Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Psikofizik nicelik bakımından, fiziksel uyaranın ve etkilediği algı ve hislerin arasındaki ilişkiyi inceler. Psikofizik, "uyarıcı ile algının arasındaki ilişkinin bilimsel çalışmasıdır ya da tam olarak "anlayış sürecinin, öznenin deneyimlerinin veya davranışlarının değişken özelliklerinin bir veya birden fazla fiziksel boyutların uyarıcılığındaki analizidir." diye tanımlanmıştır." Psikofizik, ruhi olanla fiziki olan arasındaki münasebetleri, deneysiz olarak inceler. Psikofiziğe göre, beden ve zihin iki farklı ama birbiri ile etkileşim içinde olan; birbirini değiştiren/dönüştüren, bir yapıda hareket etmektedir.
Psikofizik aynı zamanda sadece kavramsal sistemle kabul edilen yöntemlere genel olarak verilen isimdir. Modern uygulamalar büyük oranda ideal gözlemci analizlerine ve sinyal işlemeye dayılıdır,
Psikofizik, yaygın ve önemli pratik uygulamalara sahiptir. Örneğin, dijital sinyal işlemede, psikofizik, kayıplı sıkıştırmanın metotları ve modellerin gelişmesinde bilgi sahibidir. Bu modeller, insanların neden, ses ve video sinyalleri ile kayıplı sıkıştırma kullanılarak biçimlendirildiği zaman, sinyal kalitesinin çok az kaybedildiğini algılayabildiğini açıklar.
Geçmiş
Leipzigli Gustav Theodor Fechner, Elemente der Psychophysik’ı yayımladığı zaman, psikofiziğin klasik teknikleri ve teorilerinin çoğu 1860 ta formüllendi. O, bilinç içeriğine fiziksel uyarıcıları ilişkilendirmek için amaçlanan araştırmaları tanımlayan, "psychophysics" terimini deyimledi. Hem fizikçi hem de filozof olan Fechner, maddeyi akla uygun olan yöntemleri geliştirmeyi ve bunun kişi üstündeki etkisini deneyleyen ve kamuya gözlemlenebilir dünya ile bağlantıyı hedefliyordu. Onun fikirleri, 1930’ların başında Alman ve Leipzigli filozof Ernst Heinrich Weber’in sağladığı ışığın ve dokunuşun duyuları üzerindeki deneysel sonuçlar tarafından ilham verildi, en özellikli olanları orta kuvvette uyaranların yoğunluğu ki Weber referans yoğunluğunun sabit bir kesir olduğunu göstermişti ve Fechner, Weber yasalarından yararlandı, Bundan, Fechner, Fechner ölçeği olarak bilinen en önemli logaritmik ölçeği türetti. Weber ve Fechner’in çalışması, Leipzig’te psikolojik araştırmalar için Wilhelm Wundt vakfı ile bir bilim olarak psikolojinin temellerinden biri oluşturuldu. Fechner’in çalışmaları, içebakışçılık yaklaşımı sistemize etti, uyarıcılar gibi fiziksel olarak sözlü tepkiler ile bile davranışçı yaklaşım ile rekabet içine girdiler. 1930 boyunca, özellikle Nazi Almanya’sında psikolojik araştırmalar durma aşamasına geldi, her ikisi de sonunda, akıldaki bilinçli veya bilinçsiz işlemler için kanıt olarak uyarıcı-tepkileri ilişkilerinin kullanımı tarafından yerleri alınmaya başlandı.
Fechner’in çalışmaları, Charles S. Pierce tarafından çalışıldı ve genişletildi ki Charles S. Pierce, yakında kendi hakkında seçkin bir deneysel psikolog olacak olan öğrencisi Joseph Jastrow tarafından desteklendi. Pierce ve Jastrow, Fechner’in deneysel bulgularını tasdikliyordular fakat tamamen değil. Özellikle, Pierce ve Jastrow’un klasik bir deneyi, çok fazla yüksek gerekçesi ile Fechner’in ağırlıkların algı eşiği tahminini reddettiler. Pierce ve Jastrow aslında, randomize deneyi keşfettiler: Onlar rastgele seçilmiş kör gönüllülerle ağırlıkları ayırt etme yeteneğini ölçmek için tekrarlayan ölçümleri tasarladılar. Pierce’in deneyi, 1800’lerde, uzman ders kitapları ve laboratuvarlarda randomize deneylerin araştırma geleneğini geliştiren için psikoloji ve eğitimdeki araştırmacılara ilham kaynağı oldu. Pierce–Jastrow deneyleri, insan algısına onun yararcılık programının Pierce’in uygulamalarının bölümleri olarak ilişkilendirdiler: diğer çalışmaları ışığın algılanmasında göz önünde bulunduruldu. JJastrow şu özeti yazdı: “ Sayın Pierce’nin mantıktaki çalışmaları, bana entelektüel gücün ilk gerçek deneyimini verdi. Beni Stanley Hall tarafından kurulan psikoloji laboratuvarına hemen götürmesine rağmen, psikolojik sorunları tedavi etmede ve aynı zamanda benim görevlendirmem ile benim benlik duygumu teşvik etmede, herhangi bir laboratuvar alışkanlıklarının oldukça masum, biraz gerçek bir araştırma ile bana ilk eğitimimi veren Pierce idi. Odama alıp pencereme kurduğum aletleri de o benim için aldı. Aydınlanma koşulları doğru olduğu zaman, gözlemlerimi aldım. Sonuçlar, Ulusal Bilim Akademisi Tutanaklarında ortak adlarımız altında yayımlandı. Kanıt, duyusal izler daha az etki kararı olmayan bilinç içinde herhangi bir kayıt yapmak için çok yavaş etki ediyor, kendi kendine, The Subconscious’ta yıllar sonra bir kitaba söz sahibi olmam için uyarıldığım kalıcı bir güdü oluştu.” Bu çalışma açıkça bilincin deyimi tarafından gözlemlenebilir bilinçsel performansı ayırt etti.
Duyusal algıya modern yaklaşımlar; örneğin, görme üzerindeki araştırma, duyma, dokunma, algılayanın kararının uyarılandan ne çıkardığını ölçme, genellikle kenara koyulan soru nasıl duyumlar yaşanıyor. Bir ana yöntem, çok zayıf uyaranların durumlar için geliştirilen sinyal algılama teorisine bağlıdır. Öznesel yaklaşım, Stanley Smith Stevens’in gelenekleri arasında olanlar devam etti(1906–1973). Stevens, 19. yüzyıl araştırmacıları tarafından önerilen güç yasası fikrini yeniden canlandırdı Fechner’in logaritmik-doğrusal fonksiyonuna karşıt olarak. O ayrıca uyaranların kuvvetleri oranında sayıların tahsisini savundu ki buna büyüklük tahmini denir. Stevens, büyük üretim ve çapraz-modalite eşleştirme gibi teknikleri ekledi. O mukavemet amacıyla etkilenebilir bir çizgi üzerinde konulara uyarıcı güçlerin tahsisine karşı çıktı. Bununla birlikte, yanıtın bu türü psikofizikte yaygın kalmıştır. Böyle çoklu kategori düzenlemeleri, yanlış isimlendirme ile çağrılan Likert ölçeklemedir, sonra soru maddeleri çoklu öğe psikometrik ölçekler oluşturmak için Likert tarafından kullanıldın örneğin; “kesinlikle katılmıyorum” aracılığıyla “kesinlikle katılıyorum” dan dan yedi ibareler.
Omar Khaleefa Orta Çağ bilim adamı Alhazen psikofiziğin kurucusu kabul edildiğini iddia etti. al-Haytham, görüş konusunda birçok öznel rapor yapmış olmasına rağmen, onun nicel psikofiziksel teknikleri kullandığına dair hiçbir kanıt bulunamamıştır ve bu iddiaların tepki ile karşılanmıştır.
Eşik
Psikologlar genellikle nesnel bir şekilde ölçülebilen deneysel uyaranlar üzerinde çalışırlar. Mesela, yoğunlukta değişen saf tonlar ya da parlaklıkta değişen ışıklar. Bütün duyular çalışıldı: görme, duyma, dokunma, tatma, koklama ve zaman duyusu. Ne olursa olsun duyusal tepki, araştırmanın üç temel unsuru vardır: mutlak eşik, ayırımcılık eşiği ve ölçekleme.
Bir eşik, iki uyaran arasındaki farkın mevcudiyeti ya da bir uyaranın mevcudiyetini algılayan katılımcı yoğunluğun noktasıdır. Eşiğin altındaki şiddetler ile birlikte uyaran tespit edilemez olarak kabul edilir. Bir eşiğe yakın değerlerdeki uyaranlar, durumların bazı oranları ile saptanabilir. Bu yüzden, bir eşik, uyarıcıdaki değişim ya da uyarıcıdaki nokta olarak varsayılır. İki tür eşik vardır: mutlak ve fark.
Buluş
Mutlak eşik, zamanın uyarıcı bazı oranlarının varlığı tespit edilebilecek bir konuda bir uyaranın şiddetinin seviyesidir. Bir mutlak eşiğin örneği, insanın elinin arkasındaki tüylerdir, hissetmeden önce dokunmak gerekir- katılımcı bir tane saça dokunarak hissetmesi mümkün olmayabilir, fakat bu eşiği aştığında bir veya iki tane saç ile hissetmesi mümkün olabilir.
Ayırt etme
Farklı eşik, biraz zaman oranı ile tespit edebileceği, farklı yoğunluktaki iki uyaran arasında küçük farkların büyüklüğüdür. Bu eşiği test etmek için, birkaç farklı yöntem kullanıldı. Konu, diğerleri ile aynı algılanana kadar tek uyaran ayarlamak istendi, belki iki uyaranlar arasındaki farkın büyüklüğünü tanımlamak istendi ya da bir arka plana karşı bir uyarıcı bulunmak istendi. Sadece göze çarpan fark, sabit bir miktar değildir; bunun yerine, ölçülen uyaranların ne kadar yoğun olduğuna, ölçülen belirli duyulara bağlıdır. Weber yasaları yoğunluktaki değişimin olmasına rağmen sabit oran olan bir uyarıcının sadece gözle görülebilen farkını belirtir.
Ayrımcılık deneylerinde, deneyci iki uyaran arasındaki farkın hangi noktada gerçekleştiğini belirtmeye çalışır örneğin iki ağırlık veya iki ses saptanabilir. Konu bir uyarıcı ile sunulur örneğin, bir ağırlık ve başka bir tanesinin daha ağır ya da hafif olduğunu söylemek için sorulur. Sübjektif eşitlik konusunda, konu iki ağırlığın aynı olduğunu algılar. Sadece-gözle görülebilen fark ya da eşik farkı, biraz zaman oranını bildiren konu uyaranlardaki farkın büyüklüğüdür, Ek olarak, iki alternatif kuvvetin paradigması, performans iki alternatif arasındaki bir ayrımcılık şansı azaltarak, noktayı değerlendirmek için de kullanılabilir.
Mutlak ve fark eşikleri, bazen benzer olarak kabul edilebilir çünkü uyaranları tespit yeteneğimiz ile arka plana müdahale her zaman vardır ancak fark eşikleri üzerindeki çalışmalar hala devam etmektedir, örneğin saha ayrımcılık görevleri.
Deneme
Psikofizikte, deneyler konunun bir uyarıcıyı tespit edip etmediğini belirtmek için araştırır, bunu tanımlarsak, bu ve başka uyarıcı arasındaki ayrım ya da büyüklüğü tanımlama ya da bu farkın doğası. Psikofizik deneyler için yazılım, Strasburger tarafından gözden geçirilmiştir.
Klasik psikofizik yöntemler
Psikofizik deneyler, uyaran algılama ve fark algılama deneylerinde deneklerin algısındaki test için geleneksel üç yöntem kullandılar: sınırların yöntemi, sabit uyaran yöntemi ve ayarlama yöntemi.
Sınırlar yöntemi
Artan limitler yöntemleri, tespit edilemeyen uyaranların bazı özellikleri düşük seviyelerde başlar. Daha sonra, onların farkında olduğu bu seviye, katılımcıların raporları kadar artar. Eğer deney tespit edilen sesin minimum genliğini test ediyorsa, ses çok az algılanmaya başlar ve giderek daha ada yükselir. Sınırlar yönteminin azalanında, bu ters çevrilir. Her iki durumda da, eşik, sadece tespit edilen uyaranlarda uyaranların özelliğinin seviyesi olarak kabul edilir.
Deneyde, artan ve azalan metotlar alternatif olarak kullanılır ve eşik ortalaması alınır. Bu yöntemlerin olası bir dezavantajı, konu alışılmış raporlama olabilir, onlar bir uyarıcıyı algılayabilir ve hatta eşiğin ötesinde aynı raporlama devam edebilir. Aksine, saptanabilir ya da belirlenemeyen olmak üzere ve erken erken yargı yapılabilen uyaranlar, denekte tahmin edilebilir.
Bu potansiyel tuzaklardan kaçınmak için, Georg von Békésy, 1960 yılında işitsel algının kendi çalışmalarında merdiven prosedürünü tanıttı. Bu yöntemde, ses yüksek başlar deneklerin her birinin tepkilerinden sonra sessizleşir, denekler bunu duyamayana kadar. Bu noktada, ses, denekler onu duyduğunu rapor edene kadar, her adımda tekrar sessiz bir noktaya gelene kadar yüksek ses ile yapılır. Bu şekilde deneyciler, eşiği sıfır yapabiliyor.
Sabit uyaran yöntemi
Artarak ya da azalarak sunulan düzenin yerine, uyaranların kesin bir özelliğinin sabit uyaran seviyeleri yönteminde, sonraki deneme ile ilgili değildir, fakat rastgele sundu. Bu, sonraki uyaran düzeyini tahmin etmeyi mümkün kılmaktan alıkoyar. Bu yüzden, alışılmış ve beklenilen hataları azaltır. Uyaranları algılayabilsin ya da algılayamasın denekler tekrar mutlak değer için bildirir. Fark eşikleri için, çeşitli düzeylerin her birinde sürekli karşılaştırma uyaranı yoktur. Friedrich Hegelmaier, 1852 kâğıtta sabit uyarıcı yöntemini tanımladı. Bu yöntem, psikometrik fonksiyonların tam örneklemesini sağlar. Fakat çoğu koşullar iç içe geçtiği zaman, bir sürü çalışmaların nedeni olabilir.
Ayarlama yöntemi
Ayarlama yöntemi, deneğin uyaranın seviyesini kontrol etmesini ister ve arka plan gürültüsüne karşı sadece zar zor algılanabilene kadar onları değiştirmeyi söyler ya da diğer uyaranın seviyesi gibi aynıdır. Bu çoğu kez tekrarlanır. Bu, ayrıca ortalama hataların yöntemi olarak da bilinir. Bu yöntemde, gözlemcinin kendisi, standart olandan belirgin bir şekilde daha yüksek ya da daha düşük bir değişken ile kontrol eder ve O, iki özellik tarafından tatmin edilene kadar değiştirir. Değişken uyaranlar ve standart olanlar arasındaki fark, her ayarlamadan sonra ve kayda değer bir seri için tablolaştırılmış hataları kaydettirdi. Sonunda, hassasiyet ölçüsü olarak alınabilen verilmiş ortalama hatayı hesaplar.
Uyabilen psikofiziksel yöntemler
Deneylerin klasik yöntemleri, sık sık verimsiz olduğu iddia edildi. Bunun nedeni ise, testten önce, psikometrik eşik genellikle bilinmiyor ve ilgi parametresi hakkında çok az bilgi veren psikometrik fonksiyonlardaki noktalarda çok veri toplanır, genellikle eşikte. Uyabilen merdiven prosedürleri, şu şekilde kullanılabilir; örneklenmiş noktalar, psikometrik eşik etrafında toplanmıştır. Ancak, bu etkinliğin maliyeti, psikometrik fonksiyonun şekli ile ilgili az bilgi verir. Uyabilen yöntemler, sadece eşiğin ya da eşik ve eğimin tahmini için optimize edilir. Uyabilen yöntemler, merdiven prosedürü içinde sınıflandırılır ve Bayesian ya da maksimum olabilirlik yöntemleri. Merdiven yöntemleri sadece önceki yanıta dayanır ve uygulaması kolaydır. Bayesian yöntemleri, hesabın içinde önceki uyaran-tepki çiftinin tüm setini alır ve dikkatle ihtimallere karşı daha dayanıklı olduğuna inanılır. [23]
Merdiven prosedürü
Merdivenler genellikle daha kolay saptanabilen yüksek yoğunluklu uyaranlar ile başlar. Gözlemci bir hata yapana kadar merdivenin tersine ve gözlemci doğru yanıt verene kadarki noktada, başka bir terslik kullanılarak, yoğunluk azalır. Bu tersliklerin son değerleri, daha sora ortalaması alınır. Birçok farklı merdiven prosedürü türleri vardır, farklı kararlar ve sonlandırma kuralları kullanma. Adım boyutu, belirttikleri psikometrik fonksiyonların üzerinde, aşağı/yukarı kuralları ve altta kalan psikometrik fonksiyonun yayılımı dikte eder. Merdivenlerden elde edilen eşik değeri, çılgınca dalgalanabilir, böylece onların tasarımları dikkate alınabilir. Birçok farklı merdiven algoritmaları ve Garcia-Perez tarafından önerilen bazı pratik öneriler modellenebilir.
Çok yaygın merdiven tasarımlarından biri N yukarı 1 aşağı merdivenidir. Eğer katılımcı bir satırda N doğru yanıt verirse, tutarlılık adım büyüklüğü ile azalır. Eğer katılımcı yanlış cevap verirse tutarlılık adım büyüklüğü tarafından artar. Bir eşik, bütün denemelerin orta noktasından tahmin edilebilir. Bu tahmin, doğru eşiğe asimptotik şekilde yakınlaşır.
Bayesian ve maksimum olabilirlik prosedürleri
Bayesian ve maksimum olabilirlik adaptif prosedürler, gözlemcinin bakış açısıyla, merdiven prosedürleri ile aynı şekilde davranır. Bir sonraki yoğunluk seviyesinin seçimi farklı çalışır, ancak: gözlemcinin her bir cevabından sonra, bu set ve önceki uyaran/yanıt çiftleri olasılığı eşiğin yattığı yerde hesaplanır. Maksimum olasılığın noktaları, daha sonra eşik için en iyi tahmin olarak seçilir ve bir sonraki uyaran bu seviyede sunulur. Bayesian prosedüründe, bir önceki olasılık da fazla hesaplamaya dâhil edilir. Bu tür iyi bilinen prosedürler, Quest, ML-PEST ve Kontsevich & Tyler'ın yöntemleridir..,,,
Büyüklük tahmini
Prototipik halde, İnsanlar uyaranın büyüklüğü ile orantılı olarak numaralarını atamak istediler. Onların sayıları geometrik araçlarının bu psikometrik fonksiyonu, sık sık istikrarlı bir güç yasası ve tekrarlanabilir üstür. Kaynak, yasa ve üsleri değiştirebilmesine rağmen, bu değişiklik çok fazla kararlı ve tekrarlanabilirdir. Numaraların aksine, diğer duyusal ya da bilişsel boyutlar, bir uyarıcı eşleştirmesi için ve yöntem, daha sonra çapraz modalite eşleştirme ya da büyüklük üretimi olur. Bu boyutların üsleri, büyüklük üretiminde bulunan üslerin sayısal büyüklük görüşünün tahmininde bulunabilir. Büyüklük tahmini genellikle, kategorik çapaların kısıtlı aralıklarından dolayı, mesela tutum ölçeklerindeki öğeler olarak Likert tarafından kullanılanlar, birden fazla kategori yanıtlarından daha çok psikofiziksel fonksiyonlar için keşfedilir.
Ayrıca bakınız
- Behavioral neuroscience
- Psychoacoustics
Notlar
- ^ Gescheider G (1997). Psychophysics: the fundamentals (3.3yayıncı = Lawrence Erlbaum Associates bas.). s. ix. ISBN .
- ^ Bruce V, Green P R, Georgeson M A (1996). Visual perception (3.3yayıncı = Psychology Press bas.).
- ^ Boff KR, Kaufman L & Thomas JP (Eds).
- ^ Gescheider G (1997). "Chapter 5: The Theory of Signal Detection". Psychophysics: the fundamentals (3.3yayıncı = Lawrence Erlbaum Associates bas.). ISBN .
- ^ Gustav Theodor Fechner (1860). Elemente der Psychophysik (Elements of Psychophysics).
- ^ a b c Snodgrass JG. 1975.
- ^ a b c Gescheider G (1997). "Chapter 1: Psychophysical Measurement of Thresholds: Differential Sensitivity". Psychophysics: the fundamentals (3.3yayıncı = Lawrence Erlbaum Associates bas.). ISBN .
- ^ Broadbent DE. 1964.
- ^ a b Charles Sanders Peirce and (1885). "On Small Differences in Sensation". Memoirs of the National Academy of Sciences. Cilt 3. ss. 73-83. 9 Haziran 2019 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 5 Haziran 2015.
- ^ a b Hacking, Ian (Eylül 1988). "Telepathy: Origins of Randomization in Experimental Design". Isis. 79 (3, "A Special Issue on Artifact and Experiment"). ss. 427-451. doi:10.1086/354775. JSTOR 234674. MR 1013489.
- ^ a b (Kasım 1992). "A Historical View of Statistical Concepts in Psychology and Educational Research". American Journal of Education. 101 (1). ss. 60-70. doi:10.1086/444032.
- ^ a b Trudy Dehue (Aralık 1997). "Deception, Efficiency, and Random Groups: Psychology and the Gradual Origination of the Random Group Design". Isis. 88 (4). ss. 653-673. doi:10.1086/383850. (PMID) 9519574.
- ^ Joseph Jastrow, "Charles Peirce as a Teacher" in The Journal of Philosophy, Psychology, and Scientific Methods, v. 13, n. 26, December, 723–726 (1916).
- ^ Omar Khaleefa (1999). "Who Is the Founder of Psychophysics and Experimental Psychology?". American Journal of Islamic Social Sciences. 16 (2).
- ^ Aaen-Stockdale, C.R. (2008). "Ibn al-Haytham and psychophysics". Perception. 37 (4). ss. 636-638. doi:10.1068/p5940. (PMID) 18546671.
- ^ Gescheider G (1997). "Chapter 2: Psychophysical Measurement of Thresholds: Absolute Sensitivity". Psychophysics: the fundamentals (3.3yayıncı = Lawrence Erlbaum Associates bas.). ISBN .
- ^ John Krantz.
- ^ Schacter, Daniel L.; Gilbert, Daniel t.; Wegner, Daniel M. (2010).
- ^ Gustav Theodor Fechner (1860).
- ^ Psychology: the Science of Behaviour. 4th ED.
- ^ Gescheider G (1997). "Chapter 4: Classical Psychophysical Theory". Psychophysics: the fundamentals (3.3yayıncı = Lawrence Erlbaum Associates bas.). ISBN .
- ^ Strasburger H (1995–2014).
- ^ a b c d e Gescheider G (1997). "Chapter 3: The Classical Psychophysical Methods". Psychophysics: the fundamentals (3.3yayıncı = Lawrence Erlbaum Associates bas.). ISBN .
- ^ Laming, Donald; Janet Laming (1992). "F. Hegelmaier: On memory for the length of a line". Psychological Research. 54 (4). ss. 233-239. doi:10.1007/BF01358261. ISSN 0340-0727. (PMID) 1494608. Erişim tarihi: 6 Şubat 2011.[]
- ^ a b c Treutwein, Bernhard (1995).
- ^ Garcia-Perez, MA (1998). "Forced-choice staircases with fixed step sizes: asymptotic and small-sample properties". Vision Res. 38 (12). ss. 1861-81. doi:10.1016/S0042-6989(97)00340-4. (PMID) 9797963.
- ^ Watson, A.
- ^ Harvey, Jr, L.
- ^ Kontsevich L.
- ^ Stevens, S. S. (1957). "On the psychophysical law. Psychological Review 64(3):". ss. 153-181. PMID 13441853.
Kaynakça
- Steingrimsson, R.; Luce, R. D. (2006). "Empirical evaluation of a model of global psychophysical judgments: III. A form for the psychophysical function and intensity filtering". Journal of Mathematical Psychology. Cilt 50. ss. 15-29. doi:10.1016/j.jmp.2005.11.005.
- Stevens, S. S. (1957). On the psychophysical law. Psychological Review 64(3):153–181. PMID 13441853.
Dış bağlantılar
- Link19 Temmuz 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (Almanca)
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Psikofizik nicelik bakimindan fiziksel uyaranin ve etkiledigi algi ve hislerin arasindaki iliskiyi inceler Psikofizik uyarici ile alginin arasindaki iliskinin bilimsel calismasidir ya da tam olarak anlayis surecinin oznenin deneyimlerinin veya davranislarinin degisken ozelliklerinin bir veya birden fazla fiziksel boyutlarin uyariciligindaki analizidir diye tanimlanmistir Psikofizik ruhi olanla fiziki olan arasindaki munasebetleri deneysiz olarak inceler Psikofizige gore beden ve zihin iki farkli ama birbiri ile etkilesim icinde olan birbirini degistiren donusturen bir yapida hareket etmektedir Psikofizik ayni zamanda sadece kavramsal sistemle kabul edilen yontemlere genel olarak verilen isimdir Modern uygulamalar buyuk oranda ideal gozlemci analizlerine ve sinyal islemeye dayilidir Psikofizik yaygin ve onemli pratik uygulamalara sahiptir Ornegin dijital sinyal islemede psikofizik kayipli sikistirmanin metotlari ve modellerin gelismesinde bilgi sahibidir Bu modeller insanlarin neden ses ve video sinyalleri ile kayipli sikistirma kullanilarak bicimlendirildigi zaman sinyal kalitesinin cok az kaybedildigini algilayabildigini aciklar GecmisLeipzigli Gustav Theodor Fechner Elemente der Psychophysik i yayimladigi zaman psikofizigin klasik teknikleri ve teorilerinin cogu 1860 ta formullendi O bilinc icerigine fiziksel uyaricilari iliskilendirmek icin amaclanan arastirmalari tanimlayan psychophysics terimini deyimledi Hem fizikci hem de filozof olan Fechner maddeyi akla uygun olan yontemleri gelistirmeyi ve bunun kisi ustundeki etkisini deneyleyen ve kamuya gozlemlenebilir dunya ile baglantiyi hedefliyordu Onun fikirleri 1930 larin basinda Alman ve Leipzigli filozof Ernst Heinrich Weber in sagladigi isigin ve dokunusun duyulari uzerindeki deneysel sonuclar tarafindan ilham verildi en ozellikli olanlari orta kuvvette uyaranlarin yogunlugu ki Weber referans yogunlugunun sabit bir kesir oldugunu gostermisti ve Fechner Weber yasalarindan yararlandi Bundan Fechner Fechner olcegi olarak bilinen en onemli logaritmik olcegi turetti Weber ve Fechner in calismasi Leipzig te psikolojik arastirmalar icin Wilhelm Wundt vakfi ile bir bilim olarak psikolojinin temellerinden biri olusturuldu Fechner in calismalari icebakiscilik yaklasimi sistemize etti uyaricilar gibi fiziksel olarak sozlu tepkiler ile bile davranisci yaklasim ile rekabet icine girdiler 1930 boyunca ozellikle Nazi Almanya sinda psikolojik arastirmalar durma asamasina geldi her ikisi de sonunda akildaki bilincli veya bilincsiz islemler icin kanit olarak uyarici tepkileri iliskilerinin kullanimi tarafindan yerleri alinmaya baslandi Fechner in calismalari Charles S Pierce tarafindan calisildi ve genisletildi ki Charles S Pierce yakinda kendi hakkinda seckin bir deneysel psikolog olacak olan ogrencisi Joseph Jastrow tarafindan desteklendi Pierce ve Jastrow Fechner in deneysel bulgularini tasdikliyordular fakat tamamen degil Ozellikle Pierce ve Jastrow un klasik bir deneyi cok fazla yuksek gerekcesi ile Fechner in agirliklarin algi esigi tahminini reddettiler Pierce ve Jastrow aslinda randomize deneyi kesfettiler Onlar rastgele secilmis kor gonullulerle agirliklari ayirt etme yetenegini olcmek icin tekrarlayan olcumleri tasarladilar Pierce in deneyi 1800 lerde uzman ders kitaplari ve laboratuvarlarda randomize deneylerin arastirma gelenegini gelistiren icin psikoloji ve egitimdeki arastirmacilara ilham kaynagi oldu Pierce Jastrow deneyleri insan algisina onun yararcilik programinin Pierce in uygulamalarinin bolumleri olarak iliskilendirdiler diger calismalari isigin algilanmasinda goz onunde bulunduruldu JJastrow su ozeti yazdi Sayin Pierce nin mantiktaki calismalari bana entelektuel gucun ilk gercek deneyimini verdi Beni Stanley Hall tarafindan kurulan psikoloji laboratuvarina hemen goturmesine ragmen psikolojik sorunlari tedavi etmede ve ayni zamanda benim gorevlendirmem ile benim benlik duygumu tesvik etmede herhangi bir laboratuvar aliskanliklarinin oldukca masum biraz gercek bir arastirma ile bana ilk egitimimi veren Pierce idi Odama alip pencereme kurdugum aletleri de o benim icin aldi Aydinlanma kosullari dogru oldugu zaman gozlemlerimi aldim Sonuclar Ulusal Bilim Akademisi Tutanaklarinda ortak adlarimiz altinda yayimlandi Kanit duyusal izler daha az etki karari olmayan bilinc icinde herhangi bir kayit yapmak icin cok yavas etki ediyor kendi kendine The Subconscious ta yillar sonra bir kitaba soz sahibi olmam icin uyarildigim kalici bir gudu olustu Bu calisma acikca bilincin deyimi tarafindan gozlemlenebilir bilincsel performansi ayirt etti Duyusal algiya modern yaklasimlar ornegin gorme uzerindeki arastirma duyma dokunma algilayanin kararinin uyarilandan ne cikardigini olcme genellikle kenara koyulan soru nasil duyumlar yasaniyor Bir ana yontem cok zayif uyaranlarin durumlar icin gelistirilen sinyal algilama teorisine baglidir Oznesel yaklasim Stanley Smith Stevens in gelenekleri arasinda olanlar devam etti 1906 1973 Stevens 19 yuzyil arastirmacilari tarafindan onerilen guc yasasi fikrini yeniden canlandirdi Fechner in logaritmik dogrusal fonksiyonuna karsit olarak O ayrica uyaranlarin kuvvetleri oraninda sayilarin tahsisini savundu ki buna buyukluk tahmini denir Stevens buyuk uretim ve capraz modalite eslestirme gibi teknikleri ekledi O mukavemet amaciyla etkilenebilir bir cizgi uzerinde konulara uyarici guclerin tahsisine karsi cikti Bununla birlikte yanitin bu turu psikofizikte yaygin kalmistir Boyle coklu kategori duzenlemeleri yanlis isimlendirme ile cagrilan Likert olceklemedir sonra soru maddeleri coklu oge psikometrik olcekler olusturmak icin Likert tarafindan kullanildin ornegin kesinlikle katilmiyorum araciligiyla kesinlikle katiliyorum dan dan yedi ibareler Omar Khaleefa Orta Cag bilim adami Alhazen psikofizigin kurucusu kabul edildigini iddia etti al Haytham gorus konusunda bircok oznel rapor yapmis olmasina ragmen onun nicel psikofiziksel teknikleri kullandigina dair hicbir kanit bulunamamistir ve bu iddialarin tepki ile karsilanmistir EsikPsikologlar genellikle nesnel bir sekilde olculebilen deneysel uyaranlar uzerinde calisirlar Mesela yogunlukta degisen saf tonlar ya da parlaklikta degisen isiklar Butun duyular calisildi gorme duyma dokunma tatma koklama ve zaman duyusu Ne olursa olsun duyusal tepki arastirmanin uc temel unsuru vardir mutlak esik ayirimcilik esigi ve olcekleme Bir esik iki uyaran arasindaki farkin mevcudiyeti ya da bir uyaranin mevcudiyetini algilayan katilimci yogunlugun noktasidir Esigin altindaki siddetler ile birlikte uyaran tespit edilemez olarak kabul edilir Bir esige yakin degerlerdeki uyaranlar durumlarin bazi oranlari ile saptanabilir Bu yuzden bir esik uyaricidaki degisim ya da uyaricidaki nokta olarak varsayilir Iki tur esik vardir mutlak ve fark Bulus Mutlak esik zamanin uyarici bazi oranlarinin varligi tespit edilebilecek bir konuda bir uyaranin siddetinin seviyesidir Bir mutlak esigin ornegi insanin elinin arkasindaki tuylerdir hissetmeden once dokunmak gerekir katilimci bir tane saca dokunarak hissetmesi mumkun olmayabilir fakat bu esigi astiginda bir veya iki tane sac ile hissetmesi mumkun olabilir Ayirt etme Farkli esik biraz zaman orani ile tespit edebilecegi farkli yogunluktaki iki uyaran arasinda kucuk farklarin buyuklugudur Bu esigi test etmek icin birkac farkli yontem kullanildi Konu digerleri ile ayni algilanana kadar tek uyaran ayarlamak istendi belki iki uyaranlar arasindaki farkin buyuklugunu tanimlamak istendi ya da bir arka plana karsi bir uyarici bulunmak istendi Sadece goze carpan fark sabit bir miktar degildir bunun yerine olculen uyaranlarin ne kadar yogun olduguna olculen belirli duyulara baglidir Weber yasalari yogunluktaki degisimin olmasina ragmen sabit oran olan bir uyaricinin sadece gozle gorulebilen farkini belirtir Ayrimcilik deneylerinde deneyci iki uyaran arasindaki farkin hangi noktada gerceklestigini belirtmeye calisir ornegin iki agirlik veya iki ses saptanabilir Konu bir uyarici ile sunulur ornegin bir agirlik ve baska bir tanesinin daha agir ya da hafif oldugunu soylemek icin sorulur Subjektif esitlik konusunda konu iki agirligin ayni oldugunu algilar Sadece gozle gorulebilen fark ya da esik farki biraz zaman oranini bildiren konu uyaranlardaki farkin buyuklugudur Ek olarak iki alternatif kuvvetin paradigmasi performans iki alternatif arasindaki bir ayrimcilik sansi azaltarak noktayi degerlendirmek icin de kullanilabilir Mutlak ve fark esikleri bazen benzer olarak kabul edilebilir cunku uyaranlari tespit yetenegimiz ile arka plana mudahale her zaman vardir ancak fark esikleri uzerindeki calismalar hala devam etmektedir ornegin saha ayrimcilik gorevleri DenemePsikofizikte deneyler konunun bir uyariciyi tespit edip etmedigini belirtmek icin arastirir bunu tanimlarsak bu ve baska uyarici arasindaki ayrim ya da buyuklugu tanimlama ya da bu farkin dogasi Psikofizik deneyler icin yazilim Strasburger tarafindan gozden gecirilmistir Klasik psikofizik yontemler Psikofizik deneyler uyaran algilama ve fark algilama deneylerinde deneklerin algisindaki test icin geleneksel uc yontem kullandilar sinirlarin yontemi sabit uyaran yontemi ve ayarlama yontemi Sinirlar yontemi Artan limitler yontemleri tespit edilemeyen uyaranlarin bazi ozellikleri dusuk seviyelerde baslar Daha sonra onlarin farkinda oldugu bu seviye katilimcilarin raporlari kadar artar Eger deney tespit edilen sesin minimum genligini test ediyorsa ses cok az algilanmaya baslar ve giderek daha ada yukselir Sinirlar yonteminin azalaninda bu ters cevrilir Her iki durumda da esik sadece tespit edilen uyaranlarda uyaranlarin ozelliginin seviyesi olarak kabul edilir Deneyde artan ve azalan metotlar alternatif olarak kullanilir ve esik ortalamasi alinir Bu yontemlerin olasi bir dezavantaji konu alisilmis raporlama olabilir onlar bir uyariciyi algilayabilir ve hatta esigin otesinde ayni raporlama devam edebilir Aksine saptanabilir ya da belirlenemeyen olmak uzere ve erken erken yargi yapilabilen uyaranlar denekte tahmin edilebilir Bu potansiyel tuzaklardan kacinmak icin Georg von Bekesy 1960 yilinda isitsel alginin kendi calismalarinda merdiven prosedurunu tanitti Bu yontemde ses yuksek baslar deneklerin her birinin tepkilerinden sonra sessizlesir denekler bunu duyamayana kadar Bu noktada ses denekler onu duydugunu rapor edene kadar her adimda tekrar sessiz bir noktaya gelene kadar yuksek ses ile yapilir Bu sekilde deneyciler esigi sifir yapabiliyor Sabit uyaran yontemi Artarak ya da azalarak sunulan duzenin yerine uyaranlarin kesin bir ozelliginin sabit uyaran seviyeleri yonteminde sonraki deneme ile ilgili degildir fakat rastgele sundu Bu sonraki uyaran duzeyini tahmin etmeyi mumkun kilmaktan alikoyar Bu yuzden alisilmis ve beklenilen hatalari azaltir Uyaranlari algilayabilsin ya da algilayamasin denekler tekrar mutlak deger icin bildirir Fark esikleri icin cesitli duzeylerin her birinde surekli karsilastirma uyarani yoktur Friedrich Hegelmaier 1852 kagitta sabit uyarici yontemini tanimladi Bu yontem psikometrik fonksiyonlarin tam orneklemesini saglar Fakat cogu kosullar ic ice gectigi zaman bir suru calismalarin nedeni olabilir Ayarlama yontemi Ayarlama yontemi denegin uyaranin seviyesini kontrol etmesini ister ve arka plan gurultusune karsi sadece zar zor algilanabilene kadar onlari degistirmeyi soyler ya da diger uyaranin seviyesi gibi aynidir Bu cogu kez tekrarlanir Bu ayrica ortalama hatalarin yontemi olarak da bilinir Bu yontemde gozlemcinin kendisi standart olandan belirgin bir sekilde daha yuksek ya da daha dusuk bir degisken ile kontrol eder ve O iki ozellik tarafindan tatmin edilene kadar degistirir Degisken uyaranlar ve standart olanlar arasindaki fark her ayarlamadan sonra ve kayda deger bir seri icin tablolastirilmis hatalari kaydettirdi Sonunda hassasiyet olcusu olarak alinabilen verilmis ortalama hatayi hesaplar Uyabilen psikofiziksel yontemler Deneylerin klasik yontemleri sik sik verimsiz oldugu iddia edildi Bunun nedeni ise testten once psikometrik esik genellikle bilinmiyor ve ilgi parametresi hakkinda cok az bilgi veren psikometrik fonksiyonlardaki noktalarda cok veri toplanir genellikle esikte Uyabilen merdiven prosedurleri su sekilde kullanilabilir orneklenmis noktalar psikometrik esik etrafinda toplanmistir Ancak bu etkinligin maliyeti psikometrik fonksiyonun sekli ile ilgili az bilgi verir Uyabilen yontemler sadece esigin ya da esik ve egimin tahmini icin optimize edilir Uyabilen yontemler merdiven proseduru icinde siniflandirilir ve Bayesian ya da maksimum olabilirlik yontemleri Merdiven yontemleri sadece onceki yanita dayanir ve uygulamasi kolaydir Bayesian yontemleri hesabin icinde onceki uyaran tepki ciftinin tum setini alir ve dikkatle ihtimallere karsi daha dayanikli olduguna inanilir 23 Merdiven proseduru Merdivenler genellikle daha kolay saptanabilen yuksek yogunluklu uyaranlar ile baslar Gozlemci bir hata yapana kadar merdivenin tersine ve gozlemci dogru yanit verene kadarki noktada baska bir terslik kullanilarak yogunluk azalir Bu tersliklerin son degerleri daha sora ortalamasi alinir Bircok farkli merdiven proseduru turleri vardir farkli kararlar ve sonlandirma kurallari kullanma Adim boyutu belirttikleri psikometrik fonksiyonlarin uzerinde asagi yukari kurallari ve altta kalan psikometrik fonksiyonun yayilimi dikte eder Merdivenlerden elde edilen esik degeri cilginca dalgalanabilir boylece onlarin tasarimlari dikkate alinabilir Bircok farkli merdiven algoritmalari ve Garcia Perez tarafindan onerilen bazi pratik oneriler modellenebilir Cok yaygin merdiven tasarimlarindan biri N yukari 1 asagi merdivenidir Eger katilimci bir satirda N dogru yanit verirse tutarlilik adim buyuklugu ile azalir Eger katilimci yanlis cevap verirse tutarlilik adim buyuklugu tarafindan artar Bir esik butun denemelerin orta noktasindan tahmin edilebilir Bu tahmin dogru esige asimptotik sekilde yakinlasir Belirli bir merdiven proseduru gosteren diyagram Yukari asagi metodlari donusturulmustur 1 yukari 2 asagi kurali Ilk ters belki ihmal edilebilir asagi yukari kurali ve buyuk bir adim boyutu kullanilmis Bayesian ve maksimum olabilirlik prosedurleri Bayesian ve maksimum olabilirlik adaptif prosedurler gozlemcinin bakis acisiyla merdiven prosedurleri ile ayni sekilde davranir Bir sonraki yogunluk seviyesinin secimi farkli calisir ancak gozlemcinin her bir cevabindan sonra bu set ve onceki uyaran yanit ciftleri olasiligi esigin yattigi yerde hesaplanir Maksimum olasiligin noktalari daha sonra esik icin en iyi tahmin olarak secilir ve bir sonraki uyaran bu seviyede sunulur Bayesian prosedurunde bir onceki olasilik da fazla hesaplamaya dahil edilir Bu tur iyi bilinen prosedurler Quest ML PEST ve Kontsevich amp Tyler in yontemleridir Buyukluk tahmini Prototipik halde Insanlar uyaranin buyuklugu ile orantili olarak numaralarini atamak istediler Onlarin sayilari geometrik araclarinin bu psikometrik fonksiyonu sik sik istikrarli bir guc yasasi ve tekrarlanabilir ustur Kaynak yasa ve usleri degistirebilmesine ragmen bu degisiklik cok fazla kararli ve tekrarlanabilirdir Numaralarin aksine diger duyusal ya da bilissel boyutlar bir uyarici eslestirmesi icin ve yontem daha sonra capraz modalite eslestirme ya da buyukluk uretimi olur Bu boyutlarin usleri buyukluk uretiminde bulunan uslerin sayisal buyukluk gorusunun tahmininde bulunabilir Buyukluk tahmini genellikle kategorik capalarin kisitli araliklarindan dolayi mesela tutum olceklerindeki ogeler olarak Likert tarafindan kullanilanlar birden fazla kategori yanitlarindan daha cok psikofiziksel fonksiyonlar icin kesfedilir Ayrica bakinizBehavioral neuroscience PsychoacousticsNotlar Gescheider G 1997 Psychophysics the fundamentals 3 3yayinci Lawrence Erlbaum Associates bas s ix ISBN 0 8058 2281 X Bruce V Green P R Georgeson M A 1996 Visual perception 3 3yayinci Psychology Press bas KB1 bakim Birden fazla ad yazar listesi link Boff KR Kaufman L amp Thomas JP Eds Gescheider G 1997 Chapter 5 The Theory of Signal Detection Psychophysics the fundamentals 3 3yayinci Lawrence Erlbaum Associates bas ISBN 0 8058 2281 X Gustav Theodor Fechner 1860 Elemente der Psychophysik Elements of Psychophysics a b c Snodgrass JG 1975 a b c Gescheider G 1997 Chapter 1 Psychophysical Measurement of Thresholds Differential Sensitivity Psychophysics the fundamentals 3 3yayinci Lawrence Erlbaum Associates bas ISBN 0 8058 2281 X Broadbent DE 1964 a b Charles Sanders Peirce and 1885 On Small Differences in Sensation Memoirs of the National Academy of Sciences Cilt 3 ss 73 83 9 Haziran 2019 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 5 Haziran 2015 a b Hacking Ian Eylul 1988 Telepathy Origins of Randomization in Experimental Design Isis 79 3 A Special Issue on Artifact and Experiment ss 427 451 doi 10 1086 354775 JSTOR 234674 MR 1013489 a b Kasim 1992 A Historical View of Statistical Concepts in Psychology and Educational Research American Journal of Education 101 1 ss 60 70 doi 10 1086 444032 a b Trudy Dehue Aralik 1997 Deception Efficiency and Random Groups Psychology and the Gradual Origination of the Random Group Design Isis 88 4 ss 653 673 doi 10 1086 383850 PMID 9519574 Joseph Jastrow Charles Peirce as a Teacher in The Journal of Philosophy Psychology and Scientific Methods v 13 n 26 December 723 726 1916 Omar Khaleefa 1999 Who Is the Founder of Psychophysics and Experimental Psychology American Journal of Islamic Social Sciences 16 2 Aaen Stockdale C R 2008 Ibn al Haytham and psychophysics Perception 37 4 ss 636 638 doi 10 1068 p5940 PMID 18546671 Gescheider G 1997 Chapter 2 Psychophysical Measurement of Thresholds Absolute Sensitivity Psychophysics the fundamentals 3 3yayinci Lawrence Erlbaum Associates bas ISBN 0 8058 2281 X John Krantz Schacter Daniel L Gilbert Daniel t Wegner Daniel M 2010 Gustav Theodor Fechner 1860 Psychology the Science of Behaviour 4th ED Gescheider G 1997 Chapter 4 Classical Psychophysical Theory Psychophysics the fundamentals 3 3yayinci Lawrence Erlbaum Associates bas ISBN 0 8058 2281 X Strasburger H 1995 2014 a b c d e Gescheider G 1997 Chapter 3 The Classical Psychophysical Methods Psychophysics the fundamentals 3 3yayinci Lawrence Erlbaum Associates bas ISBN 0 8058 2281 X Laming Donald Janet Laming 1992 F Hegelmaier On memory for the length of a line Psychological Research 54 4 ss 233 239 doi 10 1007 BF01358261 ISSN 0340 0727 PMID 1494608 Erisim tarihi 6 Subat 2011 olu kirik baglanti a b c Treutwein Bernhard 1995 Garcia Perez MA 1998 Forced choice staircases with fixed step sizes asymptotic and small sample properties Vision Res 38 12 ss 1861 81 doi 10 1016 S0042 6989 97 00340 4 PMID 9797963 Watson A Harvey Jr L Kontsevich L Stevens S S 1957 On the psychophysical law Psychological Review 64 3 ss 153 181 PMID 13441853 KaynakcaSteingrimsson R Luce R D 2006 Empirical evaluation of a model of global psychophysical judgments III A form for the psychophysical function and intensity filtering Journal of Mathematical Psychology Cilt 50 ss 15 29 doi 10 1016 j jmp 2005 11 005 Stevens S S 1957 On the psychophysical law Psychological Review 64 3 153 181 PMID 13441853 Dis baglantilarLink19 Temmuz 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde Almanca