Mercanköşk veya şile (Origanum majorana) kısmen soğuğa karşı hassas, tatlı çam ya da narenciye gibi kokan çok yıllık bir ot ya da küçük çalı türüdür.
Mercanköşk | ||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Biyolojik sınıflandırma | ||||||||
| ||||||||
Origanum majorana L. | ||||||||
Sinonimler | ||||||||
|
Mercanköşkün anavatanı Kıbrıs ve Türkiye'nin güneyleridir ve Antik Yunan ve Roma'da mutluluk sembolü sayılmıştır.
Mercanköşk bitkisinin adı batı dillerinde Marjoram şeklini alsa da geçmişte, bazı yerleşimlerde Macaron kelimesine de dönüşmüştür. Günümüzde Ayvalık'ta bir semtin adı olarak yaşamaktadır. Bu kelime Fransız kökenli tatlı bir kurabiye çeşidi olan MaKaron (Macaron) 'dan farklı olarak, Türkçe yazıldığı gibi MaCaron şeklinde okunur.
Tanımı
Yaprakları düz, basit, saplı, , 0,5-1,5 santimetre (0,2-0,6 in) uzunluğunda, 0,2-0,8 santimetre (0,1-0,3 in) genişliğinde, uçları küt, düz kenarlı, sapa doğru simetrik ve incelen şeklide ve ağlı damarlıdır. Yaprağın dokusu sayısız tüyleri sebebiyle son derece düzgündür.
Yetiştirme ve kullanım
Nazik birçok yıllık bitki sayılan (USDA Alanları 7–9) mercanköşk, bazen bölge 5'te bile dayanıklı çıkabilmektedir.
Mercanköşk, taze ya da kurutulmuş aromatik yaprakları için aşçılıkta kullanılmak üzere yetiştirilir; bitki çiçeklenmeye başlarken uçları kesilir ve gölgede yavaşça kurutulur. Genellikle herbes de Provence ve za'atar gibi baharat karışımlarında kullanılır. Mercanköşkün çiçeklenen yaprakları ve uçları sarımtırak renkli (yıllandıkça kahverengileşen) bir uçucu yağ üretmek için buharla distile edilir. Borneol, camfor ve pinen gibi çok sayıda kimyasal öğe içerir.
Mercanköşk, çorba, yahni, sos ve terbiyelerde kullanıldığı gibi ondan bitki çayı da yapılır.
Akraba türler
Keklik Otu (), Güney Avrupa'da yaygın bulunan ve mercanköşkün yakın akrabası olan bir bitkidir. Kuzeyde İsveç'e kadar yayılabilen bu bitkinin çiçekleri mor, aroması biraz daha güçlüdür.
Girit mercanköşkü (), normal mercanköşkle benzer kullanımlara sahiptir.
Dayanıklı mercanköşk ya da Fransız/İtalyan/Sicilya mercanköşkü (), mercanköşkle keklik otunun bir melezidir. Soğuğa daha dayanıklı olan bu bitki, normal mercanköşk kadar tatlı da değildir
bazen gösterişli mercanköşk adıyla geçer.
Kaynakça
- ^ "Origanum majorana" 6 Haziran 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ . 24 Aralık 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Nisan 2019.
- ^ "Marjoram, Herb". Food Reference. 8 Mart 2002 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 28 Şubat 2017.
- ^ "Origanum majoricum Cambess". www.gbif.org (İngilizce). 6 Haziran 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 6 Haziran 2020.
Wikimedia Commons'ta Mercanköşk ile ilgili çoklu ortam belgeleri bulunur. |
Wikispecies'te Mercanköşk ile ilgili detaylı taksonomi bilgileri bulunur. |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Mercankosk veya sile Origanum majorana kismen soguga karsi hassas tatli cam ya da narenciye gibi kokan cok yillik bir ot ya da kucuk cali turudur MercankoskBiyolojik siniflandirmaTakim LamialesFamilya LamiaceaeCins OriganumTur O majoranaIkili adlandirmaOriganum majorana L SinonimlerMajorana hortensis Moench Mercankoskun anavatani Kibris ve Turkiye nin guneyleridir ve Antik Yunan ve Roma da mutluluk sembolu sayilmistir Mercankosk bitkisinin adi bati dillerinde Marjoram seklini alsa da gecmiste bazi yerlesimlerde Macaron kelimesine de donusmustur Gunumuzde Ayvalik ta bir semtin adi olarak yasamaktadir Bu kelime Fransiz kokenli tatli bir kurabiye cesidi olan MaKaron Macaron dan farkli olarak Turkce yazildigi gibi MaCaron seklinde okunur TanimiYapraklari duz basit sapli 0 5 1 5 santimetre 0 2 0 6 in uzunlugunda 0 2 0 8 santimetre 0 1 0 3 in genisliginde uclari kut duz kenarli sapa dogru simetrik ve incelen seklide ve agli damarlidir Yapragin dokusu sayisiz tuyleri sebebiyle son derece duzgundur Yetistirme ve kullanimNazik bircok yillik bitki sayilan USDA Alanlari 7 9 mercankosk bazen bolge 5 te bile dayanikli cikabilmektedir Mercankosk taze ya da kurutulmus aromatik yapraklari icin ascilikta kullanilmak uzere yetistirilir bitki ciceklenmeye baslarken uclari kesilir ve golgede yavasca kurutulur Genellikle herbes de Provence ve za atar gibi baharat karisimlarinda kullanilir Mercankoskun ciceklenen yapraklari ve uclari sarimtirak renkli yillandikca kahverengilesen bir ucucu yag uretmek icin buharla distile edilir Borneol camfor ve pinen gibi cok sayida kimyasal oge icerir Mercankosk corba yahni sos ve terbiyelerde kullanildigi gibi ondan bitki cayi da yapilir Akraba turlerKeklik Otu Guney Avrupa da yaygin bulunan ve mercankoskun yakin akrabasi olan bir bitkidir Kuzeyde Isvec e kadar yayilabilen bu bitkinin cicekleri mor aromasi biraz daha gucludur Girit mercankosku normal mercankoskle benzer kullanimlara sahiptir Dayanikli mercankosk ya da Fransiz Italyan Sicilya mercankosku mercankoskle keklik otunun bir melezidir Soguga daha dayanikli olan bu bitki normal mercankosk kadar tatli da degildir bazen gosterisli mercankosk adiyla gecer Kaynakca Origanum majorana 6 Haziran 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde 24 Aralik 2011 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 1 Nisan 2019 Marjoram Herb Food Reference 8 Mart 2002 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 28 Subat 2017 Origanum majoricum Cambess www gbif org Ingilizce 6 Haziran 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 6 Haziran 2020 Wikimedia Commons ta Mercankosk ile ilgili coklu ortam belgeleri bulunur Wikispecies te Mercankosk ile ilgili detayli taksonomi bilgileri bulunur