal arastirmada da aktif rol oynamaktadirlar ve calisma alanlari kuskusuz sadece hastanelerle sinirli kalmamaktadir Universitelerin muhendislik ve tip bolumlerinde uluslararasi organizasyonlar ve bircok ileri ulkedeki ulusal arastirma laboratuvarlarinda uretici firmalarin tasarim laboratuvarlarinda saglik ve endustriyel kuruluslarda medikal fizikciler arastirma ve gelistirme etkinliklerine katilmaktadirlar Radyasyonun dedeksiyonunun ve isinlamasinin cok daha dogrulukla yapilabilecegi sistemlerin tasarimlanmasi dis ve ic isinlamalarda organlarin alacaklari radyasyon dozlarinin belirlenmesini saglayacak matematiksel modellerin gelistirilmesi daha ince ayrintilarin daha az radyasyon dozunda goruntulenecegi yeni yontemlerinin bulunmasi organ fonksiyonlarinin numerik olarak ifade edilmelerini saglayacak matematik tekniklerin ortaya cikarilmasi halen aktif arastirma sahalaridir Bunlara ek olarak medikal fizikciler bu cihazlarin ve yontemlerin gelisimini ve denetimini saglamislardir Elektrokardiyografi Elektrik akimi Elektromiyografi Elektroensefalografi Elecktron Momografisi Endoskopi Ultrasonografi Iyonlastirici Olmayan Radyasyon Laser Mor Otesi vb Sinirsel Iletim olcum cihazi Kan Gaz gozlemleri Kan Basinci OlcumuEgitimAvustralya ve Yeni Zelanda Avustralya fizik bilimleri ve tibbi muhendislik universitesi ACPSEM Avustralya ve Yeni Zelanda da mediakal fizikcilerin egitim ve akredidasyonunu denetler ve ileri uygulamalar icin medikal fizik ve b iyomedikal muhendisligin standartlarini halkin yararina ve korunmasi temelinde yukseltme misyonlarini ustlenir Detayli bilgi icin ACPSEM website sine bakabilirsiniz Avrupa Medikal fizikcilerin halksagliginda uzmanligi EC direktifleri 97 43 euratom ve 2013 59 EURATOM tarafindan Avrupada gerekli gorulmustur Avrupa federasyonu medikal fizik organizasyonu EFOMP medikal fizik uzmanlari icin bilgi ve beceriler acisindan detayli bir tanimlama yapti Avrupada medikal fizik uzmanlarinin ilk derecelerinin fizik ya da dengi elektrik ve mekanik muhendisligi gibi yuksek lisanslarinin medikal fizik olmasi gerekmektedir Medikal fizikciler uzerine yonerge icin EFOMP websitesine bakabilirsiniz www efomp eu 22 Agustos 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde Kuzey Amerika Kuzey Amerikada medikal fizik egitimi yuksek lisans doktora ve ileri doktora seviyelerinde verilmektedir Ayrica son zamanlarda profesyonel doktora secenegi de sunulmaktadir Kanada ve Amerikada bircok universite bu dereceyi sunmaktadir 2013 ekim ayinda kuzey Amerikadaki 70 in uzerinde universitede medikal fizik programlari ya da medikal fizik ihtisasi Medikal Fizik Egitimi Atama Komisyonu CAMPEP tarafindan belirlenmistir Ihtisasin cogunlugu tedavidir fakat tani ve nukleer calismalarida gecmis yillarda artis gostermistir Uzmanlik sertifikalari Amerikan Radyoloji Yonetim Kurulundan Amerikan Medikal Fizik Yonetim Kurulundan MRI icin Amerikan Nukleer Tip Bilimi Yonetim Kurulundan Nukleer Tip ve PET icin ve Kanada medikal fizik universitesinden alinir 2012 den itabaren CAMPEP yetkili ihtisas ya da lisans programlari ABR sertifikasyon surecinin baslamasini gerektirmistir 2014 te tamamlanan CAMPEP yetkisiyle ihtisas ABR sertifikasyon surecinin 2 bolumunun gelistirilmesini gerektirmistir Ingiltere 2011 Ekim ayindan beri Bilimsel Kariyerin Modernizasyon semasinin bir parcasi olarak Ingilterede ve galler de medikal fizikci olarak yetki almak Bilimsel Egitim Programlari STP ile saglanir Bu duzen 3 yilliktir ve Ulusal Saglik Bilimleri Okulu tarafindan verilir Giris icin onceki lisans derecesi fiziksel bilimlere uygun olmalidir STP Tibbi Fizik bilimlerinde Ulusal Saglik Servisinde pratik egitime ek olarak part time yuksek lisansi Londra krallar okulu Liverpool Universitesi ya da Newcastle Universileri tarafindan verilir icerir Destek uzmanlar ve finansal desteler OSCE ye benzer sekilde diger klinik calisanlarindan alinir STP nin tamamlanmasi Tipta Fizik ve Muhendislik Enstitusu IPEM ve Klinik Bilim Insani olarak kayit yaptirilmasina yol acar 2011 den once Ingilterede verilen iki parcali egitim duzeni iskocya ve kuzey irlandada hala kullanilmaktadir Birinci kisim sinirli kilinik deneyimi ve medikal fizikte tam zamanli yuksek lisansi icerir Ikinci kisim sadece klinik deneyi icerir Kurumlar Radyasyon Birimleri ve Olcumleri Uzerine Uluslararasi Komisyon Radyolojik Koruma Uzerine Uluslararasi Komisyon Radyasyon Korumasi amp Olcumu Uzerine uluslararasi Birlik Nukleer Duzenleme Komisyonu FDA Besin ve Ilac Yonetimi IAEA Uluslararasi Atom Enerjisi AjansiKaynakca Guibelalde E Christofides S Caruana C University of Toronto Department of Medical Biophysics 23 Mayis 2019 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 22 Mayis 2015 University of Western Ontario Department of Medical Biophysics 3 Temmuz 2013 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 22 Mayis 2015 UCLA Biomedical Physics Graduate Program 1 Ekim 2018 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 22 Mayis 2015 12 Agustos 2013 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 22 Mayis 2015 Fresno State University Biomedical Physics Program 3 Haziran 2019 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 22 Mayis 2015 Arsivlenmis kopya 13 Kasim 2013 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 17 Mayis 2015 Advances in kilovoltage x ray beam dosimetry in http iopscience iop org 0031 9155 59 6 R183 article 7 Haziran 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde Back to the future the history and development of the clinical linear accelerator in http dx doi org 10 1088 0031 9155 51 13 R20 The history of tomotherapy http dx doi org 10 1088 0031 9155 51 13 R24Ileri arastirmalarAmador Kane Suzanne 2009 Introduction to Physics in Modern Medicine Second Edition CRC Press ISBN 978 1 58488 943 4 Khan Faiz 2003 The Physics of Radiation Therapy Lippincott Williams amp Wilkin ISBN 978 0 7817 3065 5 Attix Frank 1986 Introduction to Radiological Physics and Radiation Dosimetry Wiley VCH ISBN 978 0 471 01146 0 American Association of Physicists in Medicine AAPM What Do Medical Physicists Do Dis baglantilarHuman Health Campus The official website of the International Atomic Energy Agency dedicated to Professionals in Radiation Medicine This site is managed by the Division of Human Health Department of Nuclear Sciences and Applications 16 Mayis 2015 Tarih uyusmuyor tarihinde Wayback Machine sitesinde The American Association of Physicists in Medicine5 Ekim 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde medicalphysicsweb org27 Haziran 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde from the Institute of Physics AIP Medical Physics portal22 Ekim 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde University of Toronto Medical Biophysics Department23 Mayis 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde Journal of Biophysics 9 Mayis 2015 Tarih uyusmuyor tarihinde Wayback Machine sitesinde Institute of Physics amp Engineering in Medicine IPEM UK 26 Ocak 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde European Federation of Organizations for Medical Physics EFOMP 22 Agustos 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde