Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Sıcak nokta (İngilizce: Hotspot), yerkabuğu altında yer alan manto sorgucu üstünde gelişen bir jeolojik oluşumdur. Sıcak nokta, yerkabuğunda magmanın çevresindeki magmadan daha sıcak olduğu yerlerde gözlenir ve kökeni henüz tam olarak bilimsel bir bağlamda açıklanamamıştır.
Oluşum
Dünya üzerinde volkanik etkinlikler büyük çoğunlukla levha sınırlarında (yakınsak veya ıraksak) oluşurken; az sayıda bazı volkanik alanlar bu sistemle açıklanamamaktadır. İlk olarak 1963'te yerbilimci Tuzo Wilson tarafından Hawaii volkan zincirinin açıklamasında hotspot kavramı kullanıldı. Tuzo'ya göre Pasifik levhası ortasında en yakın levha sınırına binlerce km uzakta olan Hawaii, Pasifik levhası sıcak bir nokta üzerinde ilerlerken oluşmuştu.
1971 yılına gelindiğinde J. Morgan, manto sorgucu hipotezini ortaya attı. Çekirdek-manto sınırından yükselen baca benzeri sorguçlarla üst mantodaki sıcak noktalar beslenmektedir ve volkanik etkinlik oluşmaktadır.
En ünlü sıcak noktalardan ikisi Hawaii ve İzlanda'daki volkanik alanlardır. Oluşumları farklıdır durumdadır ve haklarında pek çok inceleme yapılmıştır. Pasifik levhası ortasında yer alan Hawaii adaları zamanla ilerleyen şekilde sırayla oluşmuştur. Pasifik levhası, sıcak nokta üzerinden ilerledikçe yeni bir volkanik adacık oluşur ve bu göreli hareket kuzeybatıya doğrudur. En geç adalarda volkanik etkinlik gözlenirken, geride kalan yaşlı adalar pasif durumdadır.
Hawaii takım adaları kalkan volkan tipindedirler ve akışkanlığı yüksek bazaltik magmadan oluşmuşlardır, bu bazalt lavları hızlıca yayıldıklarından geniş açılı ve yayılmış kalkan şeklinde adalar oluşturur.
İzlanda'daki volkanik oluşum ise Hawaii'deki sıcak nokta sisteminden daha farklıdır, İzlanda temel olarak Atlantik Ortası Sırtı üzerindedir ve buradaki manto'da sıcak noktalarda sıcaklık tipik okyanus ortası sırtlarındaki manto sıcaklığından 50-100 °C daha sıcaktır.
Magma bileşimi
Sıcak noktalar okyanusal veya kıtasal kabukta oluşmaları üzerinden farklı kimyasal bileşimde magmalar üretirler. Hawaii sıcak noktaları silikat oranı düşük bazaltik magmalar oluştururken, Kuzey Amerika'nın kıtasal sıcak noktası Yellowstone sıcak noktası riyolit ve bazaltik magma üretir. Yükselen manto içeriği, kıtasal kabuk boyunca yükselir ve silikat oranı daha yüksek riyoliti oluşturur. Bu riyolit lavı daha vizkozdur (akışa dirençli) ve bu nedenle püskürmeler ve patlamalar yaşanır.
Sıcak nokta listesi
- Hawaii (Hawaii sıcak noktası)
- (Louisville sıcak noktası)
- (Gough and Tristan sıcak noktası)
- (Bowie sıcak noktası)
- (Cobb sıcak noktası)
- (New England sıcak noktası)
- (Anahim sıcak noktası)
- (Mackenzie sıcak noktası)
- (New England sıcak noktası)
- – (Saint Helena sıcak noktası)
- – (Réunion sıcak noktası)
- ()
- – Island chain (Easter sıcak noktası)
- –– chain (Macdonald sıcak noktası)
- (Juan Fernández sıcak noktası)
- (Tasmantid sıcak noktası)
- Kanarya adaları (Canary sıcak noktası)
- Cape Verde (Cape Verde sıcak noktası)
Kaynakça
- ^ Editors, Editors. "Hotspots". Nat Geo. www.nationalgeographic.com. 31 Temmuz 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 31 Temmuz 2022.
- ^ a b c d Foulger, Gillian R. (2010). Plates vs. Plumes: A Geological Controversy. West Sussex: WILEY-BLACKWELL. ISBN .
- ^ a b Wright, Laura. "Earth's interior Raising hot spots". Geotimes. 11 Temmuz 2018 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 31 Temmuz 2022.
- ^ Rubin, Ken. "The Formation of the Hawaiian Islands". University of Hawai'i at Manoa. 16 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 31 Temmuz 2022.
- ^ Editors, Editors. "Yellowstone's shadow". www.usgs.com. 18 Nisan 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 31 Temmuz 2022.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Sicak nokta Ingilizce Hotspot yerkabugu altinda yer alan manto sorgucu ustunde gelisen bir jeolojik olusumdur Sicak nokta yerkabugunda magmanin cevresindeki magmadan daha sicak oldugu yerlerde gozlenir ve kokeni henuz tam olarak bilimsel bir baglamda aciklanamamistir OlusumDunya uzerinde volkanik etkinlikler buyuk cogunlukla levha sinirlarinda yakinsak veya iraksak olusurken az sayida bazi volkanik alanlar bu sistemle aciklanamamaktadir Ilk olarak 1963 te yerbilimci Tuzo Wilson tarafindan Hawaii volkan zincirinin aciklamasinda hotspot kavrami kullanildi Tuzo ya gore Pasifik levhasi ortasinda en yakin levha sinirina binlerce km uzakta olan Hawaii Pasifik levhasi sicak bir nokta uzerinde ilerlerken olusmustu Tuzo nun sicak nokta hipotezinin gosterimi 1971 yilina gelindiginde J Morgan manto sorgucu hipotezini ortaya atti Cekirdek manto sinirindan yukselen baca benzeri sorguclarla ust mantodaki sicak noktalar beslenmektedir ve volkanik etkinlik olusmaktadir En unlu sicak noktalardan ikisi Hawaii ve Izlanda daki volkanik alanlardir Olusumlari farklidir durumdadir ve haklarinda pek cok inceleme yapilmistir Pasifik levhasi ortasinda yer alan Hawaii adalari zamanla ilerleyen sekilde sirayla olusmustur Pasifik levhasi sicak nokta uzerinden ilerledikce yeni bir volkanik adacik olusur ve bu goreli hareket kuzeybatiya dogrudur En gec adalarda volkanik etkinlik gozlenirken geride kalan yasli adalar pasif durumdadir Hawaii takim adalari kalkan volkan tipindedirler ve akiskanligi yuksek bazaltik magmadan olusmuslardir bu bazalt lavlari hizlica yayildiklarindan genis acili ve yayilmis kalkan seklinde adalar olusturur Hawai i Volcanoes National Park taki bazaltik lav akintisi Izlanda daki volkanik olusum ise Hawaii deki sicak nokta sisteminden daha farklidir Izlanda temel olarak Atlantik Ortasi Sirti uzerindedir ve buradaki manto da sicak noktalarda sicaklik tipik okyanus ortasi sirtlarindaki manto sicakligindan 50 100 C daha sicaktir Magma bilesimiSicak noktalar okyanusal veya kitasal kabukta olusmalari uzerinden farkli kimyasal bilesimde magmalar uretirler Hawaii sicak noktalari silikat orani dusuk bazaltik magmalar olustururken Kuzey Amerika nin kitasal sicak noktasi Yellowstone sicak noktasi riyolit ve bazaltik magma uretir Yukselen manto icerigi kitasal kabuk boyunca yukselir ve silikat orani daha yuksek riyoliti olusturur Bu riyolit lavi daha vizkozdur akisa direncli ve bu nedenle puskurmeler ve patlamalar yasanir Sicak nokta listesiHawaii Hawaii sicak noktasi Louisville sicak noktasi Gough and Tristan sicak noktasi Bowie sicak noktasi Cobb sicak noktasi New England sicak noktasi Anahim sicak noktasi Mackenzie sicak noktasi New England sicak noktasi Saint Helena sicak noktasi Reunion sicak noktasi Island chain Easter sicak noktasi chain Macdonald sicak noktasi Juan Fernandez sicak noktasi Tasmantid sicak noktasi Kanarya adalari Canary sicak noktasi Cape Verde Cape Verde sicak noktasi Kaynakca Editors Editors Hotspots Nat Geo www nationalgeographic com 31 Temmuz 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 31 Temmuz 2022 a b c d Foulger Gillian R 2010 Plates vs Plumes A Geological Controversy West Sussex WILEY BLACKWELL ISBN 978 1 4443 3679 5 a b Wright Laura Earth s interior Raising hot spots Geotimes 11 Temmuz 2018 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 31 Temmuz 2022 Rubin Ken The Formation of the Hawaiian Islands University of Hawai i at Manoa 16 Mayis 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 31 Temmuz 2022 Editors Editors Yellowstone s shadow www usgs com 18 Nisan 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 31 Temmuz 2022