Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Dame Ninette de Valois, (d. 6 Haziran 1898 - ö. 8 Mart 2001), İrlanda doğumlu İngiliz dansçı, koreograf.
Dünya bale tarihinin en önemli isimlerinden birisi olan Dame Ninette de Valois, 20. yüzyılın en önde gelen bale topluluklarından İngiliz Kraliyet Balesi'nin kurucusudur. 1940'larda Türkiye'e gelerek Türk balesinin kurucusu olmuştur.
Yaşamı
1898'de İrlanda’da dünyaya geldi. Asıl adı Edris Stannus idi. Ailesi, 1905’te İngiltere’ye taşındı. 10 yaşında iken bale derslerine, 13 yaşında profesyonel bale eğitimi almaya başladı. Bu dönemde adını “Ninette de Valois” olarak değiştirdi.
1914'te Londra'da Lyceum Tiyatrosu'nda bir pantomimde başrolde sahneye çıktı. Bu başarısının sevinci, babasını Somme Muharebesi’nde kaybetmenin üzüntüsü ile gölgelendi. Bale eğitimini , Edouard Espinosa gibi tanınmış öğretmenlerle devam etti. Pantomim, revü ve operalarda dansçı olarak deneyim kazandıktan sonra, 1923'te Diaghilev topluluğunun konuk sanatçısı oldu. Üç yıl boyunca çalıştığı bu toplulukta solist olarak dans etti ve o sıralarda henüz bir çocuk olan geleceğin ünlü İngiliz balerini 'yı yetiştirdi. Çocukken atlattığı ve o zamanlar teşhis konmamış olan çocuk felci nedeniyle bale çalışmaları sırasında ağrıları olsa da solo kariyerine sürdürdü.
Koreografik Sanatlar Akademisi
1926'da kendi okulunu kurmak üzere Londra'ya dönen Miss de Valois, Koreografik Sanatlar Akademisi 'ni kurdu. Hedefi, bir İngiliz Bale Topluluğu kurmaktı. Okul, toplulukta dans edecek dansçıları yetiştirmek ve ulusal bir tarz oluşturmak için gerekli bir adımdı. Öğrencilerine profesyonel deneyim kazandırabilmek için Londra'daki Old Vic Tiyatrosu'nun yöneticisi Lilian Baylis ile anlaşarak burada sahnelenen opera ve Sheakespeare oyunları için baleler sahneledi. Dört yıl boyunca Old Vic için çeşitli küçük bale koreografileri yaptı. Ayrıca Dublin'deki Abbey Tiyatrosu ve Cambridge'deki Festival Tiyatrosu için baleler sahneledi.
Vic-Wells Bale Topluluğu
1931'de Lilian Baylis Saddler's Wells Tiyatrosu'nu yeniden açınca, De Valois okulunu tiyatronun içine taşıdı ve 6 kadın dansçıdan oluşan bir dans topluluğu kurdu. Kendisi, topluluğun başdansçısı ve koreografı idi. Vic-Wells Balesi ilk temsilini Old Vic Tiyatrosu'nda 5 Mayıs 1931 gecesi verdi. De Valois, sahne hayatına veda edip başbalerin olarak Alicia Markova'yı atadı. 1930’lar boyunca topluluk De Valois yönetiminde gelişti, geçmişte Imperial Russian Ballet sayesinde ün kazanan klasik bale repertuvarını sahneleyen ilk Batı Avrupa bale topluluklarından birisi oldu.
Job (Eyüp) Balesi
İngiliz Balesi'ni desteklemek üzere faaliyet gösteren Camargo Derneği, 1931'de bir bale siparişi verdi. Koreografisini Ninette Valois'nin yaptığı Job (Eyub) adlı tek perdelik bale, tamamı İngilizlerden oluşan bir ekibin yarattığı ilk bale eseridir. Librettosunu Geoffrey Keynes’in yazdığı balenin koreografisi Ninette Valois, müziği Raulph Vaughan Williams, dekoru Gwendolen Raverat'a aittir. İlhamını William Blake’in Eyüp’ün Kitabı gravürlerinden alır. Bale, Vic-Wells Topluluğu tarafından ilk defa 5 Temmuz 1931’de Londra'da Camargo Derneği üyeleri için; 22 Eylül 1931de ise Old Vic Tiyatrosu’nda halka açık sahnelendi ve büyük başarı kazandı.
