Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu maddedeki bilgilerin için ek kaynaklar gerekli. (Şubat 2023) () |
Mısır tarihi, verimli Nil Nehri kıyıları ve deltası ile Mısır'ın yerli halkının başarıları ile uzun ve zengin olmuştur. Mısır hiyeroglifleri Rosetta Taşı'nın keşfi ve yardımıyla deşifre edilene kadar Mısır'ın eski tarihinin çoğu bir gizemdi. Antik Dünyanın Yedi Harikası arasında yer alan Keops Piramidi bu coğrafyada bulunmaktadır.
Tarih Öncesi
Mısır’daki insan varlığı Paleolitik çağa kadar uzanır. Mısır’daki Paleolitik insanlar avcı ve toplayıcıydı. Göçebe yaşam uzun süre Mısır’da devam etti. Mısır MÖ 5000 ila 3800 yılları arasında Neolitik çağ yaşandı. Neolitik çağda tarım, dokumacılık, çömlek yapımı gibi birçok konudan geliştiler. Tarım Nomları, Nomlarda Krallıkları oluşturdu.
Antik Mısır
Erken Hanedanlık Dönemi ,Eski Krallık
Aşağı Mısır ve Yukarı Mısır’ın siyasi olarak birleşmesi ile oluşmuştur. İlk firavun Menes ya da Narmer olduğu düşünülmektedir. İlk Firavundan sonra yerine Hor-Aha geçti. Firavun Djer döneminde Libyalı kabilleler Mısır’dan atıldı. Eski Krallık döneminde Imhotep tarafından ilk ameliyat gerçekleştirilmiştir. Piramitler ve Sfenks bu dönemde yapıldı. Nil nehrinin taşkınlarından dolayı matematik geliştirilmiştir. Baş tanrı olarak Ra benimsenmiştir. Nubye istilası ile son bulmuştur.
Orta Krallık
Nubye istilası ile başlamıştır. Bu dönemde Ra rahiplerinin gücünü kırmak için Amon baş tanrı yapılmıştır. Ahmesosis’in isyanı ile son bulmuştur.
Yeni Krallık
18. hanedanlık ile başlamıştır. Bu dönemde Mısır emperyal bir politika benimsemiştir. IV. Amenhotep Akhenaton döneminde resmî din olarak Aten dini benimsenmiştir ölümünden sonra oğlu Tutankhamun tarafından kaldırılmıştır. I. Seti döneminde Mısır en zengin dönemini yaşamıştır. II. Ramses döneminde Mısır altın çağına girmiştir. Mezopotamya için Hitit ve Mısır uygarlığı arasında Kadeş savaşı gerçekleşmiştir. Savaş bir çözümüme ulaşamayınca tarihin ilk yazılı antlaşması olan Kadeş antlaşması imzalanmıştır. III. Ramses döneminde tarihin ilk deniz savaşı yaşanmıştır.
İşgal Dönemi
Mısır ilk başta Asurlular tarafından işgal edildi sonrasında Babil ardından Ahameniş ve en sonda Makedon imparatorluğu işgaline uğradı. Makedon imparatorluğu Mısır halkı tarafından kurtarıcı olarak karşılanmış . Mısır’da Büyük İskender kendini Amon’nun oğlu ilan edip İskenderiye kentini kurmaya başlamıştı. Bir generalini Mısır’a vali olarak atadı.
Ptolemaios
Ptolemaios hanedanlığı Büyük İskender’in hanedanlıkla aynı isimli bir generali tarafından kuruldu. Ptolemaios hanedanlığı İskenderiye kütüphanesini tamamlamıştır. Helenistik dönem krallıklarındandır. Son firavunu VII. Kleopatra’dır intiharı ile birlikte hanedanlık son bulup Roma kontrolüne geçmiştir.
Roma ve Bizans döneminde Mısır
Agustus döneminde Mısır Roma eyaleti olmuştur. Roma döneminde Mısır İmparatorluk ve ailesinin özel mülküdür. Ayrıca Sfenks tekrar onarılmıştır. Bilim çalışmaları hala devam etmiştir. Hristiyanlık dini Roma döneminde kiptiler tarafından benimsenmiştir. Roma İmparatorluğu ikiye bölündükten sonra Mısır Doğu Roma’ya yani Bizans’a geçmiştir. Mısır sayesinde Bizans barbar akınlarından Batı Roma’ya göre daha az etkilenmiştir. Halife Ömer tarafından Mısır alınmıştır. Mısır'ın VII. Kleopatra en son firavun olarak ve en son Roma kökenli firavun kabul edilir.
İslami Devletler Dönemi
İslam’ın Mısır’a girişi
Halife Ömer döneminde Mısır İslam İmparatorluğına katılmıştır. Sonra Emmevi hanedanlığı kontrolüne geçmiştir en sonunda ise Abbasi hanedanlığı kontrolüne girmiştir.
Mısır’da İlk Türk İslam Devletleri
Tolunoğulları
Bir Abbasi kumandanı olan karluk türkü Ahmet bin Tolun tarafından kurulmuştur. Uzun süreden sonra ilk defa Mısır bağımsız olmuştu. Tolunoğulları devleti Abbasiler ile çok fazla çekişmişti. 50 yıl boyunca var olup Abbasiler tarafından yıkıldı. Tolunoğulları yıkıldıktan sonra Abbasiler Mısır’ı çok sıkı denetim altına aldı.
İhşidoğulları
Devletin kurucusu Muhammed bin Tunç bir Karluk türküydü. İhşidoğulları hep Abbasiler ile çekişmiştir . Abbasiler tarafından yıkılmıştır.
Fatimiler
Fatimiler, Mısır’ı ele geçirince başkentini Mısır’a taşıdı. Fatimiler, Kahire kentinin kurucularıdır. Kahire kenti dönemlerinde Bağdat ile yarışır hale gelmişti. Fatimiler kendilerini Şiilerin lideri olarak tanımlamıştır ve Abbasiler’in tersine farklı İslam mezheplerine iyi davranmıştır.
Fatimiler bir iç savaş yaşamış ve sonrasında Abbasi halifeliğine bağlılığını bildirip yıkılmıştır.
Eyyubiler
Eyyubiler, Sellahatin Eyyubi tarafından kurulmuştur. Eyyubiler Kürt, Arap ve Türk olduğu ile ilgili tartışmalar var. Eyyübiler Haçlı seferlerine karşı başarılı bir savunma göstermiştir. Türk kölelerin isyanı ile yıkılmıştır.
Memlükler
Memlükler köle isyanı ile kurulmuştur bir Türk hanedanı olan Bahri Memlüklü hanedanı tarafından kurulup Haçlı seferleri ve Moğol istilasına karşı çok iyi direnmişlerdir özellikle 5. Haçlı seferi Mısır’a doğru gerçekleşmiş ve kısa süre durup Nil taşkınından dolayı sefere son verilmiştir. Memlüklerin yöneten ikinci hanedanlık bir Çerkez hanedanı olan Burci hanedanlığıdır. Burci hanedanlığı Yavuz Sultan Selim tarafından yıkılmıştır.
Osmanlı Dönemi
Yavuz Sultan Selim tarafından Mısır,Osmanlı bünyesine katılmıştır. Napolyon, Mısır’a işgal girişiminde bulunmuş ama başarısız olmuştur.Arnavut bir paşa olan Mehmet Ali paşa tarafından Mısır’da bir isyan çıkartıp Mısır valisi olmuştur. Fransızlar tarafından Süveyş kanalı açılıp Akdeniz ve Kızıldeniz’i bağlamışlardır. II. Abdülhamit döneminde Mısır, Osmanlı’nın elimden çıkıp Britanya kontrolüne girmiştir.
Britanya Dönemi
Mısır, Britanya sömürgesi olduktan sonra Sudan ile birleştirilip Mısır-Sudan oldu sonradan tekrar Mısır oldu. Britanya Süveyş kanalı sayesinde doğu sömürgelerine daha hızlı ulaştı. I. Dünya savaşı sırasında Almaya ve Osmanlı’nın açtığı Kanal cephesi ile Mısır’ı almaya çalıştı Almanya ve Osmanlı. Mısır’ı Avustralya ve Yeni Zelanda,Britanya için savundular kazanan taraf Britanya oldu. II. Dünya savaşında Mihverler, Mısır’ı almak için Kuzey Afrika cephesini açtılar ve kaybettiler.
Modern Mısır
I. Fuad tarafından tek taraflı olarak bağımsızlık ilan edilerek Mısır Krallığı kuruldu. Britanya, Sudan’dan çekilince Sudan sorunu oluştu. Bu sorunu BM çözdü. 1953 yılında Mısır cumhuriyeti ilan etti. 1. Arap-İsrail savaşında ağır bir yenilgi aldı. Suriye ile Mısır’ın birleşmesi sonucunda Birleşik Arab Cumhuriyeti kuruldu. Mısır’ın fetih yapmış gibi davranışlarından dolayı Suriye birliği bozdu. Bu olaydan sonra Mısır Arab Cumhuriyeti kuruldu. 2011 yılında Mısır’ın durumu kötüye gittiği için Hüsnü Mübarek istifaya zorlandı. 2013 yılında askerî darbe ile Sisi başa geçirilmiştir
Kaynakça
- ^ https://acikders.ankara.edu.tr/pluginfile.php/47252/mod_resource/content/0/Eski%20Devlet%20Dönemi.pdf (PDF). 22 Ocak 2021 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 5 Haziran 2021.
|başlık=dış bağlantı ()
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Bu maddedeki bilgilerin dogrulanabilmesi icin ek kaynaklar gerekli Lutfen guvenilir kaynaklar ekleyerek maddenin gelistirilmesine yardimci olun Kaynaksiz icerik itiraz konusu olabilir ve kaldirilabilir Kaynak ara Misir tarihi haber gazete kitap akademik JSTOR Subat 2023 Bu sablonun nasil ve ne zaman kaldirilmasi gerektigini ogrenin Misir tarihi verimli Nil Nehri kiyilari ve deltasi ile Misir in yerli halkinin basarilari ile uzun ve zengin olmustur Misir hiyeroglifleri Rosetta Tasi nin kesfi ve yardimiyla desifre edilene kadar Misir in eski tarihinin cogu bir gizemdi Antik Dunyanin Yedi Harikasi arasinda yer alan Keops Piramidi bu cografyada bulunmaktadir Tarih OncesiMisir daki insan varligi Paleolitik caga kadar uzanir Misir daki Paleolitik insanlar avci ve toplayiciydi Gocebe yasam uzun sure Misir da devam etti Misir MO 5000 ila 3800 yillari arasinda Neolitik cag yasandi Neolitik cagda tarim dokumacilik comlek yapimi gibi bircok konudan gelistiler Tarim Nomlari Nomlarda Kralliklari olusturdu Antik MisirErken Hanedanlik Donemi Eski Krallik Asagi Misir ve Yukari Misir in siyasi olarak birlesmesi ile olusmustur Ilk firavun Menes ya da Narmer oldugu dusunulmektedir Ilk Firavundan sonra yerine Hor Aha gecti Firavun Djer doneminde Libyali kabilleler Misir dan atildi Eski Krallik doneminde Imhotep tarafindan ilk ameliyat gerceklestirilmistir Piramitler ve Sfenks bu donemde yapildi Nil nehrinin taskinlarindan dolayi matematik gelistirilmistir Bas tanri olarak Ra benimsenmistir Nubye istilasi ile son bulmustur Orta Krallik Nubye istilasi ile baslamistir Bu donemde Ra rahiplerinin gucunu kirmak icin Amon bas tanri yapilmistir Ahmesosis in isyani ile son bulmustur Yeni Krallik firavun Tutankhamun 18 hanedanlik ile baslamistir Bu donemde Misir emperyal bir politika benimsemistir IV Amenhotep Akhenaton doneminde resmi din olarak Aten dini benimsenmistir olumunden sonra oglu Tutankhamun tarafindan kaldirilmistir I Seti doneminde Misir en zengin donemini yasamistir II Ramses doneminde Misir altin cagina girmistir Mezopotamya icin Hitit ve Misir uygarligi arasinda Kades savasi gerceklesmistir Savas bir cozumume ulasamayinca tarihin ilk yazili antlasmasi olan Kades antlasmasi imzalanmistir III Ramses doneminde tarihin ilk deniz savasi yasanmistir Isgal Donemi Misir ilk basta Asurlular tarafindan isgal edildi sonrasinda Babil ardindan Ahamenis ve en sonda Makedon imparatorlugu isgaline ugradi Makedon imparatorlugu Misir halki tarafindan kurtarici olarak karsilanmis Misir da Buyuk Iskender kendini Amon nun oglu ilan edip Iskenderiye kentini kurmaya baslamisti Bir generalini Misir a vali olarak atadi Ptolemaios Ptolemaios hanedanligi Buyuk Iskender in hanedanlikla ayni isimli bir generali tarafindan kuruldu Ptolemaios hanedanligi Iskenderiye kutuphanesini tamamlamistir Helenistik donem kralliklarindandir Son firavunu VII Kleopatra dir intihari ile birlikte hanedanlik son bulup Roma kontrolune gecmistir Roma ve Bizans doneminde MisirAgustus doneminde Misir Roma eyaleti olmustur Roma doneminde Misir Imparatorluk ve ailesinin ozel mulkudur Ayrica Sfenks tekrar onarilmistir Bilim calismalari hala devam etmistir Hristiyanlik dini Roma doneminde kiptiler tarafindan benimsenmistir Roma Imparatorlugu ikiye bolundukten sonra Misir Dogu Roma ya yani Bizans a gecmistir Misir sayesinde Bizans barbar akinlarindan Bati Roma ya gore daha az etkilenmistir Halife Omer tarafindan Misir alinmistir Misir in VII Kleopatra en son firavun olarak ve en son Roma kokenli firavun kabul edilir Islami Devletler DonemiIslam in Misir a girisi Kahire de bulunan Amr bin As Camii Halife Omer doneminde Misir Islam Imparatorlugina katilmistir Sonra Emmevi hanedanligi kontrolune gecmistir en sonunda ise Abbasi hanedanligi kontrolune girmistir Misir da Ilk Turk Islam Devletleri Tolunogullari Bir Abbasi kumandani olan karluk turku Ahmet bin Tolun tarafindan kurulmustur Uzun sureden sonra ilk defa Misir bagimsiz olmustu Tolunogullari devleti Abbasiler ile cok fazla cekismisti 50 yil boyunca var olup Abbasiler tarafindan yikildi Tolunogullari yikildiktan sonra Abbasiler Misir i cok siki denetim altina aldi Ihsidogullari Devletin kurucusu Muhammed bin Tunc bir Karluk turkuydu Ihsidogullari hep Abbasiler ile cekismistir Abbasiler tarafindan yikilmistir Fatimiler Fatimiler Misir i ele gecirince baskentini Misir a tasidi Fatimiler Kahire kentinin kurucularidir Kahire kenti donemlerinde Bagdat ile yarisir hale gelmisti Fatimiler kendilerini Siilerin lideri olarak tanimlamistir ve Abbasiler in tersine farkli Islam mezheplerine iyi davranmistir Fatimiler bir ic savas yasamis ve sonrasinda Abbasi halifeligine bagliligini bildirip yikilmistir Eyyubiler Eyyubiler Sellahatin Eyyubi tarafindan kurulmustur Eyyubiler Kurt Arap ve Turk oldugu ile ilgili tartismalar var Eyyubiler Hacli seferlerine karsi basarili bir savunma gostermistir Turk kolelerin isyani ile yikilmistir Memlukler Memlukler kole isyani ile kurulmustur bir Turk hanedani olan Bahri Memluklu hanedani tarafindan kurulup Hacli seferleri ve Mogol istilasina karsi cok iyi direnmislerdir ozellikle 5 Hacli seferi Misir a dogru gerceklesmis ve kisa sure durup Nil taskinindan dolayi sefere son verilmistir Memluklerin yoneten ikinci hanedanlik bir Cerkez hanedani olan Burci hanedanligidir Burci hanedanligi Yavuz Sultan Selim tarafindan yikilmistir Osmanli DonemiYavuz Sultan Selim tarafindan Misir Osmanli bunyesine katilmistir Napolyon Misir a isgal girisiminde bulunmus ama basarisiz olmustur Arnavut bir pasa olan Mehmet Ali pasa tarafindan Misir da bir isyan cikartip Misir valisi olmustur Fransizlar tarafindan Suveys kanali acilip Akdeniz ve Kizildeniz i baglamislardir II Abdulhamit doneminde Misir Osmanli nin elimden cikip Britanya kontrolune girmistir Britanya DonemiMisir Britanya somurgesi olduktan sonra Sudan ile birlestirilip Misir Sudan oldu sonradan tekrar Misir oldu Britanya Suveys kanali sayesinde dogu somurgelerine daha hizli ulasti I Dunya savasi sirasinda Almaya ve Osmanli nin actigi Kanal cephesi ile Misir i almaya calisti Almanya ve Osmanli Misir i Avustralya ve Yeni Zelanda Britanya icin savundular kazanan taraf Britanya oldu II Dunya savasinda Mihverler Misir i almak icin Kuzey Afrika cephesini actilar ve kaybettiler Modern MisirI Fuad tarafindan tek tarafli olarak bagimsizlik ilan edilerek Misir Kralligi kuruldu Britanya Sudan dan cekilince Sudan sorunu olustu Bu sorunu BM cozdu 1953 yilinda Misir cumhuriyeti ilan etti 1 Arap Israil savasinda agir bir yenilgi aldi Suriye ile Misir in birlesmesi sonucunda Birlesik Arab Cumhuriyeti kuruldu Misir in fetih yapmis gibi davranislarindan dolayi Suriye birligi bozdu Bu olaydan sonra Misir Arab Cumhuriyeti kuruldu 2011 yilinda Misir in durumu kotuye gittigi icin Husnu Mubarek istifaya zorlandi 2013 yilinda askeri darbe ile Sisi basa gecirilmistirKaynakca https acikders ankara edu tr pluginfile php 47252 mod resource content 0 Eski 20Devlet 20Donemi pdf PDF 22 Ocak 2021 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 5 Haziran 2021 baslik dis baglanti yardim