Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Mikroskop (Yunanca: μικρός mikrós, "küçük"; σκοπεῖν skopeîn, "görüntü"), çıplak gözle görülemeyecek kadar küçük cisimlerin birkaç çeşit mercek yardımıyla büyütülerek görüntüsünün incelenmesini sağlayan bir alettir. Öncelikle adından da anlaşılacağı üzere, mikro, yani çok küçük hücrelerin incelenmesinin yanı sıra, sanayi, , genetik, jeoloji, arkeoloji ve kriminalistik alanında da büyük hizmetler görmektedir.
Mikroskobu, ilk önce Hollandalı Zacharias Janssen'in, 1590 dolaylarında bir teleskobu tadil etmek suretiyle meydana getirdiği kabul edilmektedir. Ancak bu sıralarda başka Hollandalı, Alman, İngiliz ve İtalyan bilginleri de, mercek sistemi tersine çevrilmiş bir teleskobun, cisimleri büyütmek için kullanılabileceğinin farkına varmışlardır.
Nitekim dünyanın güneş etrafında döndüğünü açıkladığı için, engizisyon işkencesine tâbi tutulan ve dünyayı güneş etrafında döndüğünü iddia etmekten vazgeçmesi şartıyla Papa tarafından serbest bırakılan meşhur İtalyan bilgini Galilei Galileo (1564-1642) iki mercek kullanarak bazı tecrübelerde bulunmuştu. Bugünkü mikroskobun ana prensiplerini ise 17. asırda Hollandalı Anton van Leeuwenhoek ve İngiliz Robert Hooke bulmuşlardır.
İnsan gözü doğal bir mikroskoptur. Uzaktaki cisimler ufak gözükürler. Cisimler yaklaştıkça teferruatı daha iyi seçilmeye başlanır. Göz, sonsuz bir uyum özelliğine sahip olsaydı mikroskoba ihtiyaç olmazdı.
Genel olarak mikroskop iki büyük kısma ayrılarak incelenir: mekanik kısım ve optik kısım.
Stereoskopik mikroskoplar
Cisimlerin üç boyutlu görüntülerini temin etmek maksadıyla stereoskopik mikroskoplar yapılmıştır. İki mikroskop optik sisteminin bir dürbün şeklinde bir sehpa üstüne montesinden ibarettir. Bu mikroskoplar biyoloji laboratuvarları için elverişlidir. Objeyi inceleyebilme ve diseksiyon yapma imkânı verebilen, iki gözle bakılarak üç boyutlu görüntü sağlanan mikroskoplardır. Bir Carl-Zeiss stereomikroskopta bulunan x6,3 büyütmeli objektif ve x10 büyütmeli oküler ile örneği 63 kez büyüterek dıştan, total olarak incelemek mümkündür.
Polarizasyon mikroskobu
Döner bir tabla ile iki prizma veya iki polarıcı çuhayla donatılmış bir optik mikroskoptur. Tablanın altına yerleştirilen polarıcı nicol, cismin üzerine polarılmış ışık gönderir; analizleyici nicol ise, objektifin biraz üzerine yerleştirilmiştir. Bu iki prizma karşılaştığı zaman, belli bir devranı gücü olan maddelerin veya çift kırılımlı maddelerin bulunduğu bölgeler hariç, mikroskobun alanı karanlık olarak gözükür. Canlı incelemeye uygun olan bu mikroskop hücre ve dokuların bazı kısımlarını polarize ışığa gösterdikleri özel tepkilerden hareketle geliştirilmiştir. Önemli olan polarize bir ışığın bulunması olayıdır. Kaynakla kondansör arasına konulan polarlayıcı levha ışık demetinin ikiye ayrılmasını sağlar. Işık demetlerinden biri objeden diğeri ise kırılarak obje dışından geçer ve tekrar birleşirler. Siller, keratin, kristal, sinir ve kas fibrilleri, nişasta gibi hücre yapıları ve bölünmedeki mitotik yapı gibi birçok moleküler düzleştiricilerin gösterilmesinde görevli mikroskoplardır.
Faz kontrast mikroskobu
Genellikle boyanmamış ve canlı hücrelerde çalışılma zorluğundan tercih sebebi olmaktadırlar. Görünen ışığın şeffaf objeden geçişinde, hücre içindeki yapıların ışığı kırma indisleri farkından yararlan ve farklı yapıları ayırt etme prensibinde çalışır. Işık dalgaları canlı hücreyi katederken bir organelle karşılaşır ve yansır. Bunun sonucunda ışık dalgaları hücrelerden ayrı fazlarda veya ayrı zamanlarda çıkarlar. Hava ile temas eden bir ışık dalgası göze gelen görüntüdeki hücre kısımları farklı olarak ayırt edilebilir. Objektif ve kondansör mercekleri farklarını ortaya koyan optik yüzeyler bulundurduklarından parlaklıkları indirgenir, ışık dalgası örneği katederken bütün noktalarda olan farklılıkları çıkartır ve obje ışık mikroskobunda görülemezken, burada sağlanmış olan kontrastlık sayesinde detaylı incelenebilir. Canlı materyal, hücre sitoplazması bu mikroskop ile iyi gösterilmektedir.
İnterferens mikroskobu
Faz kontras mikroskobunun iyi bir versiyonudur. Aralarında bulunan tek fark ışık demetinin kullanımdan kaynaklanır. Bir ışık demeti örnekten geçerken diğeri ise ışıktan geçemeyen ışık demetidir, değişik bölgelerin farklı yoğunlukları sayesinde kırılma indisleri ile farklılıkları ortaya koyar ve renkli bir görüntü oluşumunu sağlar. Diferansiyel İnterferens mikroskop: Hücre yüzeyinin daha iyi gösterilmesini sağlar ve benzer bir mikroskoptur.
Metalurji mikroskobu
Maden parçaları ışığı geçirmediği için mikroskoba kuvvetli bir ışık kaynağı ilave edilmiştir. Kaynaktan gelen ışık incelenecek cisme çarptırılarak objektife yansıyan ışıklardan inceleme yapılır.
Elektron mikroskobu
Elektron mikroskobu genel olarak cisimden saçılan elektronların görüntülenmesi üzerine kuruludur. Maddeyle etkileşen elektronların dalgaboyu bu görüntülemenin nanometre boyutlarında yapılmasına olanak sağlar. Bu tip mikroskoplar, elektron enerjisine ve ölçüm aletinin çalışma moduna göre, geçirimli elektron mikroskobu, taramalı elektron mikroskobu, düşük enerjili elektron mikroskobu gibi farklı sınıflara ayrılır. Kullanım alanları temel bilimlerden (başta katı hal fiziği olmak üzere jeoloji, biyoloji gibi birçok dalı içine alarak), tıbbi ve diğer teknolojik uygulamalara kadar geniş bir yelpazeyi kapsar.
Karanlık alan mikroskobu
Tamamı ile saydam olan objelerine incelenmesi amacı ile kullanılır. Karanlık Alanda özel bir kondansör yardımı ile ışıklı bir görüntü oluşturmaktadır. gümüşlenen kısımların ayırt edilmesini sağlar. Tıpta spiroket gibi bakterilerin ayırt edilmesinde önemli yer tutar.
Fluorescens mikroskop
Aydınlanmasında güçlü kaynaklar kullanan (ultra viole ışınları yayan, cıva veya xenon yakan ark lambaları) bir mikroskop çeşididir. Bazı modellerinde lazer kullanımında gözlenen mikroskopta obje ışığı absorbe eden moleküller içeriyorsa onu farklı renklerde yayar. İnceleme yapılacak materyalde özel boyalar ve özel inceleme işlemleri kullanılır. Parazitoloji ve bakteriolojide önemli yer tutarlar.
X-Ray mikroskobu
Işıkların, rastladıkları partiküllerle çarpışmaları sonucu yönlerini değiştirmeleri sonucu merceklerde bir görüntü oluşur ve bu prensipte çalışır. Bu kırınıma uğrayan x ışınları, merceklerin özelliği sayesinde kaynak haline getirerek obje yansıtılır, buradan ince grenli fotoğraf plağına veya ekrana gelen görüntünün yapısal özelliği, konsantrik çizgi ve noktalardan oluşmasıdır.
Eş Odaklı Lazer Tarama mikroskobu
lazer olan optik mikroskoplarla Scanning Elektron mikroskop arasında bir mikroskop çeşididir. Fluoresens işaretleyicilerle işaretlenen nükleik asit dizileri bu mikroskopla incelenmektedir.
Saha emisyon mikroskobu
Metal veya yarı iletkenlerin yüzey görüntülerinden kristal yapılarını incelemek için, saha emisyon mikroskopları kullanılır. Çok yeni bir teknik olan bu mikroskopları elektron ve optik mikroskoplardan ayıran özellik, cisimden ışık veya foton geçirmek yerine cismin kendisinden elektron veya iyon koparma (emisyon) olayıdır. Emisyon elektrik sahası ile sağlanır.
Atomik Kuvvet Mikroskobu
Atomik kuvvet mikroskobu (AFM) kullanılarak atomik boyutta görüntüler elde edilerek yüzey çalışmaları yapılmaktadır. Radyasyon malzeme etkileşimleri açısından büyük öneme sahip olan polimerlerin ve ileri teknoloji ürünü süper iletkenlerin yapımı ve karakterizasyon çalışmaları da yapılmaktadır.
Cevher Mikroskobu
Bir polarizan mikroskop çeşididir. Normal polarizan mikroskoptan farklı olarak ışık üstten verilerek görüntü sağlanmaktadır. Cevher minerallerinin göstermiş oldukları dokusal ilişkilerin yorumlanması, maden yataklarının ekonomik potansiyelinin belirlenmesinde ve cevher hazırlama süreçleri öncesinde büyük önem taşır.
Mikroskobun kullanım talimatları
- Mikroskobun elektrik bağlantısı yapıldı mı?
- Mikroskobun ışık ayarı yapıldı mı?
- Objektif ve oküler yerine düzgün yerleştirildi mi?
- Oküler mesafe ve netlik ayarı yapıldı mı?
- Preparat, mikroskop tablasına düzgün yerleştirildi mi?
Mikroskobun mekanik parçaları
Mikroskop resimleri galerisi
-
![image]()
Laboratuvar mikroskobu -
![image]()
Binocular laboratuvar mikroskobu -
![image]()
Mikroskop vizörü -
![image]()
Stereo-mikroskop -
![image]()
Mikroskop objektifleri -
![image]()
Mikroskop objektifleri -
![image]()
Mikroskop objektifleri -
![image]()
Mikroskop mercekleri -
![image]()
Mikroskop merceği -
![image]()
Stereo-mikroskop merceği -
![image]()
Mikroskop merceği -
![image]()
Mikroskop merceği
Kaynakça
- ^ "Microscopes: Time Line. Nobel Web AB". 9 Ocak 2010 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 17 Nisan 2012.
- ^ Gould, Stephen Jay (2000). "Chapter 2: The Sharp-Eyed Lynx, Outfoxed by Nature". The Lying Stones of Marrakech: Penultimate Reflections in Natural History. New York, N.Y: Harmony.
- ^ Wootton, David (2006). Bad medicine: doctors doing harm since Hippocrates. Oxford [Oxfordshire]: Oxford University Press.
- ^ Özer, Aytekin (2018). Temel Histoloji (4 bas.). Dora. s. 19. ISBN .
- ^ Özer, Aytekin (2018). Temel Histoloji (4 bas.). Dora. s. 18. ISBN .
Dış bağlantılar
| Wikimedia Commons'ta Mikroskop ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
- Milestones in Light Microscopy 3 Ağustos 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., Nature Publishing
- Nikon MicroscopyU, tutorials from Nikon27 Eylül 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Molecular Expressions : Exploring the World of Optics and Microscopy, Florida State University.14 Mayıs 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Microscopes made from bamboo 29 Ağustos 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde . at Nature.com
- Audio microscope glossary 17 Temmuz 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Mikroskop Yunanca mikros mikros kucuk skopeῖn skopein goruntu ciplak gozle gorulemeyecek kadar kucuk cisimlerin birkac cesit mercek yardimiyla buyutulerek goruntusunun incelenmesini saglayan bir alettir Oncelikle adindan da anlasilacagi uzere mikro yani cok kucuk hucrelerin incelenmesinin yani sira sanayi genetik jeoloji arkeoloji ve kriminalistik alaninda da buyuk hizmetler gormektedir Mikroskop Mikroskobu ilk once Hollandali Zacharias Janssen in 1590 dolaylarinda bir teleskobu tadil etmek suretiyle meydana getirdigi kabul edilmektedir Ancak bu siralarda baska Hollandali Alman Ingiliz ve Italyan bilginleri de mercek sistemi tersine cevrilmis bir teleskobun cisimleri buyutmek icin kullanilabileceginin farkina varmislardir Nitekim dunyanin gunes etrafinda dondugunu acikladigi icin engizisyon iskencesine tabi tutulan ve dunyayi gunes etrafinda dondugunu iddia etmekten vazgecmesi sartiyla Papa tarafindan serbest birakilan meshur Italyan bilgini Galilei Galileo 1564 1642 iki mercek kullanarak bazi tecrubelerde bulunmustu Bugunku mikroskobun ana prensiplerini ise 17 asirda Hollandali Anton van Leeuwenhoek ve Ingiliz Robert Hooke bulmuslardir Insan gozu dogal bir mikroskoptur Uzaktaki cisimler ufak gozukurler Cisimler yaklastikca teferruati daha iyi secilmeye baslanir Goz sonsuz bir uyum ozelligine sahip olsaydi mikroskoba ihtiyac olmazdi Genel olarak mikroskop iki buyuk kisma ayrilarak incelenir mekanik kisim ve optik kisim Stereoskopik mikroskoplarStereoskopik mikroskoplarModern stereomikroskop optikal dizayni A ObjektifB Galilean teleskobu donen objektifler C Zum Kontrol D Ic objektif E Prizma F Relay lensG Taksimatli objektif H Mercek Cisimlerin uc boyutlu goruntulerini temin etmek maksadiyla stereoskopik mikroskoplar yapilmistir Iki mikroskop optik sisteminin bir durbun seklinde bir sehpa ustune montesinden ibarettir Bu mikroskoplar biyoloji laboratuvarlari icin elverislidir Objeyi inceleyebilme ve diseksiyon yapma imkani verebilen iki gozle bakilarak uc boyutlu goruntu saglanan mikroskoplardir Bir Carl Zeiss stereomikroskopta bulunan x6 3 buyutmeli objektif ve x10 buyutmeli okuler ile ornegi 63 kez buyuterek distan total olarak incelemek mumkundur Polarizasyon mikroskobu Doner bir tabla ile iki prizma veya iki polarici cuhayla donatilmis bir optik mikroskoptur Tablanin altina yerlestirilen polarici nicol cismin uzerine polarilmis isik gonderir analizleyici nicol ise objektifin biraz uzerine yerlestirilmistir Bu iki prizma karsilastigi zaman belli bir devrani gucu olan maddelerin veya cift kirilimli maddelerin bulundugu bolgeler haric mikroskobun alani karanlik olarak gozukur Canli incelemeye uygun olan bu mikroskop hucre ve dokularin bazi kisimlarini polarize isiga gosterdikleri ozel tepkilerden hareketle gelistirilmistir Onemli olan polarize bir isigin bulunmasi olayidir Kaynakla kondansor arasina konulan polarlayici levha isik demetinin ikiye ayrilmasini saglar Isik demetlerinden biri objeden digeri ise kirilarak obje disindan gecer ve tekrar birlesirler Siller keratin kristal sinir ve kas fibrilleri nisasta gibi hucre yapilari ve bolunmedeki mitotik yapi gibi bircok molekuler duzlestiricilerin gosterilmesinde gorevli mikroskoplardir Faz kontrast mikroskobu Genellikle boyanmamis ve canli hucrelerde calisilma zorlugundan tercih sebebi olmaktadirlar Gorunen isigin seffaf objeden gecisinde hucre icindeki yapilarin isigi kirma indisleri farkindan yararlan ve farkli yapilari ayirt etme prensibinde calisir Isik dalgalari canli hucreyi katederken bir organelle karsilasir ve yansir Bunun sonucunda isik dalgalari hucrelerden ayri fazlarda veya ayri zamanlarda cikarlar Hava ile temas eden bir isik dalgasi goze gelen goruntudeki hucre kisimlari farkli olarak ayirt edilebilir Objektif ve kondansor mercekleri farklarini ortaya koyan optik yuzeyler bulundurduklarindan parlakliklari indirgenir isik dalgasi ornegi katederken butun noktalarda olan farkliliklari cikartir ve obje isik mikroskobunda gorulemezken burada saglanmis olan kontrastlik sayesinde detayli incelenebilir Canli materyal hucre sitoplazmasi bu mikroskop ile iyi gosterilmektedir Interferens mikroskobuFaz kontras mikroskobunun iyi bir versiyonudur Aralarinda bulunan tek fark isik demetinin kullanimdan kaynaklanir Bir isik demeti ornekten gecerken digeri ise isiktan gecemeyen isik demetidir degisik bolgelerin farkli yogunluklari sayesinde kirilma indisleri ile farkliliklari ortaya koyar ve renkli bir goruntu olusumunu saglar Diferansiyel Interferens mikroskop Hucre yuzeyinin daha iyi gosterilmesini saglar ve benzer bir mikroskoptur Metalurji mikroskobu Maden parcalari isigi gecirmedigi icin mikroskoba kuvvetli bir isik kaynagi ilave edilmistir Kaynaktan gelen isik incelenecek cisme carptirilarak objektife yansiyan isiklardan inceleme yapilir Elektron mikroskobu Elektron mikroskobu genel olarak cisimden sacilan elektronlarin goruntulenmesi uzerine kuruludur Maddeyle etkilesen elektronlarin dalgaboyu bu goruntulemenin nanometre boyutlarinda yapilmasina olanak saglar Bu tip mikroskoplar elektron enerjisine ve olcum aletinin calisma moduna gore gecirimli elektron mikroskobu taramali elektron mikroskobu dusuk enerjili elektron mikroskobu gibi farkli siniflara ayrilir Kullanim alanlari temel bilimlerden basta kati hal fizigi olmak uzere jeoloji biyoloji gibi bircok dali icine alarak tibbi ve diger teknolojik uygulamalara kadar genis bir yelpazeyi kapsar Karanlik alan mikroskobu Tamami ile saydam olan objelerine incelenmesi amaci ile kullanilir Karanlik Alanda ozel bir kondansor yardimi ile isikli bir goruntu olusturmaktadir gumuslenen kisimlarin ayirt edilmesini saglar Tipta spiroket gibi bakterilerin ayirt edilmesinde onemli yer tutar Fluorescens mikroskop Aydinlanmasinda guclu kaynaklar kullanan ultra viole isinlari yayan civa veya xenon yakan ark lambalari bir mikroskop cesididir Bazi modellerinde lazer kullaniminda gozlenen mikroskopta obje isigi absorbe eden molekuller iceriyorsa onu farkli renklerde yayar Inceleme yapilacak materyalde ozel boyalar ve ozel inceleme islemleri kullanilir Parazitoloji ve bakteriolojide onemli yer tutarlar X Ray mikroskobu Isiklarin rastladiklari partikullerle carpismalari sonucu yonlerini degistirmeleri sonucu merceklerde bir goruntu olusur ve bu prensipte calisir Bu kirinima ugrayan x isinlari merceklerin ozelligi sayesinde kaynak haline getirerek obje yansitilir buradan ince grenli fotograf plagina veya ekrana gelen goruntunun yapisal ozelligi konsantrik cizgi ve noktalardan olusmasidir Es Odakli Lazer Tarama mikroskobu lazer olan optik mikroskoplarla Scanning Elektron mikroskop arasinda bir mikroskop cesididir Fluoresens isaretleyicilerle isaretlenen nukleik asit dizileri bu mikroskopla incelenmektedir Saha emisyon mikroskobu Metal veya yari iletkenlerin yuzey goruntulerinden kristal yapilarini incelemek icin saha emisyon mikroskoplari kullanilir Cok yeni bir teknik olan bu mikroskoplari elektron ve optik mikroskoplardan ayiran ozellik cisimden isik veya foton gecirmek yerine cismin kendisinden elektron veya iyon koparma emisyon olayidir Emisyon elektrik sahasi ile saglanir Atomik Kuvvet Mikroskobu Atomik kuvvet mikroskobu AFM kullanilarak atomik boyutta goruntuler elde edilerek yuzey calismalari yapilmaktadir Radyasyon malzeme etkilesimleri acisindan buyuk oneme sahip olan polimerlerin ve ileri teknoloji urunu super iletkenlerin yapimi ve karakterizasyon calismalari da yapilmaktadir Cevher Mikroskobu Bir polarizan mikroskop cesididir Normal polarizan mikroskoptan farkli olarak isik ustten verilerek goruntu saglanmaktadir Cevher minerallerinin gostermis olduklari dokusal iliskilerin yorumlanmasi maden yataklarinin ekonomik potansiyelinin belirlenmesinde ve cevher hazirlama surecleri oncesinde buyuk onem tasir Mikroskobun kullanim talimatlariMikroskobun elektrik baglantisi yapildi mi Mikroskobun isik ayari yapildi mi Objektif ve okuler yerine duzgun yerlestirildi mi Okuler mesafe ve netlik ayari yapildi mi Preparat mikroskop tablasina duzgun yerlestirildi mi Mikroskobun mekanik parcalariMikroskop resimleri galerisiLaboratuvar mikroskobu Binocular laboratuvar mikroskobu Mikroskop vizoru Stereo mikroskop Mikroskop objektifleri Mikroskop objektifleri Mikroskop objektifleri Mikroskop mercekleri Mikroskop mercegi Stereo mikroskop mercegi Mikroskop mercegi Mikroskop mercegiKaynakca Microscopes Time Line Nobel Web AB 9 Ocak 2010 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 17 Nisan 2012 Gould Stephen Jay 2000 Chapter 2 The Sharp Eyed Lynx Outfoxed by Nature The Lying Stones of Marrakech Penultimate Reflections in Natural History New York N Y Harmony ISBN 0 224 05044 3 Wootton David 2006 Bad medicine doctors doing harm since Hippocrates Oxford Oxfordshire Oxford University Press ISBN 0 19 280355 7 Ozer Aytekin 2018 Temel Histoloji 4 bas Dora s 19 ISBN 978 975 2447 96 7 Ozer Aytekin 2018 Temel Histoloji 4 bas Dora s 18 ISBN 978 975 2447 96 7 Dis baglantilarWikimedia Commons ta Mikroskop ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir Milestones in Light Microscopy 3 Agustos 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde Nature Publishing Nikon MicroscopyU tutorials from Nikon27 Eylul 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde Molecular Expressions Exploring the World of Optics and Microscopy Florida State University 14 Mayis 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde Microscopes made from bamboo 29 Agustos 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde at Nature com Audio microscope glossary 17 Temmuz 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde