Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Podcasting, çoğunlukla dizi hâlindeki sayısal ses ve dijital medya ürünlerinin (radyo programları, videolar vs.) internet üzerinden -genellikle bildirim yoluyla- bilgisayar ve taşınabilir cihazlara (cep telefonu, tablet vs.) indirilebilecek şekilde yayınlanması. Bu şekilde indirilmiş dosyalara ise podcast denir.
Podcast sözcüğü 2000'li yıllarda "iPod" sözcüğündeki pod (küçük kapsül) ve "broadcast" (yayın) sözcüklerinden oluşturulmuştur. Podcastlar ilk defa iPod için geliştirilmiş olmakla birlikte podcast tabiri günümüzde sadece iPod için kullanılmaz.
Podcast sisteminin internetten bir programın ses ya da video kaydını indirmekten farkı 'feed' kullanılması ve böylece her yeni bölümü özel yazılımların izleyerek otomatik olarak yükleniyor olmasıdır.[] Podcast sistemi sayesinde amatör radyo/televizyon programlarına abone olunarak herhangi bir zamanda, herhangi bir cihazla izlenebilir.
Çalışma ilkesi
Podcasting, çevrimiçi yayının üyelik gibi yollarla kullanıcılara ulaştırılmasıdır. Birçok podcast, MP3 ve görüntü dosyaları biçimlerinde olup RSS protokolüyle yayınlanır. Podcasting, kullanıcılarının herhangi bir zamanda kullanabildikleri dergi ya da belgesel gibi eğitici yönü olan yayınların hepsini içine almaktadır. Bu elemanlardan farkı duyma ve görme yoluyla iletilmesidir.
Podcasting'in ortaya çıkışındaki amaç bireylerin kendi dinletilerini dağıtmalarıydı.
Hızla ve çok fazla yolla genişleyen alan günümüzde özellikle eğitim, tanıtım gibi alanlarda ve hatta emniyetten sorumlu kurumların dahi güvenlik amaçlı kullanımına girdi. Eğitim alanındaki işleviyle podcasting, öğrencilerin ve öğretmenlerin herhangi bir zaman ve yerde bilgiyi paylaşmalarını sağlayabilmektedir. Bu özelliğinden dolayı uzaktan eğitimdeki yeri önemlidir.
Teknik bilgiler
Podcast, bir oynatıcı için dağıtılan uygun ses ya da görüntü dosyasıdır. Kullanıcılar abonelik yöntemiyle bir dizi podcast’e ulaşabilir. Podcast’in kalbinde RSS (really simple syndication) özellikleriyle birlikte, XML (extensible markup language) dosyası yer almaktadır. Bu dosya ulaşılabilir olan tüm ögelerin ve bölümlerin listesini barındırmaktadır. İçinde yer alan toplayıcı program, düzenli olarak kayıtlı dosyaları örneklenip yeni bölümleriyle otomatik olarak güncelleştirmektedir. Podcast’in gezici bir enstrüman ile dinlenebilmesi (PDA, cep telefonu, bilgisayar) onu etkin bir öğrenme aracı hâline getirmektedir.
Kullanım alanları
Podcastların eğlence amaçlı kullanımı dışında eğitim amaçlı ve iş amaçlı kullanımı da yaygınlaşmaktadır. Örneğin öğrencilerin çeşitli dersleri podcast olarak takip etmesi ya da iş dünyasında çeşitli verilerin podcastlar sayesinde takibi mümkündür.
Avantajları
- Herhangi bir zamanda izleme veya dinleme
- Tekrar izleme veya dinleme
- Ücretli veya ücretsiz abonelik sistemi sayesinde yeni bölümlere kolay erişim
- İnternete bağlanan herhangi bir cihaz üzerinden kolayca yayın yapabilme
- Çabuk değişen verilerin sık sık güncellenebilmesi
Tarihçe
Kullanıcıların çoğu tarafından online bir günlük gibi kullanılan blogların popülerleşmesi ve yaygınlaşması okuyucuların blogları düzenli bir şekilde takip etmelerini zorlaştırınca Dave Winer tarafından geliştirilen RSS feed teknolojisi, kullanıcının takip ettiği bloglarda bir güncelleme olup olmadığını kontrol edip eğer varsa yeni veriyi otomatik olarak kullanıcının bilgisayarına indirerek bu konuya büyük bir kolaylık getirdi. Zamanla insanlar bloglarında ses kayıtları kullanmaya ve herhangi bir konudaki düşüncelerini daha hızlı daha efektif bir şekilde paylaşmaya başladılar. Bu blog kullanımının büyük bir parçası oldu ve insanlar bu dosyaları indirip dinlemeye başladılar.
2001 yılı itibarıyla podcasting için teorik olarak bütün bileşenler hazırdı fakat podcast kavramı ancak 2003 yılında RSS feed kullanımıyla ses dosyalarının (özellikle mp3 formatında) otomatik olarak indirilip taşınabilir müzik çalarlara aktarılması ihtiyacı doğunca ortaya çıktı. 2001 – 2003 yılları arasında ses dosyalarının internet üzerinden paylaşımı ve taşınabilir müzik çalarların kullanımı oldukça yaygınlaşmıştı. 2003 yılında Dave Winer radyo sunucusu arkadaşı Christopher Lydon için RSS feedleri mp3 dosyaları içerecek şekilde geliştirmişti ve Christopher Lydon NPR’daki programının ses dosyalarını web blogundan RSS feed yoluyla dinleyicilerine ulaştırıyordu. Bu otomasyon bloglardaki ses dosyaları için büyük bir kolaylıktı.
Adam Curry bir sonraki aşamada iPodder isimli bir program yazarak RSS feed yardımıyla indirilen ses dosyalarının Apple firmasının meşhur müzik çaları iPod’lara senkronize edilmesini, yani otomatik olarak aktarılmasını sağladı. Podcasting bu gelişmeyle birlikte resmen doğmuş oldu. Böylece insanlar iPodlarını ve Adam Curry’nin yazdığı scripti kullanarak sevdikleri bloglardaki ses dosyalarını istedikleri zaman istedikleri yerde dinleyebiliyorlardı ve bunun için ekstra bir uğraş da gerekmiyordu.
Podcast isminin ortaya çıkışı ise yazar Ben Hammersley’nin The Guardian’da 12 Şubat 2004’te yayınladığı makaleye dayanıyor. Bu konuda çok kesin bir bilgi olmamasına rağmen podcast isminin bilinen ilk kullanılışı bu makalededir. Ben Hammersley podcast ismini tahmin edilebileceği gibi iPod ve broadcast (yayın) kelimelerini bütünleştirerek yaratmıştı.
2005 yılında editörleri ”podcasting”i yılın kelimesi seçtiler ve anlamını "bir radyo yayını veya benzer bir programın internetten şahsi bir sesçalara indirilebilen dijital kaydı" olarak tanımladılar.
Öncüler
Podcast kişisel kullanımda olan bloglara hitab ettiği için çok kısa bir sürede yaygınlaşmıştır ve bulucularıyla, birkaç ilk kullanıcısı dışında fazla öncü insana sahip değildir. Benimsenmesi ve yaygınlaşması kullanım kolaylığı dolayısıyla çok hızlı olmuştur. Podcastingin ortaya çıkışında da bahsedildiği gibi aslan payı Adam Curry’ye aittir.[] Podcast kavramının hayata gelişinden sonraki ilk kullanımlarında ise Stephen Dowes’un ve Christopher Lydon’un öncülük etmiştir. 2003 yılının Haziran ayında Stephen Dowes Ed Radio programına RSS feed ile topladığı MP3 dosyalarını tek bir feede dönüştürerek müzik çalarlara aktarılmasının bir canlandırmasını yapmıştır. 2003 yılının Eylül’ünde ise Dave Winer’ın arkadaşı Christopher Lydon kendi radyo programı için podcastler hazırlamıştır. Adam Curry’nin iPodder scriptiyle birlikte podcast herkesin kullanımına girmiştir.
Podcasting öncüleri podcast kavramını ortaya çıkan insanlar arasından da bir tartışma konusu. Adam Curry podcast keşfini oldukça sahiplenmişe benziyor. İnternette yayınlanan bir habere göre (daha sonra bu Adam Curry tarafından da doğrulanmıştır) Adam Curry kendine ait bir IP adresinden Wikipedia’daki Podcasting makalesindeki Stephen Dowes’un podcastingin yaygınlaşmasındaki rolünü anlatan bir cümleyi silmiş ve bir cümleyi de podcastingi kendisinin bulduğunu belirtecek şekilde değiştirmiştir. Wikipedia'daki spam filtreleri IP adresini kötü amaçlı kullanımları engellemek için kaydettiğinden değişikliği yapan IP adresinin Adam Curry adına kayıtlı olduğu ortaya çıkmıştır.[]
Yaygınlaşması
Podcast’in yaygınlaşmasında iki kilit etkenin rolü olduğunu görülür. Birincisi Apple’ın iTunes yazılımının 2005’in 2. yarısında çıkan sürümüne podcast desteği koyması, ikincisi ise internet kullanıcılarının kendi radyo programlarını podcast teknolojisi ile internete koymaları.[]
Apple iPodların çok hızlı bir şekilde yaygınlaşması ve taşınabilir müzikçalarlar arasında en popüler olan haline gelmesiyle birlikte iTunes’un podcast desteği podcastingi yüzbinlerce insana doğrudan tanıtmış oldu. Ellerinde zaten iPodları ve iTunes yazılımını yükleyebilecek bir bilgisayarı olan insanlar podcasting için gerekli tüm donanıma da sahiplerdi ve bu sayede podcasting dünyasına hızlı bir giriş yaptılar.
İnternetin yaygın olarak kullanılmaya başlamasıyla, internet üzerinden yapılan radyo yayınları fazlasıyla popüler hale geldi. Yalnız insanların radyo yayınlarını duyurmaları ve yayın sırasında yayını dinleyebilecek insanlar bulmaları büyük bir problemdi. Radyo programlarının podcastleri çıkmaya başlayınca bu problem ortadan kalktı ve insanlar radyo programlarını parça parça bir biçimde istedikleri zaman istedikleri yerde internet erişimi olmaksızın dinleyebilir hale geldiler. Bunu fark eden yenilikçi radyo programcıları bu konunun üstüne gittiler ve podcastlerin bu konudaki başarısı bir anlamda podcasting isminin radyo programlarıyla anılmasını sağladı.[]
Türevleri
Video podcasts
Vodcast, Podcast üzerinden video sunmaktır. Bu özellik podcast'e en son olarak gelmiştir.
Podcasts uygulamaları
Kaynakça
- ^ a b podcast 17 Haziran 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde . Dictionary.com. Erişim: 6 Ekim 2012.
- ^ [1] 13 Eylül 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde . Guardian.co.uk
- ^ [2] 15 Ocak 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde . Oup.com
Dış bağlantılar
- TRT (arşiv) podcast : http://www.trt.net.tr/wwwtrt/podcasting.aspx28 Eylül 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Curlie'de Podcast (DMOZ tabanlı)
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Podcasting cogunlukla dizi halindeki sayisal ses ve dijital medya urunlerinin radyo programlari videolar vs internet uzerinden genellikle bildirim yoluyla bilgisayar ve tasinabilir cihazlara cep telefonu tablet vs indirilebilecek sekilde yayinlanmasi Bu sekilde indirilmis dosyalara ise podcast denir Podcast dinlenen bir telefon Podcast sozcugu 2000 li yillarda iPod sozcugundeki pod kucuk kapsul ve broadcast yayin sozcuklerinden olusturulmustur Podcastlar ilk defa iPod icin gelistirilmis olmakla birlikte podcast tabiri gunumuzde sadece iPod icin kullanilmaz Podcast sisteminin internetten bir programin ses ya da video kaydini indirmekten farki feed kullanilmasi ve boylece her yeni bolumu ozel yazilimlarin izleyerek otomatik olarak yukleniyor olmasidir kaynak belirtilmeli Podcast sistemi sayesinde amator radyo televizyon programlarina abone olunarak herhangi bir zamanda herhangi bir cihazla izlenebilir Calisma ilkesiNewsfeed haber bildirimi piktogrami Podcasting cevrimici yayinin uyelik gibi yollarla kullanicilara ulastirilmasidir Bircok podcast MP3 ve goruntu dosyalari bicimlerinde olup RSS protokoluyle yayinlanir Podcasting kullanicilarinin herhangi bir zamanda kullanabildikleri dergi ya da belgesel gibi egitici yonu olan yayinlarin hepsini icine almaktadir Bu elemanlardan farki duyma ve gorme yoluyla iletilmesidir Podcasting in ortaya cikisindaki amac bireylerin kendi dinletilerini dagitmalariydi Hizla ve cok fazla yolla genisleyen alan gunumuzde ozellikle egitim tanitim gibi alanlarda ve hatta emniyetten sorumlu kurumlarin dahi guvenlik amacli kullanimina girdi Egitim alanindaki isleviyle podcasting ogrencilerin ve ogretmenlerin herhangi bir zaman ve yerde bilgiyi paylasmalarini saglayabilmektedir Bu ozelliginden dolayi uzaktan egitimdeki yeri onemlidir Teknik bilgiler Podcast bir oynatici icin dagitilan uygun ses ya da goruntu dosyasidir Kullanicilar abonelik yontemiyle bir dizi podcast e ulasabilir Podcast in kalbinde RSS really simple syndication ozellikleriyle birlikte XML extensible markup language dosyasi yer almaktadir Bu dosya ulasilabilir olan tum ogelerin ve bolumlerin listesini barindirmaktadir Icinde yer alan toplayici program duzenli olarak kayitli dosyalari orneklenip yeni bolumleriyle otomatik olarak guncellestirmektedir Podcast in gezici bir enstruman ile dinlenebilmesi PDA cep telefonu bilgisayar onu etkin bir ogrenme araci haline getirmektedir Kullanim alanlari source source source source source track track hakkinda bir NASA podcasti Podcastlarin eglence amacli kullanimi disinda egitim amacli ve is amacli kullanimi da yayginlasmaktadir Ornegin ogrencilerin cesitli dersleri podcast olarak takip etmesi ya da is dunyasinda cesitli verilerin podcastlar sayesinde takibi mumkundur Avantajlari Herhangi bir zamanda izleme veya dinleme Tekrar izleme veya dinleme Ucretli veya ucretsiz abonelik sistemi sayesinde yeni bolumlere kolay erisim Internete baglanan herhangi bir cihaz uzerinden kolayca yayin yapabilme Cabuk degisen verilerin sik sik guncellenebilmesiTarihceKullanicilarin cogu tarafindan online bir gunluk gibi kullanilan bloglarin populerlesmesi ve yayginlasmasi okuyucularin bloglari duzenli bir sekilde takip etmelerini zorlastirinca Dave Winer tarafindan gelistirilen RSS feed teknolojisi kullanicinin takip ettigi bloglarda bir guncelleme olup olmadigini kontrol edip eger varsa yeni veriyi otomatik olarak kullanicinin bilgisayarina indirerek bu konuya buyuk bir kolaylik getirdi Zamanla insanlar bloglarinda ses kayitlari kullanmaya ve herhangi bir konudaki dusuncelerini daha hizli daha efektif bir sekilde paylasmaya basladilar Bu blog kullaniminin buyuk bir parcasi oldu ve insanlar bu dosyalari indirip dinlemeye basladilar 2001 yili itibariyla podcasting icin teorik olarak butun bilesenler hazirdi fakat podcast kavrami ancak 2003 yilinda RSS feed kullanimiyla ses dosyalarinin ozellikle mp3 formatinda otomatik olarak indirilip tasinabilir muzik calarlara aktarilmasi ihtiyaci dogunca ortaya cikti 2001 2003 yillari arasinda ses dosyalarinin internet uzerinden paylasimi ve tasinabilir muzik calarlarin kullanimi oldukca yayginlasmisti 2003 yilinda Dave Winer radyo sunucusu arkadasi Christopher Lydon icin RSS feedleri mp3 dosyalari icerecek sekilde gelistirmisti ve Christopher Lydon NPR daki programinin ses dosyalarini web blogundan RSS feed yoluyla dinleyicilerine ulastiriyordu Bu otomasyon bloglardaki ses dosyalari icin buyuk bir kolaylikti Adam Curry bir sonraki asamada iPodder isimli bir program yazarak RSS feed yardimiyla indirilen ses dosyalarinin Apple firmasinin meshur muzik calari iPod lara senkronize edilmesini yani otomatik olarak aktarilmasini sagladi Podcasting bu gelismeyle birlikte resmen dogmus oldu Boylece insanlar iPodlarini ve Adam Curry nin yazdigi scripti kullanarak sevdikleri bloglardaki ses dosyalarini istedikleri zaman istedikleri yerde dinleyebiliyorlardi ve bunun icin ekstra bir ugras da gerekmiyordu Podcast isminin ortaya cikisi ise yazar Ben Hammersley nin The Guardian da 12 Subat 2004 te yayinladigi makaleye dayaniyor Bu konuda cok kesin bir bilgi olmamasina ragmen podcast isminin bilinen ilk kullanilisi bu makalededir Ben Hammersley podcast ismini tahmin edilebilecegi gibi iPod ve broadcast yayin kelimelerini butunlestirerek yaratmisti 2005 yilinda editorleri podcasting i yilin kelimesi sectiler ve anlamini bir radyo yayini veya benzer bir programin internetten sahsi bir sescalara indirilebilen dijital kaydi olarak tanimladilar Onculer Podcast kisisel kullanimda olan bloglara hitab ettigi icin cok kisa bir surede yayginlasmistir ve buluculariyla birkac ilk kullanicisi disinda fazla oncu insana sahip degildir Benimsenmesi ve yayginlasmasi kullanim kolayligi dolayisiyla cok hizli olmustur Podcastingin ortaya cikisinda da bahsedildigi gibi aslan payi Adam Curry ye aittir kaynak belirtilmeli Podcast kavraminin hayata gelisinden sonraki ilk kullanimlarinda ise Stephen Dowes un ve Christopher Lydon un onculuk etmistir 2003 yilinin Haziran ayinda Stephen Dowes Ed Radio programina RSS feed ile topladigi MP3 dosyalarini tek bir feede donusturerek muzik calarlara aktarilmasinin bir canlandirmasini yapmistir 2003 yilinin Eylul unde ise Dave Winer in arkadasi Christopher Lydon kendi radyo programi icin podcastler hazirlamistir Adam Curry nin iPodder scriptiyle birlikte podcast herkesin kullanimina girmistir Podcasting onculeri podcast kavramini ortaya cikan insanlar arasindan da bir tartisma konusu Adam Curry podcast kesfini oldukca sahiplenmise benziyor Internette yayinlanan bir habere gore daha sonra bu Adam Curry tarafindan da dogrulanmistir Adam Curry kendine ait bir IP adresinden Wikipedia daki Podcasting makalesindeki Stephen Dowes un podcastingin yayginlasmasindaki rolunu anlatan bir cumleyi silmis ve bir cumleyi de podcastingi kendisinin buldugunu belirtecek sekilde degistirmistir Wikipedia daki spam filtreleri IP adresini kotu amacli kullanimlari engellemek icin kaydettiginden degisikligi yapan IP adresinin Adam Curry adina kayitli oldugu ortaya cikmistir kaynak belirtilmeli Yayginlasmasi Podcast in yayginlasmasinda iki kilit etkenin rolu oldugunu gorulur Birincisi Apple in iTunes yaziliminin 2005 in 2 yarisinda cikan surumune podcast destegi koymasi ikincisi ise internet kullanicilarinin kendi radyo programlarini podcast teknolojisi ile internete koymalari kaynak belirtilmeli Apple iPodlarin cok hizli bir sekilde yayginlasmasi ve tasinabilir muzikcalarlar arasinda en populer olan haline gelmesiyle birlikte iTunes un podcast destegi podcastingi yuzbinlerce insana dogrudan tanitmis oldu Ellerinde zaten iPodlari ve iTunes yazilimini yukleyebilecek bir bilgisayari olan insanlar podcasting icin gerekli tum donanima da sahiplerdi ve bu sayede podcasting dunyasina hizli bir giris yaptilar Internetin yaygin olarak kullanilmaya baslamasiyla internet uzerinden yapilan radyo yayinlari fazlasiyla populer hale geldi Yalniz insanlarin radyo yayinlarini duyurmalari ve yayin sirasinda yayini dinleyebilecek insanlar bulmalari buyuk bir problemdi Radyo programlarinin podcastleri cikmaya baslayinca bu problem ortadan kalkti ve insanlar radyo programlarini parca parca bir bicimde istedikleri zaman istedikleri yerde internet erisimi olmaksizin dinleyebilir hale geldiler Bunu fark eden yenilikci radyo programcilari bu konunun ustune gittiler ve podcastlerin bu konudaki basarisi bir anlamda podcasting isminin radyo programlariyla anilmasini sagladi kaynak belirtilmeli TurevleriVideo podcasts Vodcast Podcast uzerinden video sunmaktir Bu ozellik podcast e en son olarak gelmistir Podcasts uygulamalariAmarok yazilim Audacity Apple Podcasts Google Podcasts iTunes Rhythmbox TuneIn WinampKaynakca a b podcast 17 Haziran 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde Dictionary com Erisim 6 Ekim 2012 1 13 Eylul 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde Guardian co uk 2 15 Ocak 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde Oup comDis baglantilarTRT arsiv podcast http www trt net tr wwwtrt podcasting aspx28 Eylul 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde Curlie de Podcast DMOZ tabanli