Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu maddede yeterince bilgilendirici olmayan ve karşı savunmasız olan kullanılmıştır. (Ekim 2023) () |
Peipus Gölü Savaşı veya Buz Savaşı, Peipus Gölünün buzunda Jülyen takvimine göre 1242 yılının 5 Nisan Cumartesi (Proleptik Gregoryen takvimine göre 12 Nisan) gününde Aleksandr Nevski önderliğindeki Novgorod Cumhuriyeti ve Vladimir-Suzdal Knezliği ile Livonya Tarikatı liderliğindeki Danimarka, Dorpat piskoposluğu ve Chud birlikleri arasında gerçekleşen bir savaştır. Savaşın onuruna, 18 Nisan günü Rusya'nın askeri zafer günü olarak kutlanmaya başlandı.
| Peipus Gölü Savaşı | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
 16. yüzyılın sonlarında bir el yazmada savaşın tasviri ve Aleksandr Nevski'nin Hayatı | |||||||
| |||||||
| Taraflar | |||||||
 Novgorod Cumhuriyeti Vladimir-Suzdal Knezliği Pskov Cumhuriyeti |  Livonya Danimarka Dorpat PiskoposluğuChudlar | ||||||
| Komutanlar ve liderler | |||||||
| Aleksandr Nevski II. Andrey | Andreas von Welwen Hermann Buxhoeveden | ||||||
| Güçler | |||||||
| 15-17 bin kişi | 10-12 bin kişi | ||||||
Savaşın başlangıcı
Aralık 1237'de Papa IX. Gregorius, Baltık putperestlerine karşı ikinci bir haçlı seferi ilan etti ve Haziran 1238'de Danimarka kralı II. Valdemar ve efendisi Herman Balk, Estonya'nın bölünmesi ve İsveçlilerin katılımıyla Baltık'ta Rusya'ya karşı askeri operasyonlar konusunda anlaştılar. Bu yıllarda Rus toprakları Moğol istilasıyla zayıfladı.
15 Temmuz 1240'ta İsveçliler, Novgorod Cumhuriyeti birlikleri tarafından Neva Muharebesi'nde yenildi ve Ağustos 1240'ta Livonya, Novgorod Cumhuriyeti'ne karşı savaşa girdi. Livonyalı şövalyelerin yanında Derpt Piskoposu Herman Buxgevden'in milisleri ve Aestilerin de Novgorod Cumhuriyeti'ne savaş açtı. Pskov Prensliği ise Novgorod Cumhuriyeti'nin yanında savaşa girdi.
Almanlar, Izborsk'u aldı ve yardımına gelen 800 Pskovlu'yu da öldürdü. Izborsk'u ele geçirilmesinin ardından Almanlar, kapıları bir hafta sonra Pskov boyarlarından destekçileri tarafından açılan Pskov'u kuşattı. Ancak bu olaylar Aleksandr Nevski liderliğindeki Novgorod Cumhuriyeti birliklerinin 1240/1241 kışında Alamnları Pereslavl-Zalesski'ye sürmesini engellemedi ve sadece Almanlar Vozhan ve Koporye topraklarını ele geçirdiğinde ve Novgorod'a 30 mil mesafede yaklaştığında, Novgorod Cumhuriyeti birlikleri 'a döndüler.Aleksandr Nevski Novgorod'a yaklaşan Alman birlikleri üstüne II. Andrey'i gönderdi. Ancak ısrarlar üzerine Nevski ordunun başına geçip Koporye'ye yürüdü ve ordaki Alman garnizonun çoğunu öldürdü. Yerel halktan bazı şövalyeler ve paralı askerler esir alındı, ancak serbest bırakıldı ve Chudlar arasından hainler idam edildi. Mart 1242'de Nevski ilerleyerek Pskov'u aldı. Şövalyeler güçlerini Derpt piskoposluğunda yoğunlaştırdı ve ileri Rus müfrezelerini durdurmayı başardı. Bunun üzerine Nevski, ana kuvvetleri belirleyici bir savaş için buz tutmuş göle çekti.
