Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Edson Arantes do Nascimento (Portekizce telaffuz: ; 23 Ekim 1940, - 29 Aralık 2022, ) veya bilinen adıyla Pelé (Portekizce telaffuz: ), forvet pozisyonunda oynamış Brezilyalı eski bir futbolcudur. 1956'dan emekli olduğu 1977'e kadar, hazırlık maçları da dâhil olmak üzere oynadığı 1363 maçta attığı 1279 gol Guinness Dünya Rekorları'nda yer almaktadır. Tüm zamanların en iyi futbolcularından biri olarak kabul edilen Pelé; Franz Beckenbauer, Alfredo Di Stéfano ve Karl-Heinz Rummenigge gibi futbolcuların yanı sıra FIFA tarafından da "en iyisi" olarak nitelendirilmiştir. 2000'de Diego Maradona ile birlikte FIFA Yüzyılın Oyuncusu ödülünü kazanmıştır.
 Pelé, 1970'te Brezilya formasıyla | ||||||||||||||||||||||||||||
| Kişisel bilgileri | ||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Tam adı | Edson Arantes do Nascimento | |||||||||||||||||||||||||||
| Doğum tarihi | 23 Ekim 1940 | |||||||||||||||||||||||||||
| Doğum yeri | , Minas Gerais, Brezilya | |||||||||||||||||||||||||||
| Ölüm tarihi | 29 Aralık 2022 (82 yaşında) | |||||||||||||||||||||||||||
| Ölüm yeri | , São Paulo, Brezilya | |||||||||||||||||||||||||||
| Boyu | 1,73 m (5 ft 8 in) | |||||||||||||||||||||||||||
| Mevkii | Forvet | |||||||||||||||||||||||||||
| Numarası | 10 | |||||||||||||||||||||||||||
| Altyapı kariyeri | ||||||||||||||||||||||||||||
| 1947-1956 | Bauru AC | |||||||||||||||||||||||||||
| Profesyonel kariyeri* | ||||||||||||||||||||||||||||
| Yıllar | Takım | Maç | (Gol) | |||||||||||||||||||||||||
| 1956-1974 | Santos | 638 | (619) | |||||||||||||||||||||||||
| 1975-1977 | New York Cosmos | 56 | (31) | |||||||||||||||||||||||||
| Toplam | 694 | (650) | ||||||||||||||||||||||||||
| Millî takım kariyeri | ||||||||||||||||||||||||||||
| 1957-1971 |  Brezilya | 92 | (77) | |||||||||||||||||||||||||
Başarıları
| ||||||||||||||||||||||||||||
| * Yalnızca lig maçları ve gollerini içerir. | ||||||||||||||||||||||||||||
Pelé on beş yaşındayken Santos, on altı yaşındayken Brezilya millî futbol takımı için oynamaya başladı. On yedi yaşındayken 1958 Dünya Kupası finalinde attığı gol, onu bir Dünya Kupası finalinde gol atan en genç futbolcu yaptı. Brezilya 1962 Dünya Kupası'nda da şampiyon oldu ancak Pelé grup aşamasında sakatlandığı için turnuvanın geri kalanında oynayamadı. 1970 Dünya Kupası'nda dört gol yedi asistle oynayarak üçüncü şampiyonluğun merkezinde yer aldı. On dört yıllık millî takım kariyerinde üç Dünya Kupası (1958, 1962, 1970) kazandı ve tarihte bunu başarabilen tek futbolcu oldu. 92 maçta attığı 77 golle Neymar ile birlikte Brezilya'nın en çok gol atan iki futbolcusundan biridir.
Kulüp kariyerinin büyük çoğunluğu Santos'ta geçiren Pelé, orada toplamda yirmi beş kupa kazandı. 1962'de kulübe tarihinin ilk Libertadores kupasını kazandırdı, ardından 1963'te tekrar şampiyon oldu. Libertadores şampiyonu olarak oynadığı iki Kıtalararası Kupa finalinde (1962, 1963) sırasıyla Benfica ve Milan'a karşı oynadığı dört maçta dokuz gol attı; Santos iki finali de kazandı. Kariyerinin son iki yılını New York Cosmos'ta geçirdi ve giydiği on numaralı forma emekliye ayrıldı.
1999 yılında Uluslararası Olimpiyat Komitesi tarafından "yüzyılın atleti" seçildi.Time ise 20. yüzyılın en önemli 100 insanı arasına Pelé'yi de koydu. Emekliliğinden sonra futbol elçisi olarak yer aldığı etkinliklerin yanı sıra UNICEF için çalıştı. Yoksulluğun azaltılması ve imkânı olmayan çocukların eğitime erişmesi için kendi vakfını kuran Pelé, ayrıca 1995'ten 1998'e kadar Brezilya Spor Bakanı olarak görev aldı.
Kulüp kariyeri
Pelé, 23 Ekim 1940'ta doğdu. Aile tarafından Pepe takma adıyla çağrılırdı ama kuzenleri ve küçük arkadaşları tarafından yaramaz anlamına gelen 'Peli lakabı takıldı, bu lakap zamanla Pelé oldu. 11 yaşında keşfedilene kadar ayakkabı parlatıyordu. 4 yıl sonra onu keşfeden , bir gün Santos'un yöneticilerine "Bu çocuk dünyanın en iyi futbolcusu olacak." dedi. Sonraki sezonda Pelé, ligin yıldız oyuncusu olunca bu sözün doğruluğunu ispatlamış oldu.
Kariyerine 'nin o zamanların en iyi takımlarından Santos'ta başlayıp ve yine ünlü bir kulüp olan Cosmos'ta bırakmıştır. Futbol tarihinde en çok gol kralı olan futbolcuydu. Cosmos forması ile bir sezon boyunca ligde 52, kupada 12 gol kaydederek "en fazla gol atan gol kralı" olarak futbolu bırakmıştır.
Dünya'nın gelmiş geçmiş en iyi futbolcularından biri olarak kabul görmekteydi. 3 kere, FIFA Dünya Kupası'nı kazanan takımda yer almıştır. İlk dünya şampiyonluğunu 1958 yılında yaşadı. Futbol kariyerinde 1281 gol atarak kırılması çok zor olan bir rekora imza atmıştır. Bununla beraber Pele, kariyeri boyunca 6 defa bir maçta beşer gol kaydederek ayrı bir başarıya daha imza atmıştır. 30 defa da bir maçta dörder gol kaydeden Pelé tam 92 maçta da hat-trick yapmıştır.
Nijerya Pelé'nin maçını izlemek için Biafra ile yaptığı savaşta 2 günlük ateşkes ilan edilmiştir.
Bir başka olayda 'nde oynanan bir maçta Pelé'nin oyundan atılması sonrası taraftarlar isyan etmiş ve hakemi zor durumda bırakmıştır. Bunun üzerine Pelé 15 dakika sonra oyuna tekrar dönmüştür. Bu olayda en dikkat çeken şey ise hakem hakkında hiçbir cezai işlem uygulanmaması hatta hakemin takdir edilmesidir.
2013 FIFA Ballon d'Or Prix d'Honneur ödülünü ilk kez alan oyuncudur.
Ölümü
Pelé, 2022 Kasım ayı sonlarında solunum yolu enfeksiyonu ve kolon kanserine bağlı komplikasyonlar nedeniyle São Paulo'daki Albert Einstein Israelite hastanesine kaldırıldı. Ölümünden 5 hafta önce hastane, kanseri ilerledikçe sağlığının kötüleştiğini söyledi. Albert Einstein Hastanesi'nden yapılan açıklamaya göre, Pelé 29 Aralık 2022 tarihinde çoklu organ yetmezliğinden ve bağırsak kanseri sebebiyle tedavi gördüğü hastanede hayatını kaybetti.
Kaynakça
- ^ "Britannica biyografi". 11 Temmuz 2018 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 11 Ağustos 2018.
- ^ . Guinness World Records (İngilizce). 4 Ocak 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Eylül 2022.
- ^ . www.goal.com. 22 Eylül 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Eylül 2022.
- ^ . web.archive.org. 9 Ocak 2021. 9 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Eylül 2022.
- ^ . Guinness World Records (İngilizce). 23 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Eylül 2022.
- ^ . ESPN.com (İngilizce). 15 Temmuz 2013. 29 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Eylül 2022.
- ^ . Deseret News (İngilizce). 18 Aralık 1999. 13 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Eylül 2022.
- ^ "TIME 100 Persons of The Century". Time (İngilizce). 6 Haziran 1999. ISSN 0040-781X. 22 Eylül 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 21 Eylül 2022.
- ^ . www.businesswire.com (İngilizce). 13 Eylül 2018. 2 Mart 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Eylül 2022.
- ^ Staff, Guardian (25 Kasım 2001). . the Guardian (İngilizce). 25 Ağustos 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Eylül 2022.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 11 Nisan 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 11 Nisan 2020.
- ^ "FİFA Profil". 16 Haziran 2018 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 11 Ağustos 2018.
- ^ "Brazilian soccer legend Pelé dies at 82" (İngilizce). 29 Aralık 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 30 Aralık 2022.
- ^ "Brezilyalı efsane futbolcu Pele hayatını kaybetti (Fotoğraflarla Pele'nin hayatı)". NTV. 29 Aralık 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 29 Aralık 2022.
Ayrıca bakınız
| Wikimedia Commons'ta Pelé ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Edson Arantes do Nascimento Portekizce telaffuz ˈɛtso w ɐˈɾɐ tʃiz du nɐsiˈmẽtu 23 Ekim 1940 29 Aralik 2022 veya bilinen adiyla Pele Portekizce telaffuz peˈlɛ forvet pozisyonunda oynamis Brezilyali eski bir futbolcudur 1956 dan emekli oldugu 1977 e kadar hazirlik maclari da dahil olmak uzere oynadigi 1363 macta attigi 1279 gol Guinness Dunya Rekorlari nda yer almaktadir Tum zamanlarin en iyi futbolcularindan biri olarak kabul edilen Pele Franz Beckenbauer Alfredo Di Stefano ve Karl Heinz Rummenigge gibi futbolcularin yani sira FIFA tarafindan da en iyisi olarak nitelendirilmistir 2000 de Diego Maradona ile birlikte FIFA Yuzyilin Oyuncusu odulunu kazanmistir PelePele 1970 te Brezilya formasiylaKisisel bilgileriTam adiEdson Arantes do NascimentoDogum tarihi23 Ekim 1940 1940 10 23 Dogum yeri Minas Gerais BrezilyaOlum tarihi29 Aralik 2022 82 yasinda Olum yeri Sao Paulo BrezilyaBoyu1 73 m 5 ft 8 in MevkiiForvetNumarasi10Altyapi kariyeri1947 1956Bauru ACProfesyonel kariyeri YillarTakimMac Gol 1956 1974Santos638 619 1975 1977New York Cosmos56 31 Toplam694 650 Milli takim kariyeri1957 1971 Brezilya92 77 Basarilari Erkekler Futbol Brezilya adinaFIFA Dunya KupasiAltin 1958 Isvec TakimAltin 1962 Sili TakimAltin 1970 Meksika TakimCopa AmericaGumus 1959 Arjantin Takim Yalnizca lig maclari ve gollerini icerir Pele on bes yasindayken Santos on alti yasindayken Brezilya milli futbol takimi icin oynamaya basladi On yedi yasindayken 1958 Dunya Kupasi finalinde attigi gol onu bir Dunya Kupasi finalinde gol atan en genc futbolcu yapti Brezilya 1962 Dunya Kupasi nda da sampiyon oldu ancak Pele grup asamasinda sakatlandigi icin turnuvanin geri kalaninda oynayamadi 1970 Dunya Kupasi nda dort gol yedi asistle oynayarak ucuncu sampiyonlugun merkezinde yer aldi On dort yillik milli takim kariyerinde uc Dunya Kupasi 1958 1962 1970 kazandi ve tarihte bunu basarabilen tek futbolcu oldu 92 macta attigi 77 golle Neymar ile birlikte Brezilya nin en cok gol atan iki futbolcusundan biridir Kulup kariyerinin buyuk cogunlugu Santos ta geciren Pele orada toplamda yirmi bes kupa kazandi 1962 de kulube tarihinin ilk Libertadores kupasini kazandirdi ardindan 1963 te tekrar sampiyon oldu Libertadores sampiyonu olarak oynadigi iki Kitalararasi Kupa finalinde 1962 1963 sirasiyla Benfica ve Milan a karsi oynadigi dort macta dokuz gol atti Santos iki finali de kazandi Kariyerinin son iki yilini New York Cosmos ta gecirdi ve giydigi on numarali forma emekliye ayrildi 1999 yilinda Uluslararasi Olimpiyat Komitesi tarafindan yuzyilin atleti secildi Time ise 20 yuzyilin en onemli 100 insani arasina Pele yi de koydu Emekliliginden sonra futbol elcisi olarak yer aldigi etkinliklerin yani sira UNICEF icin calisti Yoksullugun azaltilmasi ve imkani olmayan cocuklarin egitime erismesi icin kendi vakfini kuran Pele ayrica 1995 ten 1998 e kadar Brezilya Spor Bakani olarak gorev aldi Kulup kariyeriPele 23 Ekim 1940 ta dogdu Aile tarafindan Pepe takma adiyla cagrilirdi ama kuzenleri ve kucuk arkadaslari tarafindan yaramaz anlamina gelen Peli lakabi takildi bu lakap zamanla Pele oldu 11 yasinda kesfedilene kadar ayakkabi parlatiyordu 4 yil sonra onu kesfeden bir gun Santos un yoneticilerine Bu cocuk dunyanin en iyi futbolcusu olacak dedi Sonraki sezonda Pele ligin yildiz oyuncusu olunca bu sozun dogrulugunu ispatlamis oldu Bill Clinton ve Pele 1997 Kariyerine nin o zamanlarin en iyi takimlarindan Santos ta baslayip ve yine unlu bir kulup olan Cosmos ta birakmistir Futbol tarihinde en cok gol krali olan futbolcuydu Cosmos formasi ile bir sezon boyunca ligde 52 kupada 12 gol kaydederek en fazla gol atan gol krali olarak futbolu birakmistir Dunya nin gelmis gecmis en iyi futbolcularindan biri olarak kabul gormekteydi 3 kere FIFA Dunya Kupasi ni kazanan takimda yer almistir Ilk dunya sampiyonlugunu 1958 yilinda yasadi Futbol kariyerinde 1281 gol atarak kirilmasi cok zor olan bir rekora imza atmistir Bununla beraber Pele kariyeri boyunca 6 defa bir macta beser gol kaydederek ayri bir basariya daha imza atmistir 30 defa da bir macta dorder gol kaydeden Pele tam 92 macta da hat trick yapmistir Nijerya Pele nin macini izlemek icin Biafra ile yaptigi savasta 2 gunluk ateskes ilan edilmistir Bir baska olayda nde oynanan bir macta Pele nin oyundan atilmasi sonrasi taraftarlar isyan etmis ve hakemi zor durumda birakmistir Bunun uzerine Pele 15 dakika sonra oyuna tekrar donmustur Bu olayda en dikkat ceken sey ise hakem hakkinda hicbir cezai islem uygulanmamasi hatta hakemin takdir edilmesidir 2013 FIFA Ballon d Or Prix d Honneur odulunu ilk kez alan oyuncudur OlumuPele 2022 Kasim ayi sonlarinda solunum yolu enfeksiyonu ve kolon kanserine bagli komplikasyonlar nedeniyle Sao Paulo daki Albert Einstein Israelite hastanesine kaldirildi Olumunden 5 hafta once hastane kanseri ilerledikce sagliginin kotulestigini soyledi Albert Einstein Hastanesi nden yapilan aciklamaya gore Pele 29 Aralik 2022 tarihinde coklu organ yetmezliginden ve bagirsak kanseri sebebiyle tedavi gordugu hastanede hayatini kaybetti Kaynakca Britannica biyografi 11 Temmuz 2018 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 11 Agustos 2018 Guinness World Records Ingilizce 4 Ocak 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 20 Eylul 2022 www goal com 22 Eylul 2022 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 20 Eylul 2022 web archive org 9 Ocak 2021 9 Ocak 2021 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 20 Eylul 2022 Guinness World Records Ingilizce 23 Ekim 2017 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 21 Eylul 2022 ESPN com Ingilizce 15 Temmuz 2013 29 Kasim 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 21 Eylul 2022 Deseret News Ingilizce 18 Aralik 1999 13 Ocak 2021 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 21 Eylul 2022 TIME 100 Persons of The Century Time Ingilizce 6 Haziran 1999 ISSN 0040 781X 22 Eylul 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 21 Eylul 2022 www businesswire com Ingilizce 13 Eylul 2018 2 Mart 2021 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 21 Eylul 2022 Staff Guardian 25 Kasim 2001 the Guardian Ingilizce 25 Agustos 2013 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 21 Eylul 2022 Arsivlenmis kopya 11 Nisan 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 11 Nisan 2020 FIFA Profil 16 Haziran 2018 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 11 Agustos 2018 Brazilian soccer legend Pele dies at 82 Ingilizce 29 Aralik 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 30 Aralik 2022 Brezilyali efsane futbolcu Pele hayatini kaybetti Fotograflarla Pele nin hayati NTV 29 Aralik 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 29 Aralik 2022 Ayrica bakinizWikimedia Commons ta Pele ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir Pele ye gore yasayan en buyuk 100 oyuncu listesi