Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Moren set gölü, buzulların biriktirdiği tortular olan morenlerin bir çukurluğun önünü kapatması ile oluşan set gölleridir. Buzul gölü (sirk gölü) buzulun aşındırdığı çanağa su dolması ile oluşurken, bu göllerde etkili olan morenlerdir.
Oluşumu
Göllerin oluşabilmesi için öncelikle bir çevresine göre alçakta bulunan bir çanak oluşması, daha sonra içinin su ile dolması gerekmektedir. Suyun olmadığı durumda kuru bir çanak olacaktır. Buzul bölgelerine morenler arkalarında bir çanak oluşturacak şekilde yığılırlar ise çanakta biriken sular bir moren setti gölü oluşturur.
Örnekler
Eski içbuzul sahalarında moren set gölleri geniş yer kaplar. İskandinav ülkeleri yüzeyinin %6-10 kadarı, bir kısmı moren set gölü olan buzul gölleri ile kaplıdır. Kuzey Avrupa ülkeleri, Kuzey Amerika gölleri, Güney Amerika'nın güneyi moren set göllerinin yaygın olduğu alanlardır. Büyük Göller, Baltık Denizi çevresindeki Ladoga Gölü, Vänern Gölü, Onega Gölü, Vättern Gölü aynı şekilde oluşmuştur.
Buzul çağı buzul sınırında moren set gölleri oluşmuştur. (Vadi buzulları) bulundukları araziyi aşındırır, kopardıkları tortuları taşırlar ve sona erdikleri yerde bırakırlar. Bu moren depoları arkalarındaki çukurun önünü kapatır, göl oluşumuna olanak sağlar. Alp Dağları'ndaki göller Cenevre Gölü, Konstanz Gölü, Zürih Gölü, Lugano Gölü bu şeklide oluşmuştur
Morenler doğrudan göl oluşturabildikleri gibi buzul çanağı önünde, yerli kayanın üzerinde birikerek buzul gölünün seviyesinin yükselmesine de neden olabilir.
Türkiye'de fazla moren set gölü bulunmaz. Munzur Dağları doğusunda Şergölü-Merk yaylası havzasında Şergölü cephe ve ön morenleri ile oluşmuştur. Orta Toroslarda Namaras vadisinde buzul gölü bulunurken, Aladağlarda, Yedigöller civarı Hacer Vadisi'nde moren set gölü, akarsuların taşıdığı tortu ile dolup kuru bir düzlüğe dönüşmüştür.
Kaynakça
- ^ a b İZBIRAK, Prof. Dr. Reşat (1989). Sular Coğrafyası. İstanbul: MEB. s. 207.
- ^ Hoşgören, Prof. Dr. Yıldız (1994). . Türk Coğrafya Dergisi. 7 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Nisan 2020.
- ^ (PDF). Türkiye Jeoloji Bülteni. 2003. 10 Eylül 2016 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Nisan 2020.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Moren set golu buzullarin biriktirdigi tortular olan morenlerin bir cukurlugun onunu kapatmasi ile olusan set golleridir Buzul golu sirk golu buzulun asindirdigi canaga su dolmasi ile olusurken bu gollerde etkili olan morenlerdir Gilgit Baltistan Naltar GoluOlusumuGollerin olusabilmesi icin oncelikle bir cevresine gore alcakta bulunan bir canak olusmasi daha sonra icinin su ile dolmasi gerekmektedir Suyun olmadigi durumda kuru bir canak olacaktir Buzul bolgelerine morenler arkalarinda bir canak olusturacak sekilde yigilirlar ise canakta biriken sular bir moren setti golu olusturur OrneklerEski icbuzul sahalarinda moren set golleri genis yer kaplar Iskandinav ulkeleri yuzeyinin 6 10 kadari bir kismi moren set golu olan buzul golleri ile kaplidir Kuzey Avrupa ulkeleri Kuzey Amerika golleri Guney Amerika nin guneyi moren set gollerinin yaygin oldugu alanlardir Buyuk Goller Baltik Denizi cevresindeki Ladoga Golu Vanern Golu Onega Golu Vattern Golu ayni sekilde olusmustur Buzul cagi buzul sinirinda moren set golleri olusmustur Vadi buzullari bulunduklari araziyi asindirir kopardiklari tortulari tasirlar ve sona erdikleri yerde birakirlar Bu moren depolari arkalarindaki cukurun onunu kapatir gol olusumuna olanak saglar Alp Daglari ndaki goller Cenevre Golu Konstanz Golu Zurih Golu Lugano Golu bu seklide olusmustur Morenler dogrudan gol olusturabildikleri gibi buzul canagi onunde yerli kayanin uzerinde birikerek buzul golunun seviyesinin yukselmesine de neden olabilir Turkiye de fazla moren set golu bulunmaz Munzur Daglari dogusunda Sergolu Merk yaylasi havzasinda Sergolu cephe ve on morenleri ile olusmustur Orta Toroslarda Namaras vadisinde buzul golu bulunurken Aladaglarda Yedigoller civari Hacer Vadisi nde moren set golu akarsularin tasidigi tortu ile dolup kuru bir duzluge donusmustur Kaynakca a b IZBIRAK Prof Dr Resat 1989 Sular Cografyasi Istanbul MEB s 207 erisim tarihi kullanmak icin url gerekiyor yardim Hosgoren Prof Dr Yildiz 1994 Turk Cografya Dergisi 7 Aralik 2019 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 6 Nisan 2020 PDF Turkiye Jeoloji Bulteni 2003 10 Eylul 2016 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 6 Nisan 2020