Çince adÇince十三行Sözlük anlamı13 Ticaret Evi
Transkripsiyon | |
---|---|
Pinyin | Shísān Háng |
Shŕsān Háng | |
Sahp-sāam Hóng | |
Jyutping | Sap⁶-Saam¹ Hong² |
Kanton Fabrikaları olarak da bilinen On Üç Fabrika, 1684'ten 1856'ya kadar Çing Hanedanı'ndaki güneybatı Guangzhou'nun (Kanton) Liwan Bölgesi'nde günümüz Xiguan'ı civarında İnci Nehri kıyısındaki bir mahalleydi. Bu depolar ve mağazalar, 1757'den 1842'ye kadar Batı'nın Çin ile yaptığı ticaretin çoğunun başlıca ve tek yasal yeriydi. Fabrikalar, 1822'de kazara, 1841'de I. Afyon Savaşı sırasında ve 1856'da II. Afyon Savaşı'nın başlangıcında yangınla yok oldular. Antlaşma limanları'nın açılması ve 1842 İngiliz-Çin Nanking Antlaşması hükümleri uyarınca Kanton Sisteminin sona ermesinden sonra fabrikaların önemi azaldı.
İkinci Afyon Savaşı'ndan sonra, fabrikalar Guangzhou'nun eski surlarla çevrili şehrinin güneyindeki eski yerlerinde yeniden inşa edilmedi, bunun yerine önce İnci Nehri'nin karşısındaki Henan Adası'na ve ardından Guangzhou'nun batı banliyölerinin güneyindeki Shamian Adası'na taşındı. Eski yerleri artık Guangzhou Kültür Parkı 'nın bir parçasıdır.
Terminoloji
![image](https://www.wikipedia.tr-tr.nina.az/image/aHR0cHM6Ly93d3cud2lraXBlZGlhLnRyLXRyLm5pbmEuYXovaW1hZ2UvYUhSMGNITTZMeTkxY0d4dllXUXVkMmxyYVcxbFpHbGhMbTl5Wnk5M2FXdHBjR1ZrYVdFdlkyOXRiVzl1Y3k5MGFIVnRZaTg0THpneUwwTmhiblJ2Ymw5bVlXTjBiM0o1WDNOcGRHVXVhbkJuTHpJeU1IQjRMVU5oYm5SdmJsOW1ZV04wYjNKNVgzTnBkR1V1YW5Cbi5qcGc=.jpg)
![image](https://www.wikipedia.tr-tr.nina.az/image/aHR0cHM6Ly93d3cud2lraXBlZGlhLnRyLXRyLm5pbmEuYXovaW1hZ2UvYUhSMGNITTZMeTkxY0d4dllXUXVkMmxyYVcxbFpHbGhMbTl5Wnk5M2FXdHBjR1ZrYVdFdlkyOXRiVzl1Y3k5MGFIVnRZaTgzTHpjd0wxWnBaWGRmYjJaZlEyRnVkRzl1WDJaaFkzUnZjbWxsYzE4eUxtcHdaeTh5TWpCd2VDMVdhV1YzWDI5bVgwTmhiblJ2Ymw5bVlXTjBiM0pwWlhOZk1pNXFjR2M9LmpwZw==.jpg)
![image](https://www.wikipedia.tr-tr.nina.az/image/aHR0cHM6Ly93d3cud2lraXBlZGlhLnRyLXRyLm5pbmEuYXovaW1hZ2UvYUhSMGNITTZMeTkxY0d4dllXUXVkMmxyYVcxbFpHbGhMbTl5Wnk5M2FXdHBjR1ZrYVdFdlkyOXRiVzl1Y3k5MGFIVnRZaTlsTDJWbEwwTmhiblJ2Ymw5R2FYSmxYMjltWHpFNE1qSXVhbkJuTHpJeU1IQjRMVU5oYm5SdmJsOUdhWEpsWDI5bVh6RTRNakl1YW5Cbi5qcGc=.jpg)
![image](https://www.wikipedia.tr-tr.nina.az/image/aHR0cHM6Ly93d3cud2lraXBlZGlhLnRyLXRyLm5pbmEuYXovaW1hZ2UvYUhSMGNITTZMeTkxY0d4dllXUXVkMmxyYVcxbFpHbGhMbTl5Wnk5M2FXdHBjR1ZrYVdFdlkyOXRiVzl1Y3k5MGFIVnRZaTltTDJaa0wwTmhiblJ2Ymw5aFpuUmxjbDltYVhKbExtcHdaeTh5TWpCd2VDMURZVzUwYjI1ZllXWjBaWEpmWm1seVpTNXFjR2M9LmpwZw==.jpg)
![image](https://www.wikipedia.tr-tr.nina.az/image/aHR0cHM6Ly93d3cud2lraXBlZGlhLnRyLXRyLm5pbmEuYXovaW1hZ2UvYUhSMGNITTZMeTkxY0d4dllXUXVkMmxyYVcxbFpHbGhMbTl5Wnk5M2FXdHBjR1ZrYVdFdlkyOXRiVzl1Y3k5MGFIVnRZaTh6THpNeUwwVjFjbTl3WldGdVgwWmhZM1J2Y21sbGMxOWhkRjlEWVc1MGIyNHVhbkJuTHpJeU1IQjRMVVYxY205d1pXRnVYMFpoWTNSdmNtbGxjMTloZEY5RFlXNTBiMjR1YW5Cbi5qcGc=.jpg)
![image](https://www.wikipedia.tr-tr.nina.az/image/aHR0cHM6Ly93d3cud2lraXBlZGlhLnRyLXRyLm5pbmEuYXovaW1hZ2UvYUhSMGNITTZMeTkxY0d4dllXUXVkMmxyYVcxbFpHbGhMbTl5Wnk5M2FXdHBjR1ZrYVdFdlkyOXRiVzl1Y3k5MGFIVnRZaTg0THpnNEwwWnZjbVZwWjI1ZlptRmpkRzl5YVdWekpUSkRYekU0TkRBdWFuQm5Mekl5TUhCNExVWnZjbVZwWjI1ZlptRmpkRzl5YVdWekpUSkRYekU0TkRBdWFuQm4uanBn.jpg)
![image](https://www.wikipedia.tr-tr.nina.az/image/aHR0cHM6Ly93d3cud2lraXBlZGlhLnRyLXRyLm5pbmEuYXovaW1hZ2UvYUhSMGNITTZMeTkxY0d4dllXUXVkMmxyYVcxbFpHbGhMbTl5Wnk5M2FXdHBjR1ZrYVdFdlkyOXRiVzl1Y3k5MGFIVnRZaTgwTHpSakwwSnlhWFJwYzJoZlJtRmpkRzl5ZVY5cGJsOURZVzUwYjI0dWFuQm5Mekl5TUhCNExVSnlhWFJwYzJoZlJtRmpkRzl5ZVY5cGJsOURZVzUwYjI0dWFuQm4uanBn.jpg)
"Fabrikalar" atölyeler veya üretim merkezleri değil, müdürleri için konsinye mal alıp satan ticari mütevellilerin, yabancı faktörlerin ofisleri, ticaret karakolları ve antrepolarıydı. Mütevelli anlamına gelen "fiduciary" sözcüğü, Portekizcede (Çin ile ticaret yapan ilk batılılar) ticaret merkezi anlamına gelen “feitoria” kelimesinden türemiştir.
Yabancı ajanlara o zamanlar İngilizcede "süper kargo" ve Çincede daban (Çince: 大班) denirdi. Bu terimin Kantonca telaffuzu olan tai-pan, yalnızca 1834'ten itibaren özel ticaretin yükselişinden sonra yaygın olarak İngilizce kullanıma girdi.
Özel bir kaptanın kendi süper kargosu olabilir. Büyük bir Doğu Hintli, "baş süper kargo", "2. süper kargo" vb. olarak derecelendirilen beş veya daha fazlasına sahip olabilir. Süper kargolardan oluşan bir ekip, işlerini, bazıları nezaret satışları, diğerleri çay alımları, ipek alımları vb. yapardı. Kalıcı süper kargolar, işlerini gemilerin geliş sırasına göre bölebilir. Onlara bakan muhasebecilere "yazar" deniyordu; bu hesapları da kontrol eden gemide görev yapanlar ise "takipçi"lerdir.
"Hong", uygun şekilde lisanslanmış bir işletme için Çince terim olan Çince: 行'nin Kantonca telaffuzudur. Kıyas yoluyla, şefi Hong tüccarına ve mülkiyeti, fabrikaların kendilerine uygulandı. Aynı Çince karakterin alternatif bir anlamı olan "sıra" veya "dizi"' nin, nehir kıyısında sıralanmış fabrikalar için bu terimin ilk olarak söylendiği öne sürülmüştür.
