Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Sanal müze veya E-müze, 1990’lı yılların başından itibaren teknolojik gelişimin hızıyla birlikte müzelerin iletişim sağlamaya yönelik olarak interneti kullanmaya başlamaları ile ortaya çıkmış bir kavramdır Sanal Müze, farklı medya olanaklarından yararlanılarak hazırlanmış sayısal nesneleri ve bunlara ait bilgileri barındıran, ziyaretçi ile iletişimin kesintisiz olduğu ve çeşitli erişim şekillerini karşılamak için alışıldık iletişim yöntemlerinin ötesinde olan, dünya çapında erişimini olanaklı kılmak amacıyla da fiziksel anlamda bir mekâna ihtiyaç duymayan müze şeklinde tanımlanmaktadır.
Temel Yapı ve Kullanılan Teknolojiler
Kullanılabilecek teknolojilere her gün yenileri eklenmektedir. Ancak kullanıcı açısından genelleştirerek ele alındıgında bazı başlıklar öne çıkar. Sanal Müzeler, temel olarak Web Servis Tabanlı bir yapıda geliştirilmelidir. Bu yolla zaman ve mekandan bağımsız erişim sağlanır. Web servisi tüm dış platformlara veri aktaran yapıdadır. Müzeye eklenen yeni materyaller otomatik olarak servisler kanalıyla farklı web ortamlarına aktarılabilir. Ayrıca RSS (Rich Site Summary) yöntemiyle verilerin anlamsal dönüşümleri sağlanarak kullanıcının müzeye gelmeden bilgilendirme işlemi kendi sayfasına sunulur.
Müzenin, bilgisayarların veriyi okuyabileceği anlamsal bir alt yapısı bulunmalıdır. Bu olay makinenin okuyabilmesi (örn. Semantik Web 3.0) ve anlayabilmesi anlamına gelmektedir. Örnek ile açıklamak gerekirse “Koleksiyonumuzda kuvars bulunmaktadır” ifadesi bunun bir saat mi yoksa mineral mi olduğunu anlamlandıracaktır.
Müzenin değişik platformlardan veri okuma yeteneği olmalıdır. Bu paylaşım özelliği olan diğer benzer çalışmalara atıf yapılabilmesini sağlayacaktır.
Müzenin veri sistemi veri ambarlama ve veri çıkarsama tekniğine uygun olmalıdır. "Data Miner" tekniği ile de verilerin her türlü ilişkisel modellemesi yapılabilmelidir. Örneğin ziyaretçi profiline bakarak en çok takip edilen materyal veya örneklem belirlenebilmelidir.
Örneklem uzayına sorgulayarak konum bilgilerinden veya destekçi bilgilerinden “Ne nerede, Örnek türü kimde bulunur yargısı sorgulanabilmelidir.
E-müzeler için çeşitli yapılar önerilmiştir[1]. Önerilen yapılar genelde erişim ve depolama ikilisini denetler yapıda tasarlanmaktadır. AMICO (Art Museum Image Consortium6 Haziran 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde .) tarafından belirlenmiş veri modeli en yaygın kullanılan modeldir.
Sanal Müzenin, veri ambarı modeli ile tasarlanması önerilir. Anlamsal bağ modeli ile modellenebilmeli ve içerik arama ve veri alanları arasında denetim sınıflaması kullanılanılabilmelidir.
Yazılım Teknolojisi olarak olanaklar çok daha çeşitlidir örnek olarak PHP, JavaScript, Jquery, Perl vb. kullanılabilir. Ayrıca sistem üzerinde Google API kullanılarak konum ve ziyaretçi bilgileri tutulması ileriki dönemlerde yapılacak güncellemeler için yararlı olacaktır.
Veritabanı tum yazılımın omurgası durumundandır. İstenilen anda ve türde değişikliğe güncellemeye açık olmalıdır. Zaman içinde eklenecek veya çıkarılacak bilgiler yapısal değişikliğe gerek duyulmadan yapılabilmelidir. Farklı materyal türleri için bağimsiz veri tabanları kullanılmaldır. Örnek olarak MySQL kullanılanılabilir.
Veri tabloları hiyerarşik olarak birbirleriyle bağlanmalıdir. Gelenkesel müzelere benzer olarak kataloglama sistemi kullanılabilir.
Çok dillik desteği için etiket modeli olması önerilir. Uluslararası ziyaretler için yararlı olacaktır.
Yazılım üzerinde web servisleri yazılımları çalışması yapılabilmeli ve verilerin günümüzün olmazsa olmazı akıllı telefonlar veya kisok akranları gibi başka ortamlara taşınabilmeside sağlanmalıdır.
Erişim ve Sorgulama
Müzede bulunan verilere müzenin internet sitesi aracılığıyla erişim ve sorgulama olanağı sağlanmalıdır. Bu amaçla hazırlanan Web sitesi üzerinden ziyaretçilerine aşağıda örnekleri verilen ayrıntılı bilgiler sunulabilmelidir.
- Müzedeki materyallerin listelenmesi,
- Müzedeki materyallerin sorgulanması,
- Müzedeki katkı verenlerin sorgulanması,
- Müze salonları için sanal gezi,
- E-Müze ziyaretçi defterine yazı yazma,
- E-Müze duyuru ve haberlerini okumak,
Bu liste sınırlı değildir ve müzenin türüne göre sorgu maddeleri artırılabilir. Buna ek olarak Materyal hakkında sunulan bilgiler gerektiğinde arttırılıp azaltılabilmelidir. Farklı materyal türleri için bağimsiz veri tabanlarının olması bu nedenle önemlidir. Materyal türüne göre de farklı bilgilerin sunumu sağlanabilmelidir. Bu şekilde ziyaretçinin ilgi alanına göre gerek gördüğü ayrıntılara ulaşabilmesi sağlanmalıdır.
Sanal Müze Gezisi
Sanal geziler, genel olarak ziyaret edilen ortamda istenilen bir yöne bakabilme ve ilerleme veya sabit bir noktadan çevreyi izleme (panoramik) olarak sınıflanabilir. İlk seçenekte ziyaretçi bilgisayarın bazı özel yazılımları (Ör: Ipix, QuickTime vb.) içermesi gerekirken ikinci seçenekte her bakış açısı, bir fotoğraf karesindeki gibi doğru orantılara sahiptir. Bu gerçekliğinden ötürü perspektif görüntüleme tercih edilmektedir. Kullanıcı seçilen resim üzerinde, fare veya tuşlar yardımı ile sağa, sola, hareket edebilmelidir. Sanal geziler, özellikle büyük mekânlarda yerleşen geleneksel müzeler için önemlidir. Küçük ölçekteki alana yerleşen müzeler için ise panoramik görüntü yeterli olacaktır. Herhangi bir fiziksel mekânı kullanmayan müzeler için bu seçenek, çevreyi tanıtıma veya çalışanları tanıtma gibi başka amaçlarla kullanılabilir.
Kullanıcı İstatistiği
Sanal medyanın veya yayınların başarısı ziyaretçi sayısı ile ölçülmektedir. Bu amaçla arama motorları ayrıntılı bilgiler sunmaktadır. Bu amaçla Google arama motoru tarafından sunulan istatistik bilgiler kullanılabilir. Bu istatistik bilgileriyle ziyaretçilerin hangi ülkeden giriş yaptığı, hangi bağlantı üzerinden geldiği, hangi anahtar kelime veya kelimeleri araştırdığı, günde kaç ziyaretçi geldiği gibi bilgiler kayıt altına alınmaktadır.
Hangi materyalin veya ayrıntılarının ne kadar çok sorgulandığının bilinmesi örnek bilgilerinin güncellenmesinde önemlidir. Eğitim açısından ele alındığında ziyaretçinin öğrenmek istediği öncelikli bilgi tanımlanmış olacak ve kullanıcı istatistiği izlenerek ileriye yönelik planlama yapılması kolaylaşacaktır.
Örnekler
İnternet kullanımının yaygınlaşmasına paralel olarak oldukça fazla koleksiyon resim bazlı veya panoromik görüntü olarak sanal ortama taşınmaya devam etmektedir. Kültür Bakanlığının21 Mayıs 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde . ve YerelNET27 Nisan 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde . web sayfasında Türkiye deki sanal gezi ve sanal müze örnekleri görmek olasıdır. Sanal veya e-müzeler eğitim kurumları için yeni bir uygulama alanı yaratmıştır. Son yıllarda Üniversitelerde eğitime destek vermek için bu tür uygulamalara yönelmeye başlamıştır. Gerek birim bazında gerekse üniversite24 Temmuz 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde . olarak bu tür uygulamalar, web üzerinde izleyicilerin hizmetine sunulmaya başlanmıştır. Ayrıca her geçen gün artan sayıda web ten ulaşılabilmektedir.
Kaynakça
- ^ Dong, Shaochun, Xu, Shijin; Wu, Gangshan 2006. Earth Science Digital Museum (ESDM):Toward a new paradigm for museums Computers and Geosciences, V 32, (6), p. 793-802.
- ^ Schweibenz, W., 2004. The Development of Virtual Museums. ICOM News No:3.
- ^ Bastanlar Y., Altingövde I. S., Aksay A., Alav O., Çavus O., Yardimci Y., Ulusoy Y. ,Güdükbay U., Çetin E., Bozdagi Akar G., Aksoy S., 2006. E-Museum: Web-based Tour and Information System for Museums, IEEE SIU (14th National Signal Processing and Applications Conference), Antalya, Turkey
- ^ Dyson, C. M. & Moran, K. 2000. Informing the Design of Web Interfaces toMuseum Collections. Museum Management and Curatorship, Vol. 18, No. 4.
- ^ Franca Garzotto, Maristella Matera, and Paolo Paolini, 1998. “To use or not to use?Evaluating museum web sites.” Museums and the Web (online: http://www.museumsandtheweb.com/ 29 Mayıs 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde .)
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 6 Ocak 2012 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 31 Mayıs 2013.
- ^ Kıyak E., Yasar C., Altınoluk I., Ulugergerli E.,U. ve Çalık A., 2012. Uzaktan Eğitimde Sanal Egitim Olanakları: E-Müze Örneği : MERSEM-2012, Afyonkarahisar, Türkiye.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Sanal muze veya E muze 1990 li yillarin basindan itibaren teknolojik gelisimin hiziyla birlikte muzelerin iletisim saglamaya yonelik olarak interneti kullanmaya baslamalari ile ortaya cikmis bir kavramdir Sanal Muze farkli medya olanaklarindan yararlanilarak hazirlanmis sayisal nesneleri ve bunlara ait bilgileri barindiran ziyaretci ile iletisimin kesintisiz oldugu ve cesitli erisim sekillerini karsilamak icin alisildik iletisim yontemlerinin otesinde olan dunya capinda erisimini olanakli kilmak amaciyla da fiziksel anlamda bir mekana ihtiyac duymayan muze seklinde tanimlanmaktadir Ust katta engelli erisimi olmadigi icin muzenin ust katinda sanal tur veren ekran Manor House Muzesi Ilkley de Temel Yapi ve Kullanilan TeknolojilerKullanilabilecek teknolojilere her gun yenileri eklenmektedir Ancak kullanici acisindan genellestirerek ele alindiginda bazi basliklar one cikar Sanal Muzeler temel olarak Web Servis Tabanli bir yapida gelistirilmelidir Bu yolla zaman ve mekandan bagimsiz erisim saglanir Web servisi tum dis platformlara veri aktaran yapidadir Muzeye eklenen yeni materyaller otomatik olarak servisler kanaliyla farkli web ortamlarina aktarilabilir Ayrica RSS Rich Site Summary yontemiyle verilerin anlamsal donusumleri saglanarak kullanicinin muzeye gelmeden bilgilendirme islemi kendi sayfasina sunulur Muzenin bilgisayarlarin veriyi okuyabilecegi anlamsal bir alt yapisi bulunmalidir Bu olay makinenin okuyabilmesi orn Semantik Web 3 0 ve anlayabilmesi anlamina gelmektedir Ornek ile aciklamak gerekirse Koleksiyonumuzda kuvars bulunmaktadir ifadesi bunun bir saat mi yoksa mineral mi oldugunu anlamlandiracaktir Muzenin degisik platformlardan veri okuma yetenegi olmalidir Bu paylasim ozelligi olan diger benzer calismalara atif yapilabilmesini saglayacaktir Muzenin veri sistemi veri ambarlama ve veri cikarsama teknigine uygun olmalidir Data Miner teknigi ile de verilerin her turlu iliskisel modellemesi yapilabilmelidir Ornegin ziyaretci profiline bakarak en cok takip edilen materyal veya orneklem belirlenebilmelidir Orneklem uzayina sorgulayarak konum bilgilerinden veya destekci bilgilerinden Ne nerede Ornek turu kimde bulunur yargisi sorgulanabilmelidir E muzeler icin cesitli yapilar onerilmistir 1 Onerilen yapilar genelde erisim ve depolama ikilisini denetler yapida tasarlanmaktadir AMICO Art Museum Image Consortium6 Haziran 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde tarafindan belirlenmis veri modeli en yaygin kullanilan modeldir Sanal Muzenin veri ambari modeli ile tasarlanmasi onerilir Anlamsal bag modeli ile modellenebilmeli ve icerik arama ve veri alanlari arasinda denetim siniflamasi kullanilanilabilmelidir Yazilim Teknolojisi olarak olanaklar cok daha cesitlidir ornek olarak PHP JavaScript Jquery Perl vb kullanilabilir Ayrica sistem uzerinde Google API kullanilarak konum ve ziyaretci bilgileri tutulmasi ileriki donemlerde yapilacak guncellemeler icin yararli olacaktir Veritabani tum yazilimin omurgasi durumundandir Istenilen anda ve turde degisiklige guncellemeye acik olmalidir Zaman icinde eklenecek veya cikarilacak bilgiler yapisal degisiklige gerek duyulmadan yapilabilmelidir Farkli materyal turleri icin bagimsiz veri tabanlari kullanilmaldir Ornek olarak MySQL kullanilanilabilir Veri tablolari hiyerarsik olarak birbirleriyle baglanmalidir Gelenkesel muzelere benzer olarak kataloglama sistemi kullanilabilir Cok dillik destegi icin etiket modeli olmasi onerilir Uluslararasi ziyaretler icin yararli olacaktir Yazilim uzerinde web servisleri yazilimlari calismasi yapilabilmeli ve verilerin gunumuzun olmazsa olmazi akilli telefonlar veya kisok akranlari gibi baska ortamlara tasinabilmeside saglanmalidir Erisim ve SorgulamaMuzede bulunan verilere muzenin internet sitesi araciligiyla erisim ve sorgulama olanagi saglanmalidir Bu amacla hazirlanan Web sitesi uzerinden ziyaretcilerine asagida ornekleri verilen ayrintili bilgiler sunulabilmelidir Muzedeki materyallerin listelenmesi Muzedeki materyallerin sorgulanmasi Muzedeki katki verenlerin sorgulanmasi Muze salonlari icin sanal gezi E Muze ziyaretci defterine yazi yazma E Muze duyuru ve haberlerini okumak Bu liste sinirli degildir ve muzenin turune gore sorgu maddeleri artirilabilir Buna ek olarak Materyal hakkinda sunulan bilgiler gerektiginde arttirilip azaltilabilmelidir Farkli materyal turleri icin bagimsiz veri tabanlarinin olmasi bu nedenle onemlidir Materyal turune gore de farkli bilgilerin sunumu saglanabilmelidir Bu sekilde ziyaretcinin ilgi alanina gore gerek gordugu ayrintilara ulasabilmesi saglanmalidir Sanal Muze GezisiSanal geziler genel olarak ziyaret edilen ortamda istenilen bir yone bakabilme ve ilerleme veya sabit bir noktadan cevreyi izleme panoramik olarak siniflanabilir Ilk secenekte ziyaretci bilgisayarin bazi ozel yazilimlari Or Ipix QuickTime vb icermesi gerekirken ikinci secenekte her bakis acisi bir fotograf karesindeki gibi dogru orantilara sahiptir Bu gercekliginden oturu perspektif goruntuleme tercih edilmektedir Kullanici secilen resim uzerinde fare veya tuslar yardimi ile saga sola hareket edebilmelidir Sanal geziler ozellikle buyuk mekanlarda yerlesen geleneksel muzeler icin onemlidir Kucuk olcekteki alana yerlesen muzeler icin ise panoramik goruntu yeterli olacaktir Herhangi bir fiziksel mekani kullanmayan muzeler icin bu secenek cevreyi tanitima veya calisanlari tanitma gibi baska amaclarla kullanilabilir Kullanici IstatistigiSanal medyanin veya yayinlarin basarisi ziyaretci sayisi ile olculmektedir Bu amacla arama motorlari ayrintili bilgiler sunmaktadir Bu amacla Google arama motoru tarafindan sunulan istatistik bilgiler kullanilabilir Bu istatistik bilgileriyle ziyaretcilerin hangi ulkeden giris yaptigi hangi baglanti uzerinden geldigi hangi anahtar kelime veya kelimeleri arastirdigi gunde kac ziyaretci geldigi gibi bilgiler kayit altina alinmaktadir Hangi materyalin veya ayrintilarinin ne kadar cok sorgulandiginin bilinmesi ornek bilgilerinin guncellenmesinde onemlidir Egitim acisindan ele alindiginda ziyaretcinin ogrenmek istedigi oncelikli bilgi tanimlanmis olacak ve kullanici istatistigi izlenerek ileriye yonelik planlama yapilmasi kolaylasacaktir OrneklerInternet kullaniminin yayginlasmasina paralel olarak oldukca fazla koleksiyon resim bazli veya panoromik goruntu olarak sanal ortama tasinmaya devam etmektedir Kultur Bakanliginin21 Mayis 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde ve YerelNET27 Nisan 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde web sayfasinda Turkiye deki sanal gezi ve sanal muze ornekleri gormek olasidir Sanal veya e muzeler egitim kurumlari icin yeni bir uygulama alani yaratmistir Son yillarda Universitelerde egitime destek vermek icin bu tur uygulamalara yonelmeye baslamistir Gerek birim bazinda gerekse universite24 Temmuz 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde olarak bu tur uygulamalar web uzerinde izleyicilerin hizmetine sunulmaya baslanmistir Ayrica her gecen gun artan sayida web ten ulasilabilmektedir Kaynakca Dong Shaochun Xu Shijin Wu Gangshan 2006 Earth Science Digital Museum ESDM Toward a new paradigm for museums Computers and Geosciences V 32 6 p 793 802 Schweibenz W 2004 The Development of Virtual Museums ICOM News No 3 Bastanlar Y Altingovde I S Aksay A Alav O Cavus O Yardimci Y Ulusoy Y Gudukbay U Cetin E Bozdagi Akar G Aksoy S 2006 E Museum Web based Tour and Information System for Museums IEEE SIU 14th National Signal Processing and Applications Conference Antalya Turkey Dyson C M amp Moran K 2000 Informing the Design of Web Interfaces toMuseum Collections Museum Management and Curatorship Vol 18 No 4 Franca Garzotto Maristella Matera and Paolo Paolini 1998 To use or not to use Evaluating museum web sites Museums and the Web online http www museumsandtheweb com 29 Mayis 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde Arsivlenmis kopya 6 Ocak 2012 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 31 Mayis 2013 Kiyak E Yasar C Altinoluk I Ulugergerli E U ve Calik A 2012 Uzaktan Egitimde Sanal Egitim Olanaklari E Muze Ornegi MERSEM 2012 Afyonkarahisar Turkiye