Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Namus, birçok ülkede iyi ahlaklılık, bütünlük, doğruluk, dürüstlük ve olumlu davranışlar olarak ele alınan, bazı kültürlerde cinsel ahlakla ilişkilendirilen bir kavramdır.
Farklı kültürler için farklı anlamlara geldiği öne sürülen namusun, sosyal yaşamı düzenleyen normlarda, kişilerin birbirlerine ve başkalarına bakışında önemli rolü vardır.
Sözcük kökeni
Türkçeye Arapçadan geçen "namus" kelimesinin kökeni Yunancada "kurucu ilke" ya da "genel ilke" anlamına gelen "nomos" kavramına dayanır.Eski Yunan şehir devletlerinde temelde soyluların çıkarlarını koruyan ve kökeni tanrılara dayandırılan sözlü yasaları ifade eden "thesmoi" karşısında "nomoi", insan yapımı yazılı yasaları ifade etmek üzere kullanılan bir kelimedir. Buna karşın sözcük Arapçada "peygamberlere vahiy yoluyla gelen ilahi yasa" (Yunancadaki "thesmoi" anlamına yakın anlamda) kullanılmıştır.
Türk Dil Kurumu sözlüğünde namus iki farklı şekilde açıklanmıştır. İlk olarak "bir toplum içinde ahlak kurallarına ve toplumsal değerlere bağlılık, iffet" anlamına gelmekte; ikinci olarak "dürüstlük ve doğruluk" anlamını taşımaktadır.
Farklı kültürlerdeki anlamları
Sosyal psikolojide bazı araştırmacılar, namus kavramının farklı kültürlerde farklı anlamlar içerdiğini öne sürerek sözcüğün tanımlanmasında kültürlerarası bazı ayrışmalar önermişlerdir. Literatürde bazı ülkelerin kültürü "namus kültürü", "onur kültürü" olarak ele alınırken, başka bazı ülkeler "görünür imaj kültürü" olarak adlandırılmaktadır.
Yunanistan, Kıbrıs, İtalya, İspanya, Türkiye, Orta Doğu ve Arap ülkeleri, Latin ve Güney Amerika kültürleri namus kültürü olarak ele alınır. Bu ülkelerde namus, bireyin kendisinin ve diğerlerinin gözündeki değeridir ve Türkiye'deki "onur" mefhumu ile yakından ilgilidir. Namus kültürlerinde prestij ve saygı zor kazanılır ama kolaylıkla kaybedilir. Namusluluk ya da sözkonusu ülkelerdeki algılanışıyla onurlu oluş, bireyin sadece kendisinin değil, toplum içinde ailesinin konumu ve özsaygısı ile de ilgilidir. Bu geleneksel toplumlarda kadınlar genellikle erkeğe bağımlı oldukları için ailenin namusu açısından kadının davranışları büyük önem taşır. Kadınların cinsel hareketleri sosyal kurallara ters düşerse tüm ailenin namusunun zarar gördüğü ve lekelendiği düşünülür.
Onur kültürü olarak bilinen Amerika ve bazı Batı ülkelerinde her bir insanın doğumla beraber sahip olduğu içsel bir değerliliği olduğu kabul edilir.
Asya ülkeleri ve Asyalı Amerikalılar ise görünür imaj kültürüne sahiptir. Bu kültürlerde benliği dışarıdan tanımlamaya öncelik verilir. Bireyin toplum içindeki konumu çok önemli görülür. Namus diğerlerinin değerlendirmesiyle önem kazandığı için imaj kültürü ve namus kültürü birbirine benzer, ancak görünür imaj kültüründe uyum önemli iken namus kültürü benzer statüdeki bireylerin statü yarışını içerir.
Ahlak ve namus ilişkisi
Namus ve ahlak normlarının prososyal işleve sahip olduğu düşünülür. Çünkü gerek kişiler arası, gerek gruplar arası ilişkilerde işbirliğini sürdürmenin belirli normlara uyumla mümkün olduğu varsayılır. Başka bazı durumlarda da namus ve ahlak normlarının içerikleri birbiri ile çatışma halindedir. Namus kültüründe namus normları gereği kişinin kendisinin ya da ailesinin namusuna zarar verilmesi durumunda şiddete başvurulması olağan yani 'normal' kabul edilir. Namusu kaybetmek utanç duygusu doğurur ve telafi edici davranış olarak intikam ya da namusu temizleme düşüncesi ortaya çıkar. Halbuki ahlak normları çatışmadan kaçınmayı hedefler.
Kaynakça
- ^ a b c Uğurlu, Nuray Sakallı; Akbaş, Gülçin. "Namus Kültürlerinde "Namus" ve "Namus adına Kadına Şiddet": Sosyal Psikolojik Açıklamalar" (PDF). Türk Psikoloji Yazıları, Sayı 16, Aralık 20133. 30 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 7 Eylül 2020.
- ^ Köken, Ayşe Kalav. "Sevgi, Sadakat ve Güven Söylemlerinde Namusun İzini Sürmek: Öztahakküm Aracı Olarak Namus". Akdeniz Kadın Çalışmaları ve Toplumsal Cinsiyet Dergisi, Sayı, Yıl 2019. 10 Mayıs 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 7 Eylül 2020.
- ^ Topcu, Büşra. "Sosyolojik Açıdan Namus Kavramına Bakış: Trabzon İli Örneği". Sosyoloji Dergisi, Sayı 32, Yıl 2018. 8 Ekim 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 7 Eylül 2020.
- ^ Handfeld, Toby; Thrasher, John. "Two of a kind: Are norms of honor a species of morality?" (PDF). Biology & Philosophy, 2019. 23 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 7 Eylül 2020.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Namus bircok ulkede iyi ahlaklilik butunluk dogruluk durustluk ve olumlu davranislar olarak ele alinan bazi kulturlerde cinsel ahlakla iliskilendirilen bir kavramdir Farkli kulturler icin farkli anlamlara geldigi one surulen namusun sosyal yasami duzenleyen normlarda kisilerin birbirlerine ve baskalarina bakisinda onemli rolu vardir Sozcuk kokeniTurkceye Arapcadan gecen namus kelimesinin kokeni Yunancada kurucu ilke ya da genel ilke anlamina gelen nomos kavramina dayanir Eski Yunan sehir devletlerinde temelde soylularin cikarlarini koruyan ve kokeni tanrilara dayandirilan sozlu yasalari ifade eden thesmoi karsisinda nomoi insan yapimi yazili yasalari ifade etmek uzere kullanilan bir kelimedir Buna karsin sozcuk Arapcada peygamberlere vahiy yoluyla gelen ilahi yasa Yunancadaki thesmoi anlamina yakin anlamda kullanilmistir Turk Dil Kurumu sozlugunde namus iki farkli sekilde aciklanmistir Ilk olarak bir toplum icinde ahlak kurallarina ve toplumsal degerlere baglilik iffet anlamina gelmekte ikinci olarak durustluk ve dogruluk anlamini tasimaktadir Farkli kulturlerdeki anlamlariSosyal psikolojide bazi arastirmacilar namus kavraminin farkli kulturlerde farkli anlamlar icerdigini one surerek sozcugun tanimlanmasinda kulturlerarasi bazi ayrismalar onermislerdir Literaturde bazi ulkelerin kulturu namus kulturu onur kulturu olarak ele alinirken baska bazi ulkeler gorunur imaj kulturu olarak adlandirilmaktadir Yunanistan Kibris Italya Ispanya Turkiye Orta Dogu ve Arap ulkeleri Latin ve Guney Amerika kulturleri namus kulturu olarak ele alinir Bu ulkelerde namus bireyin kendisinin ve digerlerinin gozundeki degeridir ve Turkiye deki onur mefhumu ile yakindan ilgilidir Namus kulturlerinde prestij ve saygi zor kazanilir ama kolaylikla kaybedilir Namusluluk ya da sozkonusu ulkelerdeki algilanisiyla onurlu olus bireyin sadece kendisinin degil toplum icinde ailesinin konumu ve ozsaygisi ile de ilgilidir Bu geleneksel toplumlarda kadinlar genellikle erkege bagimli olduklari icin ailenin namusu acisindan kadinin davranislari buyuk onem tasir Kadinlarin cinsel hareketleri sosyal kurallara ters duserse tum ailenin namusunun zarar gordugu ve lekelendigi dusunulur Onur kulturu olarak bilinen Amerika ve bazi Bati ulkelerinde her bir insanin dogumla beraber sahip oldugu icsel bir degerliligi oldugu kabul edilir Asya ulkeleri ve Asyali Amerikalilar ise gorunur imaj kulturune sahiptir Bu kulturlerde benligi disaridan tanimlamaya oncelik verilir Bireyin toplum icindeki konumu cok onemli gorulur Namus digerlerinin degerlendirmesiyle onem kazandigi icin imaj kulturu ve namus kulturu birbirine benzer ancak gorunur imaj kulturunde uyum onemli iken namus kulturu benzer statudeki bireylerin statu yarisini icerir Ahlak ve namus iliskisiNamus ve ahlak normlarinin prososyal isleve sahip oldugu dusunulur Cunku gerek kisiler arasi gerek gruplar arasi iliskilerde isbirligini surdurmenin belirli normlara uyumla mumkun oldugu varsayilir Baska bazi durumlarda da namus ve ahlak normlarinin icerikleri birbiri ile catisma halindedir Namus kulturunde namus normlari geregi kisinin kendisinin ya da ailesinin namusuna zarar verilmesi durumunda siddete basvurulmasi olagan yani normal kabul edilir Namusu kaybetmek utanc duygusu dogurur ve telafi edici davranis olarak intikam ya da namusu temizleme dusuncesi ortaya cikar Halbuki ahlak normlari catismadan kacinmayi hedefler Kaynakca a b c Ugurlu Nuray Sakalli Akbas Gulcin Namus Kulturlerinde Namus ve Namus adina Kadina Siddet Sosyal Psikolojik Aciklamalar PDF Turk Psikoloji Yazilari Sayi 16 Aralik 20133 30 Temmuz 2020 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 7 Eylul 2020 Koken Ayse Kalav Sevgi Sadakat ve Guven Soylemlerinde Namusun Izini Surmek Oztahakkum Araci Olarak Namus Akdeniz Kadin Calismalari ve Toplumsal Cinsiyet Dergisi Sayi Yil 2019 10 Mayis 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 7 Eylul 2020 Topcu Busra Sosyolojik Acidan Namus Kavramina Bakis Trabzon Ili Ornegi Sosyoloji Dergisi Sayi 32 Yil 2018 8 Ekim 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 7 Eylul 2020 Handfeld Toby Thrasher John Two of a kind Are norms of honor a species of morality PDF Biology amp Philosophy 2019 23 Agustos 2020 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 7 Eylul 2020