Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Prekarya ya da prekarite, 20. yüzyılda tanımlanmış bir çalışan sınıfıdır. Ağırlıklı olarak; sınırlı-kontratlı, yarı zamanlı, proje bazlı sözleşmeler ile işgücü piyasalarına iş yapan sınıftır. Tanımlanmadaki esas etken, sürekli iş güvencesi ve sürekliliği bulunmayan işlerde çalışan bir sınıf olarak görülmesidir.
Genelde yaratıcı sektörler içerisinde (reklam, yazılım, program, oyun... vb.) çalışan, diğer sektörlerde de (kitap çevirisi, yarı-zamanlı eğitim görevliliği vb.) kısmen görülen, proje bazlı veya süreli çalışanlar grubudur.
Emek yoğun (kas gücü-mavi yakalı) çalışan sınıfından ziyade, bilgi yoğun (bilişsel- cognitive) çalışan sınıfa ait bir terim olarak kullanılmaktadır. Genelde serbest zamanlı (freelance) çalışanlar olan prekaryaların, sözleşmeleri sürekli iş güvencesi içermez.
Etimoloji
Latin dillerindeki (İng. precarious; Fra. précaire; Lat. precari) istikrarsız, güvenilmez kelimesinden devşirilmiş bu isimlendirme, çalışanların sürekli iş güvencesinin olmadığını vurgular.
Dünyada ve Türkiye'de Görünümleri
Prekarite Sınıfı temsil eden çalışan grubu, çeşitli sosyolojik hareketlerde gözlemlenmiştir.
Japonya'da 2003 yılındaki Irak Savaşı protestoları sırasında yoğun katılımı görünmüş olan ve kendilerine “Freeter” ismini veren çalışan grubu, bir "prekarite" örneğidir. Kendilerini tanımlamak için kullandıkları "freeter" kelimesi, İngilizce freelance (serbest çalışan) ve Almanca arbeiter (işçi) sözcüklerinden türetilmişti.
2008 Amerika Krizi etkisiyle yaşanan, Ekim 2011 protestolarında da, gerek internet üzerinden organize olmaları, gerekse ocuppy hareketini oluşumunda prekarite sınıfının etkin olduğu iddia edilmektedir.
2013'te İstanbul'da yaşanan Gezi Olayları için, diğer örneklerde olduğu gibi, eylemin ekonomik tepki olarak gözükmesinde prekarite sınfının etkili olduğu iddia edilmektedir.
Prekarite sınıfı, sürekli çalışma saatleri dışında kalan, eğitimli ve kültürel birikim sahibi olma eğilimdeki kişilerden olması dolayısıyla; ana akım medya ağından bağımsız olarak tanınır hale gelmiş; internet ünlüleri, trend belirleyiciler, internet paylaşımı yönlendiricileri ve benzerlerinin, yoğun olarak bu sınıfın mensubu olduğu iddia edilmektedir.
Yaratıcı endüstrilerde çalışanların toplam istihdam içerisindeki payı 2011 yılında %2, toplam çalışan sayısı ise 191.634 olarak hesaplanmıştır.
Noam Chomsky'e göre; hem ekonomik, hem sosyal olarak tarif edilen güvencesizlik hâli prekarite, (çalışma kültürünün cazibesiyle) insanlığın %99'unu güvencesizlikle tehdit etmektedir.
Konuyla ilgili yayınlar
- 2014: Prekarya, Yeni Tehlikeli Sınıf. Yazar: Guy Standing [en]. Çeviren: Ergin Bulut. (İletişim Yayınları)
- 2020: Artık Hepimiz Prekaryayız. Yazar: Alphan Telek. (Nota Bene Yayınları)
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ a b Standing, Guy (2014). Bulut, Ergin (Ed.). Prekarya: Yeni Tehlikeli Sınıf. İletişim yayınları. ISBN .
- ^ a b c manifold.press,2 Aralık 2016, Sılay Sıldır
- ^ a b c "GQ Türkiye Temmuz Sayısı, Tanıl Bora". 20 Aralık 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 4 Aralık 2016.
- ^ (PDF). 9 Ocak 2016 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Aralık 2016.
- ^ "(İng.)Plutonomy and the Precariat On the History of the U.S. Economy in Decline, N.Chomsky". 20 Ağustos 2017 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 4 Aralık 2016.
- ^ Artık Hepimiz Prekaryayız. Nota Bene. 2020. ISBN . 3 Aralık 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 3 Aralık 2022.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Prekarya ya da prekarite 20 yuzyilda tanimlanmis bir calisan sinifidir Agirlikli olarak sinirli kontratli yari zamanli proje bazli sozlesmeler ile isgucu piyasalarina is yapan siniftir Tanimlanmadaki esas etken surekli is guvencesi ve surekliligi bulunmayan islerde calisan bir sinif olarak gorulmesidir Prekarya Genelde yaratici sektorler icerisinde reklam yazilim program oyun vb calisan diger sektorlerde de kitap cevirisi yari zamanli egitim gorevliligi vb kismen gorulen proje bazli veya sureli calisanlar grubudur Emek yogun kas gucu mavi yakali calisan sinifindan ziyade bilgi yogun bilissel cognitive calisan sinifa ait bir terim olarak kullanilmaktadir Genelde serbest zamanli freelance calisanlar olan prekaryalarin sozlesmeleri surekli is guvencesi icermez EtimolojiLatin dillerindeki Ing precarious Fra precaire Lat precari istikrarsiz guvenilmez kelimesinden devsirilmis bu isimlendirme calisanlarin surekli is guvencesinin olmadigini vurgular Dunyada ve Turkiye de GorunumleriPrekarite Sinifi temsil eden calisan grubu cesitli sosyolojik hareketlerde gozlemlenmistir Japonya da 2003 yilindaki Irak Savasi protestolari sirasinda yogun katilimi gorunmus olan ve kendilerine Freeter ismini veren calisan grubu bir prekarite ornegidir Kendilerini tanimlamak icin kullandiklari freeter kelimesi Ingilizce freelance serbest calisan ve Almanca arbeiter isci sozcuklerinden turetilmisti 2008 Amerika Krizi etkisiyle yasanan Ekim 2011 protestolarinda da gerek internet uzerinden organize olmalari gerekse ocuppy hareketini olusumunda prekarite sinifinin etkin oldugu iddia edilmektedir 2013 te Istanbul da yasanan Gezi Olaylari icin diger orneklerde oldugu gibi eylemin ekonomik tepki olarak gozukmesinde prekarite sinfinin etkili oldugu iddia edilmektedir Prekarite sinifi surekli calisma saatleri disinda kalan egitimli ve kulturel birikim sahibi olma egilimdeki kisilerden olmasi dolayisiyla ana akim medya agindan bagimsiz olarak taninir hale gelmis internet unluleri trend belirleyiciler internet paylasimi yonlendiricileri ve benzerlerinin yogun olarak bu sinifin mensubu oldugu iddia edilmektedir Yaratici endustrilerde calisanlarin toplam istihdam icerisindeki payi 2011 yilinda 2 toplam calisan sayisi ise 191 634 olarak hesaplanmistir Noam Chomsky e gore hem ekonomik hem sosyal olarak tarif edilen guvencesizlik hali prekarite calisma kulturunun cazibesiyle insanligin 99 unu guvencesizlikle tehdit etmektedir Konuyla ilgili yayinlar2014 Prekarya Yeni Tehlikeli Sinif Yazar Guy Standing en Ceviren Ergin Bulut Iletisim Yayinlari 2020 Artik Hepimiz Prekaryayiz Yazar Alphan Telek Nota Bene Yayinlari Ayrica bakinizKuresellesme Staj Sosyal sinif Sinif bilinciKaynakca a b Standing Guy 2014 Bulut Ergin Ed Prekarya Yeni Tehlikeli Sinif Iletisim yayinlari ISBN 9789750516665 a b c manifold press 2 Aralik 2016 Silay Sildir a b c GQ Turkiye Temmuz Sayisi Tanil Bora 20 Aralik 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 4 Aralik 2016 PDF 9 Ocak 2016 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 4 Aralik 2016 Ing Plutonomy and the Precariat On the History of the U S Economy in Decline N Chomsky 20 Agustos 2017 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 4 Aralik 2016 Artik Hepimiz Prekaryayiz Nota Bene 2020 ISBN 978 605 260 226 3 3 Aralik 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 3 Aralik 2022