Hoppo veya tam olarak "Kanton Deniz Gümrük Bakanı", imparatorluk gümrüklerinden sorumlu imparatorluk yetkilisiydi ve diğer yetkilileri denetliyordu. Sözcük Çince Pidgin İngilizcesidir ve bazıları bunun "Hu Bu"dan (Gelir Kurulu) türediği yönünde spekülasyon yapmıştır, ancak yetkilinin Kurul ile hiçbir bağlantısı yoktur. Hoppo, bir gemi limana girdiğinde alınan ücretleri sabitlemekten sorumluydu, bu onun oldukça zengin olmasını sağlayan bir sorumluluktu.
Tarihçe
Ming Hanedanı'ndan (1368'de kuruldu) beri, birçok bir dizi deniz yasağı (haijin), Çin'in dış ticaretini kısıtladı ve bazen de tamamen yasaklamaya çalıştı. 1684 yılında, Çing Hanedanlığı imparatoru Kangxi, yabancıların Çin ile Guangzhou, Xiamen, Songjiang ve olmak üzere dört şehirde ticaret yapmasına izin verdi.
Guangzhou örneğinde, ilk tüccarlar muson rüzgarlarını takip etmek zorunda kaldılar. Haziran ve Eylül ayları arasında geldiler, işlerini yürüttüler ve ardından Kasım ve Şubat ayları arasında ayrıldılar. Yabancı gemiler Pazhou'da (o zamanlar "Whampoa" denirdi), şehrin batı banliyölerinde yürütülen işlerle nehrin aşağısına demirledi. Batılı tüccarların ayrıca, iyi hallerini ve vergi yükümlülüklerini garanti edecek Çinli tüccarlar aracılığıyla çalışmaları gerekiyordu. Aynı zamanda tüccarların kullanmak zorunda oldukları depo ve apartmanların da sahibi ve ev sahibiydiler. Uygulamada, özel tüccarlar genellikle bu kısıtlamalardan kaçınabilirdi, ancak gümrük müfettişi "hoppo" East India Company gibi büyük hacimli alıcılara bunları uygularken her zaman dikkatliydi. Tipik olarak kargo, gemilerden kendi mürettebatı tarafından ve masrafları Çinli tüccarların ("ingilizce: chop boats") mavnaları ile karşılanmak üzere gemilere taşınıyordu. Hırsızlığı veya korsanlığı önlemek için, yabancı tüccarlar kendi denizcilerinden birkaçını bu gemilere muhafız olarak atamaya başladılar. 1686'da, Batılıların her gece Pazhou'ya geri dönme zorunluluğundan kaçınmak için fabrika mahallesinde kalacak yer kiralamalarına izin verildi. Çoğunlukla, süper kargolar, yardımcıları ve muhasebeciler fabrikalarda kaldılar, mürettebat -birkaç muhafız veya kıyı iznindekiler hariç- gemilerde kaldı ve kaptanlar ikisi arasında feribotla seyahat etmeye devam etti. Çinli bir komprador, her fabrikanın Çinli hizmetkarlardan oluşan personelini işe aldı ve erzaklarını yerel satıcılardan satın aldı; Kıdemli süper kargolar bazen kendi personelini veya kölelerini de getirirdi. Başka bir komprador, denizciler için çamaşır yıkamak ve ufak tefek işler yapmak üzere gemilerin etrafında toplanan sampan hanımlarının bulunduğu Pazhou'da geminin erzakları ile ilgilendi. Ayrılmadan birkaç hafta önce, mürettebat, geminin bazı subaylarının refakatinde, her biri birkaç günlük vardiyalar halinde kıyı izni için fabrikalara geldi. Hog Lane, önü açık stantlar ve onlara yiyecek, içecek, giysi ve "chowchows" (yenilikler) satan dükkanlarla sıralanmıştı ve sokağın her iki ucunda konuşlanmış Çinli muhafızlar tarafından denetleniyordu. İlk başta süper kargolar gemilerle gelip gitti, ancak 18. yüzyıl boyunca şirketler dönüşlerinde yerlerinden edilmemek için fabrika alanlarını yıl boyunca kiralamaya başladılar. Daha sonra süper kargoların, gelecek sezon işlerini yürütmek için şirketlerinin gemilerini birkaç hafta geride bırakmalarına izin verildi; bundan sonra, bir sonraki gemi ortaya çıkana kadar ilkbahar ve yaz boyunca kendilerini Makao'ya götürmek zorunda kaldılar. 1760'lara gelindiğinde, her Doğu Hindistan şirketinin kalıcı süper kargoları vardı ve Macao'da da odalar yıl boyunca kiralanıyordu.
1750'lerin ortalarında Doğu Hindistan Şirketi, Ningbo'da hem ücretlerin hem de fiyatların daha iyi olduğunu fark etti; aynı zamanda Çin çay üretimi ve ipek üretiminin ana merkezlerine daha yakındı. Vardiyalarının Guangzhou'nun vergi gelirleri üzerindeki etkisi ve ikinci bir Makao'nun yaratılacağı korkusu, Ningbo'yu kendisini daha az çekici hale getirmeye zorlama girişimlerine yol açtı. Bu başarısız olunca, Qianlong İmparatoru, çoğu Batılı için Guangzhou dışındaki tüm limanları kapatan bir 1757 fermanı yayınladı.
Tüccarları fabrika alanında ve batı banliyölerinin geri kalanından uzak tutmak için, limanın 17 Çinli tüccar, her biri yaklaşık 10.000 İspanyol Doları (74,000 [tael) tutarında giriş ücreti ve gelecekteki işleri için yaklaşık %3'lük bir vergi ödeyerek 1760 yılında yabancılar tarafından "Cohong" olarak bilinen loncayı kurmak zorunda kaldılar.
Consoo Fonu ve Salonu, yürüyüş yolları ve yabancı tüccarlara satış yapmaya devam etmek için küçük ölçekli tüccarların taşınmak zorunda kaldığı yeni bir cadde kuran harçlarla tüccarlardan on tanesi bunu yaptı. Yeni cadde özellikle porselen satıcılarıyla dolu olduğu için Porselen (Çin) Sokağı olarak anılmaya başlandı. Hong tüccarları arasında Howqua (Wu Bingjian), Puankhequa, Mowqua, Goqua, Fatqua, Kingqua, Sunshing, Mingqua, Saoqua ve Punboqua vardı. Sinofonların ve genellikle her gemiye eşlik eden dilbilimcilerin varlığına rağmen, yabancıların Çin dilini öğrenmeleri emperyal kararnameyle kavramsal olarak yasaklandı, bu amaçla resmi olarak atanmış tercümanlar vardı. Yabancı tüccarlar - çoğu hükûmet tekelleri için çalışmasına rağmen - Cohong'un fiyatlar, avanslar ve döviz kurları üzerindeki kontrolünü şiddetle protesto ettiler ve Çin ile ticaretin öleceğini tahmin ettiler. Aslında Cohong, Çin üretiminin tüccarların ihtiyaçlarını karşılamasını sağlamaya yardımcı oldu- bazı gemiler daha önce tamamen doldurulmak için bir yıl kadar beklemek zorunda kalmıştı ve 1769'da alan, aşırı derecede apartman eksikliğini gidermek için genişletiliyordu. 1748'de yalnızca sekiz fabrika vardı, ancak 1770'te on yedi fabrika vardı ve bu sayı 1822'deki büyük yangına kadar devam etti.
Gemilerin muson rüzgarlarına bağlı olmak yerine Filipinler'i dolaşarak yılın herhangi bir zamanında gelip gidebildiği keşfedildi. Bu, büyük şirket gemilerinin en az 4 ila 5 aya ihtiyaç duyduğu bir ziyareti tamamlamak için yalnızca birkaç haftaya ihtiyaç duyan daha küçük tekneler için ticareti açtı. Daha sonra, İngilizlerin ve Amerikalıların gemileri her zaman Pazhou açıklarında demirledi, bu ise onların süper kargolarını ve personelini tüm yıl boyunca Guangzhou fabrikalarında tutmalarına imkan verdi. 1780'lerde İspanyollar, daha önce kullandıkları tek gemi yerine her yıl Manila'dan birkaç gemi göndermeye başladılar; 1788'de kalıcı bir fabrika kiralamaya başladılar. (Uygulamada, kıdemli süper kargolar ne olursa olsun yaz aylarında Makao'yu tercih etme ve sezon dışı ticaretle ilgilenmeleri için kıdemsiz subaylarını gönderme eğilimindeydiler.)
1793'te III. George, George Macartney'i kuzey Çin'deki limanların ticarete açılmasını talep etmesi için gönderdi, ancak Macartney'nin genel olarak inanıldığı gibi imparator Qianlong'un huzurunda secde etmeyi reddetmesi nedeniyle değil, Qianlong İmparatoru tarafından reddedildi. Lord Amherst yönetimindeki ikinci bir elçilik, 1816-1817'de daha iyi sonuç vermedi. Avrupa (özellikle İngiliz) çay tüketimindeki artış, limanın ipek ve porselendeki ağır ticaretini destekledi. Avrupa'dan gelen mallarda dengeleyici ticaret zayıftı, bu nedenle afyon ticareti yerini alana kadar ödemelerin büyük hacimli külçelerle yapılması gerekiyordu.
1835'te tıbbi misyoner Peter Parker bölgede bir göz hastalıkları hastanesi açtı. Parker, Batı eğitimi almış Çinli bir ressam olan Lam Qua'yı büyük tümörleri veya diğer önemli şekil bozuklukları olan hastaların ameliyat öncesi portrelerini yapması için görevlendirdi.
Vali Lin Zexu'nun İngiliz afyon ticaretini şiddetle bastırması, fabrikaların yerle bir edildiği I. Afyon Savaşı'nı (1839-1842) hızlandırdı. Bu savaşı sona erdiren 1842 Nanking Antlaşması, Hong Kong Adası'nın İngilizlere bırakılmasını zorladı ve Şanghay, Ningbo ("Ningpo"), Xiamen ("Amoy") ve Fuzhou ("Fuchow") antlaşma limanları'nı açtı. Sözde duvarlarla çevrili Guangzhou şehrini yabancılara açtı, ancak daha sonra buna şehrin genel valileri tarafından birçok bahaneyle direndi. Fabrikalar eski yerlerinde yeniden inşa edildi, ancak önemi azalan II. Afyon Savaşı'nın başlangıcındaki yıkımlarından sonra üçüncü kez yeniden inşa edilmedi. Bunun yerine, yabancı tüccarlar önce İnci Nehri'nin diğer tarafındaki Henan Adası'nda faaliyet gösterdiler ve ardından savaşın sona ermesinden sonra, Guangzhou operasyonlarını şehrin batı banliyölerinin güneyindeki Shamian kumsalındaki yeni bir yerleşim bölgesinde yeniden inşa ettiler.
Kaynakça
- ^ a b c Tamura (1998).
- ^ a b c d Van_DykeMok (2015), s. xv.
- ^ Van_DykeMok (2015), s. xv–xvi.
- ^ a b c d e f Van_DykeMok (2015), s. xvi.
- ^ Couling, Samuel M A (1907). Encyclopaedia Sinica. s. 235.
- ^ Gong (2006).
- ^ a b c d e f g h i Van_DykeMok (2015), s. xvii.
- ^ a b Van_DykeMok (2015), s. 2.
- ^ a b Van_DykeMok (2015), s. xix.
- ^ Van_DykeMok (2015), ss. xvii–xviii.
- ^ a b c d Van_DykeMok (2015), s. 1.
- ^ Napier (1995), s. 58.
- ^ Van_DykeMok (2015), s. xviii.
- ^ a b c Roberts (1837).
- ^ Van_DykeMok (2015), s. xx.
- ^ Kjellberg (1975), s. 99.
- ^ "Ch'ien Lung, (Qianlong) Letter to George III". 30 Aralık 2013 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 5 Mayıs 2023.
- ^ Key & al. (1986).
- ^ Kaynak hatası: Geçersiz
<ref>
etiketi;low
isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: )
Kaynak hatası: <ref>
"n" adında grup ana etiketi bulunuyor, ancak <references group="n"/>
etiketinin karşılığı bulunamadı (Bkz: )
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Cince adCince十三行 Sozluk anlami13 Ticaret EviTranskripsiyonPinyinShisan HangShŕsan HangSahp saam HongJyutpingSap Saam Hong Kanton Fabrikalari olarak da bilinen On Uc Fabrika 1684 ten 1856 ya kadar Cing Hanedani ndaki guneybati Guangzhou nun Kanton Liwan Bolgesi nde gunumuz Xiguan i civarinda Inci Nehri kiyisindaki bir mahalleydi Bu depolar ve magazalar 1757 den 1842 ye kadar Bati nin Cin ile yaptigi ticaretin cogunun baslica ve tek yasal yeriydi Fabrikalar 1822 de kazara 1841 de I Afyon Savasi sirasinda ve 1856 da II Afyon Savasi nin baslangicinda yanginla yok oldular Antlasma limanlari nin acilmasi ve 1842 Ingiliz Cin Nanking Antlasmasi hukumleri uyarinca Kanton Sisteminin sona ermesinden sonra fabrikalarin onemi azaldi Ikinci Afyon Savasi ndan sonra fabrikalar Guangzhou nun eski surlarla cevrili sehrinin guneyindeki eski yerlerinde yeniden insa edilmedi bunun yerine once Inci Nehri nin karsisindaki Henan Adasi na ve ardindan Guangzhou nun bati banliyolerinin guneyindeki Shamian Adasi na tasindi Eski yerleri artik Guangzhou Kultur Parki nin bir parcasidir Terminolojiy 1785 William Daniell in 1806 tarihli Avrupa Fabrikalari Kanton cizimiWilliam Daniell in y 1805 Kanton Fabrikalarinin Gorunumu tablosuFabrikalar y 18071822 yangini1822 yanginindan sonra ilk fabrikalarin kalintilariKanton daki Avrupa Fabrikalari y 1840 Auguste Borget1841 yanginindan hemen onceki fabrikalarin duzeniIngiliz birlikleri 1847 deki Kanton Seferi sonrasinda Genel Vali Kieng i karsiliyor Fabrikalar atolyeler veya uretim merkezleri degil mudurleri icin konsinye mal alip satan ticari mutevellilerin yabanci faktorlerin ofisleri ticaret karakollari ve antrepolariydi Mutevelli anlamina gelen fiduciary sozcugu Portekizcede Cin ile ticaret yapan ilk batililar ticaret merkezi anlamina gelen feitoria kelimesinden turemistir Yabanci ajanlara o zamanlar Ingilizcede super kargo ve Cincede daban Cince 大班 denirdi Bu terimin Kantonca telaffuzu olan tai pan yalnizca 1834 ten itibaren ozel ticaretin yukselisinden sonra yaygin olarak Ingilizce kullanima girdi Ozel bir kaptanin kendi super kargosu olabilir Buyuk bir Dogu Hintli bas super kargo 2 super kargo vb olarak derecelendirilen bes veya daha fazlasina sahip olabilir Super kargolardan olusan bir ekip islerini bazilari nezaret satislari digerleri cay alimlari ipek alimlari vb yapardi Kalici super kargolar islerini gemilerin gelis sirasina gore bolebilir Onlara bakan muhasebecilere yazar deniyordu bu hesaplari da kontrol eden gemide gorev yapanlar ise takipci lerdir Hong uygun sekilde lisanslanmis bir isletme icin Cince terim olan Cince 行 nin Kantonca telaffuzudur Kiyas yoluyla sefi Hong tuccarina ve mulkiyeti fabrikalarin kendilerine uygulandi Ayni Cince karakterin alternatif bir anlami olan sira veya dizi nin nehir kiyisinda siralanmis fabrikalar icin bu terimin ilk olarak soylendigi one surulmustur Hoppo veya tam olarak Kanton Deniz Gumruk Bakani imparatorluk gumruklerinden sorumlu imparatorluk yetkilisiydi ve diger yetkilileri denetliyordu Sozcuk Cince Pidgin Ingilizcesidir ve bazilari bunun Hu Bu dan Gelir Kurulu turedigi yonunde spekulasyon yapmistir ancak yetkilinin Kurul ile hicbir baglantisi yoktur Hoppo bir gemi limana girdiginde alinan ucretleri sabitlemekten sorumluydu bu onun oldukca zengin olmasini saglayan bir sorumluluktu TarihceMing Hanedani ndan 1368 de kuruldu beri bircok bir dizi deniz yasagi haijin Cin in dis ticaretini kisitladi ve bazen de tamamen yasaklamaya calisti 1684 yilinda Cing Hanedanligi imparatoru Kangxi yabancilarin Cin ile Guangzhou Xiamen Songjiang ve olmak uzere dort sehirde ticaret yapmasina izin verdi Guangzhou orneginde ilk tuccarlar muson ruzgarlarini takip etmek zorunda kaldilar Haziran ve Eylul aylari arasinda geldiler islerini yuruttuler ve ardindan Kasim ve Subat aylari arasinda ayrildilar Yabanci gemiler Pazhou da o zamanlar Whampoa denirdi sehrin bati banliyolerinde yurutulen islerle nehrin asagisina demirledi Batili tuccarlarin ayrica iyi hallerini ve vergi yukumluluklerini garanti edecek Cinli tuccarlar araciligiyla calismalari gerekiyordu Ayni zamanda tuccarlarin kullanmak zorunda olduklari depo ve apartmanlarin da sahibi ve ev sahibiydiler Uygulamada ozel tuccarlar genellikle bu kisitlamalardan kacinabilirdi ancak gumruk mufettisi hoppo East India Company gibi buyuk hacimli alicilara bunlari uygularken her zaman dikkatliydi Tipik olarak kargo gemilerden kendi murettebati tarafindan ve masraflari Cinli tuccarlarin ingilizce chop boats mavnalari ile karsilanmak uzere gemilere tasiniyordu Hirsizligi veya korsanligi onlemek icin yabanci tuccarlar kendi denizcilerinden birkacini bu gemilere muhafiz olarak atamaya basladilar 1686 da Batililarin her gece Pazhou ya geri donme zorunlulugundan kacinmak icin fabrika mahallesinde kalacak yer kiralamalarina izin verildi Cogunlukla super kargolar yardimcilari ve muhasebeciler fabrikalarda kaldilar murettebat birkac muhafiz veya kiyi iznindekiler haric gemilerde kaldi ve kaptanlar ikisi arasinda feribotla seyahat etmeye devam etti Cinli bir komprador her fabrikanin Cinli hizmetkarlardan olusan personelini ise aldi ve erzaklarini yerel saticilardan satin aldi Kidemli super kargolar bazen kendi personelini veya kolelerini de getirirdi Baska bir komprador denizciler icin camasir yikamak ve ufak tefek isler yapmak uzere gemilerin etrafinda toplanan sampan hanimlarinin bulundugu Pazhou da geminin erzaklari ile ilgilendi Ayrilmadan birkac hafta once murettebat geminin bazi subaylarinin refakatinde her biri birkac gunluk vardiyalar halinde kiyi izni icin fabrikalara geldi Hog Lane onu acik stantlar ve onlara yiyecek icecek giysi ve chowchows yenilikler satan dukkanlarla siralanmisti ve sokagin her iki ucunda konuslanmis Cinli muhafizlar tarafindan denetleniyordu Ilk basta super kargolar gemilerle gelip gitti ancak 18 yuzyil boyunca sirketler donuslerinde yerlerinden edilmemek icin fabrika alanlarini yil boyunca kiralamaya basladilar Daha sonra super kargolarin gelecek sezon islerini yurutmek icin sirketlerinin gemilerini birkac hafta geride birakmalarina izin verildi bundan sonra bir sonraki gemi ortaya cikana kadar ilkbahar ve yaz boyunca kendilerini Makao ya goturmek zorunda kaldilar 1760 lara gelindiginde her Dogu Hindistan sirketinin kalici super kargolari vardi ve Macao da da odalar yil boyunca kiralaniyordu 1750 lerin ortalarinda Dogu Hindistan Sirketi Ningbo da hem ucretlerin hem de fiyatlarin daha iyi oldugunu fark etti ayni zamanda Cin cay uretimi ve ipek uretiminin ana merkezlerine daha yakindi Vardiyalarinin Guangzhou nun vergi gelirleri uzerindeki etkisi ve ikinci bir Makao nun yaratilacagi korkusu Ningbo yu kendisini daha az cekici hale getirmeye zorlama girisimlerine yol acti Bu basarisiz olunca Qianlong Imparatoru cogu Batili icin Guangzhou disindaki tum limanlari kapatan bir 1757 fermani yayinladi Tuccarlari fabrika alaninda ve bati banliyolerinin geri kalanindan uzak tutmak icin limanin 17 Cinli tuccar her biri yaklasik 10 000 Ispanyol Dolari 74 000 tael tutarinda giris ucreti ve gelecekteki isleri icin yaklasik 3 luk bir vergi odeyerek 1760 yilinda yabancilar tarafindan Cohong olarak bilinen loncayi kurmak zorunda kaldilar Consoo Fonu ve Salonu yuruyus yollari ve yabanci tuccarlara satis yapmaya devam etmek icin kucuk olcekli tuccarlarin tasinmak zorunda kaldigi yeni bir cadde kuran harclarla tuccarlardan on tanesi bunu yapti Yeni cadde ozellikle porselen saticilariyla dolu oldugu icin Porselen Cin Sokagi olarak anilmaya baslandi Hong tuccarlari arasinda Howqua Wu Bingjian Puankhequa Mowqua Goqua Fatqua Kingqua Sunshing Mingqua Saoqua ve Punboqua vardi Sinofonlarin ve genellikle her gemiye eslik eden dilbilimcilerin varligina ragmen yabancilarin Cin dilini ogrenmeleri emperyal kararnameyle kavramsal olarak yasaklandi bu amacla resmi olarak atanmis tercumanlar vardi Yabanci tuccarlar cogu hukumet tekelleri icin calismasina ragmen Cohong un fiyatlar avanslar ve doviz kurlari uzerindeki kontrolunu siddetle protesto ettiler ve Cin ile ticaretin olecegini tahmin ettiler Aslinda Cohong Cin uretiminin tuccarlarin ihtiyaclarini karsilamasini saglamaya yardimci oldu bazi gemiler daha once tamamen doldurulmak icin bir yil kadar beklemek zorunda kalmisti ve 1769 da alan asiri derecede apartman eksikligini gidermek icin genisletiliyordu 1748 de yalnizca sekiz fabrika vardi ancak 1770 te on yedi fabrika vardi ve bu sayi 1822 deki buyuk yangina kadar devam etti Gemilerin muson ruzgarlarina bagli olmak yerine Filipinler i dolasarak yilin herhangi bir zamaninda gelip gidebildigi kesfedildi Bu buyuk sirket gemilerinin en az 4 ila 5 aya ihtiyac duydugu bir ziyareti tamamlamak icin yalnizca birkac haftaya ihtiyac duyan daha kucuk tekneler icin ticareti acti Daha sonra Ingilizlerin ve Amerikalilarin gemileri her zaman Pazhou aciklarinda demirledi bu ise onlarin super kargolarini ve personelini tum yil boyunca Guangzhou fabrikalarinda tutmalarina imkan verdi 1780 lerde Ispanyollar daha once kullandiklari tek gemi yerine her yil Manila dan birkac gemi gondermeye basladilar 1788 de kalici bir fabrika kiralamaya basladilar Uygulamada kidemli super kargolar ne olursa olsun yaz aylarinda Makao yu tercih etme ve sezon disi ticaretle ilgilenmeleri icin kidemsiz subaylarini gonderme egilimindeydiler 1793 te III George George Macartney i kuzey Cin deki limanlarin ticarete acilmasini talep etmesi icin gonderdi ancak Macartney nin genel olarak inanildigi gibi imparator Qianlong un huzurunda secde etmeyi reddetmesi nedeniyle degil Qianlong Imparatoru tarafindan reddedildi Lord Amherst yonetimindeki ikinci bir elcilik 1816 1817 de daha iyi sonuc vermedi Avrupa ozellikle Ingiliz cay tuketimindeki artis limanin ipek ve porselendeki agir ticaretini destekledi Avrupa dan gelen mallarda dengeleyici ticaret zayifti bu nedenle afyon ticareti yerini alana kadar odemelerin buyuk hacimli kulcelerle yapilmasi gerekiyordu 1835 te tibbi misyoner Peter Parker bolgede bir goz hastaliklari hastanesi acti Parker Bati egitimi almis Cinli bir ressam olan Lam Qua yi buyuk tumorleri veya diger onemli sekil bozukluklari olan hastalarin ameliyat oncesi portrelerini yapmasi icin gorevlendirdi Vali Lin Zexu nun Ingiliz afyon ticaretini siddetle bastirmasi fabrikalarin yerle bir edildigi I Afyon Savasi ni 1839 1842 hizlandirdi Bu savasi sona erdiren 1842 Nanking Antlasmasi Hong Kong Adasi nin Ingilizlere birakilmasini zorladi ve Sanghay Ningbo Ningpo Xiamen Amoy ve Fuzhou Fuchow antlasma limanlari ni acti Sozde duvarlarla cevrili Guangzhou sehrini yabancilara acti ancak daha sonra buna sehrin genel valileri tarafindan bircok bahaneyle direndi Fabrikalar eski yerlerinde yeniden insa edildi ancak onemi azalan II Afyon Savasi nin baslangicindaki yikimlarindan sonra ucuncu kez yeniden insa edilmedi Bunun yerine yabanci tuccarlar once Inci Nehri nin diger tarafindaki Henan Adasi nda faaliyet gosterdiler ve ardindan savasin sona ermesinden sonra Guangzhou operasyonlarini sehrin bati banliyolerinin guneyindeki Shamian kumsalindaki yeni bir yerlesim bolgesinde yeniden insa ettiler Bu madde bir taslaktir Bu maddeyi gelistirerek veya ozellestirilmis taslak sablonlarindan birini koyarak Vikipedi ye katkida bulunabilirsiniz Kaynakca a b c Tamura 1998 a b c d Van DykeMok 2015 s xv Van DykeMok 2015 s xv xvi a b c d e f Van DykeMok 2015 s xvi Couling Samuel M A 1907 Encyclopaedia Sinica s 235 Gong 2006 a b c d e f g h i Van DykeMok 2015 s xvii a b Van DykeMok 2015 s 2 a b Van DykeMok 2015 s xix Van DykeMok 2015 ss xvii xviii a b c d Van DykeMok 2015 s 1 Napier 1995 s 58 Van DykeMok 2015 s xviii a b c Roberts 1837 Van DykeMok 2015 s xx Kjellberg 1975 s 99 Ch ien Lung Qianlong Letter to George III 30 Aralik 2013 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 5 Mayis 2023 Key amp al 1986 Kaynak hatasi Gecersiz lt ref gt etiketi low isimli refler icin metin saglanmadi Bkz Kaynak gosterme Kaynak hatasi lt ref gt n adinda grup ana etiketi bulunuyor ancak lt references group n gt etiketinin karsiligi bulunamadi Bkz Kaynak gosterme