Jeanne-Antoinette Poisson, aynı zamanda Madame de Pompadour (d. 29 Aralık 1721 – ö. 15 Nisan 1764) olarak da bilinen markiz Fransa Kralı XV. Louis'in en ünlü gözdesiydi.
Jeanne-Antoinette Poisson, duchesse de Pompadour | |
---|---|
Doğum | 29 Aralık 1721 Paris, Fransa |
Ölüm | 15 Nisan 1764 (42 yaşında) Paris, Fransa |
Meslek | to |
Evlilik | |
Çocuk(lar) | bir erkek iki kız |
Hayatı
Çocukluk ve Eğitimi
Jeanne-Antoinette Poisson 29 Aralık 1721’de Paris’te François Poisson ve Madeleine de la Motte’un kızı olarak dünyaya geldi. Bununla beraber gerçek babasının daha sonradan yasal koruyucusu olan zengin banker Le Normant de Tournehem[],olduğundan süphenilmektedir. Küçük erkek kardeşi daha sonra Marigny Markisi olan Abel-François Poisson de Vandières’dir. Jeanne-Antoinette zeki, güzel ve eğitimliydi. Dans etmeyi ve müzik aletleri çalmayı bildiği gibi aynı zamanda başarılı bir oyuncu ve şarkıcıydı Kendisinin dediğine göre 9 yaşındayken annesi tarafından bir falcıya götürülmüştür ve falcı ona bir gün kralın kalbinde taht kuracağını söylemiştir. Kehanete inanan annesi ona "Reinette" (küçük kraliçe) lakabını takmıştır. Babasının isteği doğrultusunda bir yılını Roma Katolik Manastırında geçirerek dini eğitim almıştır. Daha sonra evde tiyatro, botanik,resim ve ev yönetimi ile ilgili dersler almıştır. Eğitiminin büyük kısmı annesinin yakın arkadaşı Le Normant de Tournehem tarafından karşılanmıştır. Bu durum onun Jeanne-Antoinette’in babası olduğu yolundaki dedikoduları doğurmuştur. Eğitimindeki en büyük masraf şüphesiz Pierre Jélyotte gibi ünlü oyuncu ve şarkıcılara yapılmıştı. Sonunda evlenme çağı geldiğinde ebeveynleri ona denk bir eş bulmakta zorlanmaya başladılar.
Evlilik
1741 yılında 19 yaşında, Jeanne-Antoinette koruyucusunun yeğeni Charles-Guillaume Le Normant d'Étiolles, evlenerek büyük maddi olanaklara kavuştu. Bunlara koruyucusu tarafından düğün hediyesi olarak verilen kralın avlanma alanının yakınındaki (forest of Sénart.)Étiolles’da bir malikane de dahildir. Kocasından iki çocuğu oldu: Doğumunun hemen ardından ölen bir oğlu ve "Fanfan" diye çağırdığı kızı Alexandrine-Jeanne (10 Ağustos 1744). Resimlerle doğrulanan görüşe göre genç Mme d'Étiolles küçük ağzı, zekası ile parlayan oval çehresi ile oldukça güzeldi. Onun cazibesine kapılan genç kocası ile Paris’e gittiğinde kendi toplantı mekânını (salon) oluşturdu ve kısa sürede aralarında Voltaire de olmak üzere pek çok düşünür ona konuk oldu.
Versailles
Mme d'Étiolles ‘ın tanınırlığı cemiyette arttıkça ünü büyüdü ve kralın kulağına kadar gitti. Annesi Mme Poisson, onunla ilgili kehaneti gerçekleştirebilmesi için sevgili Reinette sini tesadüfen kralla karşılaşması için krallık ormanından geçerken yanına almıştır. Sonunda 1745 yılında, Mme d'Étiolles Kral 16. Louis’nin dikkatini çekmeyi başardı. İçlerinde kayınbabasının da bulunduğu bir takım kişiler onun o sırada ikinci resmi metresi duchesse de Châteauroux’un ölümünün yasını tutan kralla görüşmesini sağladılar. Şubat 1745’te, Jeanne-Antoinette kralın düğünü sebebiyle Versay Sarayındaki resmi maskeli balosuna davet edildi. Jeanne-Antoinette kralın kuzeni princesse de Conti tarafından krala taktim edildi.. Büyük balo salonunda çalı kıyafetleri giymiş sekiz kişi ortaya çıktı, bunlardan biri kılık değiştirmiş haldeki kraldı. Şans eseri ya da bilinçli olarak Diana-Artemis av tanrıçası olarak giyinmiş olan Jeane-Antoinette sonunda avını buldu, maskesini çıkaran kral onunla flört etmeye başladı. Mart ayında düzenli bir ziyaretçi ve kralin metresi olarak Versay’e yerleşti. 16. Loui ona Pompadour malikanesini hediye etti. Resmi olarak sarayda bulunabilmesi için ihtiyaci olan unvanı kral ona Haziran ayında “markiz” olarak verdi. Bu şekilde resmi olarak kocasından ayrılmış oldu. Ne yazık ki annesi kehanetin doğru olduğunu görecek kadar uzun süre yaşayamadı. Yirmi üç yaşında resmi metres olarak oldukça güçlü ve nüfuzluydu. Yakında birliktelikler, entrikalar, politika ve aldırmazlık dünyasında kaybolacaktı.
Politika
Yaygın kanının aksine Pompadour markizi asla doğrudan bir politik etkiye sahip olmamıştır. Bununla beraber Mareşal de Belle-Isle ‘yı desteklemiş ve krala Choiseul Dükünü onayladığını söylemiştir. Perdeler arkasında aslında ne büyük bir gücü yönettiği ancak kralın diğer metreslerinden biri olan "la belle Morphyse" Marie-Louise O'Murphy de Boisfaily, 1754’te yerini almaya çalıştığında ortaya çıkmıştır. Pompadour markizinin soylu çevrelerde kralın onunla beraber olarak kendisini rezil ettiğini düşünen oldukça fazla düşmanı vardı. Aile soyadı olan ve Fransızca balık anlamına gelen Poisson,la dalga geçilmesi ve bitmek bilmeyen karalama çalışmalarına karşı oldukça hassastı. Kral bu konu ile ilgili olarak sadece Richelieu Dükü gibi bilinen düşmanlarına pek de istemeden cezai işlem uygulatırdı. Önemi o kadar büyüktü ki, 1755 yılında Avusturyalı bir diplomat olan Wenzel Anton Graf Kaunitz, ondan 1756’te Versay Anlaşması ile sonuçlanacak olan uzlaşma görüşmelerine müdahale etmesini istedi. Bu, uzun süredir devam eden Avusturya Fransa anlaşmazlığını kısa bir süre için azaltan sözde diplomatik devrimin başlangıcıydı. Bu birliktelik kaçınılmaz olarak Yedi yıl savaşlarını hastalıkları, Kanada'daki bir kısım toprakların İngilizlere kaybedilmesini, 1757’de Rossbach savaşı yenilgisini beraberinde getirdi. Savaştan sonra kralı artık dünyaca bilinen şu sözü ile teselli ettiği bilinmektedir: "au reste, après nous, le Déluge" -"Bizden sonrası tufan". Fransa savaştan tükenmiş ve neredeyse iflas etmiş olarak çıktı. Her şeye rağmen Madam Pompadour politik görüşlerini sonuna kadar savundu, Cardinal de Bernis kendisini hayal kırıklığına uğrattığında Choiseul’u getirtip tüm büyük planlarında onu destekledi: Aile Paktı- Pacte de Famille, Cizvitlerin bastırılması ve Kanada’daki kayıpları mühürleyen Paris anlaşması,1763.
Sanat
Pompadour markizinin üstün bir Rococo iç mekân zevki vardı zamanla Avrupa’nın en ünlü porselen üreticisi olacak olan Sèvres markasının üretim ve gelişiminden sorumluydu. Edebiyata karşı büyük bir sevgisi vardı. Saray yaşamı başlamadan tanışmış olduğu yazar, denemeci, filozof Voltaire ona ilerisi için pek çok öğütte bulunmuştur. Markiz gizlice Diderot’nun Encyclopédie projesini desteklemiştir. Louis üzerindeki etkisi 1750’lerden sonra giderek artmıştır. Bir noktada kral ona askeri konulardan dış işlerine kadar birçok konuda ciddi karar verme yetkisi vermiştir.
Pompadour Markizi oldukça zeki ve yaratıcı bir kadındı. Kendisi Place de la Concorde Konkort Sarayını, küçük kardeşi ile de Petit Trianon‘u tasarlamıştır. Stil sahibi dikimevleri açmış, Çin vazolarını bronz kaplı Rokoko kulplarla sürahilere çevirtmiş ve yazı masalarını porselen levhalarla kaplatarak yeni moda trendleri yaratmıştır. Saray sanatçıları Jean-Marc Nattier, 1750'lerde François Boucher, Jean-Baptiste Réveillon ve François-Hubert Drouais dışında sayısız sanatçı, heykeltıraş ve portreciyi yanında çalıştırmıştır.
Ölümü
Mme de Pompadour 1746 ve1749 da iki düşük yaptı, kralın daha az metresi olması için elinden geleni yaptığı söylenilmektedir. 1750 den itibaren kralla olan ilişkisi aşktan arkadaşlığa dönmüş olsa da, kral ona 1764’te 42 yaşında tüberkülozdan ölünceye kadar bağlı kaldı. Düşmanları bile acı içinde geçen son haftalarındaki cesaretine hayran kaldı. Voltaire onun için “ . Madame de Pompadour’un ölümü karşısında son derece üzgünüm. Ona karşı borçluyum ve onun için yas tutuyorum. Benim gibi yaşlı zorlukla yürüyen bir kalem oynatıcı yaşarken onun gibi muhteşem bir kariyerin ortasında, güzel bir kadının kırk yaşında ölmesi ne kadar saçma görünüyor. Bununla beraber o ölürken düşmanları rahatladı ve onu tüm halkın önünde yedi yıl savaşları için suçladılar.” diye yazmıştır. Versay sarayından cenazesi ayrılırken yağmurlu havaya bakan kralın "La Marquise n'aura pas beau temps pour son voyage." ("Markizin yolculuğunda iyi bir hava olmayacak.") dediği söylenir.
Popüler Kültürde Yeri
- klasik porselen pembesi rose de Pompadour.- pompadour pembesi olarak adlandırılmıştır.
- Pompadour hairstyle saç toplama biçimi ona ithaf edilmiştir.
- , Pompadour topuk ("Louis heels" Louis topukları olarak da bilinir) ondan gelmektedir
- Bazıları(Fransız şampanya bardağı)nın onun gögüslerinden esinlenilerek yapıldığı söylenmektedir
- ve tarafından yazılan "Personality" şarkısının esin kaynağıdır.
Ekranda
Madame de Pompadour ekranda pek çok defa film ve televizyona konuk olmuştur. 1927 de Madame Pompadour Dorothy Gish'in canlandırdığı filmle seri başlamıştır. Onu oynayan diğer oyunular:
- Anny Ahlers (Die Marquise von Pompadour, 1931);
- , (Remontons les Champs-Élysées, 1938);
- Micheline Presle, (Si Versailles m'était conté, 1954);
- , (Le Courrier du roy, 1958);
- (Madame Pompadour, 1960);
- (Madame Pompadour, 1996);
- Katja Flint, (Il Giovane Casanova, 2002);
- (yetişkinliği) and (çocukluğu)(Doctor Who Girl İn The Fireplace,2006)
Diğer
- , musiğini Leo Fall'ın yaptığı Almanca operetta, Rudolph Schanzer ve Ernst Welisch'in kitabındanyapılan uyarlama Londra (1923) ve Broadway'de (1924)başarılı olmuştur.
- Hayatı boyunca pek çok kere resimlere konu olmuştur.
- Andrew Lloyd Webber ve Tim Rice in müzikalinde bir senator tarafından Eva Perón ile kıyaslanmıştır.
- Bir anime filmi "" de, Eon'un hareketlerini gözleyen kişi olarak karşımıza çıkmaktadır. Japonca seslendirmesini Mayumi Yangisawa, İngilizcesini ise Shelley Calene-Black yapmıştır.
- Efsaneye göre, XV. Louis bu elması navette-cut or marquis diamond2 Aralık 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde . Madame de Pompadour'un ağzına benzeyecek şekilde yaptırmıştır.
Wikimedia Commons'ta Madame de Pompadour ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
Kaynakça
- ^ (27 Eylül 1985). "Şampanya kadehleri Madame de Pompadour'un göğüsleri üzerinde mi tasarlandı?". . 5 Ocak 2009 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 23 Mayıs 2009.
Dış bağlantılar
- Madame de Pompadour site29 Aralık 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Jeanne Antoinette Poisson ayni zamanda Madame de Pompadour d 29 Aralik 1721 o 15 Nisan 1764 olarak da bilinen markiz Fransa Krali XV Louis in en unlu gozdesiydi Jeanne Antoinette Poisson duchesse de PompadourDogum29 Aralik 1721 1721 12 29 Paris FransaOlum15 Nisan 1764 42 yasinda Paris FransaMeslektoEvlilikCocuk lar bir erkek iki kizHayatiCocukluk ve Egitimi Jeanne Antoinette Poisson 29 Aralik 1721 de Paris te Francois Poisson ve Madeleine de la Motte un kizi olarak dunyaya geldi Bununla beraber gercek babasinin daha sonradan yasal koruyucusu olan zengin banker Le Normant de Tournehem kaynak belirtilmeli oldugundan suphenilmektedir Kucuk erkek kardesi daha sonra Marigny Markisi olan Abel Francois Poisson de Vandieres dir Jeanne Antoinette zeki guzel ve egitimliydi Dans etmeyi ve muzik aletleri calmayi bildigi gibi ayni zamanda basarili bir oyuncu ve sarkiciydi Kendisinin dedigine gore 9 yasindayken annesi tarafindan bir falciya goturulmustur ve falci ona bir gun kralin kalbinde taht kuracagini soylemistir Kehanete inanan annesi ona Reinette kucuk kralice lakabini takmistir Babasinin istegi dogrultusunda bir yilini Roma Katolik Manastirinda gecirerek dini egitim almistir Daha sonra evde tiyatro botanik resim ve ev yonetimi ile ilgili dersler almistir Egitiminin buyuk kismi annesinin yakin arkadasi Le Normant de Tournehem tarafindan karsilanmistir Bu durum onun Jeanne Antoinette in babasi oldugu yolundaki dedikodulari dogurmustur Egitimindeki en buyuk masraf suphesiz Pierre Jelyotte gibi unlu oyuncu ve sarkicilara yapilmisti Sonunda evlenme cagi geldiginde ebeveynleri ona denk bir es bulmakta zorlanmaya basladilar Evlilik Mme de Pompadour pastel boya Maurice Quentin de La Tour Paris Salon 1755 1741 yilinda 19 yasinda Jeanne Antoinette koruyucusunun yegeni Charles Guillaume Le Normant d Etiolles evlenerek buyuk maddi olanaklara kavustu Bunlara koruyucusu tarafindan dugun hediyesi olarak verilen kralin avlanma alaninin yakinindaki forest of Senart Etiolles da bir malikane de dahildir Kocasindan iki cocugu oldu Dogumunun hemen ardindan olen bir oglu ve Fanfan diye cagirdigi kizi Alexandrine Jeanne 10 Agustos 1744 Resimlerle dogrulanan goruse gore genc Mme d Etiolles kucuk agzi zekasi ile parlayan oval cehresi ile oldukca guzeldi Onun cazibesine kapilan genc kocasi ile Paris e gittiginde kendi toplanti mekanini salon olusturdu ve kisa surede aralarinda Voltaire de olmak uzere pek cok dusunur ona konuk oldu VersaillesMadame de Pompadour portre Francois Boucher yaklasik 1750 detay Mme d Etiolles in taninirligi cemiyette arttikca unu buyudu ve kralin kulagina kadar gitti Annesi Mme Poisson onunla ilgili kehaneti gerceklestirebilmesi icin sevgili Reinette sini tesadufen kralla karsilasmasi icin krallik ormanindan gecerken yanina almistir Sonunda 1745 yilinda Mme d Etiolles Kral 16 Louis nin dikkatini cekmeyi basardi Iclerinde kayinbabasinin da bulundugu bir takim kisiler onun o sirada ikinci resmi metresi duchesse de Chateauroux un olumunun yasini tutan kralla gorusmesini sagladilar Subat 1745 te Jeanne Antoinette kralin dugunu sebebiyle Versay Sarayindaki resmi maskeli balosuna davet edildi Jeanne Antoinette kralin kuzeni princesse de Conti tarafindan krala taktim edildi Buyuk balo salonunda cali kiyafetleri giymis sekiz kisi ortaya cikti bunlardan biri kilik degistirmis haldeki kraldi Sans eseri ya da bilincli olarak Diana Artemis av tanricasi olarak giyinmis olan Jeane Antoinette sonunda avini buldu maskesini cikaran kral onunla flort etmeye basladi Mart ayinda duzenli bir ziyaretci ve kralin metresi olarak Versay e yerlesti 16 Loui ona Pompadour malikanesini hediye etti Resmi olarak sarayda bulunabilmesi icin ihtiyaci olan unvani kral ona Haziran ayinda markiz olarak verdi Bu sekilde resmi olarak kocasindan ayrilmis oldu Ne yazik ki annesi kehanetin dogru oldugunu gorecek kadar uzun sure yasayamadi Yirmi uc yasinda resmi metres olarak oldukca guclu ve nufuzluydu Yakinda birliktelikler entrikalar politika ve aldirmazlik dunyasinda kaybolacakti Politika Yaygin kaninin aksine Pompadour markizi asla dogrudan bir politik etkiye sahip olmamistir Bununla beraber Maresal de Belle Isle yi desteklemis ve krala Choiseul Dukunu onayladigini soylemistir Perdeler arkasinda aslinda ne buyuk bir gucu yonettigi ancak kralin diger metreslerinden biri olan la belle Morphyse Marie Louise O Murphy de Boisfaily 1754 te yerini almaya calistiginda ortaya cikmistir Pompadour markizinin soylu cevrelerde kralin onunla beraber olarak kendisini rezil ettigini dusunen oldukca fazla dusmani vardi Aile soyadi olan ve Fransizca balik anlamina gelen Poisson la dalga gecilmesi ve bitmek bilmeyen karalama calismalarina karsi oldukca hassasti Kral bu konu ile ilgili olarak sadece Richelieu Duku gibi bilinen dusmanlarina pek de istemeden cezai islem uygulatirdi Onemi o kadar buyuktu ki 1755 yilinda Avusturyali bir diplomat olan Wenzel Anton Graf Kaunitz ondan 1756 te Versay Anlasmasi ile sonuclanacak olan uzlasma gorusmelerine mudahale etmesini istedi Bu uzun suredir devam eden Avusturya Fransa anlasmazligini kisa bir sure icin azaltan sozde diplomatik devrimin baslangiciydi Bu birliktelik kacinilmaz olarak Yedi yil savaslarini hastaliklari Kanada daki bir kisim topraklarin Ingilizlere kaybedilmesini 1757 de Rossbach savasi yenilgisini beraberinde getirdi Savastan sonra krali artik dunyaca bilinen su sozu ile teselli ettigi bilinmektedir au reste apres nous le Deluge Bizden sonrasi tufan Fransa savastan tukenmis ve neredeyse iflas etmis olarak cikti Her seye ragmen Madam Pompadour politik goruslerini sonuna kadar savundu Cardinal de Bernis kendisini hayal kirikligina ugrattiginda Choiseul u getirtip tum buyuk planlarinda onu destekledi Aile Pakti Pacte de Famille Cizvitlerin bastirilmasi ve Kanada daki kayiplari muhurleyen Paris anlasmasi 1763 Sanat Hayattayken baslayan portresi ancak olumunden sonra 1764 yilinda en sevdigi ressam Francois Hubert Drouais tarafindan tamamlandi Pompadour markizinin ustun bir Rococo ic mekan zevki vardi zamanla Avrupa nin en unlu porselen ureticisi olacak olan Sevres markasinin uretim ve gelisiminden sorumluydu Edebiyata karsi buyuk bir sevgisi vardi Saray yasami baslamadan tanismis oldugu yazar denemeci filozof Voltaire ona ilerisi icin pek cok ogutte bulunmustur Markiz gizlice Diderot nun Encyclopedie projesini desteklemistir Louis uzerindeki etkisi 1750 lerden sonra giderek artmistir Bir noktada kral ona askeri konulardan dis islerine kadar bircok konuda ciddi karar verme yetkisi vermistir Pompadour Markizi oldukca zeki ve yaratici bir kadindi Kendisi Place de la Concorde Konkort Sarayini kucuk kardesi ile de Petit Trianon u tasarlamistir Stil sahibi dikimevleri acmis Cin vazolarini bronz kapli Rokoko kulplarla surahilere cevirtmis ve yazi masalarini porselen levhalarla kaplatarak yeni moda trendleri yaratmistir Saray sanatcilari Jean Marc Nattier 1750 lerde Francois Boucher Jean Baptiste Reveillon ve Francois Hubert Drouais disinda sayisiz sanatci heykeltiras ve portreciyi yaninda calistirmistir OlumuMme de Pompadour 1746 ve1749 da iki dusuk yapti kralin daha az metresi olmasi icin elinden geleni yaptigi soylenilmektedir 1750 den itibaren kralla olan iliskisi asktan arkadasliga donmus olsa da kral ona 1764 te 42 yasinda tuberkulozdan olunceye kadar bagli kaldi Dusmanlari bile aci icinde gecen son haftalarindaki cesaretine hayran kaldi Voltaire onun icin Madame de Pompadour un olumu karsisinda son derece uzgunum Ona karsi borcluyum ve onun icin yas tutuyorum Benim gibi yasli zorlukla yuruyen bir kalem oynatici yasarken onun gibi muhtesem bir kariyerin ortasinda guzel bir kadinin kirk yasinda olmesi ne kadar sacma gorunuyor Bununla beraber o olurken dusmanlari rahatladi ve onu tum halkin onunde yedi yil savaslari icin sucladilar diye yazmistir Versay sarayindan cenazesi ayrilirken yagmurlu havaya bakan kralin La Marquise n aura pas beau temps pour son voyage Markizin yolculugunda iyi bir hava olmayacak dedigi soylenir Populer Kulturde Yeriklasik porselen pembesi rose de Pompadour pompadour pembesi olarak adlandirilmistir Pompadour hairstyle sac toplama bicimi ona ithaf edilmistir Pompadour topuk Louis heels Louis topuklari olarak da bilinir ondan gelmektedir Bazilari Fransiz sampanya bardagi nin onun goguslerinden esinlenilerek yapildigi soylenmektedir ve tarafindan yazilan Personality sarkisinin esin kaynagidir Ekranda Madame de Pompadour ekranda pek cok defa film ve televizyona konuk olmustur 1927 de Madame Pompadour Dorothy Gish in canlandirdigi filmle seri baslamistir Onu oynayan diger oyunular Anny Ahlers Die Marquise von Pompadour 1931 Remontons les Champs Elysees 1938 Micheline Presle Si Versailles m etait conte 1954 Le Courrier du roy 1958 Madame Pompadour 1960 Madame Pompadour 1996 Katja Flint Il Giovane Casanova 2002 yetiskinligi and cocuklugu Doctor Who Girl In The Fireplace 2006 Diger musigini Leo Fall in yaptigi Almanca operetta Rudolph Schanzer ve Ernst Welisch in kitabindanyapilan uyarlama Londra 1923 ve Broadway de 1924 basarili olmustur Hayati boyunca pek cok kere resimlere konu olmustur Andrew Lloyd Webber ve Tim Rice in muzikalinde bir senator tarafindan Eva Peron ile kiyaslanmistir Bir anime filmi de Eon un hareketlerini gozleyen kisi olarak karsimiza cikmaktadir Japonca seslendirmesini Mayumi Yangisawa Ingilizcesini ise Shelley Calene Black yapmistir Efsaneye gore XV Louis bu elmasi navette cut or marquis diamond2 Aralik 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde Madame de Pompadour un agzina benzeyecek sekilde yaptirmistir Wikimedia Commons ta Madame de Pompadour ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir Kaynakca 27 Eylul 1985 Sampanya kadehleri Madame de Pompadour un gogusleri uzerinde mi tasarlandi 5 Ocak 2009 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 23 Mayis 2009 Dis baglantilarMadame de Pompadour site29 Aralik 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde