Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Radbruch formülü (Almanca: Radbruchsche Formel), ilk olarak Alman hukuk profesörü ve politikacı Gustav Radbruch tarafından 1946 tarihli bir makalede formüle edilen bir hukuk teorisidir. Teoriye göre bir yargıç, bir kanun ile adil olarak gördüğü şey (adalet) arasında bir çelişki olduğunu görüyorsa ve söz konusu kanun, ancak ve ancak "dayanılmaz derecede adaletsiz" ise veya insanların kanun önündeki eşitliğini ''kasıtlı olarak göz ardı ediyorsa'' yasayı uygulamamalıdır.
Radbruch'un formülü kaynağını bir Kara Avrupası hukuk sisteminden almaktadır. Formülün Radbruch'un Nazi Almanyası'ndaki yargı deneyimine bir tepki olarak ortaya çıktığına inanılmaktadır ve formül Federal Almanya Cumhuriyeti'ndeki mahkeme kararlarında birçok kez uygulanmıştır. Nazi döneminde alınan kararların hepsinin yasal bir dayanağının olması (ırk ayırımını öngören ve Yahudiler ile evlenmeyi yasaklayan 'Nürnberg Yasaları' yasaları gibi) yürürlükte olan kanunların her zaman adil olup olmadığı ve adil değil ise uygulanmak zorunda olunup olunmadığı konusunda tartışmalar yaratmıştır. Hakim önüne gelen olayda yürürlükteki kanunları uygulamak zorundadır ancak ya kanunlar adil değilse ne olacaktır veya eğer hakim yürürlükte olan ve uygulamakla yükümlü olduğu ancak adil olmayan bir kanunu uygularsa daha sonra sorumlu olacak mıdır gibi sorular sorulmuştur. Yürürlükte olan kanunların istisnasız olarak uygulanmasını katı bir şekilde savunan hukuki pozitivizm bu konularda eleştirilmiştir. Bu sorulara ilişkin bir cevap arayışında olan bu formül, savaş sonrası yargılamalarda kullanılmış ve Nazi döneminde yürürlükte olan adaletsiz kanunları uygulayan kişiler bu formülle cezalandırılabilmiştir.
Teoriden ilk kez bahsedilen Gesetzliches Unrecht und übergesetzliches Recht makalesi, bazı yazarlar tarafından 20. yüzyılın en etkili Alman hukuki-felsefi yazılarından biri olarak kabul edilir.
Oluşum
İkinci Dünya Savaşı'ndan önce Radbruch, hukuk ve ahlak arasında katı bir ayrım olması gerektiğini söyleyen mutlak hukuki pozitivizmin bir destekçisi gibi görünüyordu. Bu görüşe göre yargıçlar pozitif hukuku (yani var olan yürürlükteki yasaları) istisnasız bir şekilde uygulamak zorundaydılar. Üçüncü Reich dönemine dair deneyimleri (o zamanlar bir profesör olan Radbruch'un öğretmenlik yapmasının yasaklandığı dönem), Radbruch'un görüşünü değiştirmiş gibi görünüyordu. Savaşın bitiminden kısa bir süre sonra Radbruch, formülünü ilk kez 1946 tarihli bir makalesinde dile getirdi.
Mahkemelerdeki görünümü
Hem Alman Federal Anayasa Mahkemesi hem de Federal Adalet Divanı Radbruch'un formülünü defalarca uygulamıştır. İlk görünümü Nasyonal Sosyalist dönemindeki suçlarla ilgili davalarda oldu. Bu davalardaki sanıklar, eylemleri sırasında geçerli olan Nasyonal Sosyalist yasalarına göre eylemlerinin yasal olduğunu savundu. Mahkemeler Radbruch'un formülünü kullanarak şunu iddia etti: bazı kanunlar o kadar tahammül edilemezlerdi ki, kanun olarak kabul edilemezlerdi ve dolayısıyla söz konusu fiilleri haklı çıkarmak için kullanılamazlardı. Daha yakın zamanlarda formül, Doğu Alman askerlerine karşı olan davalarda yeniden ortaya çıktı.
Kaynakça
- ^ For example S. Paulson and R. Dreier, 'Einführung in die Rechtsphilosophie Radbruchs', in: Gustav Radbruch: Rechtsphilosophie, Studienausgabe (Heidelberg, 1999), pp. 235–250
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Radbruch formulu Almanca Radbruchsche Formel ilk olarak Alman hukuk profesoru ve politikaci Gustav Radbruch tarafindan 1946 tarihli bir makalede formule edilen bir hukuk teorisidir Teoriye gore bir yargic bir kanun ile adil olarak gordugu sey adalet arasinda bir celiski oldugunu goruyorsa ve soz konusu kanun ancak ve ancak dayanilmaz derecede adaletsiz ise veya insanlarin kanun onundeki esitligini kasitli olarak goz ardi ediyorsa yasayi uygulamamalidir Radbruch un formulu kaynagini bir Kara Avrupasi hukuk sisteminden almaktadir Formulun Radbruch un Nazi Almanyasi ndaki yargi deneyimine bir tepki olarak ortaya ciktigina inanilmaktadir ve formul Federal Almanya Cumhuriyeti ndeki mahkeme kararlarinda bircok kez uygulanmistir Nazi doneminde alinan kararlarin hepsinin yasal bir dayanaginin olmasi irk ayirimini ongoren ve Yahudiler ile evlenmeyi yasaklayan Nurnberg Yasalari yasalari gibi yururlukte olan kanunlarin her zaman adil olup olmadigi ve adil degil ise uygulanmak zorunda olunup olunmadigi konusunda tartismalar yaratmistir Hakim onune gelen olayda yururlukteki kanunlari uygulamak zorundadir ancak ya kanunlar adil degilse ne olacaktir veya eger hakim yururlukte olan ve uygulamakla yukumlu oldugu ancak adil olmayan bir kanunu uygularsa daha sonra sorumlu olacak midir gibi sorular sorulmustur Yururlukte olan kanunlarin istisnasiz olarak uygulanmasini kati bir sekilde savunan hukuki pozitivizm bu konularda elestirilmistir Bu sorulara iliskin bir cevap arayisinda olan bu formul savas sonrasi yargilamalarda kullanilmis ve Nazi doneminde yururlukte olan adaletsiz kanunlari uygulayan kisiler bu formulle cezalandirilabilmistir Teoriden ilk kez bahsedilen Gesetzliches Unrecht und ubergesetzliches Recht makalesi bazi yazarlar tarafindan 20 yuzyilin en etkili Alman hukuki felsefi yazilarindan biri olarak kabul edilir OlusumIkinci Dunya Savasi ndan once Radbruch hukuk ve ahlak arasinda kati bir ayrim olmasi gerektigini soyleyen mutlak hukuki pozitivizmin bir destekcisi gibi gorunuyordu Bu goruse gore yargiclar pozitif hukuku yani var olan yururlukteki yasalari istisnasiz bir sekilde uygulamak zorundaydilar Ucuncu Reich donemine dair deneyimleri o zamanlar bir profesor olan Radbruch un ogretmenlik yapmasinin yasaklandigi donem Radbruch un gorusunu degistirmis gibi gorunuyordu Savasin bitiminden kisa bir sure sonra Radbruch formulunu ilk kez 1946 tarihli bir makalesinde dile getirdi Mahkemelerdeki gorunumuHem Alman Federal Anayasa Mahkemesi hem de Federal Adalet Divani Radbruch un formulunu defalarca uygulamistir Ilk gorunumu Nasyonal Sosyalist donemindeki suclarla ilgili davalarda oldu Bu davalardaki saniklar eylemleri sirasinda gecerli olan Nasyonal Sosyalist yasalarina gore eylemlerinin yasal oldugunu savundu Mahkemeler Radbruch un formulunu kullanarak sunu iddia etti bazi kanunlar o kadar tahammul edilemezlerdi ki kanun olarak kabul edilemezlerdi ve dolayisiyla soz konusu fiilleri hakli cikarmak icin kullanilamazlardi Daha yakin zamanlarda formul Dogu Alman askerlerine karsi olan davalarda yeniden ortaya cikti Kaynakca For example S Paulson and R Dreier Einfuhrung in die Rechtsphilosophie Radbruchs in Gustav Radbruch Rechtsphilosophie Studienausgabe Heidelberg 1999 pp 235 250