Savaşın yerini belirleme
Peipus Gölü'nün hidrografisinin değişkenliği, Buz Savaşı'nın gerçekleştiği yeri belirleme görevini zorlaştırıyor. 1958-1959'da, SSCB Bilimler Akademisi Arkeoloji Enstitüsü'nün keşif gezisinde G. N. Karaev, savaşın iddia edilen yerinde, Sigovets Burnu'nun modern kıyısının 400 metre batısında, kuzey ucu ile Ostrov köyünün enlemi arasında bulunan Sıcak Göl bölümünde arkeolojik kazılar yapmış, ancak burada 1242 savaşıyla ilişkilendirecek buluntulara hiçbir zaman ulaşılamamıştır.
Tarihçi Mikhail Nikolaevich Tikhomirov ve General G. N. Karaev'in seferine katıldı. M.N. Tikhomirov, generalin araştırma yaklaşımını eleştirdi. Ayrıca tarihçi D. N. Alshits, G. N. Karaev'in sadece kaynaklar ile değil, kendisiyle de çeliştiğini kaydetti. G. N. Karaev'in seferinin çalışması ve sonuçları, o zamanın resmi askeri basınında bile sert eleştirilere maruz kaldı. Askeri tarihçi Albay M. S. Angarsky, Pnevo köyünün alanını savaşın muhtemel yeri olarak değerlendirdi.
Savaşın seyri
5 Nisan 1242 sabahı karşıt ordular karşı karşıya geldi. Saldırıyı başlatanlar Ruslardı. Alamnalar Rus ana kuvvetlerin merkezinin önünde bulunan ayrı bir tüfek alayını dağıttıktan sonra hatların içlerine doğru ilerlemeye başladı. Ancak daha sonra Livonya birliklerinin yanları Ruslar tarafından kuşatıldı ve diğer Alman birimleri aynı kaderi önlemek için geri çekildi. Kroniklere göre kuşatılan Livonyalılar inatla direnmiş ancak en sonunda yenilmişlerdi. Latin kuvvetleri kaçmaya başladılar. Ruslar kaçanları 7 mil boyunca takip etti.
Aynı yıl, Almanlar ile Novgorod Cumhuriyeti ile bir barış anlaşması imzaladı ve Almanlar tarafından ele geçirilen toprakların yanı sıra Latgale bölgesi de Rusya'ya verildi. Ayrıca tutuklu takası da yapıldı. Sadece 10 yıl sonra, Almanlar tekrar Pskov'u ele geçirmeye çalıştı.
Savaşın ölçeği ve önemi
Rus tarihçiliğinde geleneksel bakış açısına göre, bu savaş, Nevski'nin İsveçliler (15 Temmuz 1240 Neva'da) ve Litvanyalılar üzerindeki (1245'te Toropets, Usvyat ve Zhiztsa Gölü yakınında) zaferleri, Pskov ve Novgorod için batıdan gelen üç ciddi düşmanın baskısını geciktirmek için büyük önem taşıyordu, tam da Rusya'nın geri kalanının Moğol istilası tarafından büyük ölçüde zayıfladığı bir zamanda.
Sovyet tarihçiliğinde, Buz Savaşı, Baltık ülkelerindeki Alman şövalye saldırganlığının tüm tarihinin en büyük savaşlarından biri olarak kabul edildi.Peipus Gölü'ndeki Alman ve müttefik kuvvetlerinin birliklerinin mevcudiyeti 10-12 bin, Novgorod ve müttefiklerinin ise 17 bin kişi olarak tahmin ediliyor. Yani yaklaşık olarak 1410 Grunwald Muharebesi'nde olduğu kadardı (Almanlar 11 bin iken Polonya-Litvanya Birliği ordusu 16 - 17 bin kişi).
