Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu maddede bulunmasına karşın yetersizliği nedeniyle bazı bilgilerin hangi kaynaktan alındığı belirsizdir. (Temmuz 2020) () |
Pereja Kolonya Fabrikası, Seyfi Arkan tarafından tasarlanmış fabrika yapısıdır. Yapımına 4 Mart 1966 tarihinde Bahçelievler'de başlanılan yapı, 9 Temmuz 1967 tarihinde dönemin başbakanı Süleyman Demirel'in de katılımıyla açılmıştır.
Modern Türkiye Mimarlığındaki Önemi
Seyfi Arkan’ın son dönem yapılarından olan Pereja Kolonya Fabrikası; mimarın, erken Cumhuriyet modernist mimarı olarak anıldığı hayatının son dönemlerinde modernist çizgilerle ürettiği ve Türkiye’nin modern mimarlık safhasının gelişmesine büyük katkı sağladığı fabrika yapısı olarak literatürde yerini bulmuştur. O zamanki adıyla Londra Asfaltı (D-100) üzerinde konumlanan yapı, İstanbul'un makroformunun oluşumuna katkı sağlamış ve yol üzerinde konumlanan diğer sanayi yapıları ile birlikte sanayinin desantralizasyonuna etki etmiştir.
İlk olarak Bomonti semtini kendine ev olarak kullanan Pereja markası, sermayenin ve ekonominin politikalarını takip ederek bu yöntemleri izlemiş ve fabrika yapısını Bahçelievler semtine E-5 aksı üzerine taşımıştır. Mal sahipleri bu taşınmayı titizlikle yürütmüş ve tasarım aşamasında da rol almışlardır. Arkan'ın çalışmalarını yaptığı günlerde mimarın ofisine uğramayı ve mimarla birlikte saha çalışmalarını katılmayı gündelik bir titizlikle alışkanlık haline getiren Pereja markasının kurucusu Yılmaz Cenkel (Peppo), Arkan'ı tasarım aşamasında yalnız bırakmamış ve tasarımın şekillenmesinde etkili olmuştur. Cenkel dönemin fabrika yapılarını iyi bilen bir mal sahibi olarak Arkan'a bu konudaki direktiflerini vermiştir.
Fabrika içerisinde alışılagelmişin dışında tasarımlar yapılmıştır. Geçmiş dönemlerde yapılan fabrikalarda opak bölme elemanları kullanılırken Pereja Kolonya Fabrikasında şeffaf bölücü elemanlar ve duvarlar kullanılmıştır. Yapılan tasarımlar mimari kararlar olarak görülse de bu kararların alınmasındaki en önemli etkenlerden biri kapalı ofis sisteminden açık ofis sistemine geçişin ara evrelerinin yaşanmasıdır. Pereja Kolonya Fabrikası, bu sebeplerden dolayı Fordist üretim biçiminden post-Fordist üretim biçimine geçildiğinin göstergelerini taşımaktadır.
1968 yılında yayımlanan Cumhuriyet gazetesinde; Pereja Kolonya Fabrikası, "lüks bir dağ villası" ve "sanat eseri" gibi isimlerle betimlenmiştir. Bu betimlenen arka planında Seyfi Arkan'ın modernist çizgileri yer almaktadır. Dışarıdan bakıldığında üretim bandına sahip bir fabrika olarak görülmeyen yapı, Türkiye'nin modern mimarlık dönemine büyük katkılar sağlamıştır.
Tarihsel Değişim
Seyfi Arkan'ın son dönem yapılarından biri olan fabrika yapısı, mimar tarafından 1963-66 yılları arasından tasarlanmıştır. 4 Mart 1966 yılında, su yerine kolonya ile temeli atılarak yapımına başlanan yapının inşaatı 9 Temmuz 1967 yılında bitmiştir. Fabrikanın açılışına dönemin başbakanı Süleyman Demirel tarafından açılan fabrikanın açılışına dönemin İstanbul Valisi Vefa Poyraz ve İstanbul Belediye Başkanı Haşim İşcan da katılmıştır. Fabrikanın açılışında kalabalık bir topluluk bulunmuştur.
Fabrika, 2000 yılı sonrasında üretimini durdurmuş ve 2010 yılı sonrasına yaklaşırken spor malzemeleri satılan Sportive mağazasına dönüştürülmüştür. 2011 yılında markanın logosuna referans veren altıgen formlu satış kiosku yıkılmıştır. 2016 yılında yapılan cephe kaplamaları nedeniyle özgün cephe kaplaması tamamen bozulmuştur.
Yapı, 2018 yazında, aynı dönem yapılan modern fabrika yapılarının kaderini paylaşmış ve yıkılmıştır. Yapının yerine 04.01.2019 tarihli ruhsatla Hacıbozanoğlu İş Merkezi inşaatı için temel atma çalışmaları başlatılmıştır.