Ulusal koreografiler
Ulusal bir bale repertuvarı oluşturmak isteyen De Valois, 1935'te topluluğunun baş koreografı olarak Frederick Ashton ile anlaştı; kendisi de koreografi yapmayı sürdürdü. William Hogarth'ın oymabaskı dizisinden esinlendiği The Rake's Progress (1935), besteci Arthur Bliss’in senaryosu üzerine yaratılan Checkmate (Satranç) (1937), Thomas Rowlandson'ın aynı adlı bir karikatürünü model aldığı The Prospect Before Us ' (1940) bu dönemde ortaya çıktı. Sanatçı, koreografik malzemelerini İngiliz geleneğinden alarak özgün bir ulusal bale yarattı. Baleleri, erkek dansçılar için önemli roller içeriyor, onlara, sanatlarını, gösterebilmek için olanak veriyordu.
Evliliği
Sanatçı, 1935'te doktor Arthur Connell ile evlendi. Evlilikleri 1986’da doctor Connell’in ölümüne kadar sürdü. Çiftin hiç çocuğu olmadı.
Kraliyet Balesi
II. Dünya Savaşı sırasında De Valois, Saddler's Wells Balesi adını alan topluluğuyla İngiltere turnesine çıkarak ulusal çapta ün kazandı ve baleyi popüler bir sanat haline getirdi. Saddler's Wells Balesi 1946'da Kraliyet Operası içinde yerleşik bir bale topluluğu haline geldi. Topluluk, 1956'da Kraliyet Balesi adını almış ve De Valois, “Invitation to the Ballet”(“Baleye Davet”, 1937) ve “Come Dance With Me” (“Gel Dans Edelim”, 1957) adlı kitaplarında topluluğun kuruluşuyla Kraliyet Balesi adını alması arasında geçenleri anlatmıştır.
“Dame” pâyesi
1 Ocak 1947'de Britanya İmparatorluğu Komutan Nişanı (Commander, CBE) ile onurlandırıldı. 1951'de Büyük Şövalye Nişanı (Dame Grand Cross, GBE) ile tekrar onurlandırılmış ve “Dame” unvanını elde etmiştir.
Birmingham Kraliyet Balesi
De Valois, Saddler Wells Balesi'nin Kraliyet Operası içine yerleşmesinden sonra 1947’de Saddler's Wells Tiyatrosu'nda ikinci bir topluluk daha kurdu. Çeşitli defalar isim değiştiren bu topluluk şu anda Birmingham Kraliyet Balesi adını taşır ve İngiltere’nin üç büyük bale topluluğundan birisidir.
Türk Balesi'nin kuruluşu
1947’de Türkiye'den aldığı davet üzerine bu genç devletin ilk resmi bale okulunu İstanbul'da, Yeşilköy'deki Pansiyonlu İlkokulu'nda kurdu.(1947/48 - 1948/49 - 1949/50 ) 3 yıl sonra 1950 yılında 1 Ekimde Ankara'ya taşınan okul, Ankara Devlet Konservatuvarı'na bağlı bir bölüm olmuştur. Türkiye’de “Madam” olarak tanınan De Valois, uzun yıllar boyunca Türk balesinden ilgisini eksik etmedi. Beatrice Appleyard Fenmen, Molly Lake, Travis Kemp, Joy Newton, Audrey Knight, Lorna Mossfort, Brenda Averty İrina Hudova Ailne Philips, Dudley Tomlinson, Richard Glasstone, Alfred Rodrigues ve diğer birçok asistan, eğitmen, koreograf ve hocaları Ankara'ya göndererek Türk dansçıların iyi bir eğitim görmesini sağladı. Onlara Kraliyet Balesi'’nde staj, çalışma ve burs olanakları yarattı. Ankara Devlet Balesi'nde Hovardanın Sonu, Satranç 'gibi baleleri sahneledi. Bir Türk köyünün yaşantısını canlandıran Çeşmebaşı balesini Türk folklorundan yararlanarak bizzat kendisi yarattı. İlk Türk balesi olan Çeşmebaşı'nın müziğini Ferit Tüzün besteledi. Eser, ilk defa 1965'te sahnelendi. Madam, ayrıca 1965'te Bulgaristan'a Türk balesinin ilk dış turnesini yaptırdı.
Türk balesine katkıları 1967'de devrin Cumhurbaşkanı tarafından sunulan “Teşekkür Plaketi”, 1972'’de Kültür Bakanlığı tarafından verilen “Devlet Kültür Nişanı” ile ödüllendirilmiştir. Ayrıca 1986'da İstanbul Üniversitesi Devlet Konservatuvarı da Madam'a Fahri Profesörlük Beratı vermiş; Ocak 1998'de Türk balesinin 50.nci ve Madam’ın da 100. yaşı nedeniyle kendisine adına "Türkiye Cumhuriyeti Liyakat Nişanı" takdim edilmiştir.
Emekliliği
Dame de Ninette Valois, 1963'te Kraliyet Balesi baş yönetmenliğinden emekliye ayrıldı. O yıl, Kraliyet Dans Akademisi’nin onursal üyesi ilan edildi. Bu unvan ile 1973’e kadar Kraliyet Balesi’ne katkıda bulunmaya devam etti. Ömrünün geri kalan yıllarında şiirle uğraştı. 8 Mart 2001’de 103 yaşında hayatını kaybetti.
Eserleri
- Job (Eyüp) (1931)
- Bar aux Folies-Bergère (1934)
- The Rake's Progress (1935)
- As You Like It (1936)
- Checkmate (1937)
- Every Goose Can
- The Gods Go A-Begging
- Barabau
- The Prospect Before Us (1940)
- Keloğlan (1950)
- Çeşmebaşı (1965)
- Sinfonietta (1966)
Dış bağlantılar
- 1973 yılında BBC Türkçe’de yayınlanan röportaj 20 Nisan 2013 tarihinde Archive.is sitesinde arşivlendi
- BBC Türkçe - Dame Ninette de Valois, 200111 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
Kaynakça
- ^ a b "Ninette de Valois, The Economist, 15 Mart 2001". 28 Mayıs 2013 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 27 Mart 2013.
- ^ a b Declancashin.com sitesi Erişim tarihi:27.03.2013[]
- ^ a b c d "Ninette de Valois Bequest and Papers, Royal Opera House Collections Online Sitesi, Erişim tarihi:28.03.2013". 3 Haziran 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Mart 2013.
- ^ a b . 5 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Mart 2013.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Dame Ninette de Valois d 6 Haziran 1898 o 8 Mart 2001 Irlanda dogumlu Ingiliz dansci koreograf Valois 1974 te 76 yasindaykenSanatcinin Londra da Royal Opera House onundeki heykeli Dunya bale tarihinin en onemli isimlerinden birisi olan Dame Ninette de Valois 20 yuzyilin en onde gelen bale topluluklarindan Ingiliz Kraliyet Balesi nin kurucusudur 1940 larda Turkiye e gelerek Turk balesinin kurucusu olmustur Yasami1898 de Irlanda da dunyaya geldi Asil adi Edris Stannus idi Ailesi 1905 te Ingiltere ye tasindi 10 yasinda iken bale derslerine 13 yasinda profesyonel bale egitimi almaya basladi Bu donemde adini Ninette de Valois olarak degistirdi 1914 te Londra da Lyceum Tiyatrosu nda bir pantomimde basrolde sahneye cikti Bu basarisinin sevinci babasini Somme Muharebesi nde kaybetmenin uzuntusu ile golgelendi Bale egitimini Edouard Espinosa gibi taninmis ogretmenlerle devam etti Pantomim revu ve operalarda dansci olarak deneyim kazandiktan sonra 1923 te Diaghilev toplulugunun konuk sanatcisi oldu Uc yil boyunca calistigi bu toplulukta solist olarak dans etti ve o siralarda henuz bir cocuk olan gelecegin unlu Ingiliz balerini yi yetistirdi Cocukken atlattigi ve o zamanlar teshis konmamis olan cocuk felci nedeniyle bale calismalari sirasinda agrilari olsa da solo kariyerine surdurdu Koreografik Sanatlar Akademisi 1926 da kendi okulunu kurmak uzere Londra ya donen Miss de Valois Koreografik Sanatlar Akademisi ni kurdu Hedefi bir Ingiliz Bale Toplulugu kurmakti Okul toplulukta dans edecek danscilari yetistirmek ve ulusal bir tarz olusturmak icin gerekli bir adimdi Ogrencilerine profesyonel deneyim kazandirabilmek icin Londra daki Old Vic Tiyatrosu nun yoneticisi Lilian Baylis ile anlasarak burada sahnelenen opera ve Sheakespeare oyunlari icin baleler sahneledi Dort yil boyunca Old Vic icin cesitli kucuk bale koreografileri yapti Ayrica Dublin deki Abbey Tiyatrosu ve Cambridge deki Festival Tiyatrosu icin baleler sahneledi Vic Wells Bale Toplulugu 1931 de Lilian Baylis Saddler s Wells Tiyatrosu nu yeniden acinca De Valois okulunu tiyatronun icine tasidi ve 6 kadin danscidan olusan bir dans toplulugu kurdu Kendisi toplulugun basdanscisi ve koreografi idi Vic Wells Balesi ilk temsilini Old Vic Tiyatrosu nda 5 Mayis 1931 gecesi verdi De Valois sahne hayatina veda edip basbalerin olarak Alicia Markova yi atadi 1930 lar boyunca topluluk De Valois yonetiminde gelisti gecmiste Imperial Russian Ballet sayesinde un kazanan klasik bale repertuvarini sahneleyen ilk Bati Avrupa bale topluluklarindan birisi oldu Job Eyup Balesi Ingiliz Balesi ni desteklemek uzere faaliyet gosteren Camargo Dernegi 1931 de bir bale siparisi verdi Koreografisini Ninette Valois nin yaptigi Job Eyub adli tek perdelik bale tamami Ingilizlerden olusan bir ekibin yarattigi ilk bale eseridir Librettosunu Geoffrey Keynes in yazdigi balenin koreografisi Ninette Valois muzigi Raulph Vaughan Williams dekoru Gwendolen Raverat a aittir Ilhamini William Blake in Eyup un Kitabi gravurlerinden alir Bale Vic Wells Toplulugu tarafindan ilk defa 5 Temmuz 1931 de Londra da Camargo Dernegi uyeleri icin 22 Eylul 1931de ise Old Vic Tiyatrosu nda halka acik sahnelendi ve buyuk basari kazandi Ulusal koreografiler Ulusal bir bale repertuvari olusturmak isteyen De Valois 1935 te toplulugunun bas koreografi olarak Frederick Ashton ile anlasti kendisi de koreografi yapmayi surdurdu William Hogarth in oymabaski dizisinden esinlendigi The Rake s Progress 1935 besteci Arthur Bliss in senaryosu uzerine yaratilan Checkmate Satranc 1937 Thomas Rowlandson in ayni adli bir karikaturunu model aldigi The Prospect Before Us 1940 bu donemde ortaya cikti Sanatci koreografik malzemelerini Ingiliz geleneginden alarak ozgun bir ulusal bale yaratti Baleleri erkek danscilar icin onemli roller iceriyor onlara sanatlarini gosterebilmek icin olanak veriyordu Evliligi Sanatci 1935 te doktor Arthur Connell ile evlendi Evlilikleri 1986 da doctor Connell in olumune kadar surdu Ciftin hic cocugu olmadi Kraliyet Balesi II Dunya Savasi sirasinda De Valois Saddler s Wells Balesi adini alan topluluguyla Ingiltere turnesine cikarak ulusal capta un kazandi ve baleyi populer bir sanat haline getirdi Saddler s Wells Balesi 1946 da Kraliyet Operasi icinde yerlesik bir bale toplulugu haline geldi Topluluk 1956 da Kraliyet Balesi adini almis ve De Valois Invitation to the Ballet Baleye Davet 1937 ve Come Dance With Me Gel Dans Edelim 1957 adli kitaplarinda toplulugun kurulusuyla Kraliyet Balesi adini almasi arasinda gecenleri anlatmistir Dame payesi 1 Ocak 1947 de Britanya Imparatorlugu Komutan Nisani Commander CBE ile onurlandirildi 1951 de Buyuk Sovalye Nisani Dame Grand Cross GBE ile tekrar onurlandirilmis ve Dame unvanini elde etmistir Birmingham Kraliyet Balesi De Valois Saddler Wells Balesi nin Kraliyet Operasi icine yerlesmesinden sonra 1947 de Saddler s Wells Tiyatrosu nda ikinci bir topluluk daha kurdu Cesitli defalar isim degistiren bu topluluk su anda Birmingham Kraliyet Balesi adini tasir ve Ingiltere nin uc buyuk bale toplulugundan birisidir Turk Balesi nin kurulusu 1947 de Turkiye den aldigi davet uzerine bu genc devletin ilk resmi bale okulunu Istanbul da Yesilkoy deki Pansiyonlu Ilkokulu nda kurdu 1947 48 1948 49 1949 50 3 yil sonra 1950 yilinda 1 Ekimde Ankara ya tasinan okul Ankara Devlet Konservatuvari na bagli bir bolum olmustur Turkiye de Madam olarak taninan De Valois uzun yillar boyunca Turk balesinden ilgisini eksik etmedi Beatrice Appleyard Fenmen Molly Lake Travis Kemp Joy Newton Audrey Knight Lorna Mossfort Brenda Averty Irina Hudova Ailne Philips Dudley Tomlinson Richard Glasstone Alfred Rodrigues ve diger bircok asistan egitmen koreograf ve hocalari Ankara ya gondererek Turk danscilarin iyi bir egitim gormesini sagladi Onlara Kraliyet Balesi nde staj calisma ve burs olanaklari yaratti Ankara Devlet Balesi nde Hovardanin Sonu Satranc gibi baleleri sahneledi Bir Turk koyunun yasantisini canlandiran Cesmebasi balesini Turk folklorundan yararlanarak bizzat kendisi yaratti Ilk Turk balesi olan Cesmebasi nin muzigini Ferit Tuzun besteledi Eser ilk defa 1965 te sahnelendi Madam ayrica 1965 te Bulgaristan a Turk balesinin ilk dis turnesini yaptirdi Turk balesine katkilari 1967 de devrin Cumhurbaskani tarafindan sunulan Tesekkur Plaketi 1972 de Kultur Bakanligi tarafindan verilen Devlet Kultur Nisani ile odullendirilmistir Ayrica 1986 da Istanbul Universitesi Devlet Konservatuvari da Madam a Fahri Profesorluk Berati vermis Ocak 1998 de Turk balesinin 50 nci ve Madam in da 100 yasi nedeniyle kendisine adina Turkiye Cumhuriyeti Liyakat Nisani takdim edilmistir Emekliligi Dame de Ninette Valois 1963 te Kraliyet Balesi bas yonetmenliginden emekliye ayrildi O yil Kraliyet Dans Akademisi nin onursal uyesi ilan edildi Bu unvan ile 1973 e kadar Kraliyet Balesi ne katkida bulunmaya devam etti Omrunun geri kalan yillarinda siirle ugrasti 8 Mart 2001 de 103 yasinda hayatini kaybetti EserleriJob Eyup 1931 Bar aux Folies Bergere 1934 The Rake s Progress 1935 As You Like It 1936 Checkmate 1937 Every Goose Can The Gods Go A Begging Barabau The Prospect Before Us 1940 Keloglan 1950 Cesmebasi 1965 Sinfonietta 1966 Dis baglantilar1973 yilinda BBC Turkce de yayinlanan roportaj 20 Nisan 2013 tarihinde Archive is sitesinde arsivlendi BBC Turkce Dame Ninette de Valois 200111 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde Kaynakca a b Ninette de Valois The Economist 15 Mart 2001 28 Mayis 2013 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 27 Mart 2013 a b Declancashin com sitesi Erisim tarihi 27 03 2013 olu kirik baglanti a b c d Ninette de Valois Bequest and Papers Royal Opera House Collections Online Sitesi Erisim tarihi 28 03 2013 3 Haziran 2012 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 28 Mart 2013 a b 5 Mart 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 28 Mart 2013