Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Sadık Hidayet (Farsça: صادق هدایت) (17 Şubat 1903, Tahran - 9 Nisan 1951, Paris), modern İran edebiyatının önde gelen düzyazı ve kısa hikâye yazarı.
| Sâdık Hidâyet | |
|---|---|
 1930'da Sâdık Hidâyet | |
| Doğum | 17 Şubat 1903 Tahran, İran |
| Ölüm | 9 Nisan 1951 (48 yaşında) Paris, Fransa |
| Meslek | Öykü ve Oyun yazarı |
| Vatandaşlık | İran |
| Edebî akım | |
Hayatı
17 Şubat 1903 tarihinde Tahran'da dünyaya geldi ve bu kentteki Fransız Lisesi'nde eğitim gördü. 1925 yılında eğitimini sürdürmek amacıyla Avrupa'ya gitti. Bir süre diş hekimliğine ilgi duyduysa da mühendislik okumak için diş hekimliğinden vazgeçti. Fransa ve Belçika'da geçirdiği dört yılın ardından İran'a döndü ve kısa sürelerle çeşitli işlerde çalıştı.
İlk hikâyelerini Paris'teyken yazdı. 1936'da Hindistan'a giderek Sanskritçe öğrendi. Buradayken Budizm'i inceledi ve Buda'nın kimi yazılarını Farsçaya çevirdi.
Sadık Hidayet sonunda tüm hayatını çalışmalarına ve İran tarihi ile folklorunu araştırmaya adadı. En çok, Guy de Maupassant, Çehov, Rilke, E.A. Poe ve Kafka'nın eserleriyle ilgilendi. Hidayet birçok hikâye, , iki tarihi dram, bir oyun, bir seyahatname ile bir dizi yergili komedi ve taslak kaleme aldı. Yazıları arasında ayrıca birçok edebiyat eleştirisi, ile ilgili araştırmalar ve Orta Farsça ile Fransızcadan yapılmış çeviriler yer alır. Sadık Hidayet, uluslararası bir parçası haline getiren yazar olarak kabul edilir.
Sonraki yıllarda, zamanın sosyo-politik problemlerinin de etkisiyle, İran'ın gerilemesinin sebebi olarak gördüğü monarşiye ve ruhban sınıfına yoğun eleştiriler yöneltmeye başladı. Eserleri aracılığıyla bu iki kurumun su-i istimallerinin İran milletinin sağırlığının ve körlüğünün sebebi olduğunu gösterme çabasına girdi. Çevresine, özellikle de, çağdaşlarına yabancılaşan Hidayet, son eseri 'nda ancak ayrımcılık ve baskı sonucunda yaşanabilecek bir melankoli, umutsuzluk ve ölüm halinden bahseder.
Sadık Hidayet'in en tanınmış eseri 1937 yılında Bombay'da yayımlanan Kör Baykuş'tur.
Beethoven ve Çaykovski dinlemeyi seven ve afyon tiryakiliği bilinen Sadık Hidayet, resimle de uğraştı. Günümüze kalabilen resimleri Hassan Qa'emian tarafından bir araya getirildi. Kimileri bu eserlerde sanatsal bir değer bulmazken, kimilerine göre de bunlar geleceğin resimleridir.
Ölümünü yirmi beş yıllık arkadaşı şöyle anlatır: "Paris'te günlerce, havagazlı bir apartman aradı, Championnet caddesinde buldu aradığını. 9 Nisan 1951 günü dairesine kapandı ve bütün delikleri tıkadıktan sonra gaz musluğunu açtı. Ertesi gün ziyaretine gelen bir dostu, onu mutfakta yerde yatar buldu. Tertemiz giyinmiş, güzelce tıraş olmuştu ve cebinde parası vardı. Yakılmış müsveddelerin kalıntıları, yanıbaşında yerde duruyordu."
Yılmaz Güney'in de yattığı Père Lachaise (okunuşu: per laşez) mezarlığında gömülüdür.
Sansürlenmesi
Sadık Hidayet'in eserleri günümüzde Avrupa'daki politik İslamcı çevrelerden yoğun eleştiriler almaktadır ve birçok romanı (özellikle de Hacı Ağa) artık Fransa'daki kitapçılarda ve kütüphanelerde bulunamamaktadır. Kör Baykuş ve Hacı Ağa adlı romanları 2005 yılında düzenlenen 18. Uluslararası Tahran Kitap Fuarı'nda yasaklanmıştır.
Kasım 2006 itibarıyla Sadık Hidayet'in tüm eserleri geniş çaplı bir tasfiye politikası kapsamında İran'da yasaklı durumdadır.
Eserleri
Öykü
- Diri Gömülen (Zindeh be-gur) 1930
- Moğol Gölgesi (Sayeh-ye Moghol) 1931
- Üç Damla Kan (Seh qatreh khun) 1932
- Alacakaranlık (Sayeh Rushan ), Aleviye Hanım (Alaviyeh Khanum), Bay Hav Hav (Vagh Vagh Sahab) 1933
- Kör Baykuş (Bûf-i kûr) 1937
- Aylak Köpek (Sag-e Velgard) 1942
- Hacı Ağa (Haji Aqa) 1945
- islam kervanı (islam konvoyu) (karevane eslam)
Oyun
- Sâsân Kızı Pervin (Parvin dokhtar-e Sasan) 1930
- Mâzyâr (Maziyar) 1933
Seyahatname
- Isfahan: Cihan'ın Yarısı (Esfahan nesf-e Jahan) 1931
- Islak Yol Üzerinde (yayınlanmamış) (Ru-ye Jadeh-ye Namnak) 1935
İnceleme-araştırma
- Hayyam'ın Terâneleri (Rubaiyat-e Hakim Omar-el Khayyam) 1923
- İnsan ve Hayvan (Ensan va Hayvan) 1924
- Ölüm (Marg) 1927
- Vejetaryenliğin Yararları (Favayed-e Giyahkhari) 1927
- Kafka'nın Mesajı 1948 (Taranehha-ye Khayyam)
Kaynakça
- Modern Persian Prose Literature (Modern İran Düzyazı Edebiyatı) yaz. Hassan Kamshad,
- Yapı Kredi Yayınları
Dış bağlantılar
| Vikisöz'de Sâdık Hidâyet ile ilgili sözleri bulabilirsiniz. |
- Sadık Hidayet'in Hayatı19 Eylül 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde . haz. Iraj Bashiri (İngilizce)
- , daha fazla makale ve İngilizce çeviriler, Iraj Bashiri
- Adabkade 21 Ocak 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (Farsça)
- Hidayet'in resim çalışmaları 15 Mayıs 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Sadik Hidayet Farsca صادق هدایت 17 Subat 1903 Tahran 9 Nisan 1951 Paris modern Iran edebiyatinin onde gelen duzyazi ve kisa hikaye yazari Sadik Hidayet1930 da Sadik HidayetDogum17 Subat 1903 1903 02 17 Tahran IranOlum9 Nisan 1951 48 yasinda Paris FransaMeslekOyku ve Oyun yazariVatandaslikIranEdebi akimSadik Hidayet in Pere Lachaise mezari Paris Hayati17 Subat 1903 tarihinde Tahran da dunyaya geldi ve bu kentteki Fransiz Lisesi nde egitim gordu 1925 yilinda egitimini surdurmek amaciyla Avrupa ya gitti Bir sure dis hekimligine ilgi duyduysa da muhendislik okumak icin dis hekimliginden vazgecti Fransa ve Belcika da gecirdigi dort yilin ardindan Iran a dondu ve kisa surelerle cesitli islerde calisti Ilk hikayelerini Paris teyken yazdi 1936 da Hindistan a giderek Sanskritce ogrendi Buradayken Budizm i inceledi ve Buda nin kimi yazilarini Farscaya cevirdi Sadik Hidayet sonunda tum hayatini calismalarina ve Iran tarihi ile folklorunu arastirmaya adadi En cok Guy de Maupassant Cehov Rilke E A Poe ve Kafka nin eserleriyle ilgilendi Hidayet bircok hikaye iki tarihi dram bir oyun bir seyahatname ile bir dizi yergili komedi ve taslak kaleme aldi Yazilari arasinda ayrica bircok edebiyat elestirisi ile ilgili arastirmalar ve Orta Farsca ile Fransizcadan yapilmis ceviriler yer alir Sadik Hidayet uluslararasi bir parcasi haline getiren yazar olarak kabul edilir Sonraki yillarda zamanin sosyo politik problemlerinin de etkisiyle Iran in gerilemesinin sebebi olarak gordugu monarsiye ve ruhban sinifina yogun elestiriler yoneltmeye basladi Eserleri araciligiyla bu iki kurumun su i istimallerinin Iran milletinin sagirliginin ve korlugunun sebebi oldugunu gosterme cabasina girdi Cevresine ozellikle de cagdaslarina yabancilasan Hidayet son eseri nda ancak ayrimcilik ve baski sonucunda yasanabilecek bir melankoli umutsuzluk ve olum halinden bahseder Sadik Hidayet in en taninmis eseri 1937 yilinda Bombay da yayimlanan Kor Baykus tur Beethoven ve Caykovski dinlemeyi seven ve afyon tiryakiligi bilinen Sadik Hidayet resimle de ugrasti Gunumuze kalabilen resimleri Hassan Qa emian tarafindan bir araya getirildi Kimileri bu eserlerde sanatsal bir deger bulmazken kimilerine gore de bunlar gelecegin resimleridir Olumunu yirmi bes yillik arkadasi soyle anlatir Paris te gunlerce havagazli bir apartman aradi Championnet caddesinde buldu aradigini 9 Nisan 1951 gunu dairesine kapandi ve butun delikleri tikadiktan sonra gaz muslugunu acti Ertesi gun ziyaretine gelen bir dostu onu mutfakta yerde yatar buldu Tertemiz giyinmis guzelce tiras olmustu ve cebinde parasi vardi Yakilmis musveddelerin kalintilari yanibasinda yerde duruyordu Yilmaz Guney in de yattigi Pere Lachaise okunusu per lasez mezarliginda gomuludur SansurlenmesiSadik Hidayet in eserleri gunumuzde Avrupa daki politik Islamci cevrelerden yogun elestiriler almaktadir ve bircok romani ozellikle de Haci Aga artik Fransa daki kitapcilarda ve kutuphanelerde bulunamamaktadir Kor Baykus ve Haci Aga adli romanlari 2005 yilinda duzenlenen 18 Uluslararasi Tahran Kitap Fuari nda yasaklanmistir Kasim 2006 itibariyla Sadik Hidayet in tum eserleri genis capli bir tasfiye politikasi kapsaminda Iran da yasakli durumdadir EserleriOyku Diri Gomulen Zindeh be gur 1930 Mogol Golgesi Sayeh ye Moghol 1931 Uc Damla Kan Seh qatreh khun 1932 Alacakaranlik Sayeh Rushan Aleviye Hanim Alaviyeh Khanum Bay Hav Hav Vagh Vagh Sahab 1933 Kor Baykus Buf i kur 1937 Aylak Kopek Sag e Velgard 1942 Haci Aga Haji Aqa 1945 islam kervani islam konvoyu karevane eslam Oyun Sasan Kizi Pervin Parvin dokhtar e Sasan 1930 Mazyar Maziyar 1933Seyahatname Isfahan Cihan in Yarisi Esfahan nesf e Jahan 1931 Islak Yol Uzerinde yayinlanmamis Ru ye Jadeh ye Namnak 1935Inceleme arastirma Hayyam in Teraneleri Rubaiyat e Hakim Omar el Khayyam 1923 Insan ve Hayvan Ensan va Hayvan 1924 Olum Marg 1927 Vejetaryenligin Yararlari Favayed e Giyahkhari 1927 Kafka nin Mesaji 1948 Taranehha ye Khayyam KaynakcaModern Persian Prose Literature Modern Iran Duzyazi Edebiyati yaz Hassan Kamshad ISBN 0 936347 72 4 Yapi Kredi YayinlariDis baglantilarVikisoz de Sadik Hidayet ile ilgili sozleri bulabilirsiniz Sadik Hidayet in Hayati19 Eylul 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde haz Iraj Bashiri Ingilizce daha fazla makale ve Ingilizce ceviriler Iraj Bashiri Adabkade 21 Ocak 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde Farsca Hidayet in resim calismalari 15 Mayis 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde