Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Nosiseptörler (lat. nocere „zarar vermek“), vücut dokusunda tehdîd eden ya da olmuş olan bir yaralanmaya tepki gösteren bir reseptördür. Eğer beyin bu tehdidi yeterli bulursa gerekli vücut bölgesine dikkati çekmek için ağrı hissi uyandırır. Bu sayede tehditten kaçınılabilir, bu işleme denir.
Yerleşim
Memelilerde bu reseptör acıyı hissedebilen her bölgede bulunur. Dış nosiseptörler deri dokusunda, korneada ve mukozada bulunurken, iç nosiseptörler eklemler, kaslar, mesane, iç organlar ve sindirim sistemi gibi çeşitli organlarda ve sistemlerde bulunur.
Gelişim
Nosiseptörler nöral krest kök hücrelerinden gelişirler. Nöral krest omurgalıların büyük bir bölümünün erken gelişiminden sorumludur. Bilhassa çevresel sinir sistemi gelişiminden sorumludur. Nöral krest kök hücreleri nöral tüpten, nöral tüp kapandığında ayrılır ve nosiseptörler nöral krest dokusunun dorsal bölgesinden gelişirler. Geç nörojenez sırasında oluşurlar. Bu bölgeden daha önce oluşmuş reseptörler, proprioseptör veya düşük-eşikli mekanoreseptörler gibi ağrı-algılamayan reseptörler haline gelebilir. Nöral krestten gelişen tüm nöronlar ki bunlara embriyonik nosiseptörler de dahil, için reseptör görevi gören TrkA'yı kodlar.
Tipleri ve fonksiyonları
Olgun nosiseptörün periferal terminali, uyaranı algıladığı ve onu elektrik enerjisine dönüştürdüğü kısmıdır. Bu elektrik enerjisi eşik değerini karşılarsa, bir aksiyon potansiyeli oluşur ve merkezi sinir sistemine ileti ulaşmış olur. Bu, ağrının bilinçli olarak fark edilmesini sağlayan bir dizi olayı gerçekleştirir. Nosiseptörlerin duyusal özgüllü, gelen uyarının belirli bir özelliğine karşı yüksek eşik değeri belirlenerek oluşturulur. Nosiseptörler yalnızca kimyasal, termal veya mekanik etkiler tarafından gerekli eşiğe ulaştığında aksiyon potansiyeli oluşturabilir/ateşlenebilir.
Nosiseptörler iki farklı akson tipinden birine sahiptir. İlki Grup A Sinir Lifine sahip aksondur. Bunlar miyelinlidir ve aksiyon potansiyelini 20 metre/saniye ile merkezi sinir sistemine taşımaya yeteneklidir. Diğeri ise daha yavaş iletiye izin veren C Sinir Liflerine sahip aksondur. Bunlar yalnızca 2 metre/saniye ile çalışırlar. Yavaşlığın sebebi özellikle miyelinsiz bir akson olması ve hafif olmasıdır. Sonuçta ağrı iki aşamada gelir. Birincisi A sinir lifine sahip aksonlarla iletilir ve keskin bir acı hissi verirken, C sinir lifi ile iletilen daha az yoğun ve daha uzun bir ağrı hissi verir.
Termal
Termal nociceptörler, zararlı derecelerde sıcakta ve soğukta aktifleşirler. Termal uyarıcıya karşı, spesifik sinir ucu sonlanmasının nasıl cevap vereceğinden sorumlu özel nosiseptör dönüştürücüler bulunmuştur. İlk keşfedilen 'in eşik değeri sıcaklık 43 °C'ye geldiğinde sağlanır. Soğuk uyaranlara ise kanalları duyarlıdırlar. Soğuk uyaranlar devam ederken genellikle dokunsal duyarlılık ve motor fonksiyonları yetisi normale göre azalır.
Akson çapına ve kendine özgü tepkisine göre nosiseptörler üç gruba ayrılırlar:
- A-mekano nosiseptörler şiddetli, bilhassa sivri uyarımlara tepki gösterir
- A-polimodal nosiseptörler buna ek olarak ısıya kimyâsal uyarımlara da tepkirler
- C-polimodal nosiseptörler her üç uyarıma tepkirler.
Bunların ilk ikisi ilikli aksonlardan oluşurken sonuncusu iliksiz liflerden oluşan gruplar şeklindedir.
Ayrıca bakınız
 | Fizyoloji ile ilgili bu madde seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Nosiseptorler lat nocere zarar vermek vucut dokusunda tehdid eden ya da olmus olan bir yaralanmaya tepki gosteren bir reseptordur Eger beyin bu tehdidi yeterli bulursa gerekli vucut bolgesine dikkati cekmek icin agri hissi uyandirir Bu sayede tehditten kacinilabilir bu isleme denir YerlesimMemelilerde bu reseptor aciyi hissedebilen her bolgede bulunur Dis nosiseptorler deri dokusunda korneada ve mukozada bulunurken ic nosiseptorler eklemler kaslar mesane ic organlar ve sindirim sistemi gibi cesitli organlarda ve sistemlerde bulunur GelisimNosiseptorler noral krest kok hucrelerinden gelisirler Noral krest omurgalilarin buyuk bir bolumunun erken gelisiminden sorumludur Bilhassa cevresel sinir sistemi gelisiminden sorumludur Noral krest kok hucreleri noral tupten noral tup kapandiginda ayrilir ve nosiseptorler noral krest dokusunun dorsal bolgesinden gelisirler Gec norojenez sirasinda olusurlar Bu bolgeden daha once olusmus reseptorler proprioseptor veya dusuk esikli mekanoreseptorler gibi agri algilamayan reseptorler haline gelebilir Noral krestten gelisen tum noronlar ki bunlara embriyonik nosiseptorler de dahil icin reseptor gorevi goren TrkA yi kodlar Tipleri ve fonksiyonlariOlgun nosiseptorun periferal terminali uyarani algiladigi ve onu elektrik enerjisine donusturdugu kismidir Bu elektrik enerjisi esik degerini karsilarsa bir aksiyon potansiyeli olusur ve merkezi sinir sistemine ileti ulasmis olur Bu agrinin bilincli olarak fark edilmesini saglayan bir dizi olayi gerceklestirir Nosiseptorlerin duyusal ozgullu gelen uyarinin belirli bir ozelligine karsi yuksek esik degeri belirlenerek olusturulur Nosiseptorler yalnizca kimyasal termal veya mekanik etkiler tarafindan gerekli esige ulastiginda aksiyon potansiyeli olusturabilir ateslenebilir Nosiseptorler iki farkli akson tipinden birine sahiptir Ilki Grup A Sinir Lifine sahip aksondur Bunlar miyelinlidir ve aksiyon potansiyelini 20 metre saniye ile merkezi sinir sistemine tasimaya yeteneklidir Digeri ise daha yavas iletiye izin veren C Sinir Liflerine sahip aksondur Bunlar yalnizca 2 metre saniye ile calisirlar Yavasligin sebebi ozellikle miyelinsiz bir akson olmasi ve hafif olmasidir Sonucta agri iki asamada gelir Birincisi A sinir lifine sahip aksonlarla iletilir ve keskin bir aci hissi verirken C sinir lifi ile iletilen daha az yogun ve daha uzun bir agri hissi verir Termal Termal nociceptorler zararli derecelerde sicakta ve sogukta aktiflesirler Termal uyariciya karsi spesifik sinir ucu sonlanmasinin nasil cevap vereceginden sorumlu ozel nosiseptor donusturuculer bulunmustur Ilk kesfedilen in esik degeri sicaklik 43 C ye geldiginde saglanir Soguk uyaranlara ise kanallari duyarlidirlar Soguk uyaranlar devam ederken genellikle dokunsal duyarlilik ve motor fonksiyonlari yetisi normale gore azalir Akson capina ve kendine ozgu tepkisine gore nosiseptorler uc gruba ayrilirlar A mekano nosiseptorler siddetli bilhassa sivri uyarimlara tepki gosterir A polimodal nosiseptorler buna ek olarak isiya kimyasal uyarimlara da tepkirler C polimodal nosiseptorler her uc uyarima tepkirler Bunlarin ilk ikisi ilikli aksonlardan olusurken sonuncusu iliksiz liflerden olusan gruplar seklindedir Ayrica bakinizFizyoloji ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir Madde icerigini genisleterek Vikipedi ye katki saglayabilirsiniz