Osmanlı tayyare bölükleri, Osmanlı İmparatorluğu'nun kara ve deniz kuvvetlerine ait askerî hava bölükleridir. Osmanlı askerî havacılığının tarihi Haziran 1909 veya Temmuz 1911'e kadar uzanmaktadır.Türk Hava Kuvvetleri, Yüzbaşı Fesa Bey (Evrensev) ve Mülazım-ı Evvel Yusuf Kenan Bey'in 1911'de uçuş eğitimi için Fransa'ya gönderilmesini askerî havacılığının başlangıcı sayarak, 2011 yılında havacılığın 100. yıldönümünü kutladı.
Havacılık Komisyonu
Haziran 1909'da Paris'teki Uluslararası Havacılık Konferansı'na iki Osmanlı pilotunu göndermesiyle Osmanlı İmparatorluğu'nun askerî havacılığının ilk adımı atıldı. Harbiye Nazırı Mahmut Şevket Paşa tarafından temelleri atılan Osmanlı askerî havacılığı, 1911 yılında Fen Kıtaları Müstahkem Genel Müfettişliği 2. Şubesi bünyesinde Havacılık Komisyonu adıyla faaliyete geçirilmiştir. Havacılık Komisyonu'nun temellerini Fransa'dan satın alınan biri 25 Beygirlik, biri de 50 Beygirlik iki uçak oluşturmuştur.
Askerî havacılığın başlangıcı
Hava desteğinin önemine şahit olan Osmanlı Devleti kendi askeri hava gücünü oluşturmaya karar vermişti. Bu amaçla, savaş uçuşu eğitimine katılmaları için 1910'un sonlarında Avrupa'ya subaylar gönderildi. Fakat, kötü hayat koşullarından dolayı program iptal edildi ve subaylar 1911 ilkbaharında İstanbul'a döndüler. Zamanın Harbiye Nazırı Mahmut Şevket Paşa askeri havacılık fikrini desteklemeye devam etti ve 1911'de yapılan denemelerde en yüksek manevra punlarını alan subaylar olan Yüzbaşı Fesa Bey ve Mülazım-ı Evvel Yusuf Kenan Bey'i daha iyi uçuş eğitimi almaları için Fransa'ya gönderdi.
1911'in sonlarında Süreyya İlmen, Harbiye Bakanlığı Fen Kıtaları Müstahkem Genel Müfettişliği'ne bağlı Havacılık Komisyonu'nu kurmakla görevlendirildi.
21 Şubat 1912'de Fesa ve Yusuf Kenan uçuş eğitimlerini tamamladılar ve 780. ve 797. Fransız havacılık diplomalarıyla eve döndüler. Aynı yıl, sekiz subay daha Fransa'ya uçuş eğitimine gönderildi.
1911 Trablusgarp Savaşı'nın patlak vermesiyle dünyadaki ilk hava saldırısının fitili de ateşlendi. İtalya, bu savaşta keşif ve bombalama uçuşu yapmak üzere getirdiği uçaklarını kullanmıştı. Dünyanın ilk hava harekâtına sahne olan bu savaşta, Osmanlı ordusu hiçbir şekilde uçak ve balon kullanamadı.
Balkan Savaşları
1912 yılında ise başlayan Balkan Savaşlarında, Deperdussin, Bleriot, Harlan ve Mars tipi uçaklarla Osmanlı tayyare bölükleri kendini mümkün olduğunca göstermiştir.
İstanbul-Kahire Seferi
Balkan Savaşının acı hatıralarını silmek ve Türk Havacılığını tanıtmak için Harbiye Nazırı Enver Paşa, iki tayyarelik bir filonun Kahire’ye gitmesini kararlaştırdı. Bu yolculuğa Bleriot marka “Muavenet-i Milliye” uçağıyla, Deperdussine marka “Prens Celaleddin” uçağı katılmıştır. İstanbul’dan hareketle Eskişehir, Afyon, Konya, Ulukışla, Adana, Halep, Humus, Beyrut, Şam, Kudüs, El-Ariş, Port-Said, Kahire ve İskenderiye’den oluşan toplam 25 saat ve 2515 km'lik bir güzergâh üzerinden yürütülecekti. Seyahat 8 Şubat 1914'te İstanbul Yeşilköy’den başlamıştır. Törene Enver, Talat ve Cemal Paşalar katılmıştır. Şam’a ulaşan Fethi Bey ve Rasıt Sadık Bey, Kudüs’e gitmek için 27 Şubat’ta Şam’dan havalanmışsa da, bir süre sonra uçakları Taberiye Gölü yakınlarında düşmüştür. Bu uçuşu tamamlamak için üç sefer daha gerçekleştirilmiştir.
Uçuş | Mürettebat | Uçak tipi | Uçak adı |
---|---|---|---|
1 | Pilot Fethi (Şehit – 27 Şubat 1914) (Şehit – 27 Şubat 1914) | Muavenet-i Milliye | |
2 | Pilot Nuri (Şehit – 11 Mart 1914) Rasıt İsmail Hakkı | Şehzade Celaleddin | |
3 | Pilot Salim (İlkuçan) Rasıt Kemal Bey | Ertuğrul | |
4 | Pilot Salim (İlkuçan) Rasıt Kemal Bey | Edremit |
Birinci Dünya Savaşı
I. Dünya Savaşı döneminde, müttefik olunan Almanya'dan gizlice getirilen uçaklar ve düşmandan ele geçirilen uçaklar kullanıldı. Savaşın pek çok döneminde hava harekâtı yetersizliklerden ötürü kısıtlandı, ancak yine de kayda değer uçuşlar yapıldı.
Dört yıl süren savaştan sonra imzalanan antlaşmayla ordu dağıtıldı. Tayyare bölükleri lağvedildi. Kurtuluş Savaşının hazırlık evresinde, Birinci Dünya Savaşından kalma uçaklar onarılmaya başlandı. İtalya'dan satın alınan Spad 13 tipi birkaç uçakla da yeniden birlikler oluşturuldu ve sevkiyatlar başladı.
Ayrıca bakınız
Wikimedia Commons'ta Osmanlı tayyare bölükleri ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
Notlar
- ^ Türkiye'deki çağdaş kaynaklarında bazen bariz abartma olan "Osmanlı Hava Kuvvetleri" terimi kullanılmaktadır. (Edward J. Erickson'a göre, Edward J. Erickson, Ordered To Die: A History of the Ottoman Army in the First World War, "Appendix D The Ottoman Aviation Inspectorate and Aviation Squadrons", , p. 227.)
Kaynakça
- ^ a b Hamit Palabiyik, Turkish Public Administration: From Tradition to the Modern Age, USAK Books, 2008, , p. 85.
- ^ . 29 Eylül 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Haziran 2012.
- ^ "Founding", Turkish Air Force official website 7 Ekim 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (İngilizce)
- ^ a b . 26 Haziran 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Haziran 2012.
- ^ . 30 Ekim 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Ekim 2014.
- ^ "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 29 Ekim 2014 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 29 Ekim 2014.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Osmanli tayyare bolukleri Osmanli Imparatorlugu nun kara ve deniz kuvvetlerine ait askeri hava bolukleridir Osmanli askeri havaciliginin tarihi Haziran 1909 veya Temmuz 1911 e kadar uzanmaktadir Turk Hava Kuvvetleri Yuzbasi Fesa Bey Evrensev ve Mulazim i Evvel Yusuf Kenan Bey in 1911 de ucus egitimi icin Fransa ya gonderilmesini askeri havaciliginin baslangici sayarak 2011 yilinda havaciligin 100 yildonumunu kutladi Yesilkoy Havaalani 1911Havacilik KomisyonuHaziran 1909 da Paris teki Uluslararasi Havacilik Konferansi na iki Osmanli pilotunu gondermesiyle Osmanli Imparatorlugu nun askeri havaciliginin ilk adimi atildi Harbiye Naziri Mahmut Sevket Pasa tarafindan temelleri atilan Osmanli askeri havaciligi 1911 yilinda Fen Kitalari Mustahkem Genel Mufettisligi 2 Subesi bunyesinde Havacilik Komisyonu adiyla faaliyete gecirilmistir Havacilik Komisyonu nun temellerini Fransa dan satin alinan biri 25 Beygirlik biri de 50 Beygirlik iki ucak olusturmustur Askeri havaciligin baslangiciFesa Bey Evrensev Hava desteginin onemine sahit olan Osmanli Devleti kendi askeri hava gucunu olusturmaya karar vermisti Bu amacla savas ucusu egitimine katilmalari icin 1910 un sonlarinda Avrupa ya subaylar gonderildi Fakat kotu hayat kosullarindan dolayi program iptal edildi ve subaylar 1911 ilkbaharinda Istanbul a donduler Zamanin Harbiye Naziri Mahmut Sevket Pasa askeri havacilik fikrini desteklemeye devam etti ve 1911 de yapilan denemelerde en yuksek manevra punlarini alan subaylar olan Yuzbasi Fesa Bey ve Mulazim i Evvel Yusuf Kenan Bey i daha iyi ucus egitimi almalari icin Fransa ya gonderdi 1911 in sonlarinda Sureyya Ilmen Harbiye Bakanligi Fen Kitalari Mustahkem Genel Mufettisligi ne bagli Havacilik Komisyonu nu kurmakla gorevlendirildi 21 Subat 1912 de Fesa ve Yusuf Kenan ucus egitimlerini tamamladilar ve 780 ve 797 Fransiz havacilik diplomalariyla eve donduler Ayni yil sekiz subay daha Fransa ya ucus egitimine gonderildi 1911 Trablusgarp Savasi nin patlak vermesiyle dunyadaki ilk hava saldirisinin fitili de ateslendi Italya bu savasta kesif ve bombalama ucusu yapmak uzere getirdigi ucaklarini kullanmisti Dunyanin ilk hava harekatina sahne olan bu savasta Osmanli ordusu hicbir sekilde ucak ve balon kullanamadi Balkan SavaslariBalkan Harbinde Osmanli tayyarecileri 1912 1912 yilinda ise baslayan Balkan Savaslarinda Deperdussin Bleriot Harlan ve Mars tipi ucaklarla Osmanli tayyare bolukleri kendini mumkun oldugunca gostermistir Istanbul Kahire SeferiYuzbasi Fethi Ustegmen Nuri Ustegmen Sadik in Sam da Emevi Camii nin avlusunda Selahaddin Eyyubi nin turbesi yaninda bulunan mezarlari Balkan Savasinin aci hatiralarini silmek ve Turk Havaciligini tanitmak icin Harbiye Naziri Enver Pasa iki tayyarelik bir filonun Kahire ye gitmesini kararlastirdi Bu yolculuga Bleriot marka Muavenet i Milliye ucagiyla Deperdussine marka Prens Celaleddin ucagi katilmistir Istanbul dan hareketle Eskisehir Afyon Konya Ulukisla Adana Halep Humus Beyrut Sam Kudus El Aris Port Said Kahire ve Iskenderiye den olusan toplam 25 saat ve 2515 km lik bir guzergah uzerinden yurutulecekti Seyahat 8 Subat 1914 te Istanbul Yesilkoy den baslamistir Torene Enver Talat ve Cemal Pasalar katilmistir Sam a ulasan Fethi Bey ve Rasit Sadik Bey Kudus e gitmek icin 27 Subat ta Sam dan havalanmissa da bir sure sonra ucaklari Taberiye Golu yakinlarinda dusmustur Bu ucusu tamamlamak icin uc sefer daha gerceklestirilmistir Ucus Murettebat Ucak tipi Ucak adi1 Pilot Fethi Sehit 27 Subat 1914 Sehit 27 Subat 1914 Muavenet i Milliye2 Pilot Nuri Sehit 11 Mart 1914 Rasit Ismail Hakki Sehzade Celaleddin3 Pilot Salim Ilkucan Rasit Kemal Bey Ertugrul4 Pilot Salim Ilkucan Rasit Kemal Bey EdremitBirinci Dunya SavasiTurkische Flugzeuge auf einer Erkundungsfahrt am Suezkanal Hans R Schulze Illustrierte Geschichte des Weltkrieges 1914 I Dunya Savasi doneminde muttefik olunan Almanya dan gizlice getirilen ucaklar ve dusmandan ele gecirilen ucaklar kullanildi Savasin pek cok doneminde hava harekati yetersizliklerden oturu kisitlandi ancak yine de kayda deger ucuslar yapildi Dort yil suren savastan sonra imzalanan antlasmayla ordu dagitildi Tayyare bolukleri lagvedildi Kurtulus Savasinin hazirlik evresinde Birinci Dunya Savasindan kalma ucaklar onarilmaya baslandi Italya dan satin alinan Spad 13 tipi birkac ucakla da yeniden birlikler olusturuldu ve sevkiyatlar basladi Ayrica bakinizWikimedia Commons ta Osmanli tayyare bolukleri ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir Turk Hava Kuvvetleri Tayyare MektebiNotlar Turkiye deki cagdas kaynaklarinda bazen bariz abartma olan Osmanli Hava Kuvvetleri terimi kullanilmaktadir Edward J Erickson a gore Edward J Erickson Ordered To Die A History of the Ottoman Army in the First World War Appendix D The Ottoman Aviation Inspectorate and Aviation Squadrons ISBN 0 313 31516 7 p 227 Kaynakca a b Hamit Palabiyik Turkish Public Administration From Tradition to the Modern Age USAK Books 2008 ISBN 978 605 4030 01 9 p 85 29 Eylul 2011 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 23 Haziran 2012 Founding Turkish Air Force official website 7 Ekim 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ingilizce a b 26 Haziran 2011 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 23 Haziran 2012 30 Ekim 2014 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 29 Ekim 2014 Arsivlenmis kopya PDF 29 Ekim 2014 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 29 Ekim 2014