Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Nils Gustaf Dalén (d. 30 Kasım 1869 - ö. 9 Aralık 1937) AGA cooker ve dalén light'ın mucidi, AGA şirketinin kurucusu Nobel Fizik Ödülü sahibi fizikçi İsveçli mucittir. 1912 yılında fenerlerin ve şamandıraların aydınlatılmasında kullanılan gaz akümülatörleri ile beraber kullanılan otomatik regülatörleri icat etmesi sayesinde Nobel Fizik Ödülü kazanmıştır.
Gustaf Dalén | |
|---|---|
 | |
| Doğum | 30 Kasım 1869 Stenstorp, Västergötland, İsveç |
| Ölüm | 9 Aralık 1937 (68 yaşında) Lidingö, Stockholm, İsveç |
| Milliyet | İsveç |
| Ödüller | Nobel Fizik Ödülü (1912) |
| Kariyeri | |
| Dalı | Fizik, Mekanik Mühendisliği |
| Çalıştığı kurumlar | |
| İmza | |
 | |
Gençlik yılları
Dalén Västra Götaland ilinin küçük bir köyü olan Stanstop’ta doğdu. Ailesinin çiftliğini yönetiyordu, sonrasında çiftliği bostan, süt ürünleri ve tohum tüccarlığı alanlarında genişletti. 1892 yılında süt yağını test edip sütün kalitesini ortaya koyan bir alet icat etti ve bu yeni icadını Gustaf de Laval’a göstermek için stockholm’e gitti. De laval icattan etkinlendi ve kendi kendini eğiten Dalén’i basit teknik eğitim alması için cesaretlendirdi. Dalén Chalmers Teknik Üniversitesi’ne kabul edildi. 1896 yılında master ve doktorasını tamamlamış olarak Chalmers Teknik Üniversitesini bıraktı. Dalén tam Gustaf de Laval’in tipinde bir mucitti.İmkânsız şeyleri denemekten korkmazdı, fakat şirket ekonomisi yönetiminde oldukça dikkatli davranırdı. Bir ürünü piyasaya sürmeden önce pazarda yer edineceğinden emin olurdu.
AGA kariyeri
1906 yılında Dalén bir asetilen üreticisi ve dağıtıcısı olan Gaz Akümülatör şirketinde baş mühendis olarak görev almaya başladı. 1909 yılında bu şirkette müdürlük statüsüne yükseldi ve şiketin adını Svenska Aktiebolaget Gasaccumulator olarak değiştirdi. AGA Dalén’sin ürünlerini kullanan denizfenerleri geliştirmeye başladı. 1910 yılında şirket Lidingö’den büyük bir arsa aldı ve 1912 yılında üretim tesisinin tamamlanmasıyla Stockholm'den buraya taşındılar.
Hayatı boyunca AGA İsveç’te en yenilikçi ve en büyük üretime sahip olan şirket oldu. Nihayet 1970’li yılların başlarında AGA şirketi dahil olduğu piyasaların azalması nedeniyle endüstriyel alanda kullanılan gazların üretimi üzerinde yoğunlaştı.
Dalen ışığı
Dalén başlarda çok yanıcı hidrokarbon türevi bir gaz olan asetilen ile çalışıyordu. Dalén Agamassan (Aga) isminde bir kaplama malzemesi icat etti. Bu malzeme gazı emip güvenli bir şekilde saklanması ve dolayısıyla ticari olarak kullanmaya olanak sağlıyordu.
Asetilen aşırı parlak beyaz bir ışık üretiyordu. Sonuç olarak LPG'nin sağladığı donuk ışığı kullanan deniz fenerleri, asetilen kullanmaya başladılar. Dalén yeni yakıtının kullanımında işe yarayacak Güneş vanası adında yeni bir icat geliştirdi. Bu alet ışığın sadece gece yanmasını sağlayıp enerji tasarrufu yapıyor ve fenerlerin kullanım ömürlerini uzatıyordu.
Dalen Flasher isimli cihaz, pilot alevden farklı olarak, sadece fener ışık yayacağı zaman çalışıyordu. Cihaz gaz tüketimini yüzde doksan oranda azaltıyordu. AGA deniz feneri donanımları elektrik kaynağı kullanmadan çalışıyordu ve bu yüzden oldukça emniyetliydiler.
Bu seri üretim, sağlam ve küçük şamandıralar İskandinavya gibi dalgalı bir kıyıyı daha yaşanılabilir ve güvenli kılıyordu. AGA deniz fenerleri bütün Panama Kanalını aydınlatmaktaydı.
AGA Cooker
Dalen 1922 yılında AGA cooker isimli bir tür fırın olan icadının patentini almıştır. Fırın üzerindeki deneylerini, 1912 de AGA Lidingö’ye taşıdığı sırada inşa ettiği Villa Ekbacken’deki kişisel mutfağında gerçekleştirmiştir. Fakat icadını kendi gözlerinle görememiştir. Bunun nedeni ise 1912 yılında bir test sırasında olan patlamada gözlerini kaybetmesidir. Fırın’ı geliştirmeyi ailesin yardımları ile gerçekleştirmiştir.
Kişisel hayatı
Dalén’in ebeveynleri Anders ve Lovisa Dalén dir. 1901 yılında Elma Persson ile evlenmiştir. İkisi erkek ikisi kız olmak üzere 4 çocukları olmuştur.
- Maja, Silfverstolpe ile evlenmiştir. (1904-1995)
- Gunnar (1905-1970)
- Anders(1907-1994)
- Inga-lisa, Keen ile evlenmiştir. (1910-2006)
1912 yılındaki kaza
1912 yılında, Dalén akümülatörlerin maksimum basınçlarda ki tepkilerini ölçerken asetilenden ötürü oluşan patlamada gözlerini kaybetmiştir. Aynı yılın devamında Nobel Fizik Ödülünü kazanmıştır. Çok hasta olduğu için Dalén’in yerine törene Karolinska Enstitüsü’nde göz hastalıkları profesörlüğü yapan kardeşi Albin Dalén katılmıştır.
Tanıtma sunumu, bilimin gelişmesi için kendi kişisel güvenliğini tehlikeye atmış Dalén’e iltifat niteliğindeydi. Kör olmasına rağmen Dalén AGA şirketini 1937 yılında ölene dek yönetti. Yaşamı boyunca 100 patente sahip olmuştur.
Ödüller
- 1912 Nobel Fizik Ödülü
- İsveç Kraliyet Bilimler Akademisi üyeliği
- Bilim ve Mühendislik Akademisi üyeliği
Kaynakça
- AGA şirketinden.
- (İsveççe) The Dalén Museum 22 Ocak 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde .,
- nobelprize.org: Gustaf Dalén biography 22 Kasım 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Nils Gustaf Dalen d 30 Kasim 1869 o 9 Aralik 1937 AGA cooker ve dalen light in mucidi AGA sirketinin kurucusu Nobel Fizik Odulu sahibi fizikci Isvecli mucittir 1912 yilinda fenerlerin ve samandiralarin aydinlatilmasinda kullanilan gaz akumulatorleri ile beraber kullanilan otomatik regulatorleri icat etmesi sayesinde Nobel Fizik Odulu kazanmistir Gustaf DalenDogum30 Kasim 1869 Stenstorp Vastergotland IsvecOlum9 Aralik 1937 68 yasinda Lidingo Stockholm IsvecMilliyetIsvecOdullerNobel Fizik Odulu 1912 KariyeriDaliFizik Mekanik MuhendisligiCalistigi kurumlarImzaGenclik yillariDalen Vastra Gotaland ilinin kucuk bir koyu olan Stanstop ta dogdu Ailesinin ciftligini yonetiyordu sonrasinda ciftligi bostan sut urunleri ve tohum tuccarligi alanlarinda genisletti 1892 yilinda sut yagini test edip sutun kalitesini ortaya koyan bir alet icat etti ve bu yeni icadini Gustaf de Laval a gostermek icin stockholm e gitti De laval icattan etkinlendi ve kendi kendini egiten Dalen i basit teknik egitim almasi icin cesaretlendirdi Dalen Chalmers Teknik Universitesi ne kabul edildi 1896 yilinda master ve doktorasini tamamlamis olarak Chalmers Teknik Universitesini birakti Dalen tam Gustaf de Laval in tipinde bir mucitti Imkansiz seyleri denemekten korkmazdi fakat sirket ekonomisi yonetiminde oldukca dikkatli davranirdi Bir urunu piyasaya surmeden once pazarda yer edineceginden emin olurdu AGA kariyeri1906 yilinda Dalen bir asetilen ureticisi ve dagiticisi olan Gaz Akumulator sirketinde bas muhendis olarak gorev almaya basladi 1909 yilinda bu sirkette mudurluk statusune yukseldi ve siketin adini Svenska Aktiebolaget Gasaccumulator olarak degistirdi AGA Dalen sin urunlerini kullanan denizfenerleri gelistirmeye basladi 1910 yilinda sirket Lidingo den buyuk bir arsa aldi ve 1912 yilinda uretim tesisinin tamamlanmasiyla Stockholm den buraya tasindilar Hayati boyunca AGA Isvec te en yenilikci ve en buyuk uretime sahip olan sirket oldu Nihayet 1970 li yillarin baslarinda AGA sirketi dahil oldugu piyasalarin azalmasi nedeniyle endustriyel alanda kullanilan gazlarin uretimi uzerinde yogunlasti Dalen isigi Dalen baslarda cok yanici hidrokarbon turevi bir gaz olan asetilen ile calisiyordu Dalen Agamassan Aga isminde bir kaplama malzemesi icat etti Bu malzeme gazi emip guvenli bir sekilde saklanmasi ve dolayisiyla ticari olarak kullanmaya olanak sagliyordu Asetilen asiri parlak beyaz bir isik uretiyordu Sonuc olarak LPG nin sagladigi donuk isigi kullanan deniz fenerleri asetilen kullanmaya basladilar Dalen yeni yakitinin kullaniminda ise yarayacak Gunes vanasi adinda yeni bir icat gelistirdi Bu alet isigin sadece gece yanmasini saglayip enerji tasarrufu yapiyor ve fenerlerin kullanim omurlerini uzatiyordu Dalen Flasher isimli cihaz pilot alevden farkli olarak sadece fener isik yayacagi zaman calisiyordu Cihaz gaz tuketimini yuzde doksan oranda azaltiyordu AGA deniz feneri donanimlari elektrik kaynagi kullanmadan calisiyordu ve bu yuzden oldukca emniyetliydiler Bu seri uretim saglam ve kucuk samandiralar Iskandinavya gibi dalgali bir kiyiyi daha yasanilabilir ve guvenli kiliyordu AGA deniz fenerleri butun Panama Kanalini aydinlatmaktaydi AGA Cooker Dalen 1922 yilinda AGA cooker isimli bir tur firin olan icadinin patentini almistir Firin uzerindeki deneylerini 1912 de AGA Lidingo ye tasidigi sirada insa ettigi Villa Ekbacken deki kisisel mutfaginda gerceklestirmistir Fakat icadini kendi gozlerinle gorememistir Bunun nedeni ise 1912 yilinda bir test sirasinda olan patlamada gozlerini kaybetmesidir Firin i gelistirmeyi ailesin yardimlari ile gerceklestirmistir Kisisel hayatiDalen in ebeveynleri Anders ve Lovisa Dalen dir 1901 yilinda Elma Persson ile evlenmistir Ikisi erkek ikisi kiz olmak uzere 4 cocuklari olmustur Maja Silfverstolpe ile evlenmistir 1904 1995 Gunnar 1905 1970 Anders 1907 1994 Inga lisa Keen ile evlenmistir 1910 2006 1912 yilindaki kaza 1912 yilinda Dalen akumulatorlerin maksimum basinclarda ki tepkilerini olcerken asetilenden oturu olusan patlamada gozlerini kaybetmistir Ayni yilin devaminda Nobel Fizik Odulunu kazanmistir Cok hasta oldugu icin Dalen in yerine torene Karolinska Enstitusu nde goz hastaliklari profesorlugu yapan kardesi Albin Dalen katilmistir Tanitma sunumu bilimin gelismesi icin kendi kisisel guvenligini tehlikeye atmis Dalen e iltifat niteligindeydi Kor olmasina ragmen Dalen AGA sirketini 1937 yilinda olene dek yonetti Yasami boyunca 100 patente sahip olmustur Oduller1912 Nobel Fizik Odulu Isvec Kraliyet Bilimler Akademisi uyeligi Bilim ve Muhendislik Akademisi uyeligiKaynakcaAGA sirketinden Isvecce The Dalen Museum 22 Ocak 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde nobelprize org Gustaf Dalen biography 22 Kasim 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde