Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Peter Artedi veya Petrus Arctaedius (27 Şubat 1705 - 28 Eylül 1735) " ihtiyolojinin babası" olarak bilinen İsveçli doğa bilimci.
Artedi, Ångermanland eyaletinin Anundsjö şehrinde doğdu. Din adamı olmak niyetiyle, 1724 yılında Harnosand'da okuduktan sonra Uppsala Üniversitesi'ne teoloji okumak için gitti, ancak dikkatini tıp ve doğa tarihine, özellikle de büyük ölçüde etkilediği bir bilim olan ihtiyolojiye çevirdi. 1728'de yine İsveçli olan Carl Linnaeus Uppsala'ya geldi ve 1729'dan aralarında kalıcı bir dostluk kuruldu.1732'de Arterdi İngiltere'ye,Linnaeus Lappland'a gitmek üzere Uppsala'yı terk ettiler;ayrılmadan önce,ölüm durumunda el yazmaları ve kitaplarını karşılıklı olarak birbirine miras bıraktılar.
1734'te Artedi İngiltere'yi ziyaret ettiğinde Hans Sloane buluştuğundan ve Londra'da Londra Köprüsü'de nehrin aşağı akıntısı yönünde bir balinadan bahsetti. Artedi 1735 yazında Londra'dan ayrıldı ve Leiden'de Linnaeus ile buluştu. Artedi parasızdı ve Linnaeus onu Amsterdam'daki zamanının belki de en zengin müzesini oluşturan zengin bir Hollandalı olan Albertus Seba ile tanıştırdı. Seba, Theasaurus'ta balık tanımları yazmak için Artedi'yi çalıştırdı. 27 Eylül gecesi Seba'nın evinden pansiyonlarına dönerken yanlışlıkla düştü ve bir kanalda boğuldu. Ertesi gün cesedi bulundu. Linnaeus, iki gün sonra Claudius Sohlberg'den Artedi'nin ölümünü duydu ve iki gün sonra aceleyle Amsterdam'a gitti. Anlaşmaya göre, el yazmaları Linnaeus'un eline geçti ve yazarın hayattayken yazdığı Bibliotheca Ichthyologica ve Philosophia Ichthyologica,1738'de Leiden'de "Ichthyologia sive opera omnia de piscibus" adı altında yayınlandı.
Artedi, 2 Ekim 1735'te Amsterdam'daki St Anthony kilisesinde bir fakir mezarına gömüldü. Mezarı asla işaretlenmedi ve kilise avlu alanı o zamandan beri başka amaçlar için tahsis edildi. Anders Celsius tarafından Latince yazılmış ve George Shaw tarafından İngilizceye çevrilmiş olan bir kitabenin bilinmesi, Linnaeus'un kendi "Ichthyologia" kopyasının arka uç kısmında yazılı olduğu için bilinmektedir:
- Burada fakir Artedi yatıyor, yabancı topraklarda
- Bir insan ya da balık değil, daha iyi bir şey,
- Bir adam değil,çünkü hayatını geçirdi balıklar arasında
- Balık da değil, çünkü ölümü oldu sonunda suda
Amsterdam Hayvanat Bahçeleri'nde Peter Artedi'ye bir anıt taş dikildi ve 28 Haziran 1905'te açıldı;anıt Latince yazılmıştır. Diğer taş anıtlar İsveç'te Anundsjö ve Nordmaling'de bulunmaktadır.
Linnaeus Doğu Akdeniz'de bulunan monotipik bir tür olan Artedia(Apiacea)'ya arkadaşının ismini verdi.
Kaynakça
- ^ Önceki cümlelerden bir veya daha fazlası artık kamu malı olan bir yayından alınan metni içeriyor: Chisholm, Hugh, (Ed.) (1911). "Artedi, Peter". Encyclopædia Britannica. 2 (11. bas.). Cambridge University Press. s. 663.
Dış bağlantılar
- Engel, H (1970). "Artedi, Peter". Dictionary of Scientific Biography. 1. New York: Charles Scribner's Sons. ss. 305-306. ISBN .
- Pietsch, Theodore W. (2010). The curious death of Peter Artedi. A mystery in the history of science. Scott & Nix Inc., New York. ISBN .
- Broberg, Gunnar (1987). "Petrus Artedi in his Swedish Context" (PDF). Proc. V Congr. europ. Ichthyol., Stockholm, 1985. ss. 11-15. 19 Ekim 2013 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 13 Ağustos 2012.
- The Petrus Artedi Tricentennial Symposium on Systematic Ichthyology, 200529 Temmuz 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Peter Artedi veya Petrus Arctaedius 27 Subat 1705 28 Eylul 1735 ihtiyolojinin babasi olarak bilinen Isvecli doga bilimci Peter Artedi nin Mary Pinzon tarafindan yapilmis tahmini portresi Artedi Angermanland eyaletinin Anundsjo sehrinde dogdu Din adami olmak niyetiyle 1724 yilinda Harnosand da okuduktan sonra Uppsala Universitesi ne teoloji okumak icin gitti ancak dikkatini tip ve doga tarihine ozellikle de buyuk olcude etkiledigi bir bilim olan ihtiyolojiye cevirdi 1728 de yine Isvecli olan Carl Linnaeus Uppsala ya geldi ve 1729 dan aralarinda kalici bir dostluk kuruldu 1732 de Arterdi Ingiltere ye Linnaeus Lappland a gitmek uzere Uppsala yi terk ettiler ayrilmadan once olum durumunda el yazmalari ve kitaplarini karsilikli olarak birbirine miras biraktilar 1734 te Artedi Ingiltere yi ziyaret ettiginde Hans Sloane bulustugundan ve Londra da Londra Koprusu de nehrin asagi akintisi yonunde bir balinadan bahsetti Artedi 1735 yazinda Londra dan ayrildi ve Leiden de Linnaeus ile bulustu Artedi parasizdi ve Linnaeus onu Amsterdam daki zamaninin belki de en zengin muzesini olusturan zengin bir Hollandali olan Albertus Seba ile tanistirdi Seba Theasaurus ta balik tanimlari yazmak icin Artedi yi calistirdi 27 Eylul gecesi Seba nin evinden pansiyonlarina donerken yanlislikla dustu ve bir kanalda boguldu Ertesi gun cesedi bulundu Linnaeus iki gun sonra Claudius Sohlberg den Artedi nin olumunu duydu ve iki gun sonra aceleyle Amsterdam a gitti Anlasmaya gore el yazmalari Linnaeus un eline gecti ve yazarin hayattayken yazdigi Bibliotheca Ichthyologica ve Philosophia Ichthyologica 1738 de Leiden de Ichthyologia sive opera omnia de piscibus adi altinda yayinlandi Artedi 2 Ekim 1735 te Amsterdam daki St Anthony kilisesinde bir fakir mezarina gomuldu Mezari asla isaretlenmedi ve kilise avlu alani o zamandan beri baska amaclar icin tahsis edildi Anders Celsius tarafindan Latince yazilmis ve George Shaw tarafindan Ingilizceye cevrilmis olan bir kitabenin bilinmesi Linnaeus un kendi Ichthyologia kopyasinin arka uc kisminda yazili oldugu icin bilinmektedir Burada fakir Artedi yatiyor yabanci topraklarda Bir insan ya da balik degil daha iyi bir sey Bir adam degil cunku hayatini gecirdi baliklar arasinda Balik da degil cunku olumu oldu sonunda suda Amsterdam Hayvanat Bahceleri nde Peter Artedi ye bir anit tas dikildi ve 28 Haziran 1905 te acildi anit Latince yazilmistir Diger tas anitlar Isvec te Anundsjo ve Nordmaling de bulunmaktadir Linnaeus Dogu Akdeniz de bulunan monotipik bir tur olan Artedia Apiacea ya arkadasinin ismini verdi Kaynakca Onceki cumlelerden bir veya daha fazlasi artik kamu mali olan bir yayindan alinan metni iceriyor Chisholm Hugh Ed 1911 Artedi Peter Encyclopaedia Britannica 2 11 bas Cambridge University Press s 663 Dis baglantilarEngel H 1970 Artedi Peter Dictionary of Scientific Biography 1 New York Charles Scribner s Sons ss 305 306 ISBN 0 684 10114 9 Pietsch Theodore W 2010 The curious death of Peter Artedi A mystery in the history of science Scott amp Nix Inc New York ISBN 978 0 9825102 8 5 Broberg Gunnar 1987 Petrus Artedi in his Swedish Context PDF Proc V Congr europ Ichthyol Stockholm 1985 ss 11 15 19 Ekim 2013 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 13 Agustos 2012 The Petrus Artedi Tricentennial Symposium on Systematic Ichthyology 200529 Temmuz 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde