Pandantif ya da küresel bingi, (Osmanlıcası: ﻋﻠﻴﻘﻪ, 'Alîka') yapı mimarisinde kullanılan özel bir inşaat tekniği olup kare şekilli bir oda boşluğu üzerine bâzı daire şekilli bir kubbe veya bâzı dikdörtgen şekilli bir oda boşluğu üzerine elips şekilli bir kubbe inşa etmek için kullanılır.
Pandantifler kesilmiş olan bir küresel şeklin bir üçgensel kısmından olmakta, alt taraflarında sanki tek bir isnat noktasına inmekte, üstü ise kubbenin dairesel veya eliptik bazının yerleştirilmesi için genişlemekte ve dörtte bir bir daire parçası veya elips parçası şeklinde olmaktadır. Genellikle tuğladan veya taştan yapılan pandantifler kubbenin ağırlığını taşımakta ve bu ağırlığı dört kenara konsantre ederek bu kenarlarda bulunan mimarı payeler tarafından bu ağırlığın taşınmasını sağlamaktadırlar.
Tarihçe
Pandantifler ilk defa Antik Roma binalarında 2. ve 3. yüzyıllarda deneysel olarak kullanılmaya başlamışlardır. Pandantiflerin uygulanması 6. yüzyılda Bizans İmparatorluğu döneminde Doğu Hristiyan sonradan Doğu Ortodoks Kilisesi patriklik ana tapınağı olan Ayasofya'da zirvesine erişmiştir. Ayasofya'nın pandantifler kullanılarak yapılan kubbesinin çapı o zaman dünyasının en büyüğü olup yüzyıllarca hiçbir Dünya binası tarafından erişilememiştir. Bu kubbe ile boy ölçüşen Floransa Katedrali kubbesi yapımında pandantifli kubbeler kullanılmamıştır. 1574'te bitirilen Selimiye Camii kubbesi ise sekiz sütuna dayanan bir kasnak üzerine oturtulmuş ve kasnak da fil ayaklarına 6 metre genişliğinde kemerlerle bağlanmıştır.
Pandantifler ve bunlara dayalı kubbeler, Doğu Ortodoks kiliseleri kubbelerinden ve Batı Avrupa'da Rönesans ve barok mimarî stilli kilise binalarında çok kullanılmıştır. Bu kilise binalarının çoğunda pandantiflerin sağladığı baz üzerine hemen kubbe bazı oturtulmamış, pandantiflerin üstü ile kubbenin bazı altında dikey duvarları ve pencereleri olan "kasnak" veya "tambur" adı verilen değişik bir inşaat elemanı kullanılmıştır.
Galeri
-
- Çek Cumhuriyeti'nde Fulnek'de Kutsal Üçleme Kilisesi
- Pandantifin kurulması için sema
- Bir pandantif, A ile gösterilmiş
Kaynakça
- ^ The Columbia Encyclopedia, sixth edition 10 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (İngilizce)
- ^ "pendentive (architectüre) - Britannica Online Encyclopedia" (İngilizce). Britannica.com. 8 Mayıs 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 15 Ağustos 2012.
- ^ Rasch (1985_)...say=129
- ^ Heinle ve Schlaich 1996, s.32
Konuyla ilgili yayınlar
- Heinle, Erwin ve Schlaich, Jorg (1996) Kuppeln aller Zeiten, aller Kültüren, Stuttgart, (Almanca)
- Rasch, Jürgen (1985) "Die Kuppel in der romischen Architektur. Entwicklung, Formgebung, Konstruktion" Architectura (1985, C. 15, say. 117–139) (Almanca)
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Pandantif ya da kuresel bingi Osmanlicasi ﻋﻠﻴﻘﻪ Alika yapi mimarisinde kullanilan ozel bir insaat teknigi olup kare sekilli bir oda boslugu uzerine bazi daire sekilli bir kubbe veya bazi dikdortgen sekilli bir oda boslugu uzerine elips sekilli bir kubbe insa etmek icin kullanilir Pandantifler sari renkli gosterilmistir Pandantifler kesilmis olan bir kuresel seklin bir ucgensel kismindan olmakta alt taraflarinda sanki tek bir isnat noktasina inmekte ustu ise kubbenin dairesel veya eliptik bazinin yerlestirilmesi icin genislemekte ve dortte bir bir daire parcasi veya elips parcasi seklinde olmaktadir Genellikle tugladan veya tastan yapilan pandantifler kubbenin agirligini tasimakta ve bu agirligi dort kenara konsantre ederek bu kenarlarda bulunan mimari payeler tarafindan bu agirligin tasinmasini saglamaktadirlar TarihcePandantifler ilk defa Antik Roma binalarinda 2 ve 3 yuzyillarda deneysel olarak kullanilmaya baslamislardir Pandantiflerin uygulanmasi 6 yuzyilda Bizans Imparatorlugu doneminde Dogu Hristiyan sonradan Dogu Ortodoks Kilisesi patriklik ana tapinagi olan Ayasofya da zirvesine erismistir Ayasofya nin pandantifler kullanilarak yapilan kubbesinin capi o zaman dunyasinin en buyugu olup yuzyillarca hicbir Dunya binasi tarafindan erisilememistir Bu kubbe ile boy olcusen Floransa Katedrali kubbesi yapiminda pandantifli kubbeler kullanilmamistir 1574 te bitirilen Selimiye Camii kubbesi ise sekiz sutuna dayanan bir kasnak uzerine oturtulmus ve kasnak da fil ayaklarina 6 metre genisliginde kemerlerle baglanmistir Pandantifler ve bunlara dayali kubbeler Dogu Ortodoks kiliseleri kubbelerinden ve Bati Avrupa da Ronesans ve barok mimari stilli kilise binalarinda cok kullanilmistir Bu kilise binalarinin cogunda pandantiflerin sagladigi baz uzerine hemen kubbe bazi oturtulmamis pandantiflerin ustu ile kubbenin bazi altinda dikey duvarlari ve pencereleri olan kasnak veya tambur adi verilen degisik bir insaat elemani kullanilmistir GaleriCek Cumhuriyeti nde Fulnek de Kutsal Ucleme Kilisesi Pandantifin kurulmasi icin sema Bir pandantif A ile gosterilmisKaynakca The Columbia Encyclopedia sixth edition 10 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ingilizce pendentive architecture Britannica Online Encyclopedia Ingilizce Britannica com 8 Mayis 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 15 Agustos 2012 Rasch 1985 say 129 Heinle ve Schlaich 1996 s 32Konuyla ilgili yayinlarHeinle Erwin ve Schlaich Jorg 1996 Kuppeln aller Zeiten aller Kulturen Stuttgart ISBN 3 421 03062 6 Almanca Rasch Jurgen 1985 Die Kuppel in der romischen Architektur Entwicklung Formgebung Konstruktion Architectura 1985 C 15 say 117 139 Almanca