Sıkı geçme, boyutları birbirinden farklı tasarlanmış parçaların, çeşitli tekniklerle birleştirildikten sonra parça arayüzü arasındaki statik sürtünme kuvveti ile bir arada kalan mekanik bağlantıdır.
Geçme girişimi miktarına bağlı olarak, parçalar bir çekiçle vurularak birleştirilebilir veya bir hidrolik pres kullanılarak birbirine bastırılarak montaj tamamlanabilir.
Isıtma-soğutma yöntemleri uygulanarak montaj esnasında oluşabilecek zararlar engellenebilir. Uçak bağlantı elemanlarında yorulma ömrünü iyileştirmek için sıkı geçmeler yaygın olarak kullanılır. Endüstride sıkı geçmeler, yaygın olarak mil-delik bağlantılarına uygulanır.
Geçme sıkılığı
Geçme sıkılığı, parçaların birbirlerine göre boyutsal farkları veya girişim miktarları ile kontrol edilir.
Boşluklu geçme, sıkı geçme, presle geçme gibi çeşitli uyum güçleriyle sonuçlanacak parça boyutları hesaplamak için formüller mevcuttur.
Sıkı geçmenin değeri, hangi malzemenin kullanıldığına, parçaların geçme yüzeylerindeki boyut farkına ve ne derecede sıkılığın istendiğine bağlıdır. Bu tür değerler, geçmişte birçok standart uygulama için zaten hesaplanmıştır ve mühendisler için yeniden türetme ihtiyacını ortadan kaldıran tablolar biçiminde mevcuttur. Ancak, hassas ve riskli uygulamalar için yine de hesaplanmaları ve test edilmeleri gereklidir.
Montaj
Büyük boyutlu bir şaftı küçük boyutlu bir deliğe monte etmek için bazen kombinasyon halinde kullanılan iki temel yöntem vardır: dışarıdan kuvvet uygulama (genellikle presleme) ve termal genleşme veya büzülme.
Kuvvet Uygulama ile Montaj
Pres montajı, parçaları çok büyük miktarda kuvvetle birbirine bastırabilen preslerle sağlanır. Presler genellikle hidroliktir, ancak elle çalıştırılan küçük presler (mafsal presleri gibi) bir kriko veya bir kremayer ve pinyonu hareket ettiren bir dişli redüksiyonu tarafından sağlanan mekanik güçle çalışabilir. Hidrolik preslerde uygulanan kuvvet miktarı, en küçük parçalar için birkaç Newton'dan en büyük parçalar için yüzlerce Newton'a kadar çıkabilir.
Şaftların ve deliklerin kenarları yivlidir (eğimlidir). Pah kırmalar, presleme hareketi için bir kılavuz oluşturur, pres kuvvetini deliğin çevresinde eşit olarak dağıtmaya yardımcı olur, parçaların birbirlerine merkezlenmelerini ve sıkıştırmanın birdenbire yerine kademeli olarak gerçekleşmesini sağlar, böylece presleme işleminin daha yumuşak olmasına, daha kolay kontrol edilmesine yardımcı olur. Tren tekerlek takımlarının yatak değişimi sırasında, tekerlekler akslara kuvvetle bastırılır.
Termal genleşme veya büzüşme
Çoğu malzeme ısıtıldığında genleşir ve soğutulduğunda büzülür. Dış parçalar ısıtılır ve sıcakken yerine monte edilir, ardından soğumaya bırakılır ve soğutulan dış parça eski boyutuna geldiğinde iç ve dış parça arasındaki yüzeyde basınç oluşur. Arayüzde oluşan basınç ve yüzeyler arası statik sürtünme katsayısı geçme bağlantısının mukavemetini belirler. Demiryolu aksları, tekerlekleri ve lastikleri tipik olarak bu şekilde monte edilir.
Malzemenin mekanik özelliklerini korumak açısından, ısıtmadan daha az riskli olduğu için genellikle soğutma tercih edilir. Örneğin sertleştirilmiş(karbür) bir dişlinin bir mile monte edilmesi, dişlinin çok fazla ısınması ve temperlenmesi riskinin mevcut olduğu durumlarda dişli malzemesi temperlenerek sertlik özelliğini yitirip yumuşayabilir dolayısıyla bu tür yan etkileri engellemek amacıyla dişli ısıtılmaz, mil soğutulur.
Kaynakça
Dış bağlantılar
- Girişim uyumu diyagramı 28 Ekim 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Sıkı geçme 6 Mayıs 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde . - millerdeki ve yataklardaki yataklar için sıkı geçmeleri kullanırken boşluk azalmalarını hesaplamak için formüller
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Siki gecme boyutlari birbirinden farkli tasarlanmis parcalarin cesitli tekniklerle birlestirildikten sonra parca arayuzu arasindaki statik surtunme kuvveti ile bir arada kalan mekanik baglantidir Gecme girisimi miktarina bagli olarak parcalar bir cekicle vurularak birlestirilebilir veya bir hidrolik pres kullanilarak birbirine bastirilarak montaj tamamlanabilir Isitma sogutma yontemleri uygulanarak montaj esnasinda olusabilecek zararlar engellenebilir Ucak baglanti elemanlarinda yorulma omrunu iyilestirmek icin siki gecmeler yaygin olarak kullanilir Endustride siki gecmeler yaygin olarak mil delik baglantilarina uygulanir Gecme sikiligiGecme sikiligi parcalarin birbirlerine gore boyutsal farklari veya girisim miktarlari ile kontrol edilir Bosluklu gecme siki gecme presle gecme gibi cesitli uyum gucleriyle sonuclanacak parca boyutlari hesaplamak icin formuller mevcuttur Siki gecmenin degeri hangi malzemenin kullanildigina parcalarin gecme yuzeylerindeki boyut farkina ve ne derecede sikiligin istendigine baglidir Bu tur degerler gecmiste bircok standart uygulama icin zaten hesaplanmistir ve muhendisler icin yeniden turetme ihtiyacini ortadan kaldiran tablolar biciminde mevcuttur Ancak hassas ve riskli uygulamalar icin yine de hesaplanmalari ve test edilmeleri gereklidir MontajBuyuk boyutlu bir safti kucuk boyutlu bir delige monte etmek icin bazen kombinasyon halinde kullanilan iki temel yontem vardir disaridan kuvvet uygulama genellikle presleme ve termal genlesme veya buzulme Kuvvet Uygulama ile Montaj Pres montaji parcalari cok buyuk miktarda kuvvetle birbirine bastirabilen preslerle saglanir Presler genellikle hidroliktir ancak elle calistirilan kucuk presler mafsal presleri gibi bir kriko veya bir kremayer ve pinyonu hareket ettiren bir disli reduksiyonu tarafindan saglanan mekanik gucle calisabilir Hidrolik preslerde uygulanan kuvvet miktari en kucuk parcalar icin birkac Newton dan en buyuk parcalar icin yuzlerce Newton a kadar cikabilir Saftlarin ve deliklerin kenarlari yivlidir egimlidir Pah kirmalar presleme hareketi icin bir kilavuz olusturur pres kuvvetini deligin cevresinde esit olarak dagitmaya yardimci olur parcalarin birbirlerine merkezlenmelerini ve sikistirmanin birdenbire yerine kademeli olarak gerceklesmesini saglar boylece presleme isleminin daha yumusak olmasina daha kolay kontrol edilmesine yardimci olur Tren tekerlek takimlarinin yatak degisimi sirasinda tekerlekler akslara kuvvetle bastirilir Termal genlesme veya buzusme Cogu malzeme isitildiginda genlesir ve sogutuldugunda buzulur Dis parcalar isitilir ve sicakken yerine monte edilir ardindan sogumaya birakilir ve sogutulan dis parca eski boyutuna geldiginde ic ve dis parca arasindaki yuzeyde basinc olusur Arayuzde olusan basinc ve yuzeyler arasi statik surtunme katsayisi gecme baglantisinin mukavemetini belirler Demiryolu akslari tekerlekleri ve lastikleri tipik olarak bu sekilde monte edilir Malzemenin mekanik ozelliklerini korumak acisindan isitmadan daha az riskli oldugu icin genellikle sogutma tercih edilir Ornegin sertlestirilmis karbur bir dislinin bir mile monte edilmesi dislinin cok fazla isinmasi ve temperlenmesi riskinin mevcut oldugu durumlarda disli malzemesi temperlenerek sertlik ozelligini yitirip yumusayabilir dolayisiyla bu tur yan etkileri engellemek amaciyla disli isitilmaz mil sogutulur Kaynakca Alan O Lebeck 1991 Principles and design of mechanical face seals Wiley Interscience s 232 ISBN 978 0 471 51533 3 Press Fit Engineering and Design Calculator www engineersedge com 7 Ocak 2017 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 22 Subat 2017 Dis baglantilarGirisim uyumu diyagrami 28 Ekim 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde Siki gecme 6 Mayis 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde millerdeki ve yataklardaki yataklar icin siki gecmeleri kullanirken bosluk azalmalarini hesaplamak icin formuller