Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu maddenin listelenen bazıları olmayabilir. (Mayıs 2007) () |
Meta fetişizmi (metâ fetişizmi), Marksist teorinin en özgün kavramlaştırmalarından birisidir. Bu kavram Kapital'de açık bir şekilde kullanılır ve belirgin olarak tanımlanır. "Metaların fetişizmi ve Bunun Sırrı" başlıklı bölümde, hem metanın fetişist karakterinin doğası, hem de bunun neden açıkça görünür olmadığı anlatılır. Bu bölüm, Kapital'in içinde çok uzun olmayan ama çarpıcı ve etkileyici olan bir bölüm olarak yer alır.
"İlk bakışta bir meta", der Marks bu bölümün başında, "çok önemsiz ve kolayca anlaşılır bir şey gibi gelir. Oysa metanın tahlili, aslında onun metafizik incelikler ve teolojik süslerle dolu pek garip bir şey olduğunu göstermiştir". Devamında konu, metanın niteliğindeki ve değişim değeri şeklinde ortaya konulan ayrım temelinde irdelenir ve açıklanır. Çünkü ürünün kullanım değeri açısından bir sorun yoktur, sorun ya da fetisiştik nitelik değişim değeriyle birlikte belirmektedir. Şöyle belirtir Marks:
- Öyleyse, emek ürününün anlaşılmaz özelliği, meta biçimine girer girmez, niçin ortaya çıkıyor? Kuşkusuz bu, biçimin kendisinden geliyor. Her türlü insan emeğinin eşitliği, bu emek ürünlerinin hepsinin eşit değerde olmaları ile nesnel olarak ifade edilir; harcanan emek-gücünün, bu harcanma süresi ile ölçümü, emek ürünlerinin değerinin niceliği biçimini alır; ve en sonu, üreticilerin içerisinde emeklerinin toplumsal niteliğinin kendini gösterdiği karşılıklı ilişkiler, ürünler arasında bir toplumsal ilişki biçimini alır.
- Demek ki, metanın gizemli bir şey olmasının basit nedeni, onun içinde insan emeğinin toplumsal niteliği, insana, bu emeğin ürününe nesnel bir nitelik damgalamış olarak görünmesine dayanmaktadır; üreticilerin kendi toplam emek ürünleri ile ilişkileri, onlarla kendi aralarında bir ilişki olarak değil de, emek ürünleri arasında kurulan toplumsal bir ilişki olarak görünmesindedir. Emeğin ürünlerinin, metalar haline, niteliklerinin duyularla hem kavranabilir hem de kavranamaz toplumsal şeyler haline gelmelerinin nedeni budur. Bunun gibi, bir nesneden algılanan ışın, bize, görme sinirimizin öznel etkilenmesi olarak değil de, gözün dışında bir şeyin nesnel biçimi gibi geliyor. Oysa, görme olayında her zaman, ışının bir şeyden başka bir şeye, dıştaki bir nesneden göze fiilen geçmesi söz konusudur. Fiziksel şeyler arasında, fiziksel bir ilişki vardır. Ama metalarda, bu farklıdır. Şeylerin, quâ metaların varlığı ve bunlara meta damgasını vuran emek ürünleri arasındaki değer-ilişkisi ile bunların fiziksel özellikleri ve bu özelliklerden doğan maddi ilişkiler arasında mutlak olarak bağ yoktur. Burada, insanlar arasındaki belirli toplumsal ilişki, onların gözünde, şeyler arasında düşsel bir ilişki biçimine bürünüyor. Bu nedenle, benzer bir örnek vermek için, din âleminin sislerle kaplı katlarını dolaşmamız gerekir. Bu âlemde, insan beyninin ürünleri, bağımsız canlı varlıklar gibi görünür ve hem birbirleriyle, hem de insanoğlu ile ilişki içine girerler. İşte metalar âleminde de, insan elinin yarattığı ürünler için durum aynıdır. Emek ürünlerine, meta olarak üretildikleri anda yapışıveren ve bu, nedenle meta üretiminden ayrılması olanaksız olan şeye, ben, Fetişizm diyorum. (Vurgular eklendi)
Bu kavramın Marksist teori içinde de özgül bir yeri vardır. Birçok farklı Marksizm anlayışı Meta fetişizminden farklı değerlendirmeler ortaya koyar. Meta fetişizmi, en genel anlamda, kapitalist pazar sistemi içinde, toplumsal ilişkilerin maddi yapısal ögelerini gösterir. Belli bir şekilde ekonomik, sosyal ve düşünsel/kültürel içerimleri olan bir kavramdır bu. Öyle ki, metaların fetişist nitelikleri sonucunda, insanlar bir yanılsama ortamında yaşamakta, kendilerine ve kendi gerçekliklerine yabancılaşmaktadırlar. Böylece Meta fetişizmi kavramı İdeoloji teorisi, , ve benzeri alanların merkezi bir kavramı durumundadır.
- Metaların Fetişizmi ve Bunun Sırrı. Metanın kullanım ve değişim değeri bakımından incelenmesini takiben; Karl Marks: Kapital, Cilt: I 2 Eylül 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Bu maddenin listelenen kaynaklarindan bazilari guvenilir olmayabilir Lutfen daha iyi daha guvenilir kaynaklar arayarak bu maddeye yardimci olun Guvenilir olmayan kaynaklar sorgulanabilir veya silinebilir Mayis 2007 Bu sablonun nasil ve ne zaman kaldirilmasi gerektigini ogrenin Meta fetisizmi meta fetisizmi Marksist teorinin en ozgun kavramlastirmalarindan birisidir Bu kavram Kapital de acik bir sekilde kullanilir ve belirgin olarak tanimlanir Metalarin fetisizmi ve Bunun Sirri baslikli bolumde hem metanin fetisist karakterinin dogasi hem de bunun neden acikca gorunur olmadigi anlatilir Bu bolum Kapital in icinde cok uzun olmayan ama carpici ve etkileyici olan bir bolum olarak yer alir Ilk bakista bir meta der Marks bu bolumun basinda cok onemsiz ve kolayca anlasilir bir sey gibi gelir Oysa metanin tahlili aslinda onun metafizik incelikler ve teolojik suslerle dolu pek garip bir sey oldugunu gostermistir Devaminda konu metanin niteligindeki ve degisim degeri seklinde ortaya konulan ayrim temelinde irdelenir ve aciklanir Cunku urunun kullanim degeri acisindan bir sorun yoktur sorun ya da fetisistik nitelik degisim degeriyle birlikte belirmektedir Soyle belirtir Marks Oyleyse emek urununun anlasilmaz ozelligi meta bicimine girer girmez nicin ortaya cikiyor Kuskusuz bu bicimin kendisinden geliyor Her turlu insan emeginin esitligi bu emek urunlerinin hepsinin esit degerde olmalari ile nesnel olarak ifade edilir harcanan emek gucunun bu harcanma suresi ile olcumu emek urunlerinin degerinin niceligi bicimini alir ve en sonu ureticilerin icerisinde emeklerinin toplumsal niteliginin kendini gosterdigi karsilikli iliskiler urunler arasinda bir toplumsal iliski bicimini alir Demek ki metanin gizemli bir sey olmasinin basit nedeni onun icinde insan emeginin toplumsal niteligi insana bu emegin urunune nesnel bir nitelik damgalamis olarak gorunmesine dayanmaktadir ureticilerin kendi toplam emek urunleri ile iliskileri onlarla kendi aralarinda bir iliski olarak degil de emek urunleri arasinda kurulan toplumsal bir iliski olarak gorunmesindedir Emegin urunlerinin metalar haline niteliklerinin duyularla hem kavranabilir hem de kavranamaz toplumsal seyler haline gelmelerinin nedeni budur Bunun gibi bir nesneden algilanan isin bize gorme sinirimizin oznel etkilenmesi olarak degil de gozun disinda bir seyin nesnel bicimi gibi geliyor Oysa gorme olayinda her zaman isinin bir seyden baska bir seye distaki bir nesneden goze fiilen gecmesi soz konusudur Fiziksel seyler arasinda fiziksel bir iliski vardir Ama metalarda bu farklidir Seylerin qua metalarin varligi ve bunlara meta damgasini vuran emek urunleri arasindaki deger iliskisi ile bunlarin fiziksel ozellikleri ve bu ozelliklerden dogan maddi iliskiler arasinda mutlak olarak bag yoktur Burada insanlar arasindaki belirli toplumsal iliski onlarin gozunde seyler arasinda dussel bir iliski bicimine burunuyor Bu nedenle benzer bir ornek vermek icin din aleminin sislerle kapli katlarini dolasmamiz gerekir Bu alemde insan beyninin urunleri bagimsiz canli varliklar gibi gorunur ve hem birbirleriyle hem de insanoglu ile iliski icine girerler Iste metalar aleminde de insan elinin yarattigi urunler icin durum aynidir Emek urunlerine meta olarak uretildikleri anda yapisiveren ve bu nedenle meta uretiminden ayrilmasi olanaksiz olan seye ben Fetisizm diyorum Vurgular eklendi Bu kavramin Marksist teori icinde de ozgul bir yeri vardir Bircok farkli Marksizm anlayisi Meta fetisizminden farkli degerlendirmeler ortaya koyar Meta fetisizmi en genel anlamda kapitalist pazar sistemi icinde toplumsal iliskilerin maddi yapisal ogelerini gosterir Belli bir sekilde ekonomik sosyal ve dusunsel kulturel icerimleri olan bir kavramdir bu Oyle ki metalarin fetisist nitelikleri sonucunda insanlar bir yanilsama ortaminda yasamakta kendilerine ve kendi gercekliklerine yabancilasmaktadirlar Boylece Meta fetisizmi kavrami Ideoloji teorisi ve benzeri alanlarin merkezi bir kavrami durumundadir Metalarin Fetisizmi ve Bunun Sirri Metanin kullanim ve degisim degeri bakimindan incelenmesini takiben Karl Marks Kapital Cilt I 2 Eylul 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde