Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Elektriksel işaretlerin ölçülüp değerlendirilmesinde kullanılan aletler içinde en geniş ölçüm olanaklarına sahip olan osiloskop, işaretin dalga şeklinin, frekansının ve genliğinin aynı anda belirlenebilmesini sağlar. Dalga şeklini grafik olarak ekranda gösterir. Yani elektrik dalga sinyali çizer. Dalga sinyalinin, frekansını ve genliğini de öğrenmemizi sağlar. Osiloskop bir elektrik devresine her zaman paralel bağlanır. Çünkü iç direnci çok yüksektir.
Sinyal Görüntüleme
Katot Işınlı Tüp (Cathode Ray Tube) elektron üreten flaman ile elektron demetini fosforlu ekrana doğru odaklayıp hızlandıran düzenlerden meydana gelmektedir. Flaman elektron üretir ve katot tarafından yollanır. Katot etrafında bulunan ve negatif gerilim uygulanmış olan elektrot kontrol ızgarası adını alır. Pozitif gerilime sahip olan hızlandırma anotu tarafından çekilen elektronlar kontrol ızgarası deliğinden ışın haline gelerek ilerler. Katot odaklayıcı ve hızlandırıcı anotu meydana getirdiği düzeneğe elektron tabancası adı verilir. Elektron tabancasından çıkan elektronlar düşey ve yatay saptırma plaka çiftleri içinden geçer. Saptırma plakalara uygulanan gerilim ile elektron demetine sapma miktarı ayarlanabilir. Elektron demetinin hareket miktarı saptırma plakalara uygulanan gerilimle orantılıdır. Osiloskobu yatay saptırma plakalarına osiloskobun içinden üretilen rampa veya testere şeklinde gerilim uygular. Ekranda bir görüntü elde edebilmek için tarama işaretine uygulanması gerekir. Elektronlar yatay ve düşey plakalara uygulanan gerilimin fonksiyonu olarak hareket eder.Ekran yüzeyine hareket eden ve büyük kinetik enerjiye sahip olan elektronların ekrana çarpması ile enerjileri ışık enerjisine dönüşür. Yani plakalar arasından geçen elektronları (elektron demetini) saptırılarak fosfor ekrana çarptığı noktanın yerini değiştirir. Bu noktanın
konumu saptırma plakalarına uygulanan gerilimin ani değeri ve dalga şekline bağlı olarak değişecek ve ekranda ışıklı bir çizgi oluşacaktır.
Ne Ölçer?
►AC - DC Gerilimler
► AC- DC Dolaylı Olarak Akımlar
► Periyot ve Frekans
► Çok Kanallı Osiloskoplarda Birden Fazla Sinyalin Karşılaştırılması ve Faz Farkı Ölçümü
► Komponent Testi
Osiloskobun Parçaları
► Katot Işınlı Tüp (CRT)
► Düşey Amplifikatör
► Yatay Amplifikatör
► Tarama Osilatörü
► Tetikleme Devresi
► Çeşitli Besleme Düzenleri
Osiloskopta Bulunan Fonksiyonlar ve Tuşlarının Görevleri
► POWER(On/Off) Düğmesi: Açma-kapamayı sağlar.
► Intens: Ekrandaki çizginin parlaklığını ayarlar.
► Focus: Ekrandaki çizginin uygun incelik görünürlükte olmasını sağlar.
►Vertical-Horizontal Position(düşey-yatay pozisyon): Bu düğmelerle tarama çizgilerinin yatay ve düşey doğrultudaki pozisyonları değiştirilir.
► Volt /div Düğmesi: Giriş duyarlılığını 5 mV/cm den 20 V/cm arasında seçer.
► Time /div Düğmesi: Zamanı 0,5 ms/cm ile 0,2 s/cm aralığında seçer.
► Holdoff: Taramalar arasındaki gecikme zamanını kontrol eder.
► Tetikleme Kaynağı:
• Int(iç tetikleme): Ekranda görülen kanal 1 veya kanal 2 işaretini tetikleme işareti olarak seçer.
• Line: Şebeke frekansını tetikleme kaynağı olarak seçer.
• Ext(dış tetikleme): Bir işaretten uygulanacak olan işarete tetikleme işareti olarak seçer.
► Eğim düğmesi: Bu anahtar (+) veya (-) olarak işaretlenmiştir. Bu işaretler tetiklemenin pozitif veya negatif konumda yapılacağını belirler.
► Dual Düğmesi: Kanal 1 ve Kanal 2’nin aynı anda görünmesini sağlar.
► Osiloskoplar da iki tip prob kullanılır. Bunlar; 1:1 ’lik Prob : İşareti olduğu gibi iletir. 10:1 ’lik Prob : İşaretin genliğini 10 kere zayıflatarak iletir.
Osiloskop Ölçümleri
Gerilim ölçme
Ekrandaki işaretin genliği Y (dikey) ekseninde ölçülür. Genlik, ilk önce ekran üzerindeki kareler cinsinden belirlenir. Daha sonra Volt/Div giriş zayıflatıcısı komütatörünün üzerindeki işaretin gösterdiği değer ile kare sayısı çarpılarak gerilimin gerçek değeri belirlenir. Bu sırada eğer varsa kesintisiz genlik ayar düğmesi cal konumunda veya saat yönünün tersi yönünde en sona kadar çevrilmiş olmalıdır. Eğer prob genliği zayıflatıyorsa; zayıflatma katsayısı çarpılarak hesaba katılmalıdır.
U = Kare Sayısı x (Volt / div )*Prob Katsayısı
Periyot veya Frekans Ölçümü
Artık osiloskoplarda frekans yerine periyot ölçülmektedir. Periyot ölçümleri X (yatay) ekseninde yapılır. Dalga şeklinin bir periyodunun X ekseni yönündeki uzunluğu kareler sayılarak belirlenir. Time/div butonun gösterdiği değerle kare sayısını çarparak elde ederiz. Ancak yine prob zayıflatıyorsa zayıflatma katsayısı çarpılarak hesaba katılır.
T = Kare Sayısı x (Time/ div )*Prob Katsayısı
Kaynakça
► uenics.evansville.edu
| Wikimedia Commons'ta Osiloskop ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
- Osiloskop benzetimi 1 Aralık 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (tarayıcının uyumlu eki gerekir)
- (tarayıcının Java uyumlu eki gerekir)
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Elektriksel isaretlerin olculup degerlendirilmesinde kullanilan aletler icinde en genis olcum olanaklarina sahip olan osiloskop isaretin dalga seklinin frekansinin ve genliginin ayni anda belirlenebilmesini saglar Dalga seklini grafik olarak ekranda gosterir Yani elektrik dalga sinyali cizer Dalga sinyalinin frekansini ve genligini de ogrenmemizi saglar Osiloskop bir elektrik devresine her zaman paralel baglanir Cunku ic direnci cok yuksektir Katot isin tuplu bir osiloskopSinyal GoruntulemeKatot Isinli Tup CRT Katot Isinli Tup Cathode Ray Tube elektron ureten flaman ile elektron demetini fosforlu ekrana dogru odaklayip hizlandiran duzenlerden meydana gelmektedir Flaman elektron uretir ve katot tarafindan yollanir Katot etrafinda bulunan ve negatif gerilim uygulanmis olan elektrot kontrol izgarasi adini alir Pozitif gerilime sahip olan hizlandirma anotu tarafindan cekilen elektronlar kontrol izgarasi deliginden isin haline gelerek ilerler Katot odaklayici ve hizlandirici anotu meydana getirdigi duzenege elektron tabancasi adi verilir Elektron tabancasindan cikan elektronlar dusey ve yatay saptirma plaka ciftleri icinden gecer Saptirma plakalara uygulanan gerilim ile elektron demetine sapma miktari ayarlanabilir Elektron demetinin hareket miktari saptirma plakalara uygulanan gerilimle orantilidir Osiloskobu yatay saptirma plakalarina osiloskobun icinden uretilen rampa veya testere seklinde gerilim uygular Ekranda bir goruntu elde edebilmek icin tarama isaretine uygulanmasi gerekir Elektronlar yatay ve dusey plakalara uygulanan gerilimin fonksiyonu olarak hareket eder Ekran yuzeyine hareket eden ve buyuk kinetik enerjiye sahip olan elektronlarin ekrana carpmasi ile enerjileri isik enerjisine donusur Yani plakalar arasindan gecen elektronlari elektron demetini saptirilarak fosfor ekrana carptigi noktanin yerini degistirir Bu noktanin konumu saptirma plakalarina uygulanan gerilimin ani degeri ve dalga sekline bagli olarak degisecek ve ekranda isikli bir cizgi olusacaktir Ne Olcer AC DC Gerilimler AC DC Dolayli Olarak Akimlar Periyot ve Frekans Cok Kanalli Osiloskoplarda Birden Fazla Sinyalin Karsilastirilmasi ve Faz Farki Olcumu Komponent TestiOsiloskobun Parcalari Katot Isinli Tup CRT Dusey Amplifikator Yatay Amplifikator Tarama Osilatoru Tetikleme Devresi Cesitli Besleme DuzenleriOsiloskopta Bulunan Fonksiyonlar ve Tuslarinin Gorevleri POWER On Off Dugmesi Acma kapamayi saglar Intens Ekrandaki cizginin parlakligini ayarlar Focus Ekrandaki cizginin uygun incelik gorunurlukte olmasini saglar Vertical Horizontal Position dusey yatay pozisyon Bu dugmelerle tarama cizgilerinin yatay ve dusey dogrultudaki pozisyonlari degistirilir Volt div Dugmesi Giris duyarliligini 5 mV cm den 20 V cm arasinda secer Time div Dugmesi Zamani 0 5 ms cm ile 0 2 s cm araliginda secer Holdoff Taramalar arasindaki gecikme zamanini kontrol eder Tetikleme Kaynagi Int ic tetikleme Ekranda gorulen kanal 1 veya kanal 2 isaretini tetikleme isareti olarak secer Line Sebeke frekansini tetikleme kaynagi olarak secer Ext dis tetikleme Bir isaretten uygulanacak olan isarete tetikleme isareti olarak secer Egim dugmesi Bu anahtar veya olarak isaretlenmistir Bu isaretler tetiklemenin pozitif veya negatif konumda yapilacagini belirler Dual Dugmesi Kanal 1 ve Kanal 2 nin ayni anda gorunmesini saglar Osiloskoplar da iki tip prob kullanilir Bunlar 1 1 lik Prob Isareti oldugu gibi iletir 10 1 lik Prob Isaretin genligini 10 kere zayiflatarak iletir Osiloskop OlcumleriGerilim olcme Ekrandaki isaretin genligi Y dikey ekseninde olculur Genlik ilk once ekran uzerindeki kareler cinsinden belirlenir Daha sonra Volt Div giris zayiflaticisi komutatorunun uzerindeki isaretin gosterdigi deger ile kare sayisi carpilarak gerilimin gercek degeri belirlenir Bu sirada eger varsa kesintisiz genlik ayar dugmesi cal konumunda veya saat yonunun tersi yonunde en sona kadar cevrilmis olmalidir Eger prob genligi zayiflatiyorsa zayiflatma katsayisi carpilarak hesaba katilmalidir U Kare Sayisi x Volt div Prob Katsayisi Periyot veya Frekans Olcumu Artik osiloskoplarda frekans yerine periyot olculmektedir Periyot olcumleri X yatay ekseninde yapilir Dalga seklinin bir periyodunun X ekseni yonundeki uzunlugu kareler sayilarak belirlenir Time div butonun gosterdigi degerle kare sayisini carparak elde ederiz Ancak yine prob zayiflatiyorsa zayiflatma katsayisi carpilarak hesaba katilir T Kare Sayisi x Time div Prob Katsayisi Lissajous egrileriKaynakca uenics evansville eduWikimedia Commons ta Osiloskop ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir Osiloskop benzetimi 1 Aralik 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde tarayicinin uyumlu eki gerekir tarayicinin Java uyumlu eki gerekir