Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Mirza Rıza Kirmani (Farsça: میرزارضا کرمانی), Kirman, İran'da doğdu ve 10 Ağustos 1896'da Tahran’ da öldü. Cemaleddin Afgani’ nin bir müridi ve İran Şahı Nasreddin Şah’ ın katilidir.
Geri plan
Mirza Rıza Kirmani, Molla Hüseyin Akdaee’ nin oğludur. Doğum yeri İran’ ın Kirman kenti olduğu için Kirmani adı ile çağrıldı. Mirza Rıza ve Afgani’ nin diğer izleyicileri İran’ da Nasreddin Şah' a muhalif bulunmaktaydılar. Afgani, İran’ dan Nasreddin Şah tarafından sürgüne gönderildiğinde Kirmani kesin ve aleni biçimde Kaçar Hanedanı' nı eleştirmeye başlamıştı. Sonuç olarak Kirmani hapsedildi, karısı tarafından boşandı ve oğlu bir hizmetli olarak işe alındı.
Suikast
Seyid Cemal Esedabadi veya daha çok bilinen diğer adıyla Cemaleddin Afgani, İran’ da tütün protestosunu başlattıktan sonra II. Abdulhamit’ in daveti üzerine İstanbul’ a gitti. Her ne kadar ve hiç de şüphesiz biçimde II. Abdulhamit’ in O’ nu pan islamizm ve batı karşıtı propagandada kullanmayı umuyor olsa da, II. Abdulhamit’ in Cemaleddin’ i İstanbul’ a kesin bir biçimde kontrol altında tutmak ve her hareketini izlemek için çağırmış gibidir. İstanbul’ da Afgani’ ye bir misafir saygısı gösterilmekte idiyse de Sultan’ ın üzerinde bir etkiye sahip değildi ve hiçbir zaman refakatçisiz gezinti yapmasına izin verilmemişti.
İran vesikalarında Mirza Rıza Kirmani, Mirza Ağahan Kirmani ve Cemalledin Afgani adları önemli olaylarda birlikte anılmışlardır. Seyyid Cemaleddin Afgani İstanbul’ da göz hapsinde tutulurken Mirza Rıza Kirmani Şah'a suikastte bulunmuştur. Hapisten serbest bırakılan, Cemaleddin’ in eski hizmetçisi olan Mirza Rıza' nın, İstanbul’ a gelerek Afganiyi ziyaret ettiği ve burada Afgani’ den Nasreddin Şah' a suikast düzenleme talimatı aldığı iddia edilir ve İran’ a döndüğünde Mirza Rıza Kirmani, 30 Nisan 1896’ da Nasreddin Şah’ ı Şah Abdul Azim Türbesi 'nde iken tabanca ile öldürür.Kaliforniya Üniversitesi’ (UCLA)’ nden , Kirmani’ nin şöyle söylediğini öne sürer; "O’ nu öldürmek için daha önce fırsatım olmuştu. Fakat o an Yahudiler, Hamursuz Bayramı' nın sekizinci gününü kutlamaktaydılar. Şahın ölümünden Yahudilerin suçlanmasını istemedim." Kirmani’ nin tabancasının eski ve paslanmış olduğu, üzerinde kalın bir giysi bulunduğu ve kaçabilmek için uzak mesafeden atış yaptığı söylenir.Nasreddin Şah suikastının ardından tertipleyici olarak suçlanan Cemaleddin Afgani, İstanbul' da gözaltında tutulmakta iken çene kanserinden 9 Mart 1897' de öldü.
Nasreddin Şah' ın ölmeden kısa bir süre önce “Eğer yaşarsam sana farklı bir biçimde hükmedeceğim” dediği öne sürülmektedir.
Yakalanması ve idamı
Mirza Rıza Kirmani, suikastten sonra sınıra doğru kaçtı. Nasreddin Şah' ın halefi Muzaffereddin Şah, babasının katilini bulmak ve yakalamak üzere bir grup birliği deve sırtında peşinden gönderdi. Mirza Rıza Kirmani İran sınırında yakalandı. Kirmani aylar süren sorgusunun ardından 10 Ağustos 1896’ da idam edildi.
Kaynakça
- ^ Dabashi, Hamid. Iran: A People Interrupted. Page 67. The New Press. Accessed 28-01-2008.
- ^ "Iran Chamber Society, History of Iran". 15 Haziran 2013 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 4 Eylül 2013.
- ^ Dabashi, Hamid. Iran: A People Interrupted. Page 68. The New Press. Accessed 28-01-2008.
- ^ "Defense Technical Information Center". 4 Eylül 2013 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 4 Eylül 2013.
- ^ "Akademik Ortadoğu, Kaan Dilek Makalesi, s.53" (PDF). 19 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 4 Eylül 2013.
- ^ "Middle East Encyclopedia, Jamal Al-Din Afghani". 7 Ekim 2013 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 4 Eylül 2013.
- ^ "Historical Personalities: Mirza Reza Kermani" 15 Haziran 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde . Iran Chamber. Accessed 28-01-2008.
- ^ Mo'ayeri (1982). Some notes from private life of Nasser al-Din Shah. Tehran: Nashr-e Tarikh-e Iran. p.105
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Mirza Riza Kirmani Farsca میرزارضا کرمانی Kirman Iran da dogdu ve 10 Agustos 1896 da Tahran da oldu Cemaleddin Afgani nin bir muridi ve Iran Sahi Nasreddin Sah in katilidir Mirza Riza Kirmani idamindan kisa bir sure onceGeri planMirza Riza Kirmani Molla Huseyin Akdaee nin ogludur Dogum yeri Iran in Kirman kenti oldugu icin Kirmani adi ile cagrildi Mirza Riza ve Afgani nin diger izleyicileri Iran da Nasreddin Sah a muhalif bulunmaktaydilar Afgani Iran dan Nasreddin Sah tarafindan surgune gonderildiginde Kirmani kesin ve aleni bicimde Kacar Hanedani ni elestirmeye baslamisti Sonuc olarak Kirmani hapsedildi karisi tarafindan bosandi ve oglu bir hizmetli olarak ise alindi SuikastSeyid Cemal Esedabadi veya daha cok bilinen diger adiyla Cemaleddin Afgani Iran da tutun protestosunu baslattiktan sonra II Abdulhamit in daveti uzerine Istanbul a gitti Her ne kadar ve hic de suphesiz bicimde II Abdulhamit in O nu pan islamizm ve bati karsiti propagandada kullanmayi umuyor olsa da II Abdulhamit in Cemaleddin i Istanbul a kesin bir bicimde kontrol altinda tutmak ve her hareketini izlemek icin cagirmis gibidir Istanbul da Afgani ye bir misafir saygisi gosterilmekte idiyse de Sultan in uzerinde bir etkiye sahip degildi ve hicbir zaman refakatcisiz gezinti yapmasina izin verilmemisti Iran vesikalarinda Mirza Riza Kirmani Mirza Agahan Kirmani ve Cemalledin Afgani adlari onemli olaylarda birlikte anilmislardir Seyyid Cemaleddin Afgani Istanbul da goz hapsinde tutulurken Mirza Riza Kirmani Sah a suikastte bulunmustur Hapisten serbest birakilan Cemaleddin in eski hizmetcisi olan Mirza Riza nin Istanbul a gelerek Afganiyi ziyaret ettigi ve burada Afgani den Nasreddin Sah a suikast duzenleme talimati aldigi iddia edilir ve Iran a dondugunde Mirza Riza Kirmani 30 Nisan 1896 da Nasreddin Sah i Sah Abdul Azim Turbesi nde iken tabanca ile oldurur Kaliforniya Universitesi UCLA nden Kirmani nin soyle soyledigini one surer O nu oldurmek icin daha once firsatim olmustu Fakat o an Yahudiler Hamursuz Bayrami nin sekizinci gununu kutlamaktaydilar Sahin olumunden Yahudilerin suclanmasini istemedim Kirmani nin tabancasinin eski ve paslanmis oldugu uzerinde kalin bir giysi bulundugu ve kacabilmek icin uzak mesafeden atis yaptigi soylenir Nasreddin Sah suikastinin ardindan tertipleyici olarak suclanan Cemaleddin Afgani Istanbul da gozaltinda tutulmakta iken cene kanserinden 9 Mart 1897 de oldu Nasreddin Sah in olmeden kisa bir sure once Eger yasarsam sana farkli bir bicimde hukmedecegim dedigi one surulmektedir Yakalanmasi ve idamiMirza Riza Kirmani suikastten sonra sinira dogru kacti Nasreddin Sah in halefi Muzaffereddin Sah babasinin katilini bulmak ve yakalamak uzere bir grup birligi deve sirtinda pesinden gonderdi Mirza Riza Kirmani Iran sinirinda yakalandi Kirmani aylar suren sorgusunun ardindan 10 Agustos 1896 da idam edildi Kaynakca Dabashi Hamid Iran A People Interrupted Page 67 The New Press Accessed 28 01 2008 Iran Chamber Society History of Iran 15 Haziran 2013 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 4 Eylul 2013 Dabashi Hamid Iran A People Interrupted Page 68 The New Press Accessed 28 01 2008 Defense Technical Information Center 4 Eylul 2013 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 4 Eylul 2013 Akademik Ortadogu Kaan Dilek Makalesi s 53 PDF 19 Kasim 2012 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 4 Eylul 2013 Middle East Encyclopedia Jamal Al Din Afghani 7 Ekim 2013 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 4 Eylul 2013 Historical Personalities Mirza Reza Kermani 15 Haziran 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde Iran Chamber Accessed 28 01 2008 Mo ayeri 1982 Some notes from private life of Nasser al Din Shah Tehran Nashr e Tarikh e Iran p 105