Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu maddedeki bilgilerin için ek kaynaklar gerekli. (Aralık 2022) () |
Redüktör, bir dönme hareketinin devir-tork oranını değiştiren dişli sistemidir. Vites kutularıyla birlikte dişli çark düzeneklerinin paralel dişli dizilerinin bir elemanıdır. Yapısal bakımdan redüktörler, gövde içine yerleştirilmiş dişli çarklar, miller, yataklar gibi parçalardan oluşan sistemlerdir.
Akademik olarak tanımı: Elektrik motorlarının yüksek dönüş hızlarını makineler için gerekli olan dönüş hızlarına düşürmek için tasarlanan kapalı dişli düzenekleridir.
Dişli Çark Sistemlerinin Amaçları
Daha önce de değindiğimiz gibi redüktör de bir dişli çark sistemidir bu yüzden de kullanım amaçları aynıdır. Bu amaçları aşağıdaki gibi sıralayabiliriz.
- Çeşitli konumlarda bulunan miller arasında devinim ve güç iletmek,
- Çeşitli dönme yönleri elde etmek,
- Küçük bir hacimde büyük bir çevrim oranı elde etmek,
- İki döndürülen elemandan oluşan sistemlerde bu iki eleman arasında devinim bakımından bağımsızlık sağlamak.
Redüktörlerde Önemli Değişkenler
Tüm dişli düzeneklerinde olduğu gibi redüktörlerde de çevrim oranı ile beraber dönme yönü de önemlidir. Bu bakımdan döndüren ve döndürlen elemanların dönme yönleri birbirine göre ters olduğu durumda (-) işareti, aynı yönde olduğu durumda (+) işareti ile gösterilir.
Redüktörlerde sistemi oluşturan herhangi bir dişlinin diş sayısı çevrim oranını etkiler. Bu kural tüm paralel dişli dizileri için geçerlidir. İki dişliden oluşan bir düzenek birey olarak kabul edilirse, redüktöri oluşturan düzeneklerin sayısı, hızın kaç kez değiştiğini yani redüktörin kademelerini gösterir.
Örneğin; yanda teknik resmi görülen redüktör iki aşamalıdır. Yani devinim giriş milinden çıkış miline kadar iletilirken ; devir iki kere değişir (Redüktör isminden de anlaşılacağı gibi, devir düşer). Yandaki teknik resmi incelemeye devam edersek; giriş milinin üzerindeki dişli en küçük dişlidir ve hız burada en yüksektir, çıkış milinin üzerindeki dişli ise en büyük dişlidir ve hız burada en düşük, tork en yüksektir. Giriş milinden itibaren dişlilere sırasıyla 1,2,3 ve 4 dişlileri dersek, z diş sayılarını ve i de çevrim oranlarını göstermek üzere toplam çevrim oranını;
şeklinde gösterebiliriz. Ayrıca aşamaların sayısı, giriş çıkış ile dönme hızlarının birbirine göre dönme yönlerini belirler. Aşama sayısının tek sayı olması durumunda giriş çıkış dönme yönleri ters, çift sayı olması durumunda aynıdır.
Redüktörü oluşturan aşamaların verimi η12, η34, şeklinde gösterilirse, dişlilerin toplam verimi;
ηtop =η12*η34
olarak anlatılabilir. Şöyle ki, çıkış ve giriş dönme momentlerinin arasında aşağıdaki bağıntı vardır;
Mbç=ηtop*(ng/nç)*Mbg; Mbç=ηtop*itop*Mbg
Ancak toplam verim hesabında dişli çarkları taşıyan millerin yataklarınında verimlerinin göz önüne alınması gerekliliği unutulmamalıdır.
Redüktör Türleri
Günümüzde redüktörler çeşitli firmalar tarafından standart boyutlarda üretilerek piyasaya sürülmektedir. Redüktör tiplerinin seçiminde tork,çevrim oranı, verim, boyut ve ağırlık gibi faktörleri gözönünde tutmak gerekir. Redüktörlerin sınıflandırılması ise aşağıdaki gibi yapılır;
- Aşama sayısına göre; 1, 2 ve daha fazla kademeli redüktörler,
- Kullanılan dişli çeşidine göre;
- Düz Dişli Redüktör
- Sonsuz Vidalı Redüktör
- Helisel Dişlili Redüktör
- Konik Dişlili Redüktör
- Ayna-Mahruti(Konik-Helisel) Dişli Redüktör
- Hypoid Dişlili Redüktör
- Harmonik Redüktör
- Paralel Dişli Redüktör
- Planet Dişli Redüktör
- Spinea Redüktör
- Hoya Planet Redüktör
- Sikloidal Redüktör
Kaynakça
- ^ "Arşivlenmiş kopya". tez.yok.gov.tr. 13 Ocak 2017 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 30 Ekim 2022.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Bu maddedeki bilgilerin dogrulanabilmesi icin ek kaynaklar gerekli Lutfen guvenilir kaynaklar ekleyerek maddenin gelistirilmesine yardimci olun Kaynaksiz icerik itiraz konusu olabilir ve kaldirilabilir Kaynak ara Reduktor haber gazete kitap akademik JSTOR Aralik 2022 Bu sablonun nasil ve ne zaman kaldirilmasi gerektigini ogrenin Reduktor bir donme hareketinin devir tork oranini degistiren disli sistemidir Vites kutulariyla birlikte disli cark duzeneklerinin paralel disli dizilerinin bir elemanidir Yapisal bakimdan reduktorler govde icine yerlestirilmis disli carklar miller yataklar gibi parcalardan olusan sistemlerdir Akademik olarak tanimi Elektrik motorlarinin yuksek donus hizlarini makineler icin gerekli olan donus hizlarina dusurmek icin tasarlanan kapali disli duzenekleridir Disli Cark Sistemlerinin AmaclariDaha once de degindigimiz gibi reduktor de bir disli cark sistemidir bu yuzden de kullanim amaclari aynidir Bu amaclari asagidaki gibi siralayabiliriz Cesitli konumlarda bulunan miller arasinda devinim ve guc iletmek Cesitli donme yonleri elde etmek Kucuk bir hacimde buyuk bir cevrim orani elde etmek Iki dondurulen elemandan olusan sistemlerde bu iki eleman arasinda devinim bakimindan bagimsizlik saglamak Reduktorlerde Onemli DegiskenlerTum disli duzeneklerinde oldugu gibi reduktorlerde de cevrim orani ile beraber donme yonu de onemlidir Bu bakimdan donduren ve dondurlen elemanlarin donme yonleri birbirine gore ters oldugu durumda isareti ayni yonde oldugu durumda isareti ile gosterilir Reduktorlerde sistemi olusturan herhangi bir dislinin dis sayisi cevrim oranini etkiler Bu kural tum paralel disli dizileri icin gecerlidir Iki disliden olusan bir duzenek birey olarak kabul edilirse reduktori olusturan duzeneklerin sayisi hizin kac kez degistigini yani reduktorin kademelerini gosterir Ornegin yanda teknik resmi gorulen reduktor iki asamalidir Yani devinim giris milinden cikis miline kadar iletilirken devir iki kere degisir Reduktor isminden de anlasilacagi gibi devir duser Yandaki teknik resmi incelemeye devam edersek giris milinin uzerindeki disli en kucuk dislidir ve hiz burada en yuksektir cikis milinin uzerindeki disli ise en buyuk dislidir ve hiz burada en dusuk tork en yuksektir Giris milinden itibaren dislilere sirasiyla 1 2 3 ve 4 dislileri dersek z dis sayilarini ve i de cevrim oranlarini gostermek uzere toplam cevrim oranini itop i12 i34 z2z1 z4z3 z2 z4z1 z3 displaystyle i top i 12 i 34 frac z 2 z 1 frac z 4 z 3 frac z 2 z 4 z 1 z 3 seklinde gosterebiliriz Ayrica asamalarin sayisi giris cikis ile donme hizlarinin birbirine gore donme yonlerini belirler Asama sayisinin tek sayi olmasi durumunda giris cikis donme yonleri ters cift sayi olmasi durumunda aynidir Reduktoru olusturan asamalarin verimi h12 h34 seklinde gosterilirse dislilerin toplam verimi htop h12 h34 olarak anlatilabilir Soyle ki cikis ve giris donme momentlerinin arasinda asagidaki baginti vardir Mbc htop ng nc Mbg Mbc htop itop Mbg Ancak toplam verim hesabinda disli carklari tasiyan millerin yataklarininda verimlerinin goz onune alinmasi gerekliligi unutulmamalidir Reduktor TurleriGunumuzde reduktorler cesitli firmalar tarafindan standart boyutlarda uretilerek piyasaya surulmektedir Reduktor tiplerinin seciminde tork cevrim orani verim boyut ve agirlik gibi faktorleri gozonunde tutmak gerekir Reduktorlerin siniflandirilmasi ise asagidaki gibi yapilir Asama sayisina gore 1 2 ve daha fazla kademeli reduktorler Kullanilan disli cesidine gore Duz Disli Reduktor Sonsuz Vidali Reduktor Helisel Dislili Reduktor Konik Dislili Reduktor Ayna Mahruti Konik Helisel Disli Reduktor Hypoid Dislili Reduktor Harmonik Reduktor Paralel Disli Reduktor Planet Disli Reduktor Spinea Reduktor Hoya Planet Reduktor Sikloidal ReduktorKaynakca Arsivlenmis kopya tez yok gov tr 13 Ocak 2017 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 30 Ekim 2022