Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Görüntü Arşivleme ve İletişim Sistemleri (PACS- Picture Archiving Communication Systems) görüntülerin saklanması, geri çağrılması, dağıtımı ve sunumu için kullanılan yazılım ya da ağlara verilen isimdir. Medikal görüntüler PACS sistemlerinden bağımsız bir formatta saklanır. Medikal görüntülerin saklanması için en çok kullanılan format DICOM (Digital Imaging and Communications in Medicine) formatıdır.
Resim Tipleri
Birçok PACS yazılımı, ultrasonografi, manyetik rezonans (MR), positron emission tomography (PET), bilgisayarlı tomografi (CT), endoskopi, mammografi vb. farklı medikal cihazlardan gelen resimleri yönetebilir.
Kullanım Alanları
PACS sistemlerinin iki temel kullanım alanı vardır:
- Baskıyı ortadan kaldırmak: PACS sistemleri, film arşivleri gibi kâğıt tabanlı medikal görüntüleri ortadan kaldırmaktadır. Dijital yedekleme birimlerinin ucuzlamasıyla, PACS hem maliyet açısından hem de saklama alanı açısından film arşivlerinden daha avantajlı hale gelmiştir. Aynı sağlık merkezinde çekilen görüntülere anında erişim sağlanabiliyor olması PACS'ın film arşivlerine olan bir diğer üstünlüğüdür.
- Uzaktan erişim: PACS, geleneksel yöntemlerle mümkün olmayacak sağlık merkezi dışından görüntülere erişebilmeyi ve raporlayabilmeyi mümkün hale getirmiştir. sistemleri sayesinde farklı lokasyonlarda bulunan pratisyenler aynı görüntülere ve aynı bilgilere aynı anda ulaşabilmektedirler.
Günümüzde GE Healthcare, FUJIFILM ve Siemens DentaPacs gibi hemen hemen tüm büyük medikal görüntü cihazı üreticilerinin, bazı medikal IT şirketlerinin ve bazı başka bağımsız yazılım firmalarının PACS yazılımları bulunmaktadır.
PACS sistemlerinin karşılaştığı zorluklardan biri DICOM görüntü formatının işlenmesidir. DICOM formatının karmaşıklığı sebebiyle bazı PACS sağlayıcıların sistemleri arasında farklılıklar oluşmuştur. Bu da DICOM tabanlı uygulama geliştirme işini zorlu bir iş haline getirmiştir.
Mimari
Tipik olarak bir PACS ağı LAN ya da üzerinden bir ana sunucuya bağlanan ve bu ana sunucuya görüntü sağlayan ya da görüntülerini kullanan istemcilerden oluşur.
Her geçen gün daha fazla PACS sistemi iletişim için İnternet ortamını kullanmakta ve web tabanlı arayüzleri tercih etmektedirler. Veri iletişiminde güvenliğin sağlanması için VPN (Virtual Private Network) ve SSL (Secure Sockets Layer) teknolojileri kullanılmaktadır. Bazı uygulamalar JavaScript ya da Java üzerinde çalışmaktadırlar.
Birçok farklı tanımlama olmasına rağmen, birçok otorite bir PACS sisteminin tamamen web tabanlı olduğunun söylenebilmesi için, her bir görüntünün kendi URL'sinin olması gerektiği konusunda hemfikirdir.
İstemci iş istasyonları filmlerin taranarak sisteme aktarılabilmesi, görüntülerin yazdırılabilmesi ve dijital resimlerin interaktif olarak görüntülenebilmesi için iş istasyonuna direkt bağlı sahip olabilirler. PACS iş istasyonları temelde resimlerin manipüle edilmesini (kesme-biçme, yön belirleme, yakınlaşma-uzaklaşma, parlaklık ve kontrast ayarlama vb) sağlayan sistemlerdir.
Modern radyoloji ekipmanları ve modaliteler, hasta görüntülerini PACS sistemlerine direkt olarak dijital formda iletebilmektedirler. Geriye uyumluluk açısından, birçok hastanenin görüntüleme ve radyoloji departmanları bir film sayısallaştırıcı da bulundurmaktadırlar.
Entegrasyon
Tam bir PACS, görüntülere ve görüntülerle ilişkili verilere tek bir noktadan erişim sağlayabilir olmalıdır (örneğin birden çok modaliteyi destekleyebilmelidir). Aynı zamanda, mevcut hastane bilgi sistemleri ile de entegre edilebilmelidir. HIS kısaltmasıyla, RIS kısaltmasıyla anılmaktadırlar.
Birden çok sistemle arayüz oluşturmak daha kararlı ve tutarlı verilerin oluşturulmasına da yardımcı olur:
- Hasta ID ya da tetkik bilgilerinin hatalı girilmesi riski azalır - DICOM çalışma listesi (worklist) özelliğini destekleyen modaliteler ilgili hasta bilgilerini (hasta ismi, hasta numarası, protokol numarası) hastane bilgi sisteminden çekebilir ve böylece verilerin ikinci kez modaliteye girilmesi ihtiyacını ortadan kaldırarak hata yapılması riskini azaltabilir. Görüntüleme işlemi tamamlandığında, PACS sistemi elde ettiği görüntü bilgileri ile RIS sistemine kayıtlı bilgileri karşılaştırabilir ve bir uyumsuzluk olması durumunda kullanıcıyı uyarabilir.
- PACS sistemine kaydedilen veriler, HIS ortamından alınabilecek tekil belirleyiciler (TC Kimlik No gibi) ile etiketlenebilir. Bu şekilde farklı hastanelerin bilgi sistemlerinin dahi sorunsuz bir şekilde entegre edilmeleri mümkün olabilir.
Bir arayüz aynı zamanda iş akışlarının da iyileşmesini sağlayabilir:
- Bir tetkiğin bir tarafından raporlanması tamamlandığında, PACS sisteminde bu tetkik okundu olarak işaretlenebilir. Bu özellik sayesinde aynı tetkiğin birden fazla okunarak vakit kaybı yaşanması önlenmiş olunur. Rapor görüntüler ve tetkik ile ilişkilendirilerek saklanabilir.
Entegrasyon konusunun genişliği sebebiyle bazı tedarikçiler tümüyle entegre RIS/PACS sistemleri geliştirmişlerdir. Bu sistemler bazı gelişmiş özellikleri de sunabilmektedir:
- Raporların dikte edilmesi PACS sistemine dahil edilebilir. Kaydedilen sesli raporlar, raportörün iş istasyonuna otomatik olarak gönderilebilir ve aynı anda klinik doktorların erişimine de sağlanabilir. Bu şekilde acil ihtiyaç duyulan sonuçların raporlarının yazılması beklenmemiş ve yazım esnasında oluşabilecek hataların riski minimize edilmiş olur.
- Kalite kontrol ve denetim süreçleri için tek bir araç kullanılmış olur. Geri çevrilen görüntüler işaretlenebilir ve daha sonra analiz edilerek sorunun kaynağı araştırılabilir. İş yükü aynı şekilde bu sistem üzerinden takip edilebilir.
DICOM Görüntüleyiciler
Piyasada ücretli ve ücretsiz bazı DICOM görüntüleyiciler bulunmaktadır. Bunların arasında Centricity RA 600, DICOM Works, , SureVistaVision, UniPACS, Syngo Imaging, VRRender, MicroDicom ve DentaPacs gibi yazılımlar yer almaktadir. Bu yazılımlar herhangi bir PACS sistemi ile direkt olarak bağlantı kurarak görüntülerin incelenebilmesini sağlarlar.
Tarihçe
PACS'ın çalışma prensipleri ilk olarak 1982 yılındaki radyologlar toplantısında tartışılmıştır. PACS teriminin gelişmesinde birçok kişinin etkisi bulunmaktadır. Kardiovasküler radyolog olan Dr Andre Duerinck 1983 yılındaki bir konuşmasında bu terimin ilk defa 1981 yılında kullanılmaya başlandığını belirtmiştir. Dr Samuel Dwyer, though, credits Dr Judith M. Prewitt for introducing the term.
Bir medikal fizyolog olan ve Londra'da 90'lı yılların başında yaşayan Dr Harold Glass, İngiliz hükûmeti tarafından finanse edilen ve yıllar süren bir projeyle Londrea'daki Hammersmith Hastanesi'ni Birleşik Krallık'taki ilk filmsiz hastane haline getirmiştir. Dr Glass projenin hayata geçmesinden birkaç ay sonra ölmüştür. Dr Glass'ın ismi PACS'ın en önemli öncüleri arasında yer almaktadır.
Kaynakça
- ^ Duerinckx AJ, Pisa EJ. Filmless Picture Archiving and Communication System (PACS) in Diagnostic Radiology. Proc SPIE 1982;318;9-18. Reprinted in IEEE Computer Society Proceedings of PACS'82, order No 388.
- ^ Samuel J. Dwyer III. A personalized view of the history of PACS in the USA. In: Proceedings of the SPIE, "Medical Imaging 2000: PACS Design and Evaluation: Engineering and Clinical Issues", edited by G. James Blaine and Eliot L. Siegel. 2000;3980:2-9.
- ^ Bryan S, Weatherburn GC, Watkins JR, Buxton MJ (1999). "The benefits of hospital-wide picture archiving and communication systems: a survey of clinical users of radiology services". Br J Radiol. 72 (857). ss. 469-78. (PMID) 10505012.
Ayrıca bakınız
Dış bağlantılar
- Teleradyoloji, PACS ve DICOM Yazılımları 22 Ocak 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde . PACS ve DICOM yazılımları
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Goruntu Arsivleme ve Iletisim Sistemleri PACS Picture Archiving Communication Systems goruntulerin saklanmasi geri cagrilmasi dagitimi ve sunumu icin kullanilan yazilim ya da aglara verilen isimdir Medikal goruntuler PACS sistemlerinden bagimsiz bir formatta saklanir Medikal goruntulerin saklanmasi icin en cok kullanilan format DICOM Digital Imaging and Communications in Medicine formatidir Bir goruntu arsivleme ve iletisim sistemi PACS uzerinde saklanan goruntuAyni resmin kontrast degerleri degistirilmis hali Keskinlestirme ve olcme etiketleri sistem tarafindan eklenmistirResim TipleriBircok PACS yazilimi ultrasonografi manyetik rezonans MR positron emission tomography PET bilgisayarli tomografi CT endoskopi mammografi vb farkli medikal cihazlardan gelen resimleri yonetebilir Kullanim AlanlariPACS sistemlerinin iki temel kullanim alani vardir Baskiyi ortadan kaldirmak PACS sistemleri film arsivleri gibi kagit tabanli medikal goruntuleri ortadan kaldirmaktadir Dijital yedekleme birimlerinin ucuzlamasiyla PACS hem maliyet acisindan hem de saklama alani acisindan film arsivlerinden daha avantajli hale gelmistir Ayni saglik merkezinde cekilen goruntulere aninda erisim saglanabiliyor olmasi PACS in film arsivlerine olan bir diger ustunlugudur Uzaktan erisim PACS geleneksel yontemlerle mumkun olmayacak saglik merkezi disindan goruntulere erisebilmeyi ve raporlayabilmeyi mumkun hale getirmistir sistemleri sayesinde farkli lokasyonlarda bulunan pratisyenler ayni goruntulere ve ayni bilgilere ayni anda ulasabilmektedirler Gunumuzde GE Healthcare FUJIFILM ve Siemens DentaPacs gibi hemen hemen tum buyuk medikal goruntu cihazi ureticilerinin bazi medikal IT sirketlerinin ve bazi baska bagimsiz yazilim firmalarinin PACS yazilimlari bulunmaktadir PACS sistemlerinin karsilastigi zorluklardan biri DICOM goruntu formatinin islenmesidir DICOM formatinin karmasikligi sebebiyle bazi PACS saglayicilarin sistemleri arasinda farkliliklar olusmustur Bu da DICOM tabanli uygulama gelistirme isini zorlu bir is haline getirmistir MimariTipik olarak bir PACS agi LAN ya da uzerinden bir ana sunucuya baglanan ve bu ana sunucuya goruntu saglayan ya da goruntulerini kullanan istemcilerden olusur Her gecen gun daha fazla PACS sistemi iletisim icin Internet ortamini kullanmakta ve web tabanli arayuzleri tercih etmektedirler Veri iletisiminde guvenligin saglanmasi icin VPN Virtual Private Network ve SSL Secure Sockets Layer teknolojileri kullanilmaktadir Bazi uygulamalar JavaScript ya da Java uzerinde calismaktadirlar Bircok farkli tanimlama olmasina ragmen bircok otorite bir PACS sisteminin tamamen web tabanli oldugunun soylenebilmesi icin her bir goruntunun kendi URL sinin olmasi gerektigi konusunda hemfikirdir Istemci is istasyonlari filmlerin taranarak sisteme aktarilabilmesi goruntulerin yazdirilabilmesi ve dijital resimlerin interaktif olarak goruntulenebilmesi icin is istasyonuna direkt bagli sahip olabilirler PACS is istasyonlari temelde resimlerin manipule edilmesini kesme bicme yon belirleme yakinlasma uzaklasma parlaklik ve kontrast ayarlama vb saglayan sistemlerdir Modern radyoloji ekipmanlari ve modaliteler hasta goruntulerini PACS sistemlerine direkt olarak dijital formda iletebilmektedirler Geriye uyumluluk acisindan bircok hastanenin goruntuleme ve radyoloji departmanlari bir film sayisallastirici da bulundurmaktadirlar EntegrasyonTam bir PACS goruntulere ve goruntulerle iliskili verilere tek bir noktadan erisim saglayabilir olmalidir ornegin birden cok modaliteyi destekleyebilmelidir Ayni zamanda mevcut hastane bilgi sistemleri ile de entegre edilebilmelidir HIS kisaltmasiyla RIS kisaltmasiyla anilmaktadirlar Birden cok sistemle arayuz olusturmak daha kararli ve tutarli verilerin olusturulmasina da yardimci olur Hasta ID ya da tetkik bilgilerinin hatali girilmesi riski azalir DICOM calisma listesi worklist ozelligini destekleyen modaliteler ilgili hasta bilgilerini hasta ismi hasta numarasi protokol numarasi hastane bilgi sisteminden cekebilir ve boylece verilerin ikinci kez modaliteye girilmesi ihtiyacini ortadan kaldirarak hata yapilmasi riskini azaltabilir Goruntuleme islemi tamamlandiginda PACS sistemi elde ettigi goruntu bilgileri ile RIS sistemine kayitli bilgileri karsilastirabilir ve bir uyumsuzluk olmasi durumunda kullaniciyi uyarabilir PACS sistemine kaydedilen veriler HIS ortamindan alinabilecek tekil belirleyiciler TC Kimlik No gibi ile etiketlenebilir Bu sekilde farkli hastanelerin bilgi sistemlerinin dahi sorunsuz bir sekilde entegre edilmeleri mumkun olabilir Bir arayuz ayni zamanda is akislarinin da iyilesmesini saglayabilir Bir tetkigin bir tarafindan raporlanmasi tamamlandiginda PACS sisteminde bu tetkik okundu olarak isaretlenebilir Bu ozellik sayesinde ayni tetkigin birden fazla okunarak vakit kaybi yasanmasi onlenmis olunur Rapor goruntuler ve tetkik ile iliskilendirilerek saklanabilir Entegrasyon konusunun genisligi sebebiyle bazi tedarikciler tumuyle entegre RIS PACS sistemleri gelistirmislerdir Bu sistemler bazi gelismis ozellikleri de sunabilmektedir Raporlarin dikte edilmesi PACS sistemine dahil edilebilir Kaydedilen sesli raporlar raportorun is istasyonuna otomatik olarak gonderilebilir ve ayni anda klinik doktorlarin erisimine de saglanabilir Bu sekilde acil ihtiyac duyulan sonuclarin raporlarinin yazilmasi beklenmemis ve yazim esnasinda olusabilecek hatalarin riski minimize edilmis olur Kalite kontrol ve denetim surecleri icin tek bir arac kullanilmis olur Geri cevrilen goruntuler isaretlenebilir ve daha sonra analiz edilerek sorunun kaynagi arastirilabilir Is yuku ayni sekilde bu sistem uzerinden takip edilebilir DICOM GoruntuleyicilerPiyasada ucretli ve ucretsiz bazi DICOM goruntuleyiciler bulunmaktadir Bunlarin arasinda Centricity RA 600 DICOM Works SureVistaVision UniPACS Syngo Imaging VRRender MicroDicom ve DentaPacs gibi yazilimlar yer almaktadir Bu yazilimlar herhangi bir PACS sistemi ile direkt olarak baglanti kurarak goruntulerin incelenebilmesini saglarlar TarihcePACS in calisma prensipleri ilk olarak 1982 yilindaki radyologlar toplantisinda tartisilmistir PACS teriminin gelismesinde bircok kisinin etkisi bulunmaktadir Kardiovaskuler radyolog olan Dr Andre Duerinck 1983 yilindaki bir konusmasinda bu terimin ilk defa 1981 yilinda kullanilmaya baslandigini belirtmistir Dr Samuel Dwyer though credits Dr Judith M Prewitt for introducing the term Bir medikal fizyolog olan ve Londra da 90 li yillarin basinda yasayan Dr Harold Glass Ingiliz hukumeti tarafindan finanse edilen ve yillar suren bir projeyle Londrea daki Hammersmith Hastanesi ni Birlesik Krallik taki ilk filmsiz hastane haline getirmistir Dr Glass projenin hayata gecmesinden birkac ay sonra olmustur Dr Glass in ismi PACS in en onemli onculeri arasinda yer almaktadir Kaynakca Duerinckx AJ Pisa EJ Filmless Picture Archiving and Communication System PACS in Diagnostic Radiology Proc SPIE 1982 318 9 18 Reprinted in IEEE Computer Society Proceedings of PACS 82 order No 388 Samuel J Dwyer III A personalized view of the history of PACS in the USA In Proceedings of the SPIE Medical Imaging 2000 PACS Design and Evaluation Engineering and Clinical Issues edited by G James Blaine and Eliot L Siegel 2000 3980 2 9 Bryan S Weatherburn GC Watkins JR Buxton MJ 1999 The benefits of hospital wide picture archiving and communication systems a survey of clinical users of radiology services Br J Radiol 72 857 ss 469 78 PMID 10505012 KB1 bakim Birden fazla ad yazar listesi link Ayrica bakinizX ray DICOM EHR EMR Dis baglantilarTeleradyoloji PACS ve DICOM Yazilimlari 22 Ocak 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde PACS ve DICOM yazilimlari