Kaynakça
- Erdem Üngür, Pe-Re-Ja Kolonya Fabrikası: İstanbul’da Sanayinin Desantralizasyonu ve Emek Gücünün Örgütlenmesi, Betonart, 2019
- Pereja, Hikayemiz24 Temmuz 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Bu maddede kaynak listesi bulunmasina karsin metin ici kaynaklarin yetersizligi nedeniyle bazi bilgilerin hangi kaynaktan alindigi belirsizdir Lutfen kaynaklari uygun bicimde metin icine yerlestirerek maddenin gelistirilmesine yardimci olun Temmuz 2020 Bu sablonun nasil ve ne zaman kaldirilmasi gerektigini ogrenin Pereja Kolonya Fabrikasi Seyfi Arkan tarafindan tasarlanmis fabrika yapisidir Yapimina 4 Mart 1966 tarihinde Bahcelievler de baslanilan yapi 9 Temmuz 1967 tarihinde donemin basbakani Suleyman Demirel in de katilimiyla acilmistir Modern Turkiye Mimarligindaki OnemiSeyfi Arkan in son donem yapilarindan olan Pereja Kolonya Fabrikasi mimarin erken Cumhuriyet modernist mimari olarak anildigi hayatinin son donemlerinde modernist cizgilerle urettigi ve Turkiye nin modern mimarlik safhasinin gelismesine buyuk katki sagladigi fabrika yapisi olarak literaturde yerini bulmustur O zamanki adiyla Londra Asfalti D 100 uzerinde konumlanan yapi Istanbul un makroformunun olusumuna katki saglamis ve yol uzerinde konumlanan diger sanayi yapilari ile birlikte sanayinin desantralizasyonuna etki etmistir Ilk olarak Bomonti semtini kendine ev olarak kullanan Pereja markasi sermayenin ve ekonominin politikalarini takip ederek bu yontemleri izlemis ve fabrika yapisini Bahcelievler semtine E 5 aksi uzerine tasimistir Mal sahipleri bu tasinmayi titizlikle yurutmus ve tasarim asamasinda da rol almislardir Arkan in calismalarini yaptigi gunlerde mimarin ofisine ugramayi ve mimarla birlikte saha calismalarini katilmayi gundelik bir titizlikle aliskanlik haline getiren Pereja markasinin kurucusu Yilmaz Cenkel Peppo Arkan i tasarim asamasinda yalniz birakmamis ve tasarimin sekillenmesinde etkili olmustur Cenkel donemin fabrika yapilarini iyi bilen bir mal sahibi olarak Arkan a bu konudaki direktiflerini vermistir Fabrika icerisinde alisilagelmisin disinda tasarimlar yapilmistir Gecmis donemlerde yapilan fabrikalarda opak bolme elemanlari kullanilirken Pereja Kolonya Fabrikasinda seffaf bolucu elemanlar ve duvarlar kullanilmistir Yapilan tasarimlar mimari kararlar olarak gorulse de bu kararlarin alinmasindaki en onemli etkenlerden biri kapali ofis sisteminden acik ofis sistemine gecisin ara evrelerinin yasanmasidir Pereja Kolonya Fabrikasi bu sebeplerden dolayi Fordist uretim biciminden post Fordist uretim bicimine gecildiginin gostergelerini tasimaktadir 1968 yilinda yayimlanan Cumhuriyet gazetesinde Pereja Kolonya Fabrikasi luks bir dag villasi ve sanat eseri gibi isimlerle betimlenmistir Bu betimlenen arka planinda Seyfi Arkan in modernist cizgileri yer almaktadir Disaridan bakildiginda uretim bandina sahip bir fabrika olarak gorulmeyen yapi Turkiye nin modern mimarlik donemine buyuk katkilar saglamistir Tarihsel DegisimSeyfi Arkan in son donem yapilarindan biri olan fabrika yapisi mimar tarafindan 1963 66 yillari arasindan tasarlanmistir 4 Mart 1966 yilinda su yerine kolonya ile temeli atilarak yapimina baslanan yapinin insaati 9 Temmuz 1967 yilinda bitmistir Fabrikanin acilisina donemin basbakani Suleyman Demirel tarafindan acilan fabrikanin acilisina donemin Istanbul Valisi Vefa Poyraz ve Istanbul Belediye Baskani Hasim Iscan da katilmistir Fabrikanin acilisinda kalabalik bir topluluk bulunmustur Fabrika 2000 yili sonrasinda uretimini durdurmus ve 2010 yili sonrasina yaklasirken spor malzemeleri satilan Sportive magazasina donusturulmustur 2011 yilinda markanin logosuna referans veren altigen formlu satis kiosku yikilmistir 2016 yilinda yapilan cephe kaplamalari nedeniyle ozgun cephe kaplamasi tamamen bozulmustur Yapi 2018 yazinda ayni donem yapilan modern fabrika yapilarinin kaderini paylasmis ve yikilmistir Yapinin yerine 04 01 2019 tarihli ruhsatla Hacibozanoglu Is Merkezi insaati icin temel atma calismalari baslatilmistir KaynakcaErdem Ungur Pe Re Ja Kolonya Fabrikasi Istanbul da Sanayinin Desantralizasyonu ve Emek Gucunun Orgutlenmesi Betonart 2019 Pereja Hikayemiz24 Temmuz 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde