Pratītyasamutpāda (Sanskrit: प्रतीत्यसमुत्पाद; Pali: paticcasamuppāda; Tibetçe: rten.cing.'brel.bar.'byung.ba; Çince: 緣起) öğretisi, Budist metafiziğin önemli bir parçasıdır. Tüm olguların, bir karşılıklı bağımlılık ilişkisi içinde, neden ve etkiler ağından ortaya çıktığını ifade eder. “Bağımlı köken”, “birbirine bağımlı kaynaklanma”, “koşullu oluşma” ya da “durumsallık” olarak çevirmek mümkündür.
Pratītyasamutpāda kavramının en çok bilinen uygulaması, ızdırap ve yenidendoğum döngüsünü (Samsara) ayrıntılı olarak anlatan (Pali dilindeki "neden, temel, kaynak veya orijin" anlamındaki nidānadan) şemasıdır.
her biri bir sonrakine yol açacak şekilde birbirini takip eden nitelikler/koşullar arasında bir nedensellik ilişkisi tanımlar:
- Avidyā: cahillik, özellikle de ruhani olanı
- Saṃskāralar: kelime anlamıyla biçimlenmeler, Karma’ya atfen açıklanmıştır.
- Vijñāna: bilinç, özellikle de ayrımcı bilinç
- Nāmarūpa: kelime anlamı olarak isim ve biçim, zihin ve beden kastediliyor
- Ṣaḍāyatana: altı duyu merkezi: göz, kulak, burun, dil, beden ve zihin-organ
- Sparśa: farklı yerlerde iletişim, izlenim, uyarı (bir duyu nesnesi tarafından) olarak çevrilir
- Vedanā: genellikle duygu olarak çevrilir: buradaki "hazcı" bir anlamdadır, örn. bir şeyin hoşa gidip gitmemesi veya nötr olması
- Tṛṣṇā: kelime anlamı olarak susuzluk, ancak Budizmde hemen her zaman arzuya işaret eder
- Upādāna: tutunma veya bağlanma; kelime aynı zamanda yenidendoğum döngüsünü besleyen yakıt anlamına da gelir
- Bhava: kelime anlamıyla olma (varoluş) veya dönüşme. (Theravada bunun iki anlamı olduğunu açıklar: yeni bir varoluşu üreten karma ve varoluşun kendisi.)
- Jāti: kelime anlamıya doğum, ancak yaşamın kavramsal olarak başladığı anlaşılır
- Jarāmaraṇa (yaşlılık ve ölüm) ve bununla birlikte śokaparidevaduḥkhadaurmanasyopāyāsa (yas, matem, acı, üzüntü ve ızdırap)
Duyarlı varlıklar samsara boyunca, Nirvana’ya ulaşarak kendilerini bu ızdıraptan kurtarana değin sürekli acı çekerler. İlk Nidana’nın, cahilliğin ortadan kaldırılması, diğerlerinin de ortadan kalkmasını sağlayacaktır.
Kaynakça
- ^ Bu 12 nidana şeması, örneğin, 'nın 12. bölümü, Nidana Vaggada pek çok yerde bulunabilir (bkn. SN 12.2, Thanissaro, 1997a) 4 Mayıs 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde .. "dünyevi bağımlı köken" olarak adlandırabileceğimiz "uygulamalar" arasında 15’teki dokuz-nidana şeması (bkn. Thanissaro, 1997b) 21 Nisan 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde . ve 12.65’teki on-nidana şeması sayılabilir (bnk. Thanissaro, 1997c). 18 Nisan 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde . "Transandantal bağımlı köken" (yine 12 nidanalarla ilgili olarak) adlandırılan olgu 12.23’de tanımlanmıştır (bkn. Bodhi, 1995). 30 Mart 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde . Ek olarak, DN 15 kişiler arasında ızdıraba sürükleyen bir onbir-nidana şemasından bahseder ("sopaların ve bıçakların ele alınması; çatışmalar, kavgalar ve tartışmalar; suçlamalar, ayrılıkçı konuşma ve yalanlar").
- ^ Harvey, Introduction to Buddhism, s. 56
- ^ Harvey, Introduction to Buddhism, s. 57
- ^ Harvey, Introduction to Buddhism, s. 58
- ^ Harvey, Introduction to Buddhism, s. 59
- ^ Harvey, Introduction to Buddhism, s. 60
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Pratityasamutpada Sanskrit प रत त यसम त प द Pali paticcasamuppada Tibetce rten cing brel bar byung ba Cince 緣起 ogretisi Budist metafizigin onemli bir parcasidir Tum olgularin bir karsilikli bagimlilik iliskisi icinde neden ve etkiler agindan ortaya ciktigini ifade eder Bagimli koken birbirine bagimli kaynaklanma kosullu olusma ya da durumsallik olarak cevirmek mumkundur Pratityasamutpada kavraminin en cok bilinen uygulamasi izdirap ve yenidendogum dongusunu Samsara ayrintili olarak anlatan Pali dilindeki neden temel kaynak veya orijin anlamindaki nidanadan semasidir her biri bir sonrakine yol acacak sekilde birbirini takip eden nitelikler kosullar arasinda bir nedensellik iliskisi tanimlar Avidya cahillik ozellikle de ruhani olani Saṃskaralar kelime anlamiyla bicimlenmeler Karma ya atfen aciklanmistir Vijnana bilinc ozellikle de ayrimci bilinc Namarupa kelime anlami olarak isim ve bicim zihin ve beden kastediliyor Ṣaḍayatana alti duyu merkezi goz kulak burun dil beden ve zihin organ Sparsa farkli yerlerde iletisim izlenim uyari bir duyu nesnesi tarafindan olarak cevrilir Vedana genellikle duygu olarak cevrilir buradaki hazci bir anlamdadir orn bir seyin hosa gidip gitmemesi veya notr olmasi Tṛṣṇa kelime anlami olarak susuzluk ancak Budizmde hemen her zaman arzuya isaret eder Upadana tutunma veya baglanma kelime ayni zamanda yenidendogum dongusunu besleyen yakit anlamina da gelir Bhava kelime anlamiyla olma varolus veya donusme Theravada bunun iki anlami oldugunu aciklar yeni bir varolusu ureten karma ve varolusun kendisi Jati kelime anlamiya dogum ancak yasamin kavramsal olarak basladigi anlasilir Jaramaraṇa yaslilik ve olum ve bununla birlikte sokaparidevaduḥkhadaurmanasyopayasa yas matem aci uzuntu ve izdirap Duyarli varliklar samsara boyunca Nirvana ya ulasarak kendilerini bu izdiraptan kurtarana degin surekli aci cekerler Ilk Nidana nin cahilligin ortadan kaldirilmasi digerlerinin de ortadan kalkmasini saglayacaktir Kaynakca Bu 12 nidana semasi ornegin nin 12 bolumu Nidana Vaggada pek cok yerde bulunabilir bkn SN 12 2 Thanissaro 1997a 4 Mayis 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde dunyevi bagimli koken olarak adlandirabilecegimiz uygulamalar arasinda 15 teki dokuz nidana semasi bkn Thanissaro 1997b 21 Nisan 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde ve 12 65 teki on nidana semasi sayilabilir bnk Thanissaro 1997c 18 Nisan 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde Transandantal bagimli koken yine 12 nidanalarla ilgili olarak adlandirilan olgu 12 23 de tanimlanmistir bkn Bodhi 1995 30 Mart 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ek olarak DN 15 kisiler arasinda izdiraba surukleyen bir onbir nidana semasindan bahseder sopalarin ve bicaklarin ele alinmasi catismalar kavgalar ve tartismalar suclamalar ayrilikci konusma ve yalanlar Harvey Introduction to Buddhism s 56 Harvey Introduction to Buddhism s 57 Harvey Introduction to Buddhism s 58 Harvey Introduction to Buddhism s 59 Harvey Introduction to Buddhism s 60