Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Mşehi Kilisesi (Gürcüce: მშეხის ეკლესია) veya Muşeh Kilisesi, tarihsel Tao bölgesinde, günümüzde Erzurum ilinin Şenkaya ilçesine bağlı ve eski adı Mşehi olan Aydoğdu köyünde Orta Çağ'da Gürcülerden kalma bir kilisedir. Kilise, Aydoğdu köyünün eski adından dolayı bu şekilde adlandırılmıştır.
 | |
| Temel bilgiler | |
|---|---|
| Konum | Aydoğdu, Şenkaya, Erzurum |
| Koordinatlar | 40°42′54″K 42°30′35″D / 40.71500°K 42.50972°D |
| İnanç | Doğu Ortodoks Kilisesi |
| Mezhep | Gürcü Ortodoks Kilisesi |
| Durum | Harabe |
| Mimari | |
| Mimari tür | Kilise |
| Mimari biçim | Gürcü Mimarisi |
| Tamamlanma | Orta Çağ |
| Özellikler | |
| Malzemeler | Taş |
Tarihçe
Mşehi (მშეხი), Gürcüce aile veya sülale adıdır. Bu sülaleden insanların yerleşik olmasından dolayı köy bu şekilde adlandırılmıştır. Kilisenin bulunduğu Tao bölgesi, Orta Çağ'da Gürcistan'ın sınırları içinde yer alıyordu. Nitekim Osmanlılar bu bölgeyi ve Mşehi köyünü 16. yüzyılın ikinci yarısında Gürcülerden ele geçirmiştir. Mşehi köyü, 1595 tarihli Osmanlı tahrir defterinde 18 haneden oluşuyordu. Bu defterdeki kayda göre bir hane Müslüman olmuş, 17 hane Hristiyan olarak kalmıştı. Kilisenin Osmanlı döneminden önce inşa edildiği ve Hristiyan nüfusun ibadet yeri olduğu anlaşılmaktadır.
Mimari
Mşehi Kilisesi'nin günümüze ulaşan kalıntıları, köyün 3,5 kilometre kuzeydoğusunda yer alır. Eski yerleşim yerinin burada bulunması veya kilisenin ortadan kalkmış başka bir köyün kilisesi olduğu anlaşılmaktadır. Nitekim bugünkü yerleşimin hemen yanında, kısmen kayaya oyulmuş başka bir kilise bulunmaktadır. Mşehi Kilisesi, kaba yontulmuş taşlarla harç kullanılarak inşa edilmiştir. Kilisenin çatı örtüsü çökmüş, dört duvarının üst kısımları yıkılmıştır. Buna rağmen günümüze kalmış haliyle duvarların yüksekliği 4 metreyi bulur. Kilisenin giriş kapısı güneyde yer alır. Köylülerin verdiği bilgiye göre kapının alınlığında bir yazı bulunuyordu. Ancak bu yazı günümüze ulaşmamıştır. Kilisenin bulunduğu yer köylülerce günümüzde “Kilise Dere” olarak adlandırılmaktadır.
Kaynakça
- ^ 2017 Yılı Tao-Klarceti Tarihi Eserleri Araştırma Gezisi Sonuçları (ტაო-კლარჯეთის ძეგლების 2017 წლის საკვლევი ექსპედიციების ანგარიშები), Tiflis, 2018, s. 82. 31 Temmuz 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- ^ Natela Partenadze, "ზმნისწინისა და ზმნის ფუძის ურთიერთშეხამების საკითხი მარადიდულ კლარჯულში", International Kartvelological Congress - II, Tiflis, 2018, s. 116.
- ^ "Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan (გურჯისტანის ვილაიეთის დიდი დავთარი), (Yayımlayan) Sergi Cikia, Tiflis, 1941-1958, 3 cilt; III. cilt (1958), s. 563". 15 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Nisan 2024.
- ^ "Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan (გურჯისტანის ვილაიეთის დიდი დავთარი), (Yayımlayan) Sergi Cikia, Tiflis, 1941-1958, 3 cilt; II. cilt (1941), s. 340". 17 Nisan 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Nisan 2024.
- ^ 2017 Yılı Tao-Klarceti Tarihi Eserleri Araştırma Gezisi Sonuçları (ტაო-კლარჯეთის ძეგლების 2017 წლის საკვლევი ექსპედიციების ანგარიშები), Tiflis, 2018, s. 82, 87. 31 Temmuz 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Msehi Kilisesi Gurcuce მშეხის ეკლესია veya Museh Kilisesi tarihsel Tao bolgesinde gunumuzde Erzurum ilinin Senkaya ilcesine bagli ve eski adi Msehi olan Aydogdu koyunde Orta Cag da Gurculerden kalma bir kilisedir Kilise Aydogdu koyunun eski adindan dolayi bu sekilde adlandirilmistir Msehi KilisesiTemel bilgilerKonumAydogdu Senkaya ErzurumKoordinatlar40 42 54 K 42 30 35 D 40 71500 K 42 50972 D 40 71500 42 50972InancDogu Ortodoks KilisesiMezhepGurcu Ortodoks KilisesiDurumHarabeMimariMimari turKiliseMimari bicimGurcu MimarisiTamamlanmaOrta CagOzelliklerMalzemelerTasTarihceMsehi მშეხი Gurcuce aile veya sulale adidir Bu sulaleden insanlarin yerlesik olmasindan dolayi koy bu sekilde adlandirilmistir Kilisenin bulundugu Tao bolgesi Orta Cag da Gurcistan in sinirlari icinde yer aliyordu Nitekim Osmanlilar bu bolgeyi ve Msehi koyunu 16 yuzyilin ikinci yarisinda Gurculerden ele gecirmistir Msehi koyu 1595 tarihli Osmanli tahrir defterinde 18 haneden olusuyordu Bu defterdeki kayda gore bir hane Musluman olmus 17 hane Hristiyan olarak kalmisti Kilisenin Osmanli doneminden once insa edildigi ve Hristiyan nufusun ibadet yeri oldugu anlasilmaktadir MimariMsehi Kilisesi nin gunumuze ulasan kalintilari koyun 3 5 kilometre kuzeydogusunda yer alir Eski yerlesim yerinin burada bulunmasi veya kilisenin ortadan kalkmis baska bir koyun kilisesi oldugu anlasilmaktadir Nitekim bugunku yerlesimin hemen yaninda kismen kayaya oyulmus baska bir kilise bulunmaktadir Msehi Kilisesi kaba yontulmus taslarla harc kullanilarak insa edilmistir Kilisenin cati ortusu cokmus dort duvarinin ust kisimlari yikilmistir Buna ragmen gunumuze kalmis haliyle duvarlarin yuksekligi 4 metreyi bulur Kilisenin giris kapisi guneyde yer alir Koylulerin verdigi bilgiye gore kapinin alinliginda bir yazi bulunuyordu Ancak bu yazi gunumuze ulasmamistir Kilisenin bulundugu yer koylulerce gunumuzde Kilise Dere olarak adlandirilmaktadir Kaynakca 2017 Yili Tao Klarceti Tarihi Eserleri Arastirma Gezisi Sonuclari ტაო კლარჯეთის ძეგლების 2017 წლის საკვლევი ექსპედიციების ანგარიშები Tiflis 2018 s 82 31 Temmuz 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arsivlendi ISBN 978 9941 9470 9 4 Natela Partenadze ზმნისწინისა და ზმნის ფუძის ურთიერთშეხამების საკითხი მარადიდულ კლარჯულში International Kartvelological Congress II Tiflis 2018 s 116 Defter i Mufassal i Vilayet i Gurcistan გურჯისტანის ვილაიეთის დიდი დავთარი Yayimlayan Sergi Cikia Tiflis 1941 1958 3 cilt III cilt 1958 s 563 15 Nisan 2022 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 20 Nisan 2024 Defter i Mufassal i Vilayet i Gurcistan გურჯისტანის ვილაიეთის დიდი დავთარი Yayimlayan Sergi Cikia Tiflis 1941 1958 3 cilt II cilt 1941 s 340 17 Nisan 2023 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 20 Nisan 2024 2017 Yili Tao Klarceti Tarihi Eserleri Arastirma Gezisi Sonuclari ტაო კლარჯეთის ძეგლების 2017 წლის საკვლევი ექსპედიციების ანგარიშები Tiflis 2018 s 82 87 31 Temmuz 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arsivlendi ISBN 978 9941 9470 9 4