Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Mermer artığı, mermerin ocaktan çıkarılması, ocaktan çıkarılan blok mermerin fabrikada işlenmesi esnasında ortaya çıkan ve mamül mermer üretiminden geriye kalan bütün mermer parça ve tozlarıdır.
Bu artık parçaların şekil ve boyutları; ocaklarda kullanılan madencilik ekipmanlarına, fabrikalarda kesilebilecek blok mermerin büyüklüğüne, fabrikalarda kullanılan kesme makinalarının özelliklerine ve bunlarla birlikte mermerin yapısında bulunan arızalara bağlı olarak değişmektedir.
Oluşum yerlerine göre mermer artıkları
Ocaklarda oluşan artıklar
Ocaklarda bulunan mermerler doğal bir kaya halindedirler. Ocak kazı ekipmanlarıyla blok mermer üretimi yapılırken kesme işlemi esnasında az miktarda mermer kırıntısı ve tozu oluşmaktadır. Bunların da ocak içerisinde dağılması ve kirlenmesi nedeniyle fazla bir önem taşımadığı tespit edilmiştir.
Ocakta ana kütleden koparılan ve çok iri boyutlarda olan blokların sayalanması (Belirli ebatlarda blok elde edilmesi için alt, üst ve yanlardan kesilmesi.) esnasında “Kapak” adı verilen parçalar ortaya çıkmaktadır.
Ayrıca, mermer ocağında bulunan arızalar, faylar ve benzeri nedenlerden dolayı, blok üretimi yapılırken ortaya çıkan ve blok elde edilemeyen iri boyuttaki molozlar açığa çıkmaktadır. Bunlara ocak pasası denilmektedir. Mermer ocaklarında oluşan bu atıklar ocakların kenarlarında biriktirilerek kendi haline terk edilmekte mozaik yapımında kullanılmak üzere kullanılma üzere, isteyen firmalara çok düşük fiyatlarla satılmaktadır.
Fabrikalarda oluşan artıklar
Fabrikalarda bloklardan belirli ebatlarda plakalar elde edilmektedir. Başlangıçta bu plakaların boyutları uygun ölçülerde olmadığından, ebatlandırma esnasında kenarlarından parçalar açığa çıkmaktadır. Bununla birlikte blok ve plakalarda bulunan çatlak veya kırıklardan dolayı plakalar kırılmakta ve böylece küçük boyutlarda parça plaka artıklar oluşmaktadır. Mermercilikte bunlara “Paledyen” adı verilmektedir.
Elmas soketli, dairesel testereli taş kesme makinalarında (S/T); bloklardan plaka elde edilmesi esnasında, blokların alt kısımlarından açığa çıkan ve plaka mermer elde edilmesi mümkün olmayan iri boyuttaki mermer artıkları oluşmaktadır. Bunlardan zaman zaman mutfak taşı evyesi elde edilmektedir.
Mermerciler için en önemli sorunlardan birisi; mermerin kesilmesi esnasında makinaların kesme işlemini yapan testerelerin ağzından çıkan çok küçük boyuttaki mermer tozu artıkların oluşumudur.
Kesme işlemi sulu olarak yapıldığından, açığa çıkan tozlar su ile birlikte taşınmakta ve çökeltme havuzlarında toplanmakta ya da yeni yöntem uygulanan çökeltme tanklarında susuzlaştırılıp presleme makinalarında sıkıştırılarak kek haline getirilmektedir. Her iki halde de açığa çıkan artıklar presleme makinalarında sıkıştırılarak kek haline getirilmektedir. Her iki halde de açığa çıkan artıklar doğaya atılmaktadır veya tekrar kullanılabilmektedir.
Artıkların boyutlarına göre sınıflandırılması
Kapaklar
Kapaklar; ocaklarda büyük boyutlardaki blokların sayalanması esnasında alt, üst ve yan yüzeylerden açığa çıkan, fabrikalarda bloktan plaka mermer elde edilmesi esnasında bloğun alt kısmından açığa çıkan ve çoğu zaman bir tek düzgün yüzeye sahip olan iri boyuttaki mermer parçalarıdır.
Molozlar
Ocaklarda mermerin yapısından kaynaklanan arızalar (kırık, çatlak, fay vs.) nedeniyle blok üretimi esnasında ortaya çıkan şekilsiz ve iri boyuttaki mermer parçalarıdır.
Paledyenler
Plaka mermerden ebatlı mamül elde edilirken, plakaların kenarlarından kesilip atılan ve başka ebatlı bir ürün elde edilemeyen plaka parçası mermerlerdir.
Tozlar
Fabrikada mermerin makinalarda kesilip işlenmesi esnasında açığa çıkan ve hemen hemen tamamı 1 mm’nin altında olup çoğunluğu 150µ’un altında boyuta sahip olan mermer tanecikleridir.
Sulu kesim yapılması nedeniyle şlam halinde oluşan mermer tozu artıklarının oluşum üniteleri aşağıdaki şekilde sıralanabilir:
Kumlu-Metal Granüllü Katraklar
Kesme işlemi; 1 mm veya daha küçük tanelere sahip zımpara tozları ya da 1–5 mm boyutlu metal granül parçacıkları tarafından gerçekleştirilmektedir. Kesmede esas; lamaların sinüsoidal gel-git hareketleri esnasında, aşındırıcı tanelerin mermer yüzeyine sürttürülerek aşınmanın yaptırılmasıdır. Bu esnada mermer yüzeyinden 0,3 mm ve daha küçük boyutlardaki mermer taneleri koparılarak su ile birlikte havuzlara taşınmaktadır.
Elmas Soketli Katraklar
Bu tip katraklarda kesme işlemi; çelik lamaların üzerine kaynak edilmiş elmas soketlerle gerçekleştirilmektedir. Lamaların sinüsoidal hareketleri sonucu mermer yüzeyine sürttürülen elmas soketler aşındırma ve koparma işlemi yapmaktadırlar. Kesme işlemi sonucu açığa çıkan mermer tozu tanecikleri genelde 0,1 mm ya da daha küçük boyutlara sahiptir.
Elmas Soketli Dairesel Testereler
Bunlar; S/T, başkesme, yankesme ve köprükesme denilen makinalardır. Çelik gövdeli dairesel diskin ucuna 2-3 aralıklarla kaynak yapılmış 2–4 cm büyüklükteki elmas soketlerin mermer yüzeyine sürttürülmesi sonucunda, mermer taneciklerinin kopartılmasıyla kesme işlemi gerçekleştirilmektedir. Kesme işlemi sonucu açığa çıkan mermer tanecikleri genellikle 0,15 mm ve daha küçük boyutlardadır. Soketlerin aşınması sonucu 0,1 mm veya daha küçük boyutlarda da olabilmektedir.
Cilalama Üniteleri
Cilalamada; değişik boyuttaki aşındırıcı tozların manyezit veya sentetik bağlayıcılarla bağlanılarak, belirli şekil ve boyutta imal edilen ve “Abrasiv” denilen aşındırıcı parçalar kullanılmaktadır.
Abrasivlerin yüksek hız ve basınçla plaka üzerinde dönmesiyle mermer yüzeyinden tanecikler koparılarak cilalama işlemi yapılmaktadır. Bu ünitelerde açığa çıkan mermer artıklarının tane boyutu 75µ veya daha küçüktür. Abrasivlerin aşınmasıyla artık içine karışan taneciklerin miktarı % olarak yok denebilecek kadar az ve boyutları 75µ’dan küçüktür.
Atık Miktarı
Yapılan araştırmalar sonucunda, Afyon’daki mermer fabrikalarında yılda yaklaşık olarak 80.000 m³ Afyon mermerinin işlendiği tespit edilmiştir.
Mermer işleme fabrikalarında kullanılan kesme makinalarının her bir bıçağı (disk veya kama) kesme işlemi esnasında bloğunda yaklaşık 7–8 mm kalınlığındaki mermer dilimini toz haline dönüştürmektedir. Bloğun 2 cm’lik ya da 3 cm’lik kesim durumuna göre %20-30 oranında toz oluşmaktadır. Plaka kalınlığı 1 cm olacak olursa; açığa çıkan toz miktarı oranı daha fazla olmaktadır. Genellikle 2–3 cm kalınlıkta plaka üretimi yapılmasıyla birlikte 1 cm’lik kesim ve diğer mermer işleme işlemleri de göz önüne alınarak oluşan toplam toz miktarı; toz oluşum oranı ortalama %30 alınarak hesaplanmıştır. Mermer ortalama yoğunluğu 2,7 ton/m³ dür.
Afyon mermerlerinden açığa çıkan toplam toz miktarı (m³ olarak):
80.000 m³ x 0,30 = 24.000 m³
Açığa çıkan toplam toz miktarı (ton olarak):
24.000 m³ x 2,7 ton/ m³ = 64.800 ton
Bir bıçağın toz haline dönüştürdüğü mermer diliminden yola çıkılarak toplam artık toz miktarı hesap edilecek olursa; diğer toplam ile hemen hemen aynı olduğu görülecektir. Hesaplamada 1 m³’lük bir blok esas alınmıştır (boyutları 1x1x1 m’dir).
- Kesilen plakanın kalınlığı = 2 cm
- Toz olan dilimin kalınlığı = 0,8 cm
- Toplam kalınlık = 2,8 cm
Blokta toz haline dönüşen dilim sayısı : 100 cm / 2,8 cm = 36 adet
Kesilen dilimlerin toplam hacmi : 36 x 0,008 m x 1 m x 1 m = 0,288 m³
Bu durumda Afyon mermerlerinden açığa çıkan toplam toz miktarı
- 80.000 x 0.288 m³ = 23.040 m³ olmaktadır.
- 23.040 m³ x 2,7 ton /m³ = 62.208 ton olmaktadır.
Ayrıca bakınız
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Mermer artigi mermerin ocaktan cikarilmasi ocaktan cikarilan blok mermerin fabrikada islenmesi esnasinda ortaya cikan ve mamul mermer uretiminden geriye kalan butun mermer parca ve tozlaridir Bu artik parcalarin sekil ve boyutlari ocaklarda kullanilan madencilik ekipmanlarina fabrikalarda kesilebilecek blok mermerin buyuklugune fabrikalarda kullanilan kesme makinalarinin ozelliklerine ve bunlarla birlikte mermerin yapisinda bulunan arizalara bagli olarak degismektedir Olusum yerlerine gore mermer artiklariOcaklarda olusan artiklar Ocaklarda bulunan mermerler dogal bir kaya halindedirler Ocak kazi ekipmanlariyla blok mermer uretimi yapilirken kesme islemi esnasinda az miktarda mermer kirintisi ve tozu olusmaktadir Bunlarin da ocak icerisinde dagilmasi ve kirlenmesi nedeniyle fazla bir onem tasimadigi tespit edilmistir Ocakta ana kutleden koparilan ve cok iri boyutlarda olan bloklarin sayalanmasi Belirli ebatlarda blok elde edilmesi icin alt ust ve yanlardan kesilmesi esnasinda Kapak adi verilen parcalar ortaya cikmaktadir Ayrica mermer ocaginda bulunan arizalar faylar ve benzeri nedenlerden dolayi blok uretimi yapilirken ortaya cikan ve blok elde edilemeyen iri boyuttaki molozlar aciga cikmaktadir Bunlara ocak pasasi denilmektedir Mermer ocaklarinda olusan bu atiklar ocaklarin kenarlarinda biriktirilerek kendi haline terk edilmekte mozaik yapiminda kullanilmak uzere kullanilma uzere isteyen firmalara cok dusuk fiyatlarla satilmaktadir Fabrikalarda olusan artiklar Fabrikalarda bloklardan belirli ebatlarda plakalar elde edilmektedir Baslangicta bu plakalarin boyutlari uygun olculerde olmadigindan ebatlandirma esnasinda kenarlarindan parcalar aciga cikmaktadir Bununla birlikte blok ve plakalarda bulunan catlak veya kiriklardan dolayi plakalar kirilmakta ve boylece kucuk boyutlarda parca plaka artiklar olusmaktadir Mermercilikte bunlara Paledyen adi verilmektedir Elmas soketli dairesel testereli tas kesme makinalarinda S T bloklardan plaka elde edilmesi esnasinda bloklarin alt kisimlarindan aciga cikan ve plaka mermer elde edilmesi mumkun olmayan iri boyuttaki mermer artiklari olusmaktadir Bunlardan zaman zaman mutfak tasi evyesi elde edilmektedir Mermerciler icin en onemli sorunlardan birisi mermerin kesilmesi esnasinda makinalarin kesme islemini yapan testerelerin agzindan cikan cok kucuk boyuttaki mermer tozu artiklarin olusumudur Kesme islemi sulu olarak yapildigindan aciga cikan tozlar su ile birlikte tasinmakta ve cokeltme havuzlarinda toplanmakta ya da yeni yontem uygulanan cokeltme tanklarinda susuzlastirilip presleme makinalarinda sikistirilarak kek haline getirilmektedir Her iki halde de aciga cikan artiklar presleme makinalarinda sikistirilarak kek haline getirilmektedir Her iki halde de aciga cikan artiklar dogaya atilmaktadir veya tekrar kullanilabilmektedir Artiklarin boyutlarina gore siniflandirilmasiKapaklar Kapaklar ocaklarda buyuk boyutlardaki bloklarin sayalanmasi esnasinda alt ust ve yan yuzeylerden aciga cikan fabrikalarda bloktan plaka mermer elde edilmesi esnasinda blogun alt kismindan aciga cikan ve cogu zaman bir tek duzgun yuzeye sahip olan iri boyuttaki mermer parcalaridir Molozlar Ocaklarda mermerin yapisindan kaynaklanan arizalar kirik catlak fay vs nedeniyle blok uretimi esnasinda ortaya cikan sekilsiz ve iri boyuttaki mermer parcalaridir Paledyenler Plaka mermerden ebatli mamul elde edilirken plakalarin kenarlarindan kesilip atilan ve baska ebatli bir urun elde edilemeyen plaka parcasi mermerlerdir Tozlar Fabrikada mermerin makinalarda kesilip islenmesi esnasinda aciga cikan ve hemen hemen tamami 1 mm nin altinda olup cogunlugu 150µ un altinda boyuta sahip olan mermer tanecikleridir Sulu kesim yapilmasi nedeniyle slam halinde olusan mermer tozu artiklarinin olusum uniteleri asagidaki sekilde siralanabilir Kumlu Metal Granullu Katraklar Kesme islemi 1 mm veya daha kucuk tanelere sahip zimpara tozlari ya da 1 5 mm boyutlu metal granul parcaciklari tarafindan gerceklestirilmektedir Kesmede esas lamalarin sinusoidal gel git hareketleri esnasinda asindirici tanelerin mermer yuzeyine surtturulerek asinmanin yaptirilmasidir Bu esnada mermer yuzeyinden 0 3 mm ve daha kucuk boyutlardaki mermer taneleri koparilarak su ile birlikte havuzlara tasinmaktadir Elmas Soketli Katraklar Bu tip katraklarda kesme islemi celik lamalarin uzerine kaynak edilmis elmas soketlerle gerceklestirilmektedir Lamalarin sinusoidal hareketleri sonucu mermer yuzeyine surtturulen elmas soketler asindirma ve koparma islemi yapmaktadirlar Kesme islemi sonucu aciga cikan mermer tozu tanecikleri genelde 0 1 mm ya da daha kucuk boyutlara sahiptir Elmas Soketli Dairesel Testereler Bunlar S T baskesme yankesme ve koprukesme denilen makinalardir Celik govdeli dairesel diskin ucuna 2 3 araliklarla kaynak yapilmis 2 4 cm buyuklukteki elmas soketlerin mermer yuzeyine surtturulmesi sonucunda mermer taneciklerinin kopartilmasiyla kesme islemi gerceklestirilmektedir Kesme islemi sonucu aciga cikan mermer tanecikleri genellikle 0 15 mm ve daha kucuk boyutlardadir Soketlerin asinmasi sonucu 0 1 mm veya daha kucuk boyutlarda da olabilmektedir Cilalama Uniteleri Cilalamada degisik boyuttaki asindirici tozlarin manyezit veya sentetik baglayicilarla baglanilarak belirli sekil ve boyutta imal edilen ve Abrasiv denilen asindirici parcalar kullanilmaktadir Abrasivlerin yuksek hiz ve basincla plaka uzerinde donmesiyle mermer yuzeyinden tanecikler koparilarak cilalama islemi yapilmaktadir Bu unitelerde aciga cikan mermer artiklarinin tane boyutu 75µ veya daha kucuktur Abrasivlerin asinmasiyla artik icine karisan taneciklerin miktari olarak yok denebilecek kadar az ve boyutlari 75µ dan kucuktur Atik MiktariYapilan arastirmalar sonucunda Afyon daki mermer fabrikalarinda yilda yaklasik olarak 80 000 m Afyon mermerinin islendigi tespit edilmistir Mermer isleme fabrikalarinda kullanilan kesme makinalarinin her bir bicagi disk veya kama kesme islemi esnasinda blogunda yaklasik 7 8 mm kalinligindaki mermer dilimini toz haline donusturmektedir Blogun 2 cm lik ya da 3 cm lik kesim durumuna gore 20 30 oraninda toz olusmaktadir Plaka kalinligi 1 cm olacak olursa aciga cikan toz miktari orani daha fazla olmaktadir Genellikle 2 3 cm kalinlikta plaka uretimi yapilmasiyla birlikte 1 cm lik kesim ve diger mermer isleme islemleri de goz onune alinarak olusan toplam toz miktari toz olusum orani ortalama 30 alinarak hesaplanmistir Mermer ortalama yogunlugu 2 7 ton m dur Afyon mermerlerinden aciga cikan toplam toz miktari m olarak 80 000 m x 0 30 24 000 m Aciga cikan toplam toz miktari ton olarak 24 000 m x 2 7 ton m 64 800 ton Bir bicagin toz haline donusturdugu mermer diliminden yola cikilarak toplam artik toz miktari hesap edilecek olursa diger toplam ile hemen hemen ayni oldugu gorulecektir Hesaplamada 1 m luk bir blok esas alinmistir boyutlari 1x1x1 m dir Kesilen plakanin kalinligi 2 cm Toz olan dilimin kalinligi 0 8 cm Toplam kalinlik 2 8 cm Blokta toz haline donusen dilim sayisi 100 cm 2 8 cm 36 adet Kesilen dilimlerin toplam hacmi 36 x 0 008 m x 1 m x 1 m 0 288 m Bu durumda Afyon mermerlerinden aciga cikan toplam toz miktari 80 000 x 0 288 m 23 040 m olmaktadir 23 040 m x 2 7 ton m 62 208 ton olmaktadir Ayrica bakinizMermer