İngiliz araştırmacı J. Fennel, Peipus Gölü Savaşı'nın (ve Neva Muharebesi'nin) öneminin fazlasıyla abartıldığına inanıyor: “Nevski, yalnızca Novgorod ve Pskov'un sayısız savunucusundan bir tanesidir. Kendisinden önce ve sonranda birçoklarının yaptığını yaptı. Rus profesör I. N. Danilevsky bu görüşe katılıyor. Özellikle, savaşın, Saul ve Rakovor savaşından daha düşük olduğunu not eder.
Alman tarihçiler, batı sınırlarında savaşırken, Nevski'nin Batı'daki başarıların Moğol istilasının dehşeti için bir miktar ahlaki ve psikolojik "telafi" sağladığına inanıyor. Birçok araştırmacı, Batı'nın Rusya'ya karşı oluşturduğu tehdidin boyutunun abartılı olduğuna inanıyor. Öte yandan, L. N. Gumilyov, aksine, Tatar-Moğol “boyunduruğu” değil, Töton Tarikatı ve Riga Başpiskoposluğu tarafından temsil edilen Katolik Batı Avrupa'nın varoluş için ölümcül bir tehdit olduğuna inanıyordu. Rusya'nın ve bu nedenle Aleksandr Nevski'nin zaferlerinin Rus tarihindeki rolü özellikle büyüktür.
Alman tarihçi Dittmar Dahlmann, Aleksandr Nevski'nin "Batı tehdidi karşısında Ortodoksluğun ve Rus topraklarının savunucusu" rolünün verildiği Rus ulusal efsanesinin oluşumunda Buz Savaşı'nın rol oynadığını yazıyor. Nevsky kültü, Dahlmann'a göre, bizzat Stalin kültü için bir tür görsel tarihsel örnek olarak hizmet ederek özellikle Stalin döneminde gerçekleşti. Aleksandr Nevski ve Peipus Gölü Savaşı hakkındaki Stalinist efsanenin tanrılaştırması Sergey Eisenstein'ın filmiydi.
Tarihçi Igor Danilevsky, savaşa birkaç yüz kişinin katıldığına inanıyor. Aynı zamanda, 13. yüzyılın standartlarına göre, böyle bir ordu oldukça ciddi bir güç olarak kabul edildi (muhtemelen, altın çağında, eski Livonyalı Kılıç Kardeşlerinin maksimum sayısı, prensipte 100'ü geçmedi). Danilevski'ye göre Livonyalı kronik yazarı, bir abartı olmasına rağmen, Rusların neredeyse 60 kat daha fazla olduğundan şikayet etti, hala Aleksandr Nevski'nin ordusunun Haçlıların kuvvetlerinden önemli ölçüde daha fazla olduğunu varsaymak için sebep veriyor. Tarihçi Alexei Valerov, Aleksandr Nevski komutasındaki ordunun maksimum sayısının 800 kişiyi geçme ihtimalinin düşük olduğuna inanıyor.
Kaynakça
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 11 Kasım 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 28 Ağustos 2022.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 20 Ocak 2013 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 28 Ağustos 2022.
- ^ . 29 Eylül 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Ağustos 2022.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 22 Aralık 2017 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 28 Ağustos 2022.
- ^
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 11 Ocak 2014 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 28 Ağustos 2022.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 28 Eylül 2013 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 28 Ağustos 2022.
- ^
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 15 Haziran 2007 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 28 Ağustos 2022.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 30 Kasım 2019 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 28 Ağustos 2022.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 5 Ekim 2019 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 28 Ağustos 2022.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 17 Temmuz 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 28 Ağustos 2022.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 28 Ağustos 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 20 Ekim 2022.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 10 Ekim 2017 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 28 Ağustos 2022.
- ^ "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 11 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 28 Ağustos 2022.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 18 Mayıs 2013 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 28 Ağustos 2022.
- ^
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 23 Şubat 2014 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 28 Ağustos 2022.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 26 Kasım 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 28 Ağustos 2022.
- ^ . 21 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Ağustos 2022.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 20 Şubat 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 28 Ağustos 2022.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 13 Mart 2013 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 28 Ağustos 2022.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 25 Eylül 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 28 Ağustos 2022.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 3 Mayıs 2007 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 28 Ağustos 2022.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Bu maddede yeterince bilgilendirici olmayan ve baglanti olumune karsi savunmasiz olan yalin URL ler kullanilmistir Maddenin dogrulanabilir kalmasini ve maddede tutarli bir kaynak biciminin surdurulebilmesini saglamak adina lutfen bunlari tamamlayin Ekim 2023 Bu sablonun nasil ve ne zaman kaldirilmasi gerektigini ogrenin Peipus Golu Savasi veya Buz Savasi Peipus Golunun buzunda Julyen takvimine gore 1242 yilinin 5 Nisan Cumartesi Proleptik Gregoryen takvimine gore 12 Nisan gununde Aleksandr Nevski onderligindeki Novgorod Cumhuriyeti ve Vladimir Suzdal Knezligi ile Livonya Tarikati liderligindeki Danimarka Dorpat piskoposlugu ve Chud birlikleri arasinda gerceklesen bir savastir Savasin onuruna 18 Nisan gunu Rusya nin askeri zafer gunu olarak kutlanmaya baslandi Peipus Golu Savasi16 yuzyilin sonlarinda bir el yazmada savasin tasviri ve Aleksandr Nevski nin HayatiTarih5 Nisan 1242BolgePeipus GoluSonucNovgorod un zaferiTaraflarNovgorod Cumhuriyeti Vladimir Suzdal Knezligi Pskov CumhuriyetiLivonya Danimarka Dorpat Piskoposlugu ChudlarKomutanlar ve liderlerAleksandr Nevski II AndreyAndreas von Welwen Hermann BuxhoevedenGucler15 17 bin kisi10 12 bin kisiSavasin baslangiciAralik 1237 de Papa IX Gregorius Baltik putperestlerine karsi ikinci bir hacli seferi ilan etti ve Haziran 1238 de Danimarka krali II Valdemar ve efendisi Herman Balk Estonya nin bolunmesi ve Isveclilerin katilimiyla Baltik ta Rusya ya karsi askeri operasyonlar konusunda anlastilar Bu yillarda Rus topraklari Mogol istilasiyla zayifladi 15 Temmuz 1240 ta Isvecliler Novgorod Cumhuriyeti birlikleri tarafindan Neva Muharebesi nde yenildi ve Agustos 1240 ta Livonya Novgorod Cumhuriyeti ne karsi savasa girdi Livonyali sovalyelerin yaninda Derpt Piskoposu Herman Buxgevden in milisleri ve Aestilerin de Novgorod Cumhuriyeti ne savas acti Pskov Prensligi ise Novgorod Cumhuriyeti nin yaninda savasa girdi Almanlar Izborsk u aldi ve yardimina gelen 800 Pskovlu yu da oldurdu Izborsk u ele gecirilmesinin ardindan Almanlar kapilari bir hafta sonra Pskov boyarlarindan destekcileri tarafindan acilan Pskov u kusatti Ancak bu olaylar Aleksandr Nevski liderligindeki Novgorod Cumhuriyeti birliklerinin 1240 1241 kisinda Alamnlari Pereslavl Zalesski ye surmesini engellemedi ve sadece Almanlar Vozhan ve Koporye topraklarini ele gecirdiginde ve Novgorod a 30 mil mesafede yaklastiginda Novgorod Cumhuriyeti birlikleri a donduler Aleksandr Nevski Novgorod a yaklasan Alman birlikleri ustune II Andrey i gonderdi Ancak israrlar uzerine Nevski ordunun basina gecip Koporye ye yurudu ve ordaki Alman garnizonun cogunu oldurdu Yerel halktan bazi sovalyeler ve parali askerler esir alindi ancak serbest birakildi ve Chudlar arasindan hainler idam edildi Mart 1242 de Nevski ilerleyerek Pskov u aldi Sovalyeler guclerini Derpt piskoposlugunda yogunlastirdi ve ileri Rus mufrezelerini durdurmayi basardi Bunun uzerine Nevski ana kuvvetleri belirleyici bir savas icin buz tutmus gole cekti Savasin yerini belirlemePeipus Golu nun hidrografisinin degiskenligi Buz Savasi nin gerceklestigi yeri belirleme gorevini zorlastiriyor 1958 1959 da SSCB Bilimler Akademisi Arkeoloji Enstitusu nun kesif gezisinde G N Karaev savasin iddia edilen yerinde Sigovets Burnu nun modern kiyisinin 400 metre batisinda kuzey ucu ile Ostrov koyunun enlemi arasinda bulunan Sicak Gol bolumunde arkeolojik kazilar yapmis ancak burada 1242 savasiyla iliskilendirecek buluntulara hicbir zaman ulasilamamistir Tarihci Mikhail Nikolaevich Tikhomirov ve General G N Karaev in seferine katildi M N Tikhomirov generalin arastirma yaklasimini elestirdi Ayrica tarihci D N Alshits G N Karaev in sadece kaynaklar ile degil kendisiyle de celistigini kaydetti G N Karaev in seferinin calismasi ve sonuclari o zamanin resmi askeri basininda bile sert elestirilere maruz kaldi Askeri tarihci Albay M S Angarsky Pnevo koyunun alanini savasin muhtemel yeri olarak degerlendirdi Savasin seyri5 Nisan 1242 sabahi karsit ordular karsi karsiya geldi Saldiriyi baslatanlar Ruslardi Alamnalar Rus ana kuvvetlerin merkezinin onunde bulunan ayri bir tufek alayini dagittiktan sonra hatlarin iclerine dogru ilerlemeye basladi Ancak daha sonra Livonya birliklerinin yanlari Ruslar tarafindan kusatildi ve diger Alman birimleri ayni kaderi onlemek icin geri cekildi Kroniklere gore kusatilan Livonyalilar inatla direnmis ancak en sonunda yenilmislerdi Latin kuvvetleri kacmaya basladilar Ruslar kacanlari 7 mil boyunca takip etti Ayni yil Almanlar ile Novgorod Cumhuriyeti ile bir baris anlasmasi imzaladi ve Almanlar tarafindan ele gecirilen topraklarin yani sira Latgale bolgesi de Rusya ya verildi Ayrica tutuklu takasi da yapildi Sadece 10 yil sonra Almanlar tekrar Pskov u ele gecirmeye calisti Savasin olcegi ve onemiRus tarihciliginde geleneksel bakis acisina gore bu savas Nevski nin Isvecliler 15 Temmuz 1240 Neva da ve Litvanyalilar uzerindeki 1245 te Toropets Usvyat ve Zhiztsa Golu yakininda zaferleri Pskov ve Novgorod icin batidan gelen uc ciddi dusmanin baskisini geciktirmek icin buyuk onem tasiyordu tam da Rusya nin geri kalaninin Mogol istilasi tarafindan buyuk olcude zayifladigi bir zamanda Sovyet tarihciliginde Buz Savasi Baltik ulkelerindeki Alman sovalye saldirganliginin tum tarihinin en buyuk savaslarindan biri olarak kabul edildi Peipus Golu ndeki Alman ve muttefik kuvvetlerinin birliklerinin mevcudiyeti 10 12 bin Novgorod ve muttefiklerinin ise 17 bin kisi olarak tahmin ediliyor Yani yaklasik olarak 1410 Grunwald Muharebesi nde oldugu kadardi Almanlar 11 bin iken Polonya Litvanya Birligi ordusu 16 17 bin kisi Ingiliz arastirmaci J Fennel Peipus Golu Savasi nin ve Neva Muharebesi nin oneminin fazlasiyla abartildigina inaniyor Nevski yalnizca Novgorod ve Pskov un sayisiz savunucusundan bir tanesidir Kendisinden once ve sonranda bircoklarinin yaptigini yapti Rus profesor I N Danilevsky bu goruse katiliyor Ozellikle savasin Saul ve Rakovor savasindan daha dusuk oldugunu not eder Alman tarihciler bati sinirlarinda savasirken Nevski nin Bati daki basarilarin Mogol istilasinin dehseti icin bir miktar ahlaki ve psikolojik telafi sagladigina inaniyor Bircok arastirmaci Bati nin Rusya ya karsi olusturdugu tehdidin boyutunun abartili olduguna inaniyor Ote yandan L N Gumilyov aksine Tatar Mogol boyundurugu degil Toton Tarikati ve Riga Baspiskoposlugu tarafindan temsil edilen Katolik Bati Avrupa nin varolus icin olumcul bir tehdit olduguna inaniyordu Rusya nin ve bu nedenle Aleksandr Nevski nin zaferlerinin Rus tarihindeki rolu ozellikle buyuktur Alman tarihci Dittmar Dahlmann Aleksandr Nevski nin Bati tehdidi karsisinda Ortodokslugun ve Rus topraklarinin savunucusu rolunun verildigi Rus ulusal efsanesinin olusumunda Buz Savasi nin rol oynadigini yaziyor Nevsky kultu Dahlmann a gore bizzat Stalin kultu icin bir tur gorsel tarihsel ornek olarak hizmet ederek ozellikle Stalin doneminde gerceklesti Aleksandr Nevski ve Peipus Golu Savasi hakkindaki Stalinist efsanenin tanrilastirmasi Sergey Eisenstein in filmiydi Tarihci Igor Danilevsky savasa birkac yuz kisinin katildigina inaniyor Ayni zamanda 13 yuzyilin standartlarina gore boyle bir ordu oldukca ciddi bir guc olarak kabul edildi muhtemelen altin caginda eski Livonyali Kilic Kardeslerinin maksimum sayisi prensipte 100 u gecmedi Danilevski ye gore Livonyali kronik yazari bir abarti olmasina ragmen Ruslarin neredeyse 60 kat daha fazla oldugundan sikayet etti hala Aleksandr Nevski nin ordusunun Haclilarin kuvvetlerinden onemli olcude daha fazla oldugunu varsaymak icin sebep veriyor Tarihci Alexei Valerov Aleksandr Nevski komutasindaki ordunun maksimum sayisinin 800 kisiyi gecme ihtimalinin dusuk olduguna inaniyor Kaynakca Arsivlenmis kopya 11 Kasim 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 28 Agustos 2022 Arsivlenmis kopya 20 Ocak 2013 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 28 Agustos 2022 29 Eylul 2013 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 28 Agustos 2022 Arsivlenmis kopya 22 Aralik 2017 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 28 Agustos 2022 Arsivlenmis kopya 11 Ocak 2014 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 28 Agustos 2022 Arsivlenmis kopya 28 Eylul 2013 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 28 Agustos 2022 Arsivlenmis kopya 15 Haziran 2007 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 28 Agustos 2022 Arsivlenmis kopya 30 Kasim 2019 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 28 Agustos 2022 Arsivlenmis kopya 5 Ekim 2019 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 28 Agustos 2022 Arsivlenmis kopya 17 Temmuz 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 28 Agustos 2022 Arsivlenmis kopya 28 Agustos 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 20 Ekim 2022 Arsivlenmis kopya 10 Ekim 2017 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 28 Agustos 2022 Arsivlenmis kopya PDF 11 Mayis 2022 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 28 Agustos 2022 Arsivlenmis kopya 18 Mayis 2013 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 28 Agustos 2022 Arsivlenmis kopya 23 Subat 2014 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 28 Agustos 2022 Arsivlenmis kopya 26 Kasim 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 28 Agustos 2022 21 Subat 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 28 Agustos 2022 Arsivlenmis kopya 20 Subat 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 28 Agustos 2022 Arsivlenmis kopya 13 Mart 2013 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 28 Agustos 2022 Arsivlenmis kopya 25 Eylul 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 28 Agustos 2022 Arsivlenmis kopya 3 Mayis 2007 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 28 Agustos 2022