Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Monroe Doktrini, ABD Başkanı James Monroe'nin, 2 Aralık 1823'te kongreye sunduğu doktrin.
İçeriği
Doktrinin öngördüğü hususlar şöyleydi:
- Anti-koloniyalizm görüşü: Elde ettikleri ve sürdürdükleri özgür ve bağımsız durumları ile Amerika Kıtaları, bundan böyle Avrupa devletlerinden herhangi birinin kolonileştirme isteklerine konu olamaz. (O sıralarda Alaska’ya sahip bulunan Rusya’nın egemenliğini daha aşağılara doğru genişletmek niyetine-Kaliforniya’ya kadar-karşı çıkılıyordu.)
- Kutsal İttifak Devletleri’nin siyâsâl sistemi, Amerika’nınkinden tamamen farklıdır. Kendi sistemlerini bu yarım kürenin herhangi bir yerinde yaymak için yapacakları herhangi bir girişimi barış ve güvenliğimiz için tehlikeli görürüz.
- Karışmazlık-non intervention-isteği: Avrupa ülkelerinin herhangi birinin mevcut kolonilerine ya da ona tabi olan bölgelere hiç müdahale etmedik ve etmeyeceğiz. (Çünkü o sıralarda Güney Amerika’daki İspanyol kolonilerinde bağımsızlık isyanları olmaktaydı ve Avrupa büyük devletlerinden oluşan Mukaddes İttifak (Sainte Alliance)’nin buralara müdahale ile koloniyalist çıkarlara hizmet için karışması istenmiyordu)
- Kabuğuna çekilme (isolation) ilkesi: Avrupa devletlerinin kendilerini ilgilendiren sorunlar yüzünden yaptıkları savaşlarda hiçbir zaman taraf tutmadık ve böyle bir davranış siyasetimize de uymaz. (söz konusu mesajda, Amerika’nın Avrupa işleriyle ilgilenmeyeceği ve karışmayacağı ilkesi açıklanıyordu.)
Etkileri
Monroe Doktrini Amerikan siyasetinin adeta değişmeyen Anayasası olmuş ve bu nedenledir ki I. Dünya Savaşı'na dahi Almanya tarafından güvenliğinin yakın bir şekilde tehlikede olduğunu gördüğü için girmiştir. Ancak, Amerika, bu savaşa bir ortak olarak değil, taraf olarak katılmış ve savaştan çekilme hakkını daima muhafaza etmiştir.
Keza, Monroe Doktrini dünya politikasında Birleşik Devletler'in siyasetini açıklığa kavuştururken bu ilkelerden sapma temayülü gösteren liderlerine müsamaha göstermemiştir.
Nitekim, Başkan Thomas Woodrow Wilson, Birinci Dünya Savaşı'nı sona erdiren antlaşmaları ve özellikle de Versay Antlaşması'nı ve ona bağlı Milletler Cemiyeti Paktı'nı Amerikan halkına kabul ettirebilmek için yoğun bir çaba göstermiştir. Bu amaçla; 22 günde 8. 000 mil yol katederek ve 37 demeç vererek Amerikan kamuoyunu ikna etmek istemiş, ancak buna muvaffak olamamıştır. Hatta bu geziler sırasında felç olmuştur. Tüm bu gayretlere rağmen Amerikan Senatosu, Versay Antlaşmasını ve Milletler Cemiyeti Paktı'nı onaylamamıştır. Bu iki belge için Senato'da Kasım 1919, Ocak 1920 ve Mart 1920'de üç defa oylama yapılmış, ancak hiçbirinde tasdik için yeterli oy çoğunluğu sağlanamamıştır. Bu sonuç hasta durumda olan Wilson'ı çok üzmüştür:
| “ | Şimdi onlar ne kaybettiklerini acı bir tecrübe ile öğreneceklerdir. Dünyanın liderliğini kazanmak için elimize bir fırsat geçmişti. Fakat bu fırsatı kaybettik ve yakında bu kaybın nasıl bir trajedi olduğunu göreceğiz. | „ |
— Thomas Woodrow Wilson | ||
Etkisini kaybetmesi
Amerikan halkı, 1920 cumhurbaşkanlığı seçimlerinde I. Dünya Savaşı'na damgasını vuran ve açıkladığı 14 prensip ile tüm dünyanın dikkatini üzerinde toplayan Wilson'ın yerine Monreo Doktrini'ni savunan Cumhuriyetçilerin adayı Warren G. Harding'i Başkanlığa seçerek Wilson politikası yerine muhafazakâr politikayı tercih etmiştir.
Monreo Doktrini'nde olduğu gibi, Versay'dan sonra da ABD, Milletler Cemiyeti ve Avrupa ile ilgisini tamamen kesmemekle birlikte, Latin Amerika ve Uzak Doğu ile daha fazla ilgilendi. Bu dönemde Avrupa'nın Uzak Doğu ile ilgisi azalırken Japonya yeni bir güç olarak bölgede etkin rol almaya başladı. Dolayısı ile Japonya Amerika için bir rakip ülke ve endişe konusu oldu. 1922 Washington Konferansı ile Japon deniz gücünün sınırlanmasında, bu durum önemli bir faktör oluşturdu. Bununla birlikte, Uzak Doğu'da Japonya ile Birleşik Amerika arasında sürtüşme ve çatışmalar 1931 yılından itibaren yeni bir boyut kazandı.
Kaynakça
- ^ Doktrin.net - Ayrıntılı Monroe doktrini bilgileri []
Dış bağlantılar
- Monroe Doctrine and related resources at the Library of Congress11 Kasım 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (İngilizce)
- (İngilizce)
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Monroe Doktrini ABD Baskani James Monroe nin 2 Aralik 1823 te kongreye sundugu doktrin ABD Baskani James Monroe IcerigiDoktrinin ongordugu hususlar soyleydi Anti koloniyalizm gorusu Elde ettikleri ve surdurdukleri ozgur ve bagimsiz durumlari ile Amerika Kitalari bundan boyle Avrupa devletlerinden herhangi birinin kolonilestirme isteklerine konu olamaz O siralarda Alaska ya sahip bulunan Rusya nin egemenligini daha asagilara dogru genisletmek niyetine Kaliforniya ya kadar karsi cikiliyordu Kutsal Ittifak Devletleri nin siyasal sistemi Amerika ninkinden tamamen farklidir Kendi sistemlerini bu yarim kurenin herhangi bir yerinde yaymak icin yapacaklari herhangi bir girisimi baris ve guvenligimiz icin tehlikeli goruruz Karismazlik non intervention istegi Avrupa ulkelerinin herhangi birinin mevcut kolonilerine ya da ona tabi olan bolgelere hic mudahale etmedik ve etmeyecegiz Cunku o siralarda Guney Amerika daki Ispanyol kolonilerinde bagimsizlik isyanlari olmaktaydi ve Avrupa buyuk devletlerinden olusan Mukaddes Ittifak Sainte Alliance nin buralara mudahale ile koloniyalist cikarlara hizmet icin karismasi istenmiyordu Kabuguna cekilme isolation ilkesi Avrupa devletlerinin kendilerini ilgilendiren sorunlar yuzunden yaptiklari savaslarda hicbir zaman taraf tutmadik ve boyle bir davranis siyasetimize de uymaz soz konusu mesajda Amerika nin Avrupa isleriyle ilgilenmeyecegi ve karismayacagi ilkesi aciklaniyordu EtkileriMonroe Doktrini Amerikan siyasetinin adeta degismeyen Anayasasi olmus ve bu nedenledir ki I Dunya Savasi na dahi Almanya tarafindan guvenliginin yakin bir sekilde tehlikede oldugunu gordugu icin girmistir Ancak Amerika bu savasa bir ortak olarak degil taraf olarak katilmis ve savastan cekilme hakkini daima muhafaza etmistir Keza Monroe Doktrini dunya politikasinda Birlesik Devletler in siyasetini acikliga kavustururken bu ilkelerden sapma temayulu gosteren liderlerine musamaha gostermemistir Nitekim Baskan Thomas Woodrow Wilson Birinci Dunya Savasi ni sona erdiren antlasmalari ve ozellikle de Versay Antlasmasi ni ve ona bagli Milletler Cemiyeti Pakti ni Amerikan halkina kabul ettirebilmek icin yogun bir caba gostermistir Bu amacla 22 gunde 8 000 mil yol katederek ve 37 demec vererek Amerikan kamuoyunu ikna etmek istemis ancak buna muvaffak olamamistir Hatta bu geziler sirasinda felc olmustur Tum bu gayretlere ragmen Amerikan Senatosu Versay Antlasmasini ve Milletler Cemiyeti Pakti ni onaylamamistir Bu iki belge icin Senato da Kasim 1919 Ocak 1920 ve Mart 1920 de uc defa oylama yapilmis ancak hicbirinde tasdik icin yeterli oy cogunlugu saglanamamistir Bu sonuc hasta durumda olan Wilson i cok uzmustur Simdi onlar ne kaybettiklerini aci bir tecrube ile ogreneceklerdir Dunyanin liderligini kazanmak icin elimize bir firsat gecmisti Fakat bu firsati kaybettik ve yakinda bu kaybin nasil bir trajedi oldugunu gorecegiz Thomas Woodrow WilsonEtkisini kaybetmesiAmerikan halki 1920 cumhurbaskanligi secimlerinde I Dunya Savasi na damgasini vuran ve acikladigi 14 prensip ile tum dunyanin dikkatini uzerinde toplayan Wilson in yerine Monreo Doktrini ni savunan Cumhuriyetcilerin adayi Warren G Harding i Baskanliga secerek Wilson politikasi yerine muhafazakar politikayi tercih etmistir Monreo Doktrini nde oldugu gibi Versay dan sonra da ABD Milletler Cemiyeti ve Avrupa ile ilgisini tamamen kesmemekle birlikte Latin Amerika ve Uzak Dogu ile daha fazla ilgilendi Bu donemde Avrupa nin Uzak Dogu ile ilgisi azalirken Japonya yeni bir guc olarak bolgede etkin rol almaya basladi Dolayisi ile Japonya Amerika icin bir rakip ulke ve endise konusu oldu 1922 Washington Konferansi ile Japon deniz gucunun sinirlanmasinda bu durum onemli bir faktor olusturdu Bununla birlikte Uzak Dogu da Japonya ile Birlesik Amerika arasinda surtusme ve catismalar 1931 yilindan itibaren yeni bir boyut kazandi Kaynakca Doktrin net Ayrintili Monroe doktrini bilgileri olu kirik baglanti Dis baglantilarMonroe Doctrine and related resources at the Library of Congress11 Kasim 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ingilizce Ingilizce