Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Renk körlüğü bir canlının görme merkezinde özel bir pigment molekülünün bulunmaması veya gerektiğinden az bulunmasıdır. Bu eksiklik sonucunda çeşitli renklerin çevresindeki renkler ayırt edilemez.
Kırmızı, yeşil ve mavi renklerden bir ya da birden fazlasını ayırt edememeyle ortaya çıkan bozukluktur. Renk körlüğü olmayan erkeklerin kız çocukları renk körü olmamakla birlikte renk körlüğünün taşıyıcısı durumundadırlar. Taşıyıcı kadınların erkek çocuklarının yarısı da renk körü olarak doğmaktadır. Annenin renk körü olduğu durumda, erkek çocuklar renk körü olarak doğmaktadır. Baba renk körü, anne taşıyıcı ise doğacak her çocuk %50 olasılıkla renk körü olacaktır. Çünkü renk körlüğü X kromozomu üstünde taşınan bir genle tetiklenen bir durumdur.
Renkli görme yeteneği insanın yanı sıra balıklar, amfili boyunlar, bazı sürüngenler, bazı kuşlar, arılar ve kelebeklerde de bulunur. Gözde, ağ tabakada koni olarak bilinen hücreler renklerin algılanmasını sağlar. Bu hücrelerin mavi-mor, yeşil ve sarı-kırmızı dalga uzunluklarındaki ışığa duyarlı olan üç türü vardır. Zedelenen ya da olmayan hücrenin türü, renk körlüğünün türünü belirler. Renk körlüklerinin büyük bir bölümü eşeye bağlı çekinik kalıtımla kuşaktan kuşağa geçer. Buna ek olarak bazı ağ tabaka hastalıkları ve zehirlenmelerde de gerçekleşebilen renk körlüğünün bilinen bir tedavisi yoktur.
Teşhisi
Renk körlüğünün açığa çıkarılması ve ayrıca renk körlüğü veya renk görme eksikliği tipinin belirlenmesine yarayan pek çok test vardır. Ishihara, farnsworth munsell D-15 ve farnsworth lantern bunlara örnektir.
Renk körlüğü hastalığı tam renk körlüğü ve kısmi renk körlüğü olmak üzere iki ana gruba ayrılmaktadır. Renk körlüğü kalıtsal nedenlerden dolayı ortaya çıkmaktadır. Çocukluk veya ergenlik çağında başlar ve ilerleyebilir. Renk körlüğünün ortaya çıkmasındaki diğer bir etken kalıcı beyin hasarları ya da retina hasarıdır. Ayrıca çocukluk çağında maruz kalınan yüksek ultraviyole ışınlar kalıcı olarak renk körlüğü yapabilmektedir. Renk körlüğünün en yaygın kaynağı çocuklukta alınan yüksek ultraviyole ışınlardır. Renk körlüğü kırmızı-yeşil veya mavi-sarı renk eksik görme veya renk algılayamama olarak belirlenir.
Normal bir insanın renkleri eksiksiz algılayabilmesi, üç ayrı cins koni hücresinin uyum içinde çalışması ile mümkün olmaktadır. Normal olarak renkleri algılayan görme trikromat olarak tanımlanmıştır. Eğer insan renk görme ve algılamada sadece iki koni hücresine sahip ise sadece iki koni hücresinin algıladığı renkleri ve renklerin karışımlarını görmektedir. Bu durumda eksik olan koni hücresine ait dalga boylarındaki renkleri göremez bu durumdaki kişiler dikromatik renk körü denir.
Renk körlüğü çeşitleri
Bireyde kırmızı renge duyarlı olan koni hücreleri yok ise (protanopi) kırmızı renk körlüğü, mavi renge duyarlı koni hücreleri yok ise mavi renk körlüğü, yeşil renge duyarlı koni hücreleri yok ise (döteranopi) yeşil renk körlüğü yaşıyordur.
Kırmızı rengi ayırt eden koni hücresinin olmadığı bir durum olan protanopi renk körlüğünde sadece koyu kırmızı renk algılanmaz. Kişinin gördüğü renkler koni hücreleri durumu ile ilgili olarak yeşil, mavi ve bu iki rengin karışımıyla görülen renkler olur. Yeşil ayrımı yapan yeşile duyarlı konilerin bulunmadığı döteranopi renk körlüğü durumunda ise, yalnızca kırmızı ve mavi renkler ile bunların karışımı görülür. Yeşil renkler ayırt edilemez.
Yalnızca tek renk konisinin mevcut olduğu durumlarda, diğer iki renk konisinin olmadığı renk görme sorununa monokromatik renk körlüğü denmektedir. Örnek verecek olursak sadece mavi rengi algılayan mavi renk konilerinin mevcut olduğu bir durumda, kırmızı ve yeşil renk konilerinin bulunmadığı durumlarda kişi yeşil ve kırmızı renkleri ayırt edemeyecektir. Monokromatik renk körleri sadece mavi ve sarı renkleri tanımlayabildiğinden, bu durum kırmızı-yeşil renk körlüğü olarak adlandırılabilir.
Renk görme ile ilgili olarak eğer üç konide yok ise bu durumdaki bir kişi renkleri yalnızca siyah ve beyaz olarak algılayabilir (anopi). Bu durumdaki kişi tam renk körü olarak nitelenir. Bazı insanlar trikromat olmakla birlikte renk ayırabilme kabiliyetleri zayıf olabilir. Bu durumdaki kişilerin sıkıntısı renk görme bozukluğu olarak adlandırılır.
Kaynakça
- Bilim ve teknik dergisi, Cilt: 23, Sayı: 270, Sayfa: 20-21
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Renk korlugu bir canlinin gorme merkezinde ozel bir pigment molekulunun bulunmamasi veya gerektiginden az bulunmasidir Bu eksiklik sonucunda cesitli renklerin cevresindeki renkler ayirt edilemez Renk korlugu tanisinda kullanilan ishihara testinde farkli tipte renk korlerinin gordukleri Kirmizi yesil ve mavi renklerden bir ya da birden fazlasini ayirt edememeyle ortaya cikan bozukluktur Renk korlugu olmayan erkeklerin kiz cocuklari renk koru olmamakla birlikte renk korlugunun tasiyicisi durumundadirlar Tasiyici kadinlarin erkek cocuklarinin yarisi da renk koru olarak dogmaktadir Annenin renk koru oldugu durumda erkek cocuklar renk koru olarak dogmaktadir Baba renk koru anne tasiyici ise dogacak her cocuk 50 olasilikla renk koru olacaktir Cunku renk korlugu X kromozomu ustunde tasinan bir genle tetiklenen bir durumdur Renkli gorme yetenegi insanin yani sira baliklar amfili boyunlar bazi surungenler bazi kuslar arilar ve kelebeklerde de bulunur Gozde ag tabakada koni olarak bilinen hucreler renklerin algilanmasini saglar Bu hucrelerin mavi mor yesil ve sari kirmizi dalga uzunluklarindaki isiga duyarli olan uc turu vardir Zedelenen ya da olmayan hucrenin turu renk korlugunun turunu belirler Renk korluklerinin buyuk bir bolumu eseye bagli cekinik kalitimla kusaktan kusaga gecer Buna ek olarak bazi ag tabaka hastaliklari ve zehirlenmelerde de gerceklesebilen renk korlugunun bilinen bir tedavisi yoktur TeshisiRenk korlugunun aciga cikarilmasi ve ayrica renk korlugu veya renk gorme eksikligi tipinin belirlenmesine yarayan pek cok test vardir Ishihara farnsworth munsell D 15 ve farnsworth lantern bunlara ornektir Renk korlugu hastaligi tam renk korlugu ve kismi renk korlugu olmak uzere iki ana gruba ayrilmaktadir Renk korlugu kalitsal nedenlerden dolayi ortaya cikmaktadir Cocukluk veya ergenlik caginda baslar ve ilerleyebilir Renk korlugunun ortaya cikmasindaki diger bir etken kalici beyin hasarlari ya da retina hasaridir Ayrica cocukluk caginda maruz kalinan yuksek ultraviyole isinlar kalici olarak renk korlugu yapabilmektedir Renk korlugunun en yaygin kaynagi cocuklukta alinan yuksek ultraviyole isinlardir Renk korlugu kirmizi yesil veya mavi sari renk eksik gorme veya renk algilayamama olarak belirlenir Normal bir insanin renkleri eksiksiz algilayabilmesi uc ayri cins koni hucresinin uyum icinde calismasi ile mumkun olmaktadir Normal olarak renkleri algilayan gorme trikromat olarak tanimlanmistir Eger insan renk gorme ve algilamada sadece iki koni hucresine sahip ise sadece iki koni hucresinin algiladigi renkleri ve renklerin karisimlarini gormektedir Bu durumda eksik olan koni hucresine ait dalga boylarindaki renkleri goremez bu durumdaki kisiler dikromatik renk koru denir Renk korlugu cesitleriBireyde kirmizi renge duyarli olan koni hucreleri yok ise protanopi kirmizi renk korlugu mavi renge duyarli koni hucreleri yok ise mavi renk korlugu yesil renge duyarli koni hucreleri yok ise doteranopi yesil renk korlugu yasiyordur Kirmizi rengi ayirt eden koni hucresinin olmadigi bir durum olan protanopi renk korlugunde sadece koyu kirmizi renk algilanmaz Kisinin gordugu renkler koni hucreleri durumu ile ilgili olarak yesil mavi ve bu iki rengin karisimiyla gorulen renkler olur Yesil ayrimi yapan yesile duyarli konilerin bulunmadigi doteranopi renk korlugu durumunda ise yalnizca kirmizi ve mavi renkler ile bunlarin karisimi gorulur Yesil renkler ayirt edilemez Yalnizca tek renk konisinin mevcut oldugu durumlarda diger iki renk konisinin olmadigi renk gorme sorununa monokromatik renk korlugu denmektedir Ornek verecek olursak sadece mavi rengi algilayan mavi renk konilerinin mevcut oldugu bir durumda kirmizi ve yesil renk konilerinin bulunmadigi durumlarda kisi yesil ve kirmizi renkleri ayirt edemeyecektir Monokromatik renk korleri sadece mavi ve sari renkleri tanimlayabildiginden bu durum kirmizi yesil renk korlugu olarak adlandirilabilir Renk gorme ile ilgili olarak eger uc konide yok ise bu durumdaki bir kisi renkleri yalnizca siyah ve beyaz olarak algilayabilir anopi Bu durumdaki kisi tam renk koru olarak nitelenir Bazi insanlar trikromat olmakla birlikte renk ayirabilme kabiliyetleri zayif olabilir Bu durumdaki kisilerin sikintisi renk gorme bozuklugu olarak adlandirilir KaynakcaBilim ve teknik dergisi Cilt 23 Sayi 270 Sayfa 20 21