Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Pulak Mustafa Paşa (ö. 1533 İstanbul) sancakbeyliği, kaptan-ı derya ve beyleybeyliği görevlerinde bulunmuş Osmanlı devlet adamı.
Hayatı
Bosnalı Arnavut asıllıdır. Devşirme olarak İstanbul'a getirilip Enderun'da eğitim görmüştür. "Parlak" lakabı hakkında bilinen belge yoktur ama Sicill-i Osmani'de lakabının "Palak" olduğunu ve bu sözcüğün de Arnavutça "ihtiyar" anlamına "Plak"tan geldiğini bildirmektedir. İsmi kaynaklarda; Plak, Pulak, Bulak, Balak, Palak ya da Parlak şeklinde geçmektedir. Eyüpsultandaki türbesinde bulunan mezar taşında Mustafa Paşa'nın lakabı Pulak, babasının ismi de Kasım Bey olarak belirtilmiştir.
Saraydan çıkışı, Yanya sancakbeyi olarak göreve getirilmesi ile oldu. Sonrasında Gelibolu sancakbeyi, I. Süleyman saltanatı başlarında da (1520) kaptan-ı derya oldu. Kaptan-ı deryalık görevinde iken Rodos Seferi hazırlıkları sırasında Piri Reis tarafından Sığacık limanının stratejik konumunun fark edilmesiyle Kanuni Sultan Süleyman tarafından verilen emirle Sığacık Kalesi Parlak Mustafa Paşa tarafından Teos harabelerinden getirilen taşlar kullanılarak yeniden yaptırılmıştır. 1522 yılında gerçekleşen Rodos Seferi'nde kendisi kaptan-ı derya olmakla birlikte ordunun serdarı ikinci vezir Çoban Mustafa Paşa olup çoğu kaynakta isim benzerliğinden dolayı karışıklık bulunmaktadır ki tarihî süreç incelendiğinde ordunun Serdarının Çoban Mustafa Paşa olduğu anlaşılmaktadır.
Mustafa Paşa, 1522 yılında Rodos'un ele geçirilmesinden hemen sonrasında Bodrum ve İstanköy'ü Osmanlı topraklarına kattı. Ancak büyük olasılıkla Rodos'un ele geçirilmesinin uzamasına sebep olduğu gerekçesiyle 16 Aralık 1522'de kaptan-ı deryalık görevinde alındı. Saraydan Şah-ı Hûbân adında bir cariye ile evlendikten sonra vezir payesini aldı. Eyüpsultandaki türbesinde yazan "Kapûdân idi vezâretle Süleyman Han'a" ifadesinden yola çıkarak vezirliğinin 1520 başlarında olduğu düşünülebilir.
Evliya Çelebi hakkında şu bilgileri vermiştir: "Süleyman Han veziri kaptan paşalarındandır. İstanbul’dan kırk parça kadırga ile Septe Boğazı’ndan mühimmat ve cephane ile çıkıp Mısır ceziresini Habeş Burnu’nu dolaşarak Lahsa ve Basra’dan Bağdad altına yirmi parça kadırga ile Süleyman Han’a ulaştı ve Bağdad fethinde bulundu. Hizmeti karşılığında Mısır verildikten sonra İstanbul’da kubbe veziri iken öldü. Eyüp avlusunda Hünkârkapısı dışında özel kubbesi içinde gömülüdür."
Mustafa Paşa, 1531'de Şam beylerbeyi oldu. Bazı kaynaklarda aynı yıl sonunda bu görevden azledildiği belirtilsede isim karışıklığı yoksa tarihi kaynaklara göre 1533'e kadar bu görevde bulundu. 1533 ya da 1534 yılında ölmüş olup Eyüpsultandaki türbesine defnedildi.
Serez'de 1519 yılında inşa edilen ve günümüzde yıkık halde bulunan Mustafa Paşa Camisinin de kendisi tarafından inşa ettirildiği düşünülmektedir.
Kaynakça
- ^ a b Mehmed Süreyya (haz. Nuri Akbayar) (1996), Sicill-i Osmani, İstanbul:Tarih Vakfı Yurt Yayınları C.IV s.372 [1]
- ^ (2017). Tarihi, Kültürü ve Sanatıyla 7. Eyüpsultan Sempozyumu (Tebliğ:Eyüp Sultan'da Çardak Biçimli Türbelerin Niyaz Kapıları). Kocaeli: Eyüp Belediyesi. s. 187.
- ^ a b Emecen, Feridun Mustafa (2017). İhtişam Çağının Başlangıcında Bir Osmanlı Devlet Adamı: Kanuni Sultan Süleyman'ın İkinci Veziri Mustafa Paşa. Kocaeli: Bilnet Matbaacılık ve Yayıncılık A.Ş. s. 32. ISBN .
- ^ Seferihisar belediyesi websitesi[]
- ^ Ertaş, Mehmet Yaşar; Kılıçaslan, Hacer (2017). "Rodos'un Fetih Günlüğü Kanuni Sultan Süleyman'ın Rodos Seferi Rûznâmesi". Akademik İncelemeler Dergisi (Journal of Academic Inquiries). 12 (1). Dergipark. s. 28. doi:10.17550/akademikincelemeler.308774. 26 Ocak 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 25 Ocak 2020.
- ^ Evliyâ Çelebi (2003). Günümüz Türkçesiyle Evliyâ Çelebi Seyahatnâmesi, (Hazırlayanlar: S. A. Kahraman, Y. Dağlı) 1. Kitap, 2. Cilt, Sh. 368, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul. Takım
- ^ Çakar, Enver (2003). "XVI. YÜZYILDA ŞAM BEYLERBEYİLİĞİNİN İDARÎ TAKSİMATI" (PDF). Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 13 (1). Fırat Üniversitesi. s. 364. 31 Mayıs 2014 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 25 Ocak 2020.
Dış bağlantılar
- Mehmed Süreyya (haz. Nuri Akbayar) (1996), Sicill-i Osmani, İstanbul:Tarih Vakfı Yurt Yayınları C.IV s.372 [2]
- Bulak Mustafa Paşa Türbesi 28 Ekim 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
| Askerî görevi | ||
|---|---|---|
| Önce gelen: Cafer Ağa | Kaptan-ı Derya 1520 - 1522 | Sonra gelen: |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Pulak Mustafa Pasa o 1533 Istanbul sancakbeyligi kaptan i derya ve beyleybeyligi gorevlerinde bulunmus Osmanli devlet adami HayatiBosnali Arnavut asillidir Devsirme olarak Istanbul a getirilip Enderun da egitim gormustur Parlak lakabi hakkinda bilinen belge yoktur ama Sicill i Osmani de lakabinin Palak oldugunu ve bu sozcugun de Arnavutca ihtiyar anlamina Plak tan geldigini bildirmektedir Ismi kaynaklarda Plak Pulak Bulak Balak Palak ya da Parlak seklinde gecmektedir Eyupsultandaki turbesinde bulunan mezar tasinda Mustafa Pasa nin lakabi Pulak babasinin ismi de Kasim Bey olarak belirtilmistir Saraydan cikisi Yanya sancakbeyi olarak goreve getirilmesi ile oldu Sonrasinda Gelibolu sancakbeyi I Suleyman saltanati baslarinda da 1520 kaptan i derya oldu Kaptan i deryalik gorevinde iken Rodos Seferi hazirliklari sirasinda Piri Reis tarafindan Sigacik limaninin stratejik konumunun fark edilmesiyle Kanuni Sultan Suleyman tarafindan verilen emirle Sigacik Kalesi Parlak Mustafa Pasa tarafindan Teos harabelerinden getirilen taslar kullanilarak yeniden yaptirilmistir 1522 yilinda gerceklesen Rodos Seferi nde kendisi kaptan i derya olmakla birlikte ordunun serdari ikinci vezir Coban Mustafa Pasa olup cogu kaynakta isim benzerliginden dolayi karisiklik bulunmaktadir ki tarihi surec incelendiginde ordunun Serdarinin Coban Mustafa Pasa oldugu anlasilmaktadir Mustafa Pasa 1522 yilinda Rodos un ele gecirilmesinden hemen sonrasinda Bodrum ve Istankoy u Osmanli topraklarina katti Ancak buyuk olasilikla Rodos un ele gecirilmesinin uzamasina sebep oldugu gerekcesiyle 16 Aralik 1522 de kaptan i deryalik gorevinde alindi Saraydan Sah i Huban adinda bir cariye ile evlendikten sonra vezir payesini aldi Eyupsultandaki turbesinde yazan Kapudan idi vezaretle Suleyman Han a ifadesinden yola cikarak vezirliginin 1520 baslarinda oldugu dusunulebilir Evliya Celebi hakkinda su bilgileri vermistir Suleyman Han veziri kaptan pasalarindandir Istanbul dan kirk parca kadirga ile Septe Bogazi ndan muhimmat ve cephane ile cikip Misir ceziresini Habes Burnu nu dolasarak Lahsa ve Basra dan Bagdad altina yirmi parca kadirga ile Suleyman Han a ulasti ve Bagdad fethinde bulundu Hizmeti karsiliginda Misir verildikten sonra Istanbul da kubbe veziri iken oldu Eyup avlusunda Hunkarkapisi disinda ozel kubbesi icinde gomuludur Mustafa Pasa 1531 de Sam beylerbeyi oldu Bazi kaynaklarda ayni yil sonunda bu gorevden azledildigi belirtilsede isim karisikligi yoksa tarihi kaynaklara gore 1533 e kadar bu gorevde bulundu 1533 ya da 1534 yilinda olmus olup Eyupsultandaki turbesine defnedildi Serez de 1519 yilinda insa edilen ve gunumuzde yikik halde bulunan Mustafa Pasa Camisinin de kendisi tarafindan insa ettirildigi dusunulmektedir Kaynakca a b Mehmed Sureyya haz Nuri Akbayar 1996 Sicill i Osmani Istanbul Tarih Vakfi Yurt Yayinlari ISBN 975 333 0383 C IV s 372 1 2017 Tarihi Kulturu ve Sanatiyla 7 Eyupsultan Sempozyumu Teblig Eyup Sultan da Cardak Bicimli Turbelerin Niyaz Kapilari Kocaeli Eyup Belediyesi s 187 a b Emecen Feridun Mustafa 2017 Ihtisam Caginin Baslangicinda Bir Osmanli Devlet Adami Kanuni Sultan Suleyman in Ikinci Veziri Mustafa Pasa Kocaeli Bilnet Matbaacilik ve Yayincilik A S s 32 ISBN 978 605 5116 54 5 Seferihisar belediyesi websitesi olu kirik baglanti Ertas Mehmet Yasar Kilicaslan Hacer 2017 Rodos un Fetih Gunlugu Kanuni Sultan Suleyman in Rodos Seferi Ruznamesi Akademik Incelemeler Dergisi Journal of Academic Inquiries 12 1 Dergipark s 28 doi 10 17550 akademikincelemeler 308774 26 Ocak 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 25 Ocak 2020 Evliya Celebi 2003 Gunumuz Turkcesiyle Evliya Celebi Seyahatnamesi Hazirlayanlar S A Kahraman Y Dagli 1 Kitap 2 Cilt Sh 368 Yapi Kredi Yayinlari Istanbul Takim ISBN 978 975 08 0562 3 Cakar Enver 2003 XVI YUZYILDA SAM BEYLERBEYILIGININ IDARI TAKSIMATI PDF Firat Universitesi Sosyal Bilimler Dergisi 13 1 Firat Universitesi s 364 31 Mayis 2014 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 25 Ocak 2020 Dis baglantilarMehmed Sureyya haz Nuri Akbayar 1996 Sicill i Osmani Istanbul Tarih Vakfi Yurt Yayinlari ISBN 975 333 0383 C IV s 372 2 Bulak Mustafa Pasa Turbesi 28 Ekim 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde Askeri goreviOnce gelen Cafer Aga Kaptan i Derya 1520 1522 Sonra gelen