Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Oviraptor (anlamı: "yumurta hırsızı"), 75-71 milyon yıl önce (Geç Kretase; Kampaniyen-Maastrihtiyen) yaşamış, hepçil bir coelurosaurian teropod dinozor cinsidir.
| Oviraptor | |||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 Montelenmiş iskeleti, Japonya | |||||||||||||||
| Biyolojik sınıflandırma | |||||||||||||||
| |||||||||||||||
| Tip tür | |||||||||||||||
| †Oviraptor philoceratops Osborn, 1924 | |||||||||||||||
| Sinonimler | |||||||||||||||
| |||||||||||||||
Keşif
1923 yılında American Museum of Natural History (AMNH) bünyesinde düzenlenen bir keşif gezisi ile George Olsen tarafından Moğolistan'da Gobi Çölü'nde bir yuva kalıntısı üzerinde fosilleşmiş bir dinozor kalıntısı bulundu. Fosil dikkatlice çıkartıldı ve Amerika'ya götürüldü. Müze bünyesinde yapılan detaylı tetkikler sonucu (yuva ve dinozorun yakın ilişkisi de dikkate alınarak) bu dinozorun yuvaya yumurtaları çalmak için geldiği ve o sırada yuva yakınlarında öldüğü ve fosilleştiği gibi bir kanıya varılmıştı. Müze müdürü Henry Fairfield Osborn 1924'te bu dinozor üzerine bir makale yayımladı. Bu cinse verilen Oviraptor (yumurta hırsızı) ismi de bu yanlış anlaşılmadan kaynaklıdır.
Fiziksel görünüm ve sınıflandırma
Koşucu kuşlara oldukça benzeyen bir fizyolojiye sahip olan Oviraptor, dişsiz güçlü bir gagaya sahipti. Kafatasının üstünde ibik benzeri bir yapı olması muhtemeldir. Yaklaşık 1,6 metre uzunluğa ve 33–40 kg ağırlığa sahipti. Yeni çalışmalar ışığında tüylü kolları ve boynu olduğu düşünülüyor. Bu dinozor ismini tüm bir familyaya vermiştir. familyası kuş benzeri, ufak ve tüylü dinozorların bulunduğu bir maniraptoran grubudur.
Evrimsel biyoloji ve beslenme
Bu noktada Oviraptor'un ilk keşfedildiği döneme gitmek faydalıdır, zira George Olsen ve H.F. Osborn'un yuva ve dinozor birlikteliğini yanlış yorumladığını bugün biliniyor. 1991'de Karol Sabath ve Konstantine Mikhailov, Protoceratops ve uzun yumurtaların ilgisine şüpheyle yaklaştılar. İki sene sonra 1993'te AMNH'den Mark Norell ve ekibi Sabath ve Konstantine'in çalışmasını mantıklı bulup ilerletti ve Gobi Çölü'nde fosilleşmiş bir dolu yumurta barındıran bir yuvadan embriyo bulunmuştur. Norell tarafından yapılan yoğun incelemeler neticesinde 1994'te bu embriyonun bir tasviri yayımlandı. Kafatası, kol, bacak, çene kemikleri ve hatta eklemli bir ayak dahi bu yumurtada bulunmuştur. Yumurtaların atmosferik şartlardan ötürü aşınmaya maruz kaldığı görünmektedir.
Sonraki keşifler birçok numunenin yuvalarla bağlantılarını buldu ve Norell bu davranışın modern kuşlardaki kuluçka davranışı olduğu konusunda bir fikir birliği oluşmuştu. Hayvanın yuva üzerindeki konumu da bir koruma davranışını işaret etmektedir. Kolları yuvayı yukarıdan kuşatıp pelvis kemiği yuvayı merkezlemiş haldedir. Bu kanıtların yanında iskeletsel benzerlikler de kuşlarla olan bağlantıyı ortaya koymaktadır. Kaburgaları belirgin şekilde dışarı uzanmış haldedir ve lades kemiği de kuşların tıpatıp aynısıdır. Bu dinozorun sert ve dişsiz gagası baz alınarak sert kabuklu besinler tükettiği göz önüne alınmaktadır. Omnivor (hepçil) bir teropod olan bu canlının sert kabuklu bitkiler ve kabuklu canlılardan oluşan bir grup omurgasızla beslendiği düşünülüyor.
Ayrıca bakınız
Dış bağlantılar
![image]()
Wikimedia Commons'ta Oviraptor ile ilgili çoklu ortam belgeleri bulunur![image]()
Vikitür'de Oviraptor ile ilgili ayrıntılı taksonomik bilgiler bulunur.
Kaynakça
- ^ "Oviraptor". paleobiodb.org. 16 Eylül 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 26 Eylül 2021.
- ^ a b . web.archive.org. 15 Nisan 2016. 15 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ekim 2021.
- ^ Paul, G. S. (2016). The Princeton Field Guide to Dinosaurs (2nd ed.). Princeton, New Jersey: Princeton University Press. s. 178. .
- ^ Werner, Jan; Griebeler, Eva Maria (21 Ağu 2013). "New Insights into Non-Avian Dinosaur Reproduction and Their Evolutionary and Ecological Implications: Linking Fossil Evidence to Allometries of Extant Close Relatives". PLOS ONE (İngilizce). 8 (8): e72862. doi:10.1371/journal.pone.0072862. ISSN 1932-6203. 31 Mart 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 11 Eylül 2023.
- ^ Strauss, Bob. . www.Thoughtco.com. Thoughtco. 14 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Mart 2020.
 | Teropod ile ilgili bu madde seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Oviraptor anlami yumurta hirsizi 75 71 milyon yil once Gec Kretase Kampaniyen Maastrihtiyen yasamis hepcil bir coelurosaurian teropod dinozor cinsidir Oviraptor Yasadigi donem araligi 75 71 myo Senozoyik PreYeYeOSDCPTJKPgN Montelenmis iskeleti JaponyaBiyolojik siniflandirmaAlem AnimaliaSube ChordataKlad DinosauriaKlad SaurischiaKlad TheropodaFamilya Cins Oviraptor Osborn 1924Tip tur Oviraptor philoceratopsOsborn 1924SinonimlerFenestrosaurus philoceratops Osborn 1924 KesifOviraptor un yasam restorasyonu 1923 yilinda American Museum of Natural History AMNH bunyesinde duzenlenen bir kesif gezisi ile George Olsen tarafindan Mogolistan da Gobi Colu nde bir yuva kalintisi uzerinde fosillesmis bir dinozor kalintisi bulundu Fosil dikkatlice cikartildi ve Amerika ya goturuldu Muze bunyesinde yapilan detayli tetkikler sonucu yuva ve dinozorun yakin iliskisi de dikkate alinarak bu dinozorun yuvaya yumurtalari calmak icin geldigi ve o sirada yuva yakinlarinda oldugu ve fosillestigi gibi bir kaniya varilmisti Muze muduru Henry Fairfield Osborn 1924 te bu dinozor uzerine bir makale yayimladi Bu cinse verilen Oviraptor yumurta hirsizi ismi de bu yanlis anlasilmadan kaynaklidir Fiziksel gorunum ve siniflandirmaIskelet rekonstruksiyonu kayip parcalar icin Citipati osmolskae baz alinmistir Boyut karsilastirmasi Kosucu kuslara oldukca benzeyen bir fizyolojiye sahip olan Oviraptor dissiz guclu bir gagaya sahipti Kafatasinin ustunde ibik benzeri bir yapi olmasi muhtemeldir Yaklasik 1 6 metre uzunluga ve 33 40 kg agirliga sahipti Yeni calismalar isiginda tuylu kollari ve boynu oldugu dusunuluyor Bu dinozor ismini tum bir familyaya vermistir familyasi kus benzeri ufak ve tuylu dinozorlarin bulundugu bir maniraptoran grubudur Evrimsel biyoloji ve beslenmeIskelet rekonstruskiyonu Bu noktada Oviraptor un ilk kesfedildigi doneme gitmek faydalidir zira George Olsen ve H F Osborn un yuva ve dinozor birlikteligini yanlis yorumladigini bugun biliniyor 1991 de Karol Sabath ve Konstantine Mikhailov Protoceratops ve uzun yumurtalarin ilgisine supheyle yaklastilar Iki sene sonra 1993 te AMNH den Mark Norell ve ekibi Sabath ve Konstantine in calismasini mantikli bulup ilerletti ve Gobi Colu nde fosillesmis bir dolu yumurta barindiran bir yuvadan embriyo bulunmustur Norell tarafindan yapilan yogun incelemeler neticesinde 1994 te bu embriyonun bir tasviri yayimlandi Kafatasi kol bacak cene kemikleri ve hatta eklemli bir ayak dahi bu yumurtada bulunmustur Yumurtalarin atmosferik sartlardan oturu asinmaya maruz kaldigi gorunmektedir Sonraki kesifler bircok numunenin yuvalarla baglantilarini buldu ve Norell bu davranisin modern kuslardaki kulucka davranisi oldugu konusunda bir fikir birligi olusmustu Hayvanin yuva uzerindeki konumu da bir koruma davranisini isaret etmektedir Kollari yuvayi yukaridan kusatip pelvis kemigi yuvayi merkezlemis haldedir Bu kanitlarin yaninda iskeletsel benzerlikler de kuslarla olan baglantiyi ortaya koymaktadir Kaburgalari belirgin sekilde disari uzanmis haldedir ve lades kemigi de kuslarin tipatip aynisidir Bu dinozorun sert ve dissiz gagasi baz alinarak sert kabuklu besinler tukettigi goz onune alinmaktadir Omnivor hepcil bir teropod olan bu canlinin sert kabuklu bitkiler ve kabuklu canlilardan olusan bir grup omurgasizla beslendigi dusunuluyor Ayrica bakinizDinozorlar listesi AvimimusDis baglantilarWikimedia Commons ta Oviraptor ile ilgili coklu ortam belgeleri bulunur Vikitur de Oviraptor ile ilgili ayrintili taksonomik bilgiler bulunur Kaynakca Oviraptor paleobiodb org 16 Eylul 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 26 Eylul 2021 a b web archive org 15 Nisan 2016 15 Nisan 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 23 Ekim 2021 Paul G S 2016 The Princeton Field Guide to Dinosaurs 2nd ed Princeton New Jersey Princeton University Press s 178 ISBN 9780691167664 Werner Jan Griebeler Eva Maria 21 Agu 2013 New Insights into Non Avian Dinosaur Reproduction and Their Evolutionary and Ecological Implications Linking Fossil Evidence to Allometries of Extant Close Relatives PLOS ONE Ingilizce 8 8 e72862 doi 10 1371 journal pone 0072862 ISSN 1932 6203 31 Mart 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 11 Eylul 2023 Strauss Bob www Thoughtco com Thoughtco 14 Ekim 2017 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 23 Mart 2020 Teropod ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir Madde icerigini genisleterek Vikipedi ye katki saglayabilirsiniz