Nyquist filtresi televizyon yayıncılığında, alıcılarda kullanılan bir elektronik filtre türüdür. Filtre adını İsveçli mühendis Harry Nyquist'ten (1889-1976) almıştır
Radyo frekans bandı
Televizyon yayıncılığında video bilgisi taşıyıcı sinyali genlik modülasyonu tekniği ile modüle eder. Klasik genlik modülasyonunda taşıyıcı sinyal frekansının iki tarafında simetrik birer bilgi bandı oluşur. Türkiye'de kullanılan CCIR B Sisteminde video bant genişliği 5 MHz. dir. Bu durumda radyo frekans bandı taşıyıcının iki tarafında beşerden toplam 10 MHz. lik bir banttır. Her televizyon kanalının (ses hariç) en az on MHz. bant genişliğine sahip olması gerekir. Ancak televizyon yayıncılığına ayrılmış olan frekans bölgesi sınırlıdır. Mesela VHF-3 bölgesi 174-230 MHz. arasında, UHF-4 ve UHF-5 bölgeleri ise 470-853 MHz. arasındadır. Yer vericileri vasıtasıyla yayın yapan bütün yayıncıların bu bandı birbirlerine zarar vermeden paylaşmaları gerekir. 10 MHz.lik radyo frekans bantları ile yayın yayın yapıldığı takdirde VHF-3 e 5 kanal, UHF e ise 38 kanal sığdırılabilir. Yayıncı ve verici istasyon sayısının sürekli olarak artması sebebiyle kullanılabilecek kanal sayısının da artırılmasını sağlayacak olanaklar araştırılmıştır.
Artık yan bant
Taşıyıcı sinyal frekansının iki tarafında oluşan bilgi bantları simetriktir. (Radyo frekans spektrumundaki bu bantlara yan bant denilir.) Yani bu iki bilgi bandında aynı bilgi bulunmaktadır. Kanal genişliğini daraltmak için akla gelebilecek en basit çözüm batların birinin filtre vasıtasıyla bastırılması ve kanal genişliğinin yarıya düşürülmesidir. Ancak bu teknik olarak mümkün değildir. Çünkü taşyıcıyı olduğu gibi geçirip buna komşu bandı olan olduğu gibi bastıracak bir filtre yapılamaz. Ayrıca sert karakteristikli filtreler grup gecikme bozukluğu denen ve görüntüyü bozan bir soruna da yol açar. Bu sebeple vericilerde Artık Yan Bant filtresi adını alan daha yumuşak karakteristikli filtreler kullanılır. Buna göre yan bantlardan biri olduğu gibi geçer. Ayrıca taşıyıcı frekans ve diğer bandın bir bölümü de bastırılmadan geçer. Yan bandın daha öte bölümü ise yumuşak bir karakteristik ile bastırılır. Genlik modülasyonun bu türüne bazen "Artık Yan Bant Modülasyonu" denilir.
Alıcılarda karakteristik düzeltme
Artık yan bant fitresinin kullanılmasının sağladığı avantaj açıktır. Ne var ki yan bantlardan birinin kısmen süzülmesi alıcıda sorunlara yol açar. Demodülasyon sırasında 0-0.75 MHz arasındaki bölge ile 1.25-5.75 MHz arasındaki bölge farklı güçlerde demodüle edilir. Özetle görüntü sinyalinin yüksek frekanslı bileşenleri (ayrıntılı görüntü) alçak frekanslı bileşenlere göre daha düşük genlikli olur. Bu da renklerin soluk olması, ayrıca renksiz sahnelerde de çok ayrıntılı görüntülerin az ayrıntılı görüntülerden daha silik olması sonucunu doğurur. Bu istenmeyen durum alıcılarda Nyquist eğimli ara frekans filtrelerinde çözülür. Bu filtreler ara frekans taşıyıcısını (B/G sisteminde 38.9 MHz.) 3 dB bastırır. Buna karşılık 1.25 MHz.-5.75 MHz. arasına denk gelen bölgede bastırma yoktur. Bu ters yönlü bastırma sayesinde demodülasyon sonrasında orijinal frekans karakteristiği elde edilir.
Kaynakça
- ^ Gordon J.King: Beginner's Guide to Colour Television, Newnes technical Books,Butterworth & Co. London, 1973 sf.99
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Nyquist filtresi televizyon yayinciliginda alicilarda kullanilan bir elektronik filtre turudur Filtre adini Isvecli muhendis Harry Nyquist ten 1889 1976 almistirRadyo frekans bandiTelevizyon yayinciliginda video bilgisi tasiyici sinyali genlik modulasyonu teknigi ile module eder Klasik genlik modulasyonunda tasiyici sinyal frekansinin iki tarafinda simetrik birer bilgi bandi olusur Turkiye de kullanilan CCIR B Sisteminde video bant genisligi 5 MHz dir Bu durumda radyo frekans bandi tasiyicinin iki tarafinda beserden toplam 10 MHz lik bir banttir Her televizyon kanalinin ses haric en az on MHz bant genisligine sahip olmasi gerekir Ancak televizyon yayinciligina ayrilmis olan frekans bolgesi sinirlidir Mesela VHF 3 bolgesi 174 230 MHz arasinda UHF 4 ve UHF 5 bolgeleri ise 470 853 MHz arasindadir Yer vericileri vasitasiyla yayin yapan butun yayincilarin bu bandi birbirlerine zarar vermeden paylasmalari gerekir 10 MHz lik radyo frekans bantlari ile yayin yayin yapildigi takdirde VHF 3 e 5 kanal UHF e ise 38 kanal sigdirilabilir Yayinci ve verici istasyon sayisinin surekli olarak artmasi sebebiyle kullanilabilecek kanal sayisinin da artirilmasini saglayacak olanaklar arastirilmistir Artik yan bantB G sisteminde artik yan bant kullanimi sonrasinda RF bandi Tasiyici sinyal frekansinin iki tarafinda olusan bilgi bantlari simetriktir Radyo frekans spektrumundaki bu bantlara yan bant denilir Yani bu iki bilgi bandinda ayni bilgi bulunmaktadir Kanal genisligini daraltmak icin akla gelebilecek en basit cozum batlarin birinin filtre vasitasiyla bastirilmasi ve kanal genisliginin yariya dusurulmesidir Ancak bu teknik olarak mumkun degildir Cunku tasyiciyi oldugu gibi gecirip buna komsu bandi olan oldugu gibi bastiracak bir filtre yapilamaz Ayrica sert karakteristikli filtreler grup gecikme bozuklugu denen ve goruntuyu bozan bir soruna da yol acar Bu sebeple vericilerde Artik Yan Bant filtresi adini alan daha yumusak karakteristikli filtreler kullanilir Buna gore yan bantlardan biri oldugu gibi gecer Ayrica tasiyici frekans ve diger bandin bir bolumu de bastirilmadan gecer Yan bandin daha ote bolumu ise yumusak bir karakteristik ile bastirilir Genlik modulasyonun bu turune bazen Artik Yan Bant Modulasyonu denilir Alicilarda karakteristik duzeltmeArtik yan bant fitresinin kullanilmasinin sagladigi avantaj aciktir Ne var ki yan bantlardan birinin kismen suzulmesi alicida sorunlara yol acar Demodulasyon sirasinda 0 0 75 MHz arasindaki bolge ile 1 25 5 75 MHz arasindaki bolge farkli guclerde demodule edilir Ozetle goruntu sinyalinin yuksek frekansli bilesenleri ayrintili goruntu alcak frekansli bilesenlere gore daha dusuk genlikli olur Bu da renklerin soluk olmasi ayrica renksiz sahnelerde de cok ayrintili goruntulerin az ayrintili goruntulerden daha silik olmasi sonucunu dogurur Bu istenmeyen durum alicilarda Nyquist egimli ara frekans filtrelerinde cozulur Bu filtreler ara frekans tasiyicisini B G sisteminde 38 9 MHz 3 dB bastirir Buna karsilik 1 25 MHz 5 75 MHz arasina denk gelen bolgede bastirma yoktur Bu ters yonlu bastirma sayesinde demodulasyon sonrasinda orijinal frekans karakteristigi elde edilir Kaynakca Gordon J King Beginner s Guide to Colour Television Newnes technical Books Butterworth amp Co London 1973 sf 99