Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Osmanlı İmparatorluğu'nda sosyalizm hareketi II. Meşrutiyet sonrasındaki siyasi atmosferde cereyan etmeye başladı. İmparatorluk zayıflayıp çöküş sürecine girdiğinde tıpkı Osmanlı liberalleri ve diğer düşünce akımlarına haiz olanlar gibi sosyalistler de "bu ülke nasıl kurtulur" sorusuna kendi içlerinde cevap aradılar. Çeşitli fikir cereyanlarında sosyalistler en zayıf görünümde olanlardı. İlk sosyalist parti olan Osmanlı Sosyalist Fırkası 1910 yılında kurulmuştu. dergisi sosyalistlerin fikirlerini beyan ettikleri bir dergiydi. Aynı zamanda sosyalizm eğiliminde kısa ömürlü birçok yayın organları da bulunmaktaydı. Dr. da 'i çıkardı.
Tespitlere göre Osmanlı Türkçesinde sosyalizm ve komünizm lafzı ilk olarak William Churchill ekseninde Avrupa'dan çeviriyayın yapan Ceride-i Havadis gazetesinde görülmektedir. Avrupa'daki gelişmeler ekseninde Osmanlı'da duyulmaya başlanan sosyalizm adlandırması ağırlıklı olarak Arapça kökenli "İştirak "ile karşılık buldu.
Osmanlı sosyalizmi II. Enternasyonal'in buhranı altında idi. Ağırlıklı olarak Karl Marx'ın resimleri yayın organlarında gözükürdü fakat Tarık Zafer Tunaya'ya göre Marx'ın düşünceleri anlaşılmış değildi. Bazıları Fransız sosyalist Jean Jaurès ile ilişki kurma içinde idi. Osmanlı sosyalistleri genel olarak siyasi ve sosyal olmak üzere iki farklı evreden oluşan bir ideale sahiptiler. Bu sebeple Meşrutiyet'in ilanı ilk evreydi. Onlara göre özgürlük ancak büyük bir mücadeleyle parça parça gelecekti. 'te yer alan bir yazısında Dr. Refik Nevzat da Osmanlı toplumunu topyekûn değiştirmek, hatta yeniden kurmayı elzem görüyordu. İştirak ise Bursa'da ipek fabrikasında çalışan bir kadının gönderdiği mektubu "Hayat ve Hakikat" başlığı altında yayımlayarak mektubu benimsiyor ve bir inkılap ya ihtilal gerekliliği görünümü veriyordu.
Ağırlıklı olarak gayrimüslimler ve azınlıklar ekseninde sosyalizm Osmanlı ülkesinde yer ediniyordu. Devrimci Hınçak Partisi bu kapsamda değerlendirilmektedir. İkinci meşrutiyet sonrasında işçi hareketlerinde artış olmuş fakat sistemli bir sınıf bilinci doğurmamıştı.Selanik coğrafi konumu nedeniyle Avrupa'yla olan etkileşimde önemli yer tutuyordu, gelişmiş yapısıyla da işçi hareketleri ve sosyalist düşüncelerin önemli bir merkezi idi. 1909 yılında Selanik’te kurulan Sosyalist İşçi Federasyonu 15 kadar işçi örgütünü birleştiren ve sosyalizmi amaç olarak gören ciddi bir müessese idi, kapsayıcı bir iddiayla yola çıksa bile zamanla Yahudi güdümünde oldu.
Sosyalist mebuslar
Meclis-i Mebûsan Meşrutiyet'in ilanı ile yeniden açılınca farklı etnik kökene ve düşünce dünyasına sahip kişileri yeniden içinde barındırdı. Gayrimüslim sosyalist mebuslar da meclis çatısında bulunuyordu. Serkan Erdal'ın doktora tezine gayrimüslim sosyalist mebuslar İttihat ve Terakki listelerinden seçilmiş Erzurum’dan Varteks Serengülyan ve Karekin Pastırmacıyan, Muş’tan Keğamder Garabetyan ve Van’dan da Vahan Papazyan; Hınçak Cemiyeti adına seçilmiş Sivas’tan Doktor Nezaret Dagavaryan ve Kozan’dan Hamparsum Boyacıyan. Selanik mebusu Dimitar Vlahof ile Serez mebusu Hristo Delçev'de Balkan sosyalizmini temsil ediyordu.
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ a b Tunaya 2016, s. 82.
- ^ Cesur, Ertuğrul (2017). "Osmanlı Dönemi Sosyalizm Tartışmaları ve "İştirâk" Kavramı". Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt: 5, Sayı: 3. s. 867. 24 Temmuz 2018 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 8 Temmuz 2018.
- ^ Tunaya 2016, s. 83.
- ^ Aydar, Özkan. . s. 78. 19 Aralık 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Temmuz 2018.
- ^ Erdal, Serkan (2014). Osmanlı Devleti'nde Sosyalist Faaliyetler Üzerine Bazı Örnek İncelemeler (Doktora). Erzurum: Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Tarih Ana Bilim Dalı. ss. 352-355.
- ^ Erdal 2014, s. 117.
- Genel
- Tunaya, Tarık Zafer (2016), Türkiye'nin Siyasî Hayatında Batılılaşma Hareketleri, İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Osmanli Imparatorlugu nda sosyalizm hareketi II Mesrutiyet sonrasindaki siyasi atmosferde cereyan etmeye basladi Imparatorluk zayiflayip cokus surecine girdiginde tipki Osmanli liberalleri ve diger dusunce akimlarina haiz olanlar gibi sosyalistler de bu ulke nasil kurtulur sorusuna kendi iclerinde cevap aradilar Cesitli fikir cereyanlarinda sosyalistler en zayif gorunumde olanlardi Ilk sosyalist parti olan Osmanli Sosyalist Firkasi 1910 yilinda kurulmustu dergisi sosyalistlerin fikirlerini beyan ettikleri bir dergiydi Ayni zamanda sosyalizm egiliminde kisa omurlu bircok yayin organlari da bulunmaktaydi Dr da i cikardi Tespitlere gore Osmanli Turkcesinde sosyalizm ve komunizm lafzi ilk olarak William Churchill ekseninde Avrupa dan ceviriyayin yapan Ceride i Havadis gazetesinde gorulmektedir Avrupa daki gelismeler ekseninde Osmanli da duyulmaya baslanan sosyalizm adlandirmasi agirlikli olarak Arapca kokenli Istirak ile karsilik buldu Osmanli sosyalizmi II Enternasyonal in buhrani altinda idi Agirlikli olarak Karl Marx in resimleri yayin organlarinda gozukurdu fakat Tarik Zafer Tunaya ya gore Marx in dusunceleri anlasilmis degildi Bazilari Fransiz sosyalist Jean Jaures ile iliski kurma icinde idi Osmanli sosyalistleri genel olarak siyasi ve sosyal olmak uzere iki farkli evreden olusan bir ideale sahiptiler Bu sebeple Mesrutiyet in ilani ilk evreydi Onlara gore ozgurluk ancak buyuk bir mucadeleyle parca parca gelecekti te yer alan bir yazisinda Dr Refik Nevzat da Osmanli toplumunu topyekun degistirmek hatta yeniden kurmayi elzem goruyordu Istirak ise Bursa da ipek fabrikasinda calisan bir kadinin gonderdigi mektubu Hayat ve Hakikat basligi altinda yayimlayarak mektubu benimsiyor ve bir inkilap ya ihtilal gerekliligi gorunumu veriyordu Agirlikli olarak gayrimuslimler ve azinliklar ekseninde sosyalizm Osmanli ulkesinde yer ediniyordu Devrimci Hincak Partisi bu kapsamda degerlendirilmektedir Ikinci mesrutiyet sonrasinda isci hareketlerinde artis olmus fakat sistemli bir sinif bilinci dogurmamisti Selanik cografi konumu nedeniyle Avrupa yla olan etkilesimde onemli yer tutuyordu gelismis yapisiyla da isci hareketleri ve sosyalist dusuncelerin onemli bir merkezi idi 1909 yilinda Selanik te kurulan Sosyalist Isci Federasyonu 15 kadar isci orgutunu birlestiren ve sosyalizmi amac olarak goren ciddi bir muessese idi kapsayici bir iddiayla yola ciksa bile zamanla Yahudi gudumunde oldu Istirakci Hilmi olarak anilan Huseyin HilmiSosyalist mebuslarMeclis i Mebusan Mesrutiyet in ilani ile yeniden acilinca farkli etnik kokene ve dusunce dunyasina sahip kisileri yeniden icinde barindirdi Gayrimuslim sosyalist mebuslar da meclis catisinda bulunuyordu Serkan Erdal in doktora tezine gayrimuslim sosyalist mebuslar Ittihat ve Terakki listelerinden secilmis Erzurum dan Varteks Serengulyan ve Karekin Pastirmaciyan Mus tan Kegamder Garabetyan ve Van dan da Vahan Papazyan Hincak Cemiyeti adina secilmis Sivas tan Doktor Nezaret Dagavaryan ve Kozan dan Hamparsum Boyaciyan Selanik mebusu Dimitar Vlahof ile Serez mebusu Hristo Delcev de Balkan sosyalizmini temsil ediyordu Ayrica bakinizTurkiye de komunizmKaynakca a b Tunaya 2016 s 82 Cesur Ertugrul 2017 Osmanli Donemi Sosyalizm Tartismalari ve Istirak Kavrami Mus Alparslan Universitesi Sosyal Bilimler Dergisi Cilt 5 Sayi 3 s 867 24 Temmuz 2018 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 8 Temmuz 2018 Tunaya 2016 s 83 Aydar Ozkan s 78 19 Aralik 2017 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 9 Temmuz 2018 Erdal Serkan 2014 Osmanli Devleti nde Sosyalist Faaliyetler Uzerine Bazi Ornek Incelemeler Doktora Erzurum Ataturk Universitesi Sosyal Bilimler Enstitusu Tarih Ana Bilim Dali ss 352 355 erisim tarihi kullanmak icin url gerekiyor yardim Erdal 2014 s 117 GenelTunaya Tarik Zafer 2016 Turkiye nin Siyasi Hayatinda Batililasma Hareketleri Istanbul Istanbul Bilgi Universitesi Yayinlari