Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Mehmed Esad Efendi, (d. 1847, İstanbul - ö. 1931, İstanbul) Osmanlı Devleti şeyhülislamı, kazasker, müderris, Lehcetü'l-Lügat adlı sözlüğün yazarı.
Mehmed Esad Efendi | |
|---|---|
| Doğum | 1847 İstanbul |
| Ölüm | 1931 İstanbul |
| Meslek | Müderris, Kadı, Kazasker, Şeyhülislam |
İstanbul Şehzadebaşı'nda Emin Nureddin mahallesinde doğdu. Huzur dersleri mukarrirlerinden Ahıskalı Nûman Efendi'nin oğludur. Şehzade Camii Birinci imamı Hafız Emin Efendi'den Kur'ân-ı Kerîm okuyarak 1856'da hafız oldu. Yazı dersi yanında Arapça ve Farsça öğrenmeye başladı. 1862'de Süleymaniye Camii'nde eski fetva emini Hacı Mehmed Nuri Efendi'nin derslerine devam etti. 1863'te ibtidâ-i hâriç, 1869'da hareket-i hâriç, iki yıl sonra ibtidâ-i dâhil. 1872'de hareket-i dâhil derecelerine ulaştı. Mayıs 1873'te icazet aldı. Ruûsu 1874'te mûsıle-i Sahn derecesine yükseltildi. Aynı yıl Süleymaniye Camii'nde ders okutmaya başladı, ilk icazeti 1890 yılında verdi.
1865'te 50 kuruş müderrislik maaşı alan Mehmed Esad Efendi 1876'da fetvahaneye girdi. Bir yıl sonra Sahn-i, 879'da ibtidâ-i altmışlı, aynı yıl içinde mûsıle-i Sü-leymâniyye derecelerine ulaştı; 1880'de İ'lâmât-i Şer'iyye mümeyyizliği ikinci muavinliğine getirildi. Bu yılın ramazan ayında huzur dersleri muhataplığı ile ödüllendirildi. 1881'de ruûsu hâmise-i Süley-mâniyye derecesine yükseltildi. 1885'te birinci muavinliğe terfi etti. 189i'de İ'lâ-mât-ı Şer'iyye mümeyyizi oldu. Bir süre 3895 kuruş maaşla Trabzon mevleviyeti-ne nail olduysa da 1894'te tekrar "tarîk" maaşına döndü. 1891 'de mahreç payesini aldı. 1892'de hâmât-ı Şer'iyye mümeyyizliğine ilâveten Meclis-i İntihâb-ı Hükkâ-mü'ş-şer' üyeliğine getirildi ve bu görevde on yedi yıl kaldı. 1893'te bilâd-ı hamse, 1895'te Haremeyn ve 1896'da İstanbul pâyesiyle taltif edildi. 1898'de Anadolu kazaskerliği payelerine ulaştı. 1896 yılında Defter-i Hâkânî Nezâreti şer'iyye memurluğuna nakledilen Mehmed Esad Efendi dört ay sonra İ'lâmât-ı Şer'iyye mümeyyizi i ğiyl e görevlendirildi. 1908'-de Meclis-i Tetkîkât-ı Şer'iyye reisi, bir yıl sonra 10.000 kuruş maaşla fetva emini oldu. Yaş haddini doldurduğu halde Meclis-i Vükelâ kararıyla vazifeye devamı sağlandı.
24 Ocak 1913'te Mahmud Şevket Paşa kabinesinde şeyhülislamlığa getirildi. Mahmud Şevket Paşa'nın suikasta uğraması ve kabinenin düşmesi üzerine 11 Haziran 1913 tarihinde görevinden ayrıldı. Hemen ardından kurulan Said Halim Paşa hükûmetinde de yine şeyhülislam olarak kabineye girdi (12 Haziran 1913). 15 Mart 1914'te istifa ederek ayrıldı. Şeyhülislamlığı toplam bir yıl iki ay kadar sürmüştür.
1880-1891 yılları arasında bulunduğu huzur dersleri muhataplığı esnasında kendisine dördüncü rütbeden Mecîdî nişanı verildi. 1895'te üçüncü ve 1897'de birinci rütbeden Mecîdî nişanı aldı, 1895'te gümüş imtiyaz madalyası ile taltif edildi. Arapça ve Farsça bilen Mehmed Esad Efendi İstanbul'da öldü.
O dönemde İttihatçılar, özellikle eğitim alanında yapılacak ıslahat çalışmalarında komisyon üyesi olan Zahid el-Kevseri'nin (ö.1952) büyük çabaları sonucu çıkan kanun sonrasında büyük hayal kırıklığına uğramışlardır. Onun İstanbul'dan uzaklaştırılması ve ona sahip çıkan, aynı görüşte olan Şeyhülislam Mehmed Esad Efendi'nin görevden azli, yerine İttihatçı Ürgüplü Hayri Efendi'nin getirilmesi için büyük çaba sarf ettiyseler de en azından o an için başarılı olamamışlardır. Ancak daha sonra türlü desiselerle Zahid Efendi'yi Kastamonu'ya tayin, Mehmed Esad Efendi'yi istifa, Ürgüplü Mustafa Hayri Efendi'yi Şeyhülislamlığa tayin ettirmişlerdir. (Naci Yalçınkaya, bkz. Ahmed Hayri, el-İmam el-Kevseri,s.7)
Kaynakça
- DIA (Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi)
- İstanbul Şer'iyye Sicilleri Arşivi, Dosya nr. 521; BA, Sadrazamlar Dosyası, nr. 60, 62; İlmiyye Salnamesi, s. 633-635; Danİşmend. Kronoloji2, V, 161; Sadık Albayrak, Son Devir Osmanlı Uleması, İstanbul 1980, III, 205-206; Tak-oim-i Vekâyi', nt, 1353, 1759; İkdam Gazetesi, nr. 6030. Mehmet İpşirlî
| Önce gelen: Cemaleddin Efendi | Osmanlı Şeyhülislamı 1913-1914 | Sonra gelen: Ürgüplü Mustafa Hayri Efendi |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Mehmed Esad Efendi d 1847 Istanbul o 1931 Istanbul Osmanli Devleti seyhulislami kazasker muderris Lehcetu l Lugat adli sozlugun yazari Mehmed Esad EfendiDogum1847 IstanbulOlum1931 IstanbulMeslekMuderris Kadi Kazasker Seyhulislam Istanbul Sehzadebasi nda Emin Nureddin mahallesinde dogdu Huzur dersleri mukarrirlerinden Ahiskali Numan Efendi nin ogludur Sehzade Camii Birinci ima mi Hafiz Emin Efendi den Kur an i Kerim okuyarak 1856 da hafiz oldu Yazi dersi yaninda Arapca ve Farsca ogrenmeye basladi 1862 de Suleymaniye Camii nde eski fetva emini Haci Mehmed Nu ri Efendi nin derslerine devam etti 1863 te ibtida i haric 1869 da hareket i haric iki yil sonra ibtida i dahil 1872 de hareket i dahil derecelerine ulasti Ma yis 1873 te icazet aldi Ruusu 1874 te musile i Sahn derecesine yukseltildi Ay ni yil Suleymaniye Camii nde ders okut maya basladi ilk icazeti 1890 yilinda verdi 1865 te 50 kurus muderrislik maasi alan Mehmed Esad Efendi 1876 da fet vahaneye girdi Bir yil sonra Sahn i 879 da ibtida i altmisli ayni yil icinde musile i Su leymaniyye derecelerine ulasti 1880 de I lamat i Ser iyye mumeyyizligi ikinci mu avinligine getirildi Bu yilin ramazan ayin da huzur dersleri muhatapligi ile odul lendirildi 1881 de ruusu hamise i Suley maniyye derecesine yukseltildi 1885 te birinci muavinlige terfi etti 189i de I la mat i Ser iyye mumeyyizi oldu Bir sure 3895 kurus maasla Trabzon mevleviyeti ne nail olduysa da 1894 te tekrar tarik maasina dondu 1891 de mahrec payesini aldi 1892 de hamat i Ser iyye mumeyyiz ligine ilaveten Meclis i Intihab i Hukka mu s ser uyeligine getirildi ve bu gorev de on yedi yil kaldi 1893 te bilad i ham se 1895 te Haremeyn ve 1896 da Istan bul payesiyle taltif edildi 1898 de Ana dolu kazaskerligi payelerine ulasti 1896 yilinda Defter i Hakani Nezareti ser iyye memurluguna nakledilen Mehmed Esad Efendi dort ay sonra I lamat i Ser iyye mumeyyizi i giyl e gorevlendirildi 1908 de Meclis i Tetkikat i Ser iyye reisi bir yil sonra 10 000 kurus maasla fetva emi ni oldu Yas haddini doldurdugu halde Meclis i Vukela karariyla vazifeye devami saglandi 24 Ocak 1913 te Mahmud Sevket Pasa kabinesinde seyhulislamliga getirildi Mahmud Sevket Pasa nin suikasta ugra masi ve kabinenin dusmesi uzerine 11 Haziran 1913 tarihinde gorevinden ayril di Hemen ardindan kurulan Said Halim Pasa hukumetinde de yine seyhulislam olarak kabineye girdi 12 Haziran 1913 15 Mart 1914 te istifa ederek ayrildi Seyhulislamligi toplam bir yil iki ay kadar surmustur 1880 1891 yillari arasinda bulundugu huzur dersleri muhatapligi esnasinda kendisine dorduncu rutbeden Mecidi nisani verildi 1895 te ucuncu ve 1897 de birinci rutbeden Mecidi nisani aldi 1895 te gumus imtiyaz madalyasi ile taltif edildi Arapca ve Farsca bilen Meh med Esad Efendi Istanbul da oldu O donemde Ittihatcilar ozellikle egitim alaninda yapilacak islahat calismalarinda komisyon uyesi olan Zahid el Kevseri nin o 1952 buyuk cabalari sonucu cikan kanun sonrasinda buyuk hayal kirikligina ugramislardir Onun Istanbul dan uzaklastirilmasi ve ona sahip cikan ayni goruste olan Seyhulislam Mehmed Esad Efendi nin gorevden azli yerine Ittihatci Urguplu Hayri Efendi nin getirilmesi icin buyuk caba sarf ettiyseler de en azindan o an icin basarili olamamislardir Ancak daha sonra turlu desiselerle Zahid Efendi yi Kastamonu ya tayin Mehmed Esad Efendi yi istifa Urguplu Mustafa Hayri Efendi yi Seyhulislamliga tayin ettirmislerdir Naci Yalcinkaya bkz Ahmed Hayri el Imam el Kevseri s 7 KaynakcaDIA Turkiye Diyanet Vakfi Islam Ansiklopedisi Istanbul Ser iyye Sicilleri Arsivi Dosya nr 521 BA Sadrazamlar Dosyasi nr 60 62 Il miyye Salnamesi s 633 635 DanIsmend Kro noloji2 V 161 Sadik Albayrak Son Devir Osmanli Ulemasi Istanbul 1980 III 205 206 Tak oim i Vekayi nt 1353 1759 Ikdam Gazetesi nr 6030 Mehmet IpsirliOnce gelen Cemaleddin Efendi Osmanli Seyhulislami 1913 1914 Sonra gelen Urguplu Mustafa Hayri